Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KRS 199/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Halina Kiryło
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z odwołania R. P.
z udziałem K. K.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr …/2013 z dnia 10 stycznia 2013 r., w
przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie do pełnienia urzędu na
stanowisku sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G., ogłoszonym w
Monitorze Polskim z 2012 r.
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 5 czerwca 2013 r.,
uchyla zaskarżoną uchwałę w odniesieniu do R. P. i K. K. i w
tym zakresie sprawę przekazuje Krajowej Radzie Sądownictwa
do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
R. P. wniósł odwołanie od uchwały nr …/2013 Krajowej Rady Sądownictwa z
dnia 10 stycznia 2013 r., podjętej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 2 i art. 37 ust. 1
ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. Nr 126, poz.
714 ze zm.). Zaskarżoną uchwałą Rada postanowiła przedstawić Prezydentowi RP
z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. kandydaturę K. K. oraz nie
przedstawić kandydatur M. B., M. K. i R. P.
W uzasadnieniu Rada podała, że na jedno wolne stanowisko sędziowskie w
Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w G., ogłoszone w Monitorze Polskim z
2012 r., zgłosiło się czterech wyżej wskazanych kandydatów.
Zespół członków Krajowej Rady Sądownictwa w dniu 10 stycznia 2013 r.
odbył posiedzenie celem wysłuchania wszystkich kandydatów i w jawnym
głosowaniu bezwzględną większością głosów przyjął stanowisko w przedmiocie
rekomendacji Radzie kandydatury K. K. (3 głosy „za”, 0 głosów „przeciw”, 0 głosów
„wstrzymujących się”). Podejmując decyzję o rekomendacji tego kandydata Zespół
uwzględnił, że ma on dłuższy niż 10-letni staż na samodzielnym stanowisku
administracyjnym i wziął pod uwagę, że część tego stażu obejmuje okres sprzed
ukończenia przez niego wyższych studiów prawniczych. Wobec powyższego
Zespół zaproponował, aby Rada zwróciła się do Prezydenta RP o powołanie K. K.
na podstawie art. 6 § 3 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów
administracyjnych (Dz. U. Nr 155, poz. 1269 ze zm., dalej jako: p.u.s.a.). Zespół
wskazał, że rekomendowany kandydat uzyskał drugie po R. P. poparcie środowiska
sędziowskiego na Kolegium oraz Zgromadzeniu Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w G., mimo że jest osobą spoza opiniującego środowiska. Za
jego kandydaturą przemawia bardzo dobre przygotowanie do stosowania prawa
administracyjnego w praktyce wynikające z długoletniej pracy w Samorządowym
Kolegium Odwoławczym oraz w Izbie Skarbowej w O. K. K. nie tylko sprawuje
funkcję kierowniczą w organie administracji publicznej, ale również wydaje
samodzielne decyzje, orzekał w Samorządowym Kolegium Odwoławczym oraz
prowadzi postępowania przed sądami administracyjnymi w sprawach należących
do właściwości Izby Skarbowej. Pracę zawodową godzi z pracą dydaktyczną na
3
uczelniach wyższych, gdzie wykłada zagadnienia związane z prawem
administracyjnym. Ukończył studia podyplomowe z zakresu Prawa Gospodarczego
i Handlowego oraz ma otwarty przewód doktorski. Z informacji uzyskanej od
kandydata oraz z jego akt osobowych wynika, że jego starania o uzyskanie tytułu
doktora prawa zbliżają się ku końcowi. Niezależnie od powyższego jest on autorem
wielu publikacji naukowych i komentarza z dziedziny prawa administracyjnego, a za
jego kandydaturą przemawiają również rekomendacje załączone do akt
osobowych.
Krajowa Rada Sądownictwa podjęła zaskarżoną uchwałę kierując się
przyjętą przez Zespół rekomendacją, uwzględniając przede wszystkim oceny
kwalifikacji kandydatów i kryteria wyrażone w art. 35 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o KRS.
Procedura wyboru kandydata na urząd sędziego ma charakter konkursowy, a Rada
ma za zadanie wybrać najlepszego spośród bardzo dobrych i dobrych kandydatów.
Ponadto, zgodnie z art. 6 § 1 pkt 6 p.u.s.a. kandydat ubiegający się o stanowisko
sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego musi się wyróżniać wysokim
poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa
administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów
administracji publicznej. Po wszechstronnym rozważeniu całokształtu okoliczności
Rada uznała, że najlepszym kandydatem spośród wszystkich osób ubiegających
się o przedmiotowe stanowisko jest K. K.
K. K.urodził się 25 sierpnia 1964 r. w C. W 1990 r. ukończył Wyższą Szkołę
Pedagogiczną w O. z oceną dobrą. Następnie w 1998 r. ukończył studia
podyplomowe w zakresie Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa
i Administracji Uniwersytetu […], a w 2003 r. studia podyplomowe w zakresie Prawa
Podatkowego Unii Europejskiej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu w
[…]. W 2008 r. ukończył wyższe studia prawnicze na Uniwersytecie […] z ogólną
oceną dobrą. Aktualnie uczestniczy w Prawniczym Seminarium Doktoranckim
Akademii […] w W. Jest doktorantem w Kolegium Prawa Finansowego i Prawa
Podatkowego i przygotowuje pracę doktorską z zakresu prawa podatkowego
materialnego. Od 1 lipca 1998 r. do chwili obecnej jest zatrudniony w Izbie
Skarbowej w O. (od 1998 r. na stanowisku orzeczniczym związanym ze
stosowaniem prawa, od 2001 r. na stanowisku specjalistycznym, od 2003 r. na
4
stanowisku kierowniczym). W okresie od 1 lipca 1998 r. do 27 maja 1999 r. odbył
aplikację administracyjną uzyskując ocenę bardzo dobrą. Od 2011 r. jest też
zatrudniony w Wyższej Szkole Bankowej w W., Wydział Ekonomiczny w O. na
stanowisku nauczyciela akademickiego. Z dniem 1 czerwca 2001 r. został
powołany na pozaetatowego członka Samorządowego Kolegium Odwoławczego w
O. na okres sześcioletniej kadencji. Kandydat jest autorem wielu publikacji
naukowych oraz komentarza z dziedziny prawa administracyjnego.
Ocenę kwalifikacji K. K. sporządził sędzia NSA […] ,który stwierdził, że
spełnia on wymagania przewidziane w art. 6 § 1 pkt 1, 3-5 p.u.s.a. (z
zastrzeżeniem, że czyni to na podstawie oświadczeń kandydata). Opiniujący
wyraził pogląd, że nie neguje nieskazitelnego charakteru kandydata, mimo że nie
wykazał on przesłanki z punktu 2 przywołanego przepisu. Uznał również, na
podstawie dostępnych materiałów, że poziom wiedzy opiniowanego w dziedzinie
administracji publicznej oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa
związanych z działaniem organów administracji publicznej jest niewystarczający dla
objęcia stanowiska sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego (art. 6 § 1 pkt
6 p.u.s.a.). W jego ocenie kandydat nie spełnia też przesłanki uregulowanej w art. 6
§ 1 pkt 7 tej ustawy, a ze względu na brak materiałów źródłowych nie jest w stanie
ocenić poziomu jego publikacji naukowych. W konkluzji opiniujący stwierdził, że
pozostawia ostateczną ocenę kandydatury K. K. dalszym gremiom, poprzestając na
stwierdzeniu o braku wykazania wspomnianych wyżej przesłanek ustawowych, w
tym szczególnych cech pozwalających na jej zaakceptowanie.
K. K., pismem z dnia 10 września 2012 r., odniósł się do przedstawionych
przez sędziego wizytatora zarzutów i stwierdził, że w swojej ocenie spełnia
wymagania przewidziane w art. 6 § 1 pkt 2, 6 i 7 p.u.s.a. Ponownej oceny
kwalifikacji K. K. - z uwzględnieniem wniesionych przez niego uwag - dokonali trzej
sędziowie wizytatorzy: sędzia NSA […].sędzia WSA […] i sędzia NSA
[…].Stwierdzili oni, że kandydat spełnia przesłanki przewidziane w art. 6 § 1 pkt 2 i
7 p.u.s.a., natomiast przedłożony przez niego materiał źródłowy nie pozwala na w
pełni odpowiedzialną ocenę, że spełnia on przesłankę z art. 6 § 1 pkt 6 tej ustawy.
Jednocześnie przedłożone akta nie dają jednak żadnych powodów do
przypuszczeń, że przesłanki tej nie spełnia. Kandydat pismem z dnia 13
5
października 2012 r., odniósł się do stanowiska sędziów wizytatorów w zakresie
oceny spełnienia warunku określonego w art. 6 § 1 pkt 6 p.u.s.a. oraz załączył do
niego swoje wybrane publikacje.
Kolegium WSA w G. na posiedzeniu w dniu 8 października 2012 r.
jednogłośnie stwierdziło, że K. K. spełnia kryteria uregulowane w art. 6 § 1 p.u.s.a.,
lecz Kolegium nie dopatrzyło się szczególnych okoliczności uzasadniających
poparcie jego kandydatury (między innymi z uwagi na wąski zakres stosowania
przez kandydata prawa administracyjnego, ograniczającego się w zasadzie do
prawa podatkowego i to wyłącznie w zakresie podatków dochodowych). Zdaniem
Kolegium wątpliwości budzi też spełnienie przez kandydata przesłanki
uregulowanej w art. 6 § 1 pkt 7 tej ustawy.
Zgromadzenie Ogólne Sędziów WSA w G. na posiedzeniu w dniu 15
października 2012 r., w którym uczestniczyło 34 członków (wszyscy brali udział w
głosowaniu), zaopiniowało kandydaturę K. K. 18 głosami „za”, przy 16 głosach
„przeciw” i braku głosów „wstrzymujących się”.
Prezes WSA w G. wyraził pogląd, że bez wątpienia kandydat spełnia
wszystkie wymagania adresowane do sędziów wojewódzkich sądów
administracyjnych, które zostały określone w art. 6 § 1 pkt 1-5 p.u.s.a. Wątpliwość
dotyczy spełnienia pozostałych przesłanek (art. 6 § 1 pkt 6 i 7). Opiniujący
przywołał w tym zakresie opinię wizytatora - sędziego NSA […], pisemne uwagi
złożone przez kandydata, opinię trzech sędziów wizytatorów oraz stanowisko
Kolegium WSA w G. Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy opiniujący
podzielił opinię Kolegium zarówno co do tego, że kandydat spełnia wszystkie
wymagania adresowane do kandydatów na sędziów, jednak brak szczególnych
okoliczności uzasadniających poparcie jego kandydatury, jak i co do tego, że
istnieje uzasadniona wątpliwość co do spełnienia przez niego przesłanki z art. 6 § 1
pkt 7 ustawy. Podkreślił też, że niniejsza opinia jest w istocie rzeczy tożsama z tą,
jaką sporządził w odniesieniu do kandydata, gdy ubiegał się on o stanowisko
sędziowskie w związku z obwieszczeniem Prezesa NSA z dnia 21 lutego 2012 r. o
wolnych stanowiskach sędziowskich w wojewódzkich sądach administracyjnych
(M.P. z 2012 r., poz. 99), albowiem od tego czasu nie zaistniały jakiekolwiek
okoliczności uzasadniające zmianę dokonanej wcześniej oceny.
6
Krajowa Rada Sądownictwa mając na uwadze całokształt zgromadzonej w
sprawie dokumentacji, w tym uwzględniając wysłuchanie wszystkich kandydatów
stwierdziła, że najlepszym kandydatem jest K. K. Rada „uwzględniła duże
doświadczenie zawodowe kandydata zdobyte podczas pełnienia obowiązków
pozaetatowego członka Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. oraz
wynikające z ponad dziesięcioletniego stażu pracy na różnych stanowiskach, w tym
od 2003 r. na stanowisku kierowniczym, w Izbie Skarbowej w O. Rada wzięła pod
uwagę również to, że część tego ponad dziesięcioletniego stażu na samodzielnym
stanowisku administracyjnym obejmuje okres sprzed ukończenia przez K. K.
wyższych studiów prawniczych i podzieliła stanowisko Zespołu, aby zwrócić się do
Prezydenta RP na podstawie art. 6 § 3 p.u.s.a. o powołanie K. K. na urząd
sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. Rada uwzględniła także
okoliczność, że rekomendowany kandydat uzyskał drugie, po R. P., poparcie
środowiska sędziowskiego na Kolegium oraz Zgromadzeniu Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w G. Mając na uwadze powyższe Rada uznała, że za
kandydaturą K. K. przemawia bardzo dobre przygotowanie do stosowania prawa
administracyjnego w praktyce, które jest efektem długoletniej pracy w
Samorządowym Kolegium Odwoławczym w O. i Izbie Skarbowej w O.
Rekomendowany kandydat nie tylko sprawuje funkcję kierowniczą w organie
administracji publicznej, ale również wydaje samodzielne decyzje, wcześniej
orzekał w samorządowym Kolegium Odwoławczym a w chwili obecnej prowadzi
postępowania przed sądami administracyjnymi w należących do właściwości Izby
Skarbowej sprawach. Na uwagę, zdaniem Rady, zasługuje również, że godzi pracę
zawodową z pracą dydaktyczną na uczelniach wyższych (wykłada zagadnienia
związane z prawem administracyjnym), ukończył studia podyplomowe z zakresu
Prawa Gospodarczego i Handlowego oraz ma otwarty przewód doktorski (jego
starania o uzyskanie tytułu doktora prawa zbliżają się ku końcowi). Niezależnie od
powyższego jest on autorem wielu publikacji naukowych oraz komentarza z
dziedziny prawa administracyjnego, a za jego kandydaturą przemawiają również
rekomendacje załączone do akt osobowych.
Rada zanalizowała wszystkie zgłoszone kandydatury, szczególną uwagę
zwracając też na kandydaturę R. P., który został najwyżej oceniony przez
7
środowisko sędziowskie, ale w ostatecznym rozrachunku - po analizie akt
osobowych kandydatów, zapoznaniu się z protokołem wysłuchania wszystkich osób
ubiegających się o wolne stanowisko sędziowskie - uznała, że najlepsze gwarancje
prawidłowego wykonywania obowiązków sędziowskich daje K. K. Rada stwierdziła,
że osoby, które nie uzyskały jej rekomendacji nie były, w ramach tego
postępowania kwalifikacyjnego, kandydatami lepszymi czy też bardziej
odpowiednimi od K. K. W trakcie posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa w dniu
10 stycznia 2013 r. na kandydaturę K. K. oddano 15 głosów „za”, 0 głosów
„przeciw” i 0 głosów „wstrzymujących się”, zaś na kandydaturę R. P. oddano 0
głosów „za”, 6 głosów „przeciw” i 9 głosów „wstrzymujących się”.
W odwołaniu od tej uchwały R. P. zarzucił naruszenie:
1. art. 6 § 1 pkt 6 i 7 p.u.s.a. przez przyjęcie, że kandydat, którego Rada
postanowiła przedstawić Prezydentowi z wnioskiem o powołanie do pełnienia
urzędu na stanowisku sędziego WSA w G. wyróżniania się poziomem wiedzy w
dziedzinie administracji publicznej oraz prawa administracyjnego i innych
dziedzinach prawa związanych z działalnością organów administracji publicznej i
spełnia warunek pozostawania przez co najmniej dziesięć lat w instytucjach
publicznych na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa
administracyjnego;
2. art. 33 ust. 1 ustawy o KRS w związku z art. 32 ust. 1 (zdanie drugie) oraz
art. 60 Konstytucji przez sprzeczną z prawem, dowolną i niezgodną ze
zgromadzonym materiałem dowodowym ocenę skarżącego jako kandydata na
wolne stanowisko sędziego WSA w G., dokonanie oceny bez określenia, wskazania
oraz rozpatrzenia zgłoszonej kandydatury w oparciu o jasne i jednorodne kryteria
oceny i podjęcie uchwały w oparciu o pozaustawowe kryteria doboru kandydatów,
pominięcie korzystnych dla skarżącego opinii i rekomendacji zawartych w analizie
sporządzonej przez sędziego NSA […],prezentacji Zgromadzeniu Ogólnemu
Sędziów WSA w G. sylwetki skarżącego przez sędziego NSA […] oraz opinii
Prezesa WSA w G. - sędziego NSA […] , jak i rekomendacji zawartej w opinii
Prezesa Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. i opinii innych
(wcześniejszych) pracodawców skarżącego, a także pominięcie korzystnych dla
8
skarżącego opinii Kolegium WSA w G. oraz oceny dokonanej przez Zgromadzenie
Ogólne Sędziów tego Sądu.
Skarżący stwierdził, że Rada nie odniosła się do zastrzeżeń wobec
kandydatury K. K. podniesionych przez sędziów wizytatorów, Kolegium WSA w G. i
Prezesa tego Sądu w odniesieniu do spełnienia przez niego przesłanek
określonych w art. 6 § 1 pkt 6 i 7 p.u.s.a. Nie wzięła także pod uwagę większego
poparcia środowiska sędziowskiego uzyskanego przez skarżącego w porównaniu z
poparciem uzyskanym przez K. K. Skarżący wskazał, że posiada on od
zakończenia wyższych studiów prawniczych ponad 20-letni staż pracy w samej
administracji publicznej (w tym ponad 17 lat w Samorządowym Kolegium
Odwoławczym w K., z czego, około 8 lat jako etatowy członek Kolegium
Odwoławczego i około 9 lat jako wiceprezes Kolegium Odwoławczego) ukończoną
aplikację i zdany egzamin radcowski oraz wykonywanie zawodu radcy prawnego od
około 13 lat, znaczny dorobek orzeczniczy (kilkanaście tysięcy decyzji
administracyjnych i postanowień wydanych jako sprawozdawca i kolejne
kilkanaście tysięcy decyzji administracyjnych wydanych jako przewodniczący
składu orzekającego, przy innych członkach sprawozdawcach) przez orzekanie w
bardzo szerokim spektrum spraw administracyjnych w ramach spraw
rozstrzyganych przez Kolegium Odwoławcze z odwołań od decyzji organów gminy,
powiatu i województwa samorządowego; wieloletnie doświadczenie w kierowaniu
dużą jednostką organizacyjną stanowiącą organ administracji publicznej.
Wielokrotnie był pełnomocnikiem stron w postępowaniach przed wojewódzkimi
sądami administracyjnymi, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz sądami
powszechnymi i innymi organami państwa. Jest autorem wielu analiz i opinii
prawnych oraz współautorem komentarza z zakresu prawa administracyjnego
(pomoc społeczna), wykładowcą na kursach doszkalających dla praktyków prawa
administracyjnego organizowanych przy współudziale Kolegium oraz Regionalnej
Izby Obrachunkowej w K. oraz Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnych. W celu
wykazania zakresu stosowania prawa administracyjnego jako jedyny kandydat w
przedmiotowym postępowaniu przedłożył ponad 100 odpisów sporządzonych przez
niego decyzji administracyjnych, postanowień, skarg, skarg kasacyjnych,
odpowiedzi na skargi, pozwów i innych pism procesowych za okres ostatnich 3 lat.
9
Podlegały one szczegółowej analizie sędziego wizytatora i pod względem
merytorycznym zostały wysoko ocenione. Pozytywne dla niego opinie przełożonych
i rekomendacje zostały udzielone przez prof. dr hab. […] - Prezesa
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. (zarazem dziekana Wydziału
Prawa i Administracji Uniwersytetu […]), sędziego NSA […] oraz w stanowisku
Kolegium, Zgromadzenia Ogólnego Sędziów WSA w G. i Prezesa tego Sądu.
Został odznaczony przez Prezydenta RP we wrześniu 2010 r. Krzyżem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w uznaniu szczególnych zasług w rozwoju
samorządu terytorialnego oraz wieloletniej pracy orzeczniczej w Samorządowym
Kolegium Odwoławczym w K.
Zdaniem skarżącego kwestia spełnienia wymogów określonych w art. 6 § 1
pkt 7 ustawy p.u.s.a. przez K. K. jest wątpliwa. Mimo zatrudnienia w instytucji
publicznej na stanowiskach związanym ze stosowaniem prawa administracyjnego
przez okres ponad 10 lat, w rzeczywistości wykonywał on tę pracę po ukończeniu
wyższych studiów prawniczych zaledwie przez okres około 4 lat. Tymczasem
wymóg uprawniający do powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego
wojewódzkiego sądu administracyjnego określony w art. 6 § 1 pkt 7 p.u.s.a. winien
być rozpatrywany łącznie z wymogiem określonym w art. 6 § 1 pkt 3 tej ustawy.
W odpowiedzi na odwołanie Krajowa Rada Sądownictwa wniosła o jego
oddalenie. Rada stwierdziła, że w art. 6 § 1 p.u.s.a. ustawodawca odrębnie
potraktował kwestię wykształcenia i wymóg zajmowania odpowiednich stanowisk
przez określony okres. Wybrany przez nią kandydat w chwili zgłoszenia swojej
kandydatury posiadał wymagane wykształcenie prawnicze i ponad dziesięcioletni
staż pracy na samodzielnym stanowisku administracyjnym, ale ponieważ część
tego stażu przypadła na okres poprzedzający ukończenie wyższych studiów
prawniczych, Rada zwróciła się do Prezydenta RP o powołanie K. K. na podstawie
art. 6 § 3 p.u.s.a. Kandydat spełnia także przesłankę z art. 6 § 1 pkt 6 p.u.s.a. Rada
dokonała wszechstronnej oceny wszystkich kandydatów, zaś okoliczności, że
uznała za szczególnie istotne takie kryteria, jak ocena pracy kandydatów przez
sędziego wizytatora czy doświadczenie zawodowe nie oznacza, że pozostałe
kryteria nie były rozważane. Rada nie pominęła także okoliczności, że środowisko
10
sędziowskie lepiej oceniło skarżącego, ale Sąd Najwyższy przyjmuje, że żadne z
kryteriów nie ma charakteru decydującego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Odwołanie jest uzasadnione.
Kandydat do pełnienia urzędu sędziego wojewódzkiego sądu
administracyjnego musi spełniać wymogi określone w art. 6 § 1 pkt 1-7 p.u.s.a., z
tym zastrzeżeniem, że z uwagi na uprawnienie Rady wynikające z art. 6 § 3
p.u.s.a., wymóg przewidziany w pkt 7 może być spełniony tylko częściowo.
Skarżący kwestionuje spełnienie przez kandydata wybranego przez Radę do
przedstawienia Prezydentowi z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu
sędziego w WSA w G. przesłanek z art. 6 § 1 pkt 6 i 7 p.u.s.a. Według art. 6 § 1 pkt
6 p.u.s.a. do pełnienia tego urzędu może być powołany ten, kto wyróżnia się
wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa
administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów
administracji publicznej. Przepis art. 6 § 1 pkt 7 p.u.s.a. wprowadza zaś
wymaganie, aby kandydat pozostawał co najmniej osiem lat na stanowisku
sędziego, prokuratora, radcy prezesa, wiceprezesa, starszego radcy lub radcy w
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo przynajmniej przez osiem lat
wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza albo przez dziesięć lat
pozostawał w instytucjach publicznych na stanowiskach związanych ze
stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego lub pracował w charakterze
asesora sądowego w wojewódzkim sądzie administracyjnym co najmniej dwa lata.
Zarzut naruszenia art. 6 § 1 pkt 6 p.u.s.a. nie może być uwzględniony. Na
mocy art. 44 ust. 1 ustawy o KRS, uchwałę zaskarżoną przez uczestnika
postępowania Sąd Najwyższy ocenia w zakresie jej zgodności z prawem. Ustalone
orzecznictwo przyjmuje, że w przypadku przepisów używających zwrotów
niedookreślonych – jak to jest w odniesieniu do art. 6 § 1 pkt 6 p.u.s.a. – ocena
spełnienia przez kandydata przesłanki wskazanej w takim przepisie należy do
Rady. Sąd Najwyższy nie dokonuje ponownej oceny, lecz jedynie kontroluje, czy
11
nie zostały przekroczone granice swobodnego uznania Rady. Nie nastąpiło to w
tym przypadku.
Uzasadniony jest natomiast zarzut naruszenia art. 6 § 1 pkt 7 (w związku z
art. 6 § 3 p.u.s.a.). Przepis art. 6 § 3 stanowi, że w wyjątkowych przypadkach
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa,
może powołać kandydata na stanowisko sędziego mimo krótszych, niż określone w
§ 1 pkt 7, okresów pozostawania na stanowiskach wymienionych w tym punkcie lub
wykonywania zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza.
Przy wykładni tego przepisu wstępnie trzeba zauważyć, że jest on tak samo
rozumiany przez Radę i przez skarżącego w odniesieniu do związku między
przesłanką pozostawania przez co najmniej dziesięć lat na stosownych
stanowiskach w instytucjach publicznych, a wymogiem ukończenia wyższych
studiów prawniczych w Polsce i uzyskaniem tytułu magistra lub ukończeniem
studiów prawniczych uznanych w Polsce (art. 6 § 1 pkt 3 p.u.s.a.). Sąd Najwyższy
podziela przyjęty przez nich pogląd, że zaliczeniu do okresu zajmowania tego
stanowiska podlega tylko okres po uzyskaniu przez kandydata wymaganego
wykształcenia prawniczego. Trafnie bowiem podniósł skarżący, że warunkiem
objęcia wszystkich innych stanowisk lub wykonywania zawodów wymienionych w
art. 6 § 1 pkt 7 p.u.s.a., uprawniających do kandydowania po upływie wymaganego
okresu pracy, jest posiadanie wykształcenia prawniczego, ewentualnie także
ukończenie aplikacji. Nie ma zaś podstaw do odmiennego traktowania okresu
pozostawania na stanowiskach w instytucjach publicznych.
Kandydat przedstawiony przez Radę po uzyskaniu dyplomu magisterskiego
pozostawał na wymaganych stanowiskach w administracji publicznej jedynie około
czterech lat, przez co art. 6 § 1 pkt 7 p.u.s.a. nie mógł być samodzielną podstawą
stwierdzenia jego kwalifikacji praktycznych. Dlatego Rada oparła się na art. 6 § 3
p.u.s.a., dopuszczającym „w wyjątkowych przypadkach” powołanie na stanowisko
sędziego kandydata mającego krótszy staż pracy niż wymagany przez art. 6 § 1 pkt
7 p.u.s.a. Sama definicja tej przesłanki wskazuje na wyjątkowy charakter
możliwości odstąpienia od wymogu uzyskania pełnego stażu pracy, co nakazuje
stosowanie tej regulacji z dużą ostrożnością. Ponieważ chodzi tu o częściowe
odstąpienie od przesłanki dotyczącej okresu praktycznego stosowania prawa, to
12
przez wyjątkowe przypadki w pierwszym rzędzie należy rozumieć sytuacje, w
których staż pracy kandydata zbliża się do granic czasowych określonych w art. 6 §
1 pkt 7 p.u.s.a. Granice te zostały wprawdzie określone przez ustawodawcę
sztywno, ale jedyną podstawą ich ustalenia było jego uznanie, na podstawie
doświadczenia życiowego, że wskazany wymiar stażu jest wystarczający dla
uzyskania przez kandydata odpowiednich kwalifikacji praktycznych. Zejście poniżej
tej granicy jest dopuszczalne na mocy art. 6 § 3 p.u.s.a., ale im więcej brakuje
kandydatowi do osiągnięcia wymaganego stażu, tym poważniejsze muszą być
okoliczności przemawiające za skorzystaniem przez Radę z tego wyjątkowego
uprawnienia. Chodzi tu o okoliczności leżące po stronie kandydata i wskazujące na
jego wyróżniające się kwalifikacje, ustalone na podstawie kryteriów wskazanych w
art. 35 ust. 2 ustawy o KRS.
Ocena, czy zachodzi wyjątkowy przypadek umożliwiający przedstawienie
kandydata nieposiadającego pełnego stażu pracy określonego w art. 6 § 1 pkt 7
p.u.s.a., należy wyłącznie do Rady. Wynika stąd, że kandydat spełniający pozostałe
wymagania, przewidziane w art. 6 § 1 pkt 1-6 p.u.s.a., ma prawo uczestniczenia w
postępowaniu kwalifikacyjnym, mimo że legitymuje się stażem pracy krótszym niż
wymagany przez art. 6 § 1 pkt 7 p.u.s.a. W odniesieniu do takiego kandydata
zasadne jest, aby opiniujące go podmioty i organy zajęły stanowisko, czy zachodzi
wyjątkowy przypadek uzasadniający zastosowanie przez Radę przepisu art. 6 § 3
p.u.s.a. W szczególności chodzi o ich ocenę, czy kandydat posiada na tyle
wyjątkowe kwalifikacje, aby pozwoliły zrównoważyć niepełnienie przesłanki pełnego
stażu pracy przewidzianego w art. 6 § 1 pkt 7 p.u.s.a. Rada musi rozważyć te
opinie, gdyż – poza ewentualną rozmową z kandydatem przeprowadzoną przez
zespół członków Rady – nie dysponuje ona innymi informacjami o kandydacie niż
zebrane w postępowaniu kwalifikacyjnym. W rozpoznawanej sprawie rozważania
Rady dotyczące kandydata przedstawionego do powołania są tylko ogólnikowe, co
jest o tyle zrozumiałe, że zgromadzone materiały nie wskazują na jego wybitną
wiedzę z zakresu prawa administracyjnego. Wynika to w szczególności z opinii
sędziów wizytatorów, a także stanowisk Kolegium, Zgromadzenia Ogólnego
Sędziów i Prezesa WSA w G.
13
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.