Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 42/13
POSTANOWIENIE
Dnia 27 marca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Matras (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Tomasz Grzegorczyk
SSN Jacek Sobczak
Protokolant Monika Sieczko
w sprawie K. F.
przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 27 marca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść
od postanowienia Sądu Rejonowego w K.
z dnia 14 lutego 2012r.
uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje do
ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w K.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 14 lutego 2012 r., Sąd Rejonowy w K. na podstawie
art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. umorzył postępowanie w przedmiocie wydania wyroku
łącznego w odniesieniu do skazanego K. F., podnosząc, iż Sąd Rejonowy w K. w
sprawie II K 392/10 wydał już wyrok łączny w odniesieniu do 7 skazań (wyroki
Sądu Rejonowego w K. w sprawach: II K 252/06, II K 592/09 i II K 138/10 oraz
Sądu Rejonowego w G. w sprawach: II K 144/06, VI K 483/07, II K 65/10 i II K
103/10) i w wyroku tym dokonał połączenia kar orzeczonych w sprawach II K
138/10, II K 103/10 oraz II K 65/10, natomiast w zakresie pozostałym umorzył
postępowanie.
2
Postanowienie to nie zostało zaskarżone i uprawomocniło się w dniu 25
lutego 2012 r.
Kasację od tego postanowienia na korzyść skazanego wniósł Rzecznik Praw
Obywatelskich. Zaskarżając postanowienie w całości zarzucił mu rażące
naruszenie prawa karnego procesowego, mające istotny wpływ na jego treść, to
jest art. 92 k.p.k. i art. 97 k.p.k. oraz art. 575 § 1 k.p.k. polegające na zaniechaniu
dokonania ustaleń i sprawdzenia istotnych okoliczności faktycznych niezbędnych
dla prawidłowego orzekania, co skutkowało przedwczesnym wydaniem
postanowienia o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania wyroku
łącznego, wobec stwierdzenia określonej w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. ujemnej
przesłanki procesowej, pomimo że po wydaniu wyroku łącznego przez Sąd
Rejonowy w K. w dniu 15 listopada 2010 r., sygn. akt II K 392/10, zaszła istotna
zmiana w sytuacji faktyczno-prawnej skazanego, skutkująca potrzebą wydania
nowego wyroku łącznego.
Podnosząc taki zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w K.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się oczywiście zasadna, co skutkowało jej uwzględnieniem
w trybie określonym w art. 535 § 5 k.p.k. Ma rację Rzecznik Praw Obywatelskich,
że Sąd Rejonowy w K. dopuścił się rażącego naruszenia przepisów prawa
procesowego, a to art. 92 k.p.k. oraz art. 575 § 1 k.p.k., czego efektem było
wadliwe stwierdzenie istnienia negatywnej przesłanki do wydania wyroku łącznego,
określonej w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. Natomiast nie można zgodzić się z tą częścią
zarzutu kasacji, która wskazuje także na naruszenie przepisu art. 97 k.p.k., a to
dlatego, iż rozstrzyganie co do istnienia warunków do wydania nowego wyroku
łącznego nie obejmuje badania okoliczności faktycznych, ale ogranicza się do
ustalenia istnienia prawnych warunków do wydania nowego wyroku łącznego (art.
575 § 1 i 2 k.p.k.).
W sprawie niniejszej Sąd Rejonowy w K. rozpoznając wniosek skazanego o
wydanie wyroku łącznego dysponował informacją z Krajowego Rejestru Karnego, z
której wynikało, że w sprawie o sygn. akt II K 592/09 Sądu Rejonowego w K.
doszło w dniu 19 stycznia 2011 r. do wydania postanowienia o zarządzeniu
wykonania kary pozbawienia wolności, która to kara była uprzednio – w wyroku –
3
warunkowo zawieszona (k.11). Co więcej, informacja ta została w trakcie
posiedzenia ujawniona (k. 21), podobnie zresztą jak akta sprawy II K 392/10, które,
jak to opisano w protokole, „przeglądnięto” (k. 21). Na marginesie należy wytknąć
sądowi meriti, iż rozstrzygając w przedmiocie wyroku łącznego nie czynił tego na
podstawie dołączonych akt spraw, co powinno przecież być zasadą prawidłowego
orzekania. Skoro zatem sąd ten miał informację o zarządzeniu wykonania kary w
sprawie II K 529/09, to dopuścił się rażącej obrazy art. 92 k.p.k. uznając, iż nie uległ
zmianie stan prawny, który skutkował rozstrzygnięciem w sprawie II K 392/10, a w
konsekwencji stwierdzając, że istnieje przeszkoda procesowa w postaci res
iudicate. Już chociażby zestawienie daty wydania tego prawomocnego
postanowienia z datą wydania przez Sąd Rejonowy w K. w sprawie sygn. akt II K
392/10 wyroku łącznego (15 listopada 2010 r. - uw. SN) dawało oczywiste
podstawy do stwierdzenia, że chociaż wyrok łączny obejmował swoim
rozstrzygnięciem – a tym było umorzenie postępowania na podstawie art. 572 k.p.k.
w odniesieniu do pozostałych skazań – także skazanie w sprawie II K 592/09 (pkt 2
wyroku łącznego), to w chwili orzekania przez Sąd Rejonowy w K. w sprawie II K
3/12 stan prawny nie był stanem tożsamym z tym, który istniał w dacie orzekania w
sprawie II K 392/10. Niewątpliwie sąd ten miałby większe szanse na uniknięcie
tego rażącego błędu, gdyby w sposób należyty procedował w kwestii wyroku
łącznego, a zatem jeśliby dysponował aktami sprawy II K 592/09 i dokonał także ich
„przeglądnięcia”. Na karcie 138 akt sprawy II k 592/09 znajdowało się bowiem
postanowienie o zarządzeniu wykonania kary warunkowo zawieszonej oraz
adnotacja o jego prawomocności z datą 2 lutego 2011 r., a także dalsza
korespondencja dotycząca wykonania tej kary.
Skoro zatem w dacie orzekania zmienił się status kary pozbawienia wolności
orzeczonej w sprawie II K 592/09, to zważywszy na to, iż pozostałe czyny w
odniesieniu do których został wydany wyrok łączny w sprawie II K 392/10, a co do
których wymierzono kary bezwzględne pozbawienia wolności (II K 65/10, II K
103/10 oraz II K 138/10), zostały popełnionej przed datą wydania wyroku w sprawie
II K 592/09 Sądu Rejonowego w K. (16 luty 2010 r. – wyrok ten ma status tzw.
„pierwszego” wyroku), istniały wszelkie prawne warunki do objęcia węzłem kary
łącznej także kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 592/09.
Umarzając postępowania karne w oparciu o przepis art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. Sąd
Rejonowy w K. dopuścił się zatem rażącego naruszenia przepisu art. 575 § 1 k.p.k.
4
Uchybienia te miały postać rażącego naruszenia prawa procesowego a ich wpływ
na wydanie wadliwego orzeczenia jest oczywisty i nie wymaga dalszego
argumentowania.
Z tych wszystkich powodów należało orzec jak w postanowieniu. Przy
ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w K. zadba o to, by orzekał na
podstawie dołączonych akt poszczególnych spraw, a następnie wyda stosowne
rozstrzygnięcie będąc związanym zapatrywaniem prawnym przedstawionym
powyżej w odniesieniu do istnienia warunków do połączenia węzłem kary łącznej
także kary orzeczonej w wyroku Sądu Rejonowego w K. w sprawie II K 592/09 (art.
442 § 2 k.p.k. w zw. z art. 518 k.p.k.).