III CZ 24/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III CZP 95/67 IV CNP 114/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 24/13
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
w sprawie ze skargi G. P. i G. P. o wznowienie postępowania w sprawie …211/11
zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 27.05.2011 r.
w sprawie z powództwa G. P. i G. P.
przeciwko J. K. i E. K.
o wydanie nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 maja 2013 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 1 lutego 2013 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 1 lutego 2013 r., Sąd Okręgowy w K. odrzucił skargę
kasacyjną powodów G. P. i G. P. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 18
września 2012 r., …1372/12, wydanego po wznowieniu postępowania. Swoje
rozstrzygnięcie oparł na treści art. 3986
§ 2 k.p.c. wskazując, że w sprawie nie
przysługuje skarga kasacyjna.
Zażalenie na to postanowienie wnieśli powodowie, zaskarżając je w całości,
wnosząc o jego zmianę i nadanie sprawie biegu. Żalący powołali się na treść
rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd Najwyższy dnia 28 stycznia 2009 r., IV CNP
114/08, które w ich ocenie stanowi argument za przyjęciem dopuszczalności skargi
kasacyjnej w omawianej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w powołanym przez żalących postanowieniu
z dnia 28 stycznia 2009 r., IV CNP 114/08 (LEX nr 746183), skarga kasacyjna
przysługuje od wyroku orzekającego o roszczeniu windykacyjnym, niezależnie od
wartości zaskarżenia, jeżeli w wyroku tym sąd przeprowadził rozgraniczenie na
podstawie art. 36 ustawy z 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne. Pogląd
ten odnieść należy także do sytuacji, gdy orzeczenie o rozgraniczeniu nastąpiło
w wyroku uwzględniającym powództwo negatoryjne, skoro sprawa wszczęta takim
powództwem należy do spraw o własność w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia
17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (jedn. tekst: Dz.U. z 2010 r.,
Nr 193, poz. 1287 ze zm. dalej: „p.g.k.”).
Sąd Okręgowy odrzucając skargę kasacyjną wyraźnie podniósł, że podziela
przytoczone na wstępie stanowisko Sądu Najwyższego, lecz skarga kasacyjna
w sprawie nie przysługuje, albowiem sąd ten rozstrzygając o roszczeniu
windykacyjnym nie przeprowadził rozgraniczenia nieruchomości na podstawie
art. 36 p.g.k.
Zaskarżone rozstrzygnięcie jest trafne, choć trzeba także zgodzić się
ze skarżącym, że dopuszczalność skargi kasacyjnej zależy od istoty sporu.
Sprawa powodów ze swej istoty przynależała do drogi procesu. Powodowie
wytoczyli bowiem powództwo windykacyjne i choć je zmieniali sprawa nie zmieniła
procesowego charakteru. Podnosili bowiem, że objęte sporem części
3
nieruchomości przynależą do ich działki nr 105, położonej w miejscowości P. gmina
K. Powództwo zostało prawomocnie oddalone na skutek ustalenia, że sporny
obszar gruntu jest częścią działki nr 118/2 stanowiącej własność pozwanych.
W sprawie z powództwa właściciela o wydanie części nieruchomości, czy
o zaniechanie naruszeń sąd może przeprowadzić rozgraniczenie sąsiadujących
nieruchomości, jeżeli ustalenie granic jest przesłanką do rozstrzygnięcia sprawy
procesowej (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 31 grudnia 1967 r., III CZP
95/67, OSNCP 1968, nr 6, poz. 98). W takim jednak wypadku sprawa nie zmienia
swego charakteru procesowego.
Gdy żądanie obejmuje wydanie nieruchomości lub zakazanie jej naruszeń
oraz rozgraniczenie droga procesu jest właściwa, gdy żądanie „procesowe” jest
głównym i samodzielnym, dokonanie zaś rozgraniczenia ma charakter pomocniczy
i potrzebne jest do rozstrzygnięcia sprawy o własność. W przeciwnym dopiero
wypadku, tj. gdy żądanie wydania przygranicznego pasa gruntu uzależnione jest
od rozstrzygnięcia sprawy o rozgraniczenie sprawa przynależy do trybu
nieprocesowego (por. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1962 r.,
OSPiKA 1964, nr 3, poz. 55).
Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem prawnym przysługującym
stronie w ściśle określonych w ustawie sytuacjach. Oznacza to, że przepisy
regulujące jej dopuszczalność nie podlegają wykładni rozszerzającej.
W rozpoznawanej sprawie, sami powodowie wnosili o wydanie nieruchomości
opierając swoje żądanie na podstawie art. 222 k.c. Dokonane ustalenia,
odnoszące się do przebiegu granicy między nieruchomościami stron miały tylko
charakter subsydiarny i pomocniczy, a zatem nie dawały podstawy do przyjęcia,
że sprawa dotyczyła rozgraniczenia. W tym stanie rzeczy powołane przez żalących
trafne orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 r., IV CNP 114/08,
nie jest adekwatne do okoliczności sprawy.
Mając na uwadze powyższe względy, na podstawie art. 39814
w zw. z art.
3941
k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Anna Owczarek
w sprawie ze skargi G. P. i G. P. o wznowienie postępowania w sprawie …211/11
zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z dnia 27.05.2011 r.
w sprawie z powództwa G. P. i G. P.
przeciwko J. K. i E. K.
o wydanie nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 maja 2013 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 1 lutego 2013 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 1 lutego 2013 r., Sąd Okręgowy w K. odrzucił skargę
kasacyjną powodów G. P. i G. P. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 18
września 2012 r., …1372/12, wydanego po wznowieniu postępowania. Swoje
rozstrzygnięcie oparł na treści art. 3986
§ 2 k.p.c. wskazując, że w sprawie nie
przysługuje skarga kasacyjna.
Zażalenie na to postanowienie wnieśli powodowie, zaskarżając je w całości,
wnosząc o jego zmianę i nadanie sprawie biegu. Żalący powołali się na treść
rozstrzygnięcia wydanego przez Sąd Najwyższy dnia 28 stycznia 2009 r., IV CNP
114/08, które w ich ocenie stanowi argument za przyjęciem dopuszczalności skargi
kasacyjnej w omawianej sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w powołanym przez żalących postanowieniu
z dnia 28 stycznia 2009 r., IV CNP 114/08 (LEX nr 746183), skarga kasacyjna
przysługuje od wyroku orzekającego o roszczeniu windykacyjnym, niezależnie od
wartości zaskarżenia, jeżeli w wyroku tym sąd przeprowadził rozgraniczenie na
podstawie art. 36 ustawy z 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne. Pogląd
ten odnieść należy także do sytuacji, gdy orzeczenie o rozgraniczeniu nastąpiło
w wyroku uwzględniającym powództwo negatoryjne, skoro sprawa wszczęta takim
powództwem należy do spraw o własność w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia
17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (jedn. tekst: Dz.U. z 2010 r.,
Nr 193, poz. 1287 ze zm. dalej: „p.g.k.”).
Sąd Okręgowy odrzucając skargę kasacyjną wyraźnie podniósł, że podziela
przytoczone na wstępie stanowisko Sądu Najwyższego, lecz skarga kasacyjna
w sprawie nie przysługuje, albowiem sąd ten rozstrzygając o roszczeniu
windykacyjnym nie przeprowadził rozgraniczenia nieruchomości na podstawie
art. 36 p.g.k.
Zaskarżone rozstrzygnięcie jest trafne, choć trzeba także zgodzić się
ze skarżącym, że dopuszczalność skargi kasacyjnej zależy od istoty sporu.
Sprawa powodów ze swej istoty przynależała do drogi procesu. Powodowie
wytoczyli bowiem powództwo windykacyjne i choć je zmieniali sprawa nie zmieniła
procesowego charakteru. Podnosili bowiem, że objęte sporem części
3
nieruchomości przynależą do ich działki nr 105, położonej w miejscowości P. gmina
K. Powództwo zostało prawomocnie oddalone na skutek ustalenia, że sporny
obszar gruntu jest częścią działki nr 118/2 stanowiącej własność pozwanych.
W sprawie z powództwa właściciela o wydanie części nieruchomości, czy
o zaniechanie naruszeń sąd może przeprowadzić rozgraniczenie sąsiadujących
nieruchomości, jeżeli ustalenie granic jest przesłanką do rozstrzygnięcia sprawy
procesowej (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 31 grudnia 1967 r., III CZP
95/67, OSNCP 1968, nr 6, poz. 98). W takim jednak wypadku sprawa nie zmienia
swego charakteru procesowego.
Gdy żądanie obejmuje wydanie nieruchomości lub zakazanie jej naruszeń
oraz rozgraniczenie droga procesu jest właściwa, gdy żądanie „procesowe” jest
głównym i samodzielnym, dokonanie zaś rozgraniczenia ma charakter pomocniczy
i potrzebne jest do rozstrzygnięcia sprawy o własność. W przeciwnym dopiero
wypadku, tj. gdy żądanie wydania przygranicznego pasa gruntu uzależnione jest
od rozstrzygnięcia sprawy o rozgraniczenie sprawa przynależy do trybu
nieprocesowego (por. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1962 r.,
OSPiKA 1964, nr 3, poz. 55).
Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem prawnym przysługującym
stronie w ściśle określonych w ustawie sytuacjach. Oznacza to, że przepisy
regulujące jej dopuszczalność nie podlegają wykładni rozszerzającej.
W rozpoznawanej sprawie, sami powodowie wnosili o wydanie nieruchomości
opierając swoje żądanie na podstawie art. 222 k.c. Dokonane ustalenia,
odnoszące się do przebiegu granicy między nieruchomościami stron miały tylko
charakter subsydiarny i pomocniczy, a zatem nie dawały podstawy do przyjęcia,
że sprawa dotyczyła rozgraniczenia. W tym stanie rzeczy powołane przez żalących
trafne orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 r., IV CNP 114/08,
nie jest adekwatne do okoliczności sprawy.
Mając na uwadze powyższe względy, na podstawie art. 39814
w zw. z art.
3941
k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.