Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 641/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 29 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania A.H.
przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
o podleganie ubezpieczeniu społecznemu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 29 maja 2013 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2012 r. Sąd Apelacyjny III Wydział Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację ubezpieczonej A.H. od wyroku Sądu
Okręgowego w K. Wydziału VII Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 października
2011 r., oddalającego jej odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego Oddziału Regionalnego w K. z dnia 27 kwietnia 2011
r., stwierdzającej ustanie od dnia 1 kwietnia 2005 r. jej ubezpieczenia społecznego
rolników w zakresie ubezpieczeń: emerytalno-rentowego, wypadkowego,
chorobowego i macierzyńskiego.
W sprawie tej ustalono, że ubezpieczona podlegając ubezpieczeniu
społecznemu rolników prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą. Do 14
lutego 2005 r. nie przedłożyła rolniczemu organowi rentowemu zaświadczenia
naczelnika urzędu skarbowego o wysokości podatku dochodowego za 2004 r.
Dlatego decyzją z dnia 27 kwietnia 2011 r. organ rentowy stwierdził ustanie od dnia
1 kwietnia 2005 r. jej ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie
ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz emerytalno-
rentowego
Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonej od tej decyzji. Wskazał, że
art. 5a ust. 5 i 7 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym
rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm., powoływanym
dalej jako ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników), w brzmieniu nadanym
przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o
ubezpieczeniu społecznym rolników oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.
Nr 91, poz. 873 ze zm., zwanej dalej ustawą nowelizującą), „ustanowiły ustawowy
mechanizm kontroli sytuacji umożliwiającej pozostawanie nadal w ubezpieczeniu
społecznym rolników osób, które podjęły inną działalność gospodarczą”. Takie
osoby zostały zobowiązane do składania w ustawowo określonym terminie
zaświadczeń o wysokości należnego podatku dochodowego z tytułu pozarolniczej
działalności za każdy miniony rok. Wymienione przepisy sankcjonowały
niewykonanie tej czynności jako „stan rzeczy równoznaczny z ustaniem
ubezpieczenia społecznego rolników i podleganie ubezpieczeniom społecznym
3
wynikającym z podjętej działalności gospodarczej”. Skoro ubezpieczona nie
przedłożyła stosownego zaświadczenia w ustawowym terminie, o którym mowa w
art. 5a ust. 5 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, to zasadnie organ
rentowy stwierdził ustanie jej ubezpieczenia społecznego rolników. Okoliczność, że
ubezpieczona nie znała obowiązku z art. 5a ust. 5 tej ustawy, pozostaje bez wpływu
na ustanie jej ubezpieczenia społecznego rolników.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonej. Po uzupełnieniu
postępowania dowodowego Sąd ten miał na uwadze, że ubezpieczona podlegając
ubezpieczeniu społecznemu rolników (od dnia 1 stycznia 1991 r.) prowadziła
pozarolniczą działalność gospodarczą, początkowo - od dnia 1 grudnia 1998 r. -
wraz z mężem S.H. w ramach spółki cywilnej pod firmą „S.”, a następnie - od dnia
15 marca 2001 r. jako wspólnik spółki cywilnej. W konsekwencji w związku z
wejściem w życie ustawy nowelizującej z dnia 2 kwietnia 2004 r. zobowiązana była
do udokumentowania w KRUS w terminie do dnia 30 września 2004 r. formy
opodatkowania prowadzonej przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej,
która prowadziła także w 2003 r., oraz udokumentowania wysokości należnego
podatku dochodowego z tej działalności za ten rok. Niedopełnienie tego obowiązku
prowadziło do ustania z mocy ustawy jej ubezpieczenia społecznego rolników z
końcem trzeciego kwartału 2004 r. (art. 5 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu
społecznym rolników). Bez znaczenia było to, że rolniczy organ rentowy powinien
wydać stosowną decyzję w tym przedmiocie już w 2004 r., „skoro byłaby to i tak
jedynie decyzja deklaratoryjna, stwierdzająca nie tyle wyłączenie, co niepodleganie
z mocą wsteczną rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu, z uwagi na ustanie
ubezpieczenia ex lege”. Także to, że organ rentowy powinien był wydać stosowną
decyzję w oparciu o art. 5 cytowanej ustawy, a zaskarżona decyzja z dnia 27
kwietnia 2011 r. odwołuje się do art. 5a tej ustawy, nie miało wpływu na zasadność
zaskarżonej decyzji. Ubezpieczona już od dnia 1 października 2004 r. nie była
objęta rolniczym ubezpieczeniem społecznym z mocy ustawy. Nie złożyła też
wymaganego zaświadczenia o wysokości należnego podatku dochodowego w
2005 r., w którym „nastąpił skutek przewidziany w ust. 7 art. 5a i jej ubezpieczenie
ustało z dniem 31 marca 2005 r.”. W konsekwencji nie podlegała tym
ubezpieczeniom społecznym także od dnia 1 kwietnia 2005 r. Tym samym wyrok
4
Sądu Okręgowego, jak i poprzedzająca go decyzja organu rentowego,
stwierdzające ustanie ubezpieczenia społecznego rolników ubezpieczonej
odpowiadają prawu, „pomimo częściowo błędnego uzasadnienia”.
Skoro ubezpieczenie rolnicze ustało już wcześniej z mocy prawa, to zarzuty
apelacji dotyczące okoliczności nieprzedłożenia przez ubezpieczoną zaświadczenia
o wysokości osiągniętego podatku dochodowego z tytułu prowadzonej działalności
gospodarczej za 2004 r. oraz wysokości tego podatku nie miały wpływu na
wyłączenie apelując z ubezpieczenia społecznego rolników, „które ustało już
wcześniej z mocy prawa”.
Ustawodawca ze względu na stanowiska Trybunału Konstytucyjnego
zawarte w wyrokach z dnia 13 marca 2006 r., P 8/05 (OTK-A 2006 Nr 3, poz. 28) i z
dnia 18 lipca 2006 r., P 6/05 (OTK 2006-A Nr 7, poz. 81), „dokonał zmiany w
ustawie z dnia 2 kwietnia 2004 r., lecz nie restytuował możliwości dokonania
zawiadomienia o formie opodatkowania zaniechanej przed dniem 30 września
2004 r., tylko usunął niekonstytucyjny skutek wyłączenia z ubezpieczenia
rolniczego ze względu na formę opodatkowania. W dodanym art. 5a przewidział
złożenie do dnia 31 grudnia 2005 r. wniosku o podleganie rolniczemu
ubezpieczeniu społecznemu przez tych rolników, którzy zostali wyłączeni z tego
ubezpieczenia ze względu na rodzaj podatku, nie zaś tych, którzy o formie
opodatkowania nie poinformowali”. Apelująca sama przyznała, że „nie przeczytała
w całości doręczonej jej decyzji o objęciu jej ubezpieczeniem rolniczym, tylko w
oparciu o nią płaciła składki”. Nie zgłosiła w KRUS, mimo ciążącego na niej
obowiązku wynikającego z pouczenia zawartego w decyzji o objęciu jej
ubezpieczeniem rolniczym, faktu podjęcia działalności gospodarczej. Obowiązek
taki wynika z art. 39 cytowanej ustawy, który stanowi, że rolnik jest zobowiązany,
nie czekając na wezwanie organu rentowego, w ciągu 14 dni zgłaszać Kasie osoby
podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie oraz informować Kasę o
okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i zmianach tych
okoliczności. Dlatego apelująca nie może skutecznie wskazywać na brak pouczenia
jej przez organ rentowy o obowiązku przedłożenia zaświadczenia o wysokości
podatku dochodowego z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności
gospodarczej.
5
Sąd Apelacyjny wskazał przy tym, że „możliwość wystąpienia z wnioskiem
o przywrócenie terminu do złożenia takiego zaświadczenia istnieje dopiero od
dnia 24 sierpnia 2005 r., gdy uchybienie terminu nastąpiło z przyczyn losowych
(ust. 7)”. Jednak ubezpieczona, takiego wniosku nie złożyła, a „Sąd pierwszej
instancji prawidłowo nie przyjął przedkładanego przez nią zaświadczenia
Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. z dnia 11 października 2011 r. o wysokości
osiąganego podatku dochodowego za 2004 r.”. Ostatecznie Sąd Apelacyjny
„podzielając pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 22 stycznia
2008 r., I UK 238/07, którego cytowane uzasadnienie stanowi w większości
uzasadnienie apelacji”, uznał, że zaskarżony wyrok nie narusza prawa
materialnego i procesowego”.
W skardze kasacyjnej ubezpieczona zarzuciła naruszenie przepisów prawa
materialnego: art. 5a ust. 5 i 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, w
brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 3 nowelizacji z dnia 2 kwietnia 2004 r., przez
błędną interpretację oraz niewłaściwe zastosowanie, polegające na
nieuwzględnieniu faktu, że skarżąca w roku 2004 nie osiągnęła w podatku
dochodowym z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej kwoty wyższej
niż kwota graniczna (2.528 zł), podkreślając, że nieprzekroczenie tej kwoty
granicznej przy braku pouczenia o skutkach niezłożenia zaświadczenia z Urzędu
Skarbowego, nie powinno prowadzić do pozbawienia skarżącej tytułu rolniczego
ubezpieczenia społecznego.
Okolicznością uzasadniającą przyjęcie skargi do rozpoznania jest
występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego, czy sankcja, o której
mowa w art. 5a ust. 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej z dnia 2 kwietnia 2004 r.), „dotyka
ubezpieczonego rolnika, którego podatek dochodowy za poprzedni rok podatkowy
od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekroczył kwoty
2.528 zł i który nie został bezpośrednio poinformowany o powyższej sankcji i o
konieczności corocznego informowania o wysokości należnego podatku
dochodowego z ww. tytułu, i dlatego nie miał świadomości powyższego obowiązku,
a także wynikających z niego konsekwencji”. W sprawie występuje też potrzeba
wykładni art. 5a ust. 5 i 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, które
6
budzą poważne rozbieżności w orzecznictwie, argumentując, że Sąd Apelacyjny
poprzestał „na literalnej interpretacji tego przepisu, z pominięciem jego wykładni
celowej i gramatycznej”, zawartej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia
2008 r., I UK 238/07, w którym wskazano, że rolnik, który (jak skarżąca) nie
przekroczył limitu podatku dochodowego z działalności pozarolniczej, a także nie
miał świadomości, że miał obowiązek przedłożenia stosownego zaświadczenia
podatkowego w KRUS, nie powinien tracić tytułu rolniczego ubezpieczenia
społecznego. Skarżąca nie miała takiej wiedzy i świadomości tak surowej i
niesprawiedliwej sankcji. Nadmiernie rygorystyczna wykładnia art. 5a ust. 5 jest
niezgodna „z celem (i intencją) tego przepisu”, który miał prowadzić do wykluczenia
z systemu rolniczych ubezpieczeń społecznych tylko tych rolników, których podatek
dochodowy z działalności pozarolniczej przekracza ustawowo wskazana kwotę
graniczną. Ponadto skarżąca nie mogła przedłożyć zaświadczenia o wysokości
podatku dochodowym z pozarolniczej działalności za rok 2004, ponieważ nie miała
obowiązku jego zapłaty, a zatem „nie miała interesu w ukrywaniu” tych informacji
podatkowych. Stan taki nie powinien prowadzić do pozbawienia jej ubezpieczenia
rolniczego.
W konsekwencji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz
wyroku Sądu Okręgowego w K. i przekazanie sprawy temu Sądowi Okręgowemu
do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od organu rentowego na rzecz
skarżącej kosztów postępowania kasacyjnego, w tym kosztów zastępstwa
procesowego, według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna ma usprawiedliwione podstawy prawne ze względu na
radykalnie restrykcyjną wykładnię art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznych
rolników, która nie może ograniczać się wyłącznie do reguł interpretacji językowej
(gramatycznej), ale powinna uwzględniać rozległy kontekst sytuacyjno-
celowościowo-systemowy spornych przypadków, który sprzeciwia się wykluczeniu
rolnika z podlegania na ogół wieloletniego podstawowemu tytułowi rolniczych
ubezpieczeń rolniczych, dla którego działalność rolnicza stanowi główne źródło
7
utrzymania, a który bez własnej winy uchybił obowiązkowi dokonania wyboru
rolniczego tytułu ubezpieczenia społecznego w razie podjęcia pozarolniczej
działalności dla uzupełnienia środków utrzymania z rolnictwa lub nie wskazywał w
ustawowych terminach „zerowych” kwot podatku dochodowego z prowadzonej
działalności pozarolniczej. Niewiedza o tych restrykcyjnych powinnościach wynika z
reguły z braku właściwego pouczenia rolnika przez rolniczy organ ubezpieczeń
społecznych o skomplikowanych regulacjach zbiegających się tytułów podlegania
ubezpieczeniom społecznym, które wymagają wskazania rolnikowi konkretnych
zdarzeń prowadzących do ustania prawa rolniczego tytułu ubezpieczeń
społecznych. Wysoce niewystarczająca i „nieidentyfikowana” jest praktyka
posługiwania się niezrozumiałymi lub ogólnikowymi pouczeniami, że „rolnik jest
obowiązany do informowania organu rentowego o okolicznościach mających
znaczenie dla ubezpieczenia rolniczego”, lub że „rolnik jest zobowiązany, nie
czekając na wezwanie organu rentowego, w ciągu 14 dni zgłaszać Kasie osoby
podlegające ubezpieczeniu w jego gospodarstwie oraz informować Kasę o
okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i zmianach tych
okoliczności” (art. 39 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników), które nawet od
profesjonalnych prawników wymagają sprawdzenia tekstu ustawy o ubezpieczeniu
społecznym rolników. W ocenie Sądu Najwyższego takiego szczegółowego
dociekania treści niezrozumiałych pouczeń nie należy wymagać od przeciętnych
rolników i to pod radykalnym rygorem obarczenia ich ryzykiem braku znajomości
przepisów prawa (ignorantia iuris nocet) w postaci ustania z mocy prawa rolniczego
tytułu ubezpieczenia społecznego.
Mając takie względy na uwadze judykatura Sądu Najwyższego coraz
bardziej konsekwentnie odstępuje od kontestowanej w skardze kasacyjnej
rygorystyczno-gramatycznej wykładni art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym
rolników. I tak w zacytowanym w skardze kasacyjnej wyroku z dnia 22 stycznia
2008 r., I UK 238/07 (OSNP 2009 nr 5-6, poz. 76), Sąd Najwyższy uznał i
uzasadnił, że brak wyraźnego pouczenia o skutkach prawnych wynikających z
art. 5a ustawy nie może prowadzić do pozbawienia rolniczego tytułu ubezpieczenia
społecznego. Rolnicy, którzy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności
gospodarczej nie przekraczają ustawowego kryterium podatkowego, zachowują
8
prawo pozostania w systemie rolniczych ubezpieczeń społecznych, ponieważ
graniczne kryterium podatkowe, a nie zachowanie ustawowo wyznaczonego
terminu na jego udokumentowanie, powinno decydować ostatecznie o legalności
wyłączenia z rolniczego ubezpieczenia społecznego w decyzjach wydawanych
dość często po wielu latach od tego zdarzenia.
Dotyczy to w szczególności rolnika prowadzącego w dniu 2 maja 2004 r.
pozarolniczą działalność, do którego KRUS nie skierowała informacji o znaczeniu
prawnym terminu wyznaczonego na dzień 30 września 2004 r. i o koniecznych
czynnościach wymaganych do pozostania w rolniczym ubezpieczeniu społecznym
po dniu 1 października 2004 r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada
2012 r., I UK 269/12, dotychczas niepublikowany). W tym judykacie Sąd Najwyższy
argumentował, że niezłożenie przez rolnika prowadzącego działalność pozarolniczą
w dniu 2 maja 2004 r. oświadczenia wyrażającego wolę pozostania w
ubezpieczeniu rolniczym nie stało się podstawą ustania obowiązkowego
ubezpieczenia rolniczego, jeżeli Kasa nie skierowała do niego informacji o
znaczeniu prawnym terminu wyznaczonego na dzień 30 września 2004 r. i o
koniecznych czynnościach wymaganych w związku z pozostaniem w
ubezpieczeniu rolniczym po dniu 1 października 2004 r. Termin ten jest dla rolników
otwarty i złożenie stosownego oświadczenia może nastąpić w każdym czasie. Nie
ma przeszkód do jego wyrażenia również po uzyskaniu takiej wiedzy po znacznym
upływie czasu (por. art. 3a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników) przez
wniesienie odwołania od decyzji o ustaniu rolniczego ubezpieczenia społecznego,
skoro wobec niepoinformowanego rolnika nie upłynął również wyznaczony w
ustawie termin na dostarczenie dokumentów, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy
z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Obowiązek informacyjny wprowadzony do stosunku rolniczego ubezpieczenia
społecznego powinien spełniać konstytucyjny standard traktowania pozostających
w ubezpieczeniu rolników zgodnie z zasadą zaufania obywateli do Państwa i
stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji; por. orzeczenie Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 8 grudnia 1992 r., K 3/92, OTK 1992 nr 2, poz. 26).
Wyłączenie z obowiązkowego ubezpieczenia społecznego rolników nie może
9
wynikać z zaniechania działań nieobjętych prawidłowym pouczeniem organu
ubezpieczeń społecznych.
W uzasadnieniu kolejnego wyroku z dnia 20 marca 2013 r., I UK 556/12
(dotychczas niepublikowany) Sąd Najwyższy poddał jurysdykcyjnej krytyce
„oczywiście ułomne” pouczenia rolników, dla której działalność rolnicza stanowi
główne źródło utrzymania, o obowiązku informowania KRUS „bez wezwania o
okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych
okoliczności”, lub że „ubezpieczenie społeczne rolników ustaje ostatniego dnia
kwartału, w którym ustały ustawowe warunki podlegania temu ubezpieczeniu”, bez
wyjaśnienia o jakie zmiany i okoliczności chodzi. Tego typu informacje nie
zawierają pouczenia, nie są wystarczająco identyfikowalne jako pozbawione żadnej
informacji o warunkach kontynuowania ubezpieczenia rolniczego w razie zbiegu z
ubezpieczeniem społecznym z tytułu podjęcia pozarolniczej działalności. W tym
kontrowersyjnym zakresie Sąd Najwyższy podkreślił, że regulacje zawarte w art. 5a
ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników dotykają konstytucyjnie chronionego
prawa podmiotowego do podlegania rolnika, dla którego działalność rolnicza
stanowi podstawowe źródło utrzymania, jakim jest także tytuł rolniczego
ubezpieczenia społecznego. Tytuł ten nie powinien być pochopnie wygaszany w
razie oczywiście niezawinionego, tj. losowego opóźnienia w złożeniu przez rolnika
oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia rolniczego albo zaświadczenia
właściwego urzędu skarbowego o kwocie należnego podatku dochodowego za
poprzedni rok kalendarzowy od przychodów z pozarolniczej działalności. Takie
losowo niezawinione opóźnienie nie niweczy podstaw, celu ani uzasadnienia
kontynuowania rolniczego ubezpieczenia społecznego przez rolnika, który uzyskuje
niewielkie przychody z działalności pozarolniczej. Usunięcie rolnika z
ubezpieczenia rolniczego nie powinno odbywać się przez użycie środków
nieproporcjonalnych, które niekonstytucyjnie ingerują w rolniczy tytuł ubezpieczenia
społecznego i prowadzą jedynie do „zaciśnięcia pętli zadłużeniowej’ w postaci
zaległości składkowych z innego (zbiegającego się) tytułu ubezpieczeń
społecznych, które mogą doprowadzić rolnika do stanu upadłości finansowej.
Według Sądu Najwyższego, restrykcyjny rygoryzm automatycznego ustania
rolniczego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym wskutek okoliczności
10
niezawinionych przez skarżącą, można poddać sanacji przez przywrócenie
skarżącej terminów do kontynuowania ubezpieczenia rolniczego, zwłaszcza gdy
rolniczy organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, wprawdzie o charakterze
deklaratoryjnym, dopiero 27 kwietnia w 2011 r., po kilku latach od deklarowanego
na 1 kwietnia 2005 r. skutku ustania rolniczego tytułu ubezpieczenia społecznego
skarżącej. Taki stan sprawy wymaga rozważania wyżej ujawnionych okoliczności i
weryfikacji stanowiska, aby możliwe uzyskanie danych wymaganych do
kontynuowania ubezpieczenia rolniczego odbyło się bez zastosowania
nieproporcjonalnie drastycznych sankcji w postaci wyłączenia z ubezpieczenia
rolniczego i włączenia do ubezpieczenia społecznego skarżącej, która okresowo
prowadziła bezdochodową lub niskodochodową działalność pozarolniczą. Rygor
ustania z mocy prawa rolniczego tytułu ubezpieczeń społecznych nie może
naruszać konstytucyjnej zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP), w
przeciwnym razie dochodzi do zastosowania nieproporcjonalnie drastycznej sankcji
w zestawieniu z niezawinionym uchybieniem terminów dokonania czynności
nieadekwatnie wygaszających rolniczy tytuł ubezpieczeń społecznych. Ze względu
na niezdefiniowane w prawie rolniczych ubezpieczeń społecznych pojęcie zdarzeń
losowych, które uzasadniają lub usprawiedliwiają złożenie przez rolnika wniosku o
przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia
rolniczego lub zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego o kwocie należnego
podatku dochodowego za poprzedni rok kalendarzowy od przychodów z
pozarolniczej działalności (art. 5a ust. 7 w związku z ust. 1 pkt 1 lub ust. 4 ustawy o
ubezpieczeniu społecznym rolników), nie można wykluczyć możliwości
udowodnienia przez rolnika, że takim zdarzeniem była usprawiedliwiona w
konkretnym przypadku nieznajomość skomplikowanych regulacji zbiegu
wymienionych tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym i braku
identyfikowalnego pouczenia o możliwości i warunkach kontynuowania
ubezpieczenia rolniczego (art. 5a ustawy).
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę kasacyjną podziela
omówiony kierunek orzecznictwa, dlatego orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39815
k.p.c.