II KO 38/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-07-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:III KO 34/95 III KO 98/99 IV KO 116/08 IV KO 130/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KO 38/13
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Grubba
SSN Andrzej Ryński
w sprawie M. J.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 9 lipca 2013 r.,
wniosku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 22 maja 2013 r.,
o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu
na podstawie art. 37 k.p.k.
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w W. zwrócił się do Sądu Najwyższego o przekazanie sprawy
M. J. do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w N. M. J. oskarżony został o
przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i z art. 202 § 4a k.k. Akt
oskarżenia wpłynął do sądu właściwego, to jest do Sądu Rejonowego w W. w
kwietniu 2010 r. Mimo wyznaczania kolejnych terminów rozprawy przewód sądowy
nie został dotąd otwarty z powodu nieobecności oskarżonego, który nie stawiając
się na wezwania usprawiedliwia swą nieobecność stanem zdrowia. Próba
doprowadzenia oskarżonego do sądu nie powiodła się. Z wniosków biegłego
lekarza powołanego przez sąd dla oceny stanu zdrowia oskarżonego i wyjaśnienia,
czy deklarowane przez niego powody uniemożliwiające mu stawiennictwo w sądzie
są rzeczywiste wynika, że nie można wykluczyć prawdziwości oświadczeń
2
oskarżonego co do jego stanu zdrowia i samopoczucia. Z powyższych względów
sąd miejscowo właściwy wniósł o rozważenie możliwości przekazania sprawy
sądowi położonemu w pobliżu miejsca zamieszkania oskarżonego, to jest Sądowi
Rejonowemu w N.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Bezsporne jest, że przepis art. 37 k.p.k. ma charakter wyjątkowy. Przewiduje
bowiem odstępstwo od ustawowych reguł określenia właściwości miejscowej sądu.
Stąd też jego zastosowanie może nastąpić tylko wtedy, gdy zaistniałe w sprawie
okoliczności jednoznacznie świadczą o tym, że jej pozostawienie do rozpoznania
sądowi miejscowo właściwemu byłoby sprzeczne z dobrem wymiaru
sprawiedliwości. Takimi okolicznościami mogą zaś być tego rodzaju sytuacje, które
mogą wywierać wpływ na swobodę orzekania lub stwarzać przekonanie (nawet w
istocie mylne, jakkolwiek powzięte w oparciu o racjonalne przesłanki) o braku
warunków do rozpoznania danej sprawy w sposób w pełni obiektywny (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 13 lipca 1995 r., III KO 34/95, OSNKW
1995, nr 9-10, poz. 68; z dnia 10 grudnia 1999 r., III KO 98/99, Prok. i Pr. 2000, z.
3 poz. 7; z dnia 21 października 2008 r., IV KO 116/08, R-OSNKW 2008, poz.
2072; z dnia 13 listopada 2008 r., IV KO 130/08, R-OSNKW 2008, poz. 2280).
Uznać należy także, że pozostawanie sprawy bez biegu przez okres ponad
dwóch lat nie jest zgodne z wymogami dobra wymiaru sprawiedliwości. Zgodzić się
jednak należy z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu postanowienia Sądu
Rejonowego w W., że dotychczasowa postawa oskarżonego wskazuje, że
świadomie unika on stawiennictwa na rozprawie, licząc, że z powodu swego stanu
zdrowia uniknie odpowiedzialności. Tego typu postawa, nie stanowiąca zresztą w
procesach karnych rzadkości, nie może stanowić przesłanki skorzystania z
nadzwyczajnej w swej istocie instytucji z art. 37 k.p.k. Brak jakiejkolwiek gwarancji,
że postawa oskarżonego zmieni się, gdy sprawa rozpoznawana będzie w pobliżu
jego miejsca zamieszkania. Zauważyć przy tym należy, a wynika to także z opinii
lekarskiej cytowanej we wniosku, że stan zdrowia oskarżonego nie wyklucza jego
udziału w rozprawie, zatrzymania lub tymczasowego aresztowania. Ten ostatni
środek zastosowany został zresztą w toku postępowania.
3
W sprawie występuje nieletnia pokrzywdzona i troje pozostałych świadków.
Rodzice pokrzywdzonej występują w toku procesu w charakterze oskarżycieli
posiłkowych. Uwzględnienie wniosku spowodowałoby, że osoby te będą zmuszone
do stawiennictwa w Sądzie w N. Okoliczność ta również powinna być brana pod
uwagę ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, o którym mowa w art. 37
k.p.k.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności uznać należy, że sprawa
M. J. powinna toczyć się w sądzie właściwym, a sąd ten podjąć powinien skuteczne
działania zmierzające do jej rozpoznania.
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Grubba
SSN Andrzej Ryński
w sprawie M. J.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 9 lipca 2013 r.,
wniosku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 22 maja 2013 r.,
o przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu
na podstawie art. 37 k.p.k.
nie uwzględnić wniosku.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w W. zwrócił się do Sądu Najwyższego o przekazanie sprawy
M. J. do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w N. M. J. oskarżony został o
przestępstwa z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i z art. 202 § 4a k.k. Akt
oskarżenia wpłynął do sądu właściwego, to jest do Sądu Rejonowego w W. w
kwietniu 2010 r. Mimo wyznaczania kolejnych terminów rozprawy przewód sądowy
nie został dotąd otwarty z powodu nieobecności oskarżonego, który nie stawiając
się na wezwania usprawiedliwia swą nieobecność stanem zdrowia. Próba
doprowadzenia oskarżonego do sądu nie powiodła się. Z wniosków biegłego
lekarza powołanego przez sąd dla oceny stanu zdrowia oskarżonego i wyjaśnienia,
czy deklarowane przez niego powody uniemożliwiające mu stawiennictwo w sądzie
są rzeczywiste wynika, że nie można wykluczyć prawdziwości oświadczeń
2
oskarżonego co do jego stanu zdrowia i samopoczucia. Z powyższych względów
sąd miejscowo właściwy wniósł o rozważenie możliwości przekazania sprawy
sądowi położonemu w pobliżu miejsca zamieszkania oskarżonego, to jest Sądowi
Rejonowemu w N.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Bezsporne jest, że przepis art. 37 k.p.k. ma charakter wyjątkowy. Przewiduje
bowiem odstępstwo od ustawowych reguł określenia właściwości miejscowej sądu.
Stąd też jego zastosowanie może nastąpić tylko wtedy, gdy zaistniałe w sprawie
okoliczności jednoznacznie świadczą o tym, że jej pozostawienie do rozpoznania
sądowi miejscowo właściwemu byłoby sprzeczne z dobrem wymiaru
sprawiedliwości. Takimi okolicznościami mogą zaś być tego rodzaju sytuacje, które
mogą wywierać wpływ na swobodę orzekania lub stwarzać przekonanie (nawet w
istocie mylne, jakkolwiek powzięte w oparciu o racjonalne przesłanki) o braku
warunków do rozpoznania danej sprawy w sposób w pełni obiektywny (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 13 lipca 1995 r., III KO 34/95, OSNKW
1995, nr 9-10, poz. 68; z dnia 10 grudnia 1999 r., III KO 98/99, Prok. i Pr. 2000, z.
3 poz. 7; z dnia 21 października 2008 r., IV KO 116/08, R-OSNKW 2008, poz.
2072; z dnia 13 listopada 2008 r., IV KO 130/08, R-OSNKW 2008, poz. 2280).
Uznać należy także, że pozostawanie sprawy bez biegu przez okres ponad
dwóch lat nie jest zgodne z wymogami dobra wymiaru sprawiedliwości. Zgodzić się
jednak należy z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu postanowienia Sądu
Rejonowego w W., że dotychczasowa postawa oskarżonego wskazuje, że
świadomie unika on stawiennictwa na rozprawie, licząc, że z powodu swego stanu
zdrowia uniknie odpowiedzialności. Tego typu postawa, nie stanowiąca zresztą w
procesach karnych rzadkości, nie może stanowić przesłanki skorzystania z
nadzwyczajnej w swej istocie instytucji z art. 37 k.p.k. Brak jakiejkolwiek gwarancji,
że postawa oskarżonego zmieni się, gdy sprawa rozpoznawana będzie w pobliżu
jego miejsca zamieszkania. Zauważyć przy tym należy, a wynika to także z opinii
lekarskiej cytowanej we wniosku, że stan zdrowia oskarżonego nie wyklucza jego
udziału w rozprawie, zatrzymania lub tymczasowego aresztowania. Ten ostatni
środek zastosowany został zresztą w toku postępowania.
3
W sprawie występuje nieletnia pokrzywdzona i troje pozostałych świadków.
Rodzice pokrzywdzonej występują w toku procesu w charakterze oskarżycieli
posiłkowych. Uwzględnienie wniosku spowodowałoby, że osoby te będą zmuszone
do stawiennictwa w Sądzie w N. Okoliczność ta również powinna być brana pod
uwagę ze względu na dobro wymiaru sprawiedliwości, o którym mowa w art. 37
k.p.k.
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności uznać należy, że sprawa
M. J. powinna toczyć się w sądzie właściwym, a sąd ten podjąć powinien skuteczne
działania zmierzające do jej rozpoznania.