Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 147/13
POSTANOWIENIE
Dnia 4 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tomasz Grzegorczyk (przewodniczący)
SSN Józef Dołhy (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Gierszon
Protokolant Anna Kowal
w sprawie M. G.
oskarżonego z art. 118 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w trybie art. 535 § 5 k.p.k.,
w dniu 4 lipca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść oskarżonego,
od postanowienia Sądu Rejonowego w Z. z dnia 9 października 2012 r.,
p o s t a n o w i ł;
I. uchyla zaskarżone postanowienie w części dotyczącej
orzeczenia na podstawie art. 100 k.k. przepadku na rzecz Skarbu
Państwa dowodów rzeczowych (pkt. 2 postanowienia);
II. wydatkami związanymi z rozpoznaniem kasacji obciąża
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Akt oskarżenia zarzucał M. G. popełnienie przestępstwa z art. 118 ust. 3
ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, polegającego na tym, że „w dniu
11 grudnia 2010 r. w Z., w celu osiągniecia korzyści majątkowej, za pośrednictwem
internetowego serwisu aukcyjnego „Allegro.pl”, nabył od M. S. za kwotę 749 zł
nośniki z programem komputerowym Windows 7 Ultimate 32/64 bit BOX mimo, iż
2
mógł i powinien przypuszczać, że wymieniony program został uzyskany za pomocą
czynu zabronionego, czym działał na szkodę Microsoft Corporation
reprezentowanego przez Kancelarię Adwokacką […]”.
Sąd Rejonowy w Z. postanowieniem z dnia 9 października 2012 r.:
1. na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. wobec stwierdzenia, iż czyn
oskarżonego nie zawiera znamion czynu zabronionego postępowanie w
sprawie umorzył;
2. na podstawie art. 100 k.k. orzekł przepadek od oskarżonego na rzecz
Skarbu Państwa dowodów rzeczowych.
Postanowienie to nie zostało przez strony zaskarżone i uprawomocniło się w
dniu 15 listopada 2012 r.
Od tego orzeczenia kasację wniósł – na podstawie art. 521 § 1 k.p.k. –
Prokurator Generalny. Zaskarżając postanowienie w zakresie rozstrzygnięcia o
dowodach rzeczowych w części dotyczącej jego pkt. 2 na korzyść oskarżonego M.
G., zarzucił rażące i mające istotny wpływ na treść postanowienia naruszenie
przepisu prawa materialnego - art. 100 k.k., polegające na orzeczeniu na podstawie
tego przepisu tytułem środka zabezpieczającego, przepadku dowodów rzeczowych
w postaci […]. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie postanowienia w
zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Z.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym.
Zaskarżone orzeczenie wydane zostało z rażącym naruszeniem
wskazanego w zarzucie kasacji przepisu prawa, co miało istotny wpływ na treść
orzeczenia.
Przepis art. 100 k.k., powołany przez sąd w zaskarżonym postanowieniu,
pozwala na orzeczenie przepadku tytułem środka zabezpieczającego jedynie w
razie spełnienia wskazanych w tym przepisie przesłanek - jeżeli społeczna
szkodliwość czynu jest znikoma, a także w razie warunkowego umorzenia
postępowania, bądź stwierdzenia zaistnienia okoliczności wyłączającej ukaranie
sprawcy czynu zabronionego. Ta ostatnia przesłanka dotyczy sytuacji, o której
3
mowa w przepisach prawa karnego, zawierających sformułowanie „nie podlega
karze”.
Oczywiste jest zatem, że przepis art. 100 k.k. nie pozwala na orzeczenie
przepadku w razie umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., to
jest w przypadku uznania, że czyn nie zawiera ustawowych znamion czynu
zabronionego (por. postanowienie S.N. z dnia 08 kwietnia 2010 r., IV KK 52/10, - R
– OSNKW 2010, poz. 707CD).
Tak więc art. 100 k.k., jak też art. 121 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o
prawie autorskim i prawach pokrewnych, nie przewiduje możliwości orzeczenia
przepadku programu komputerowego, w przypadku umorzenia postępowania na
podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. wobec stwierdzenia, iż czyn oskarżonego nie
zawiera znamion czynu zabronionego.
Skarżący zasadnie podnosi, że Sąd Rejonowy w Z. oprócz orzeczenia
przepadku nośnika w postaci płyty DVD z utrwalonym na niej programem Windows
7 Ultimate orzekł także przepadek dysku twardego komputera, na którym ów
program został zainstalowany z nośnika DVD.
Tymczasem nośnikiem elektronicznym programu Windows była tylko płyta
DVD, a nie zaś dysk twardy komputera, który jest urządzeniem na którym są
zapisywane różne programy i dokumenty generowane przez użytkownika. Ponadto
dysk twardy jest częścią komputera, która może też działać samodzielnie po
podłączeniu odpowiedniego zasilania.
Tak więc Sąd Rejonowy orzekając o przepadku dysku twardego komputera,
de facto orzekł też o przepadku oryginalnych plików użytkownika, jak też innych
programów legalnie tam zainstalowanych, pozostawiając w dyspozycji oskarżonego
jedynie ich kopie.
Sąd Rejonowy, przyjmując za podstawę swojego rozstrzygnięcia art. 17 § 1
pkt 2 k.p.k., nie mógł orzec przepadku dowodów rzeczowych na podstawie art. 100
k.k., a skoro jednak tak uczynił, to w sposób rażący naruszył prawo, a naruszenie to
miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Podzielając oczywistą zasadność zarzutu kasacji Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżone postanowienie w części dotyczącej orzeczenia na podstawie art. 100
k.k. przepadku na rzecz Skarbu Państwa (pkt 2 postanowienia Sąd Rejonowego).
4
W realiach sprawy zbędne byłoby przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania kwestii dowodów rzeczowych, gdyż w tym zakresie ma zastosowanie
postępowanie uzupełniające określone w art. 420 k.p.k. w zw. z art. 230 § 2 i 3
k.p.k.