Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 186/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 lipca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Puszkarski
SSN Eugeniusz Wildowicz
Protokolant Jolanta Grabowska
w sprawie S. M.
skazanego z art. 178 a § 2 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 10 lipca 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść
od wyroku Sądu Rejonowego w N.
z dnia 23 września 2008 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę S. M. przekazuje Sądowi
Rejonowemu w N. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Asesor Prokuratury Rejonowej oskarżył S. M. o to, że w dniu 11 lipca 2008 r.
w W., kierował po drodze publicznej rowerem będąc w stanie nietrzeźwości –
wyniki badania alkotestem: 1.03 mg/l, 1.16 mg/l i 1.07 mg/l, tj. o przestępstwo z art.
178a § 2 k.k.
2
Jednocześnie oskarżyciel publiczny dołączył do tego aktu oskarżenia
wniosek, sporządzony na podstawie art. 335 § 1 k.p.k., o wydanie wobec
oskarżonego wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych kar:
- jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres dwóch lat próby,
- grzywny w wymiarze pięćdziesięciu stawek dziennych po 10 zł każda,
- zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerowych na
okres czterech lat,
- świadczenia pieniężnego w kwocie stu złotych na cel wskazany przez Sąd,
- podanie wyroku do publicznej wiadomości (k. 15-16).
Sąd Rejonowy w N. wyrokiem z dnia 23 września 2008 roku, wydanym na
posiedzeniu:
I. uznał oskarżonego S. M. za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu
aktem oskarżenia, stanowiącego przestępstwo z art. 178a § 2 k.k. i za to na
mocy powołanego przepisu ustawy wymierzył mu karę jednego roku i
sześciu miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie na mocy art. 69 §
1 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił na dwuletni okres próby;
II. na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego S. M. grzywnę w
wysokości pięćdziesięciu stawek dziennych przyjmując że jedna stawka jest
równa kwocie 10 złotych;
III. na podstawie art. 42 § 1 i 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego S. M. środek
karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i
rowerowych na okres czterech lat, licząc od daty uprawomocnienia się
wyroku;
IV. na podstawie art. 49 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego S. M. środek karny
w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie stu złotych na rzecz Szpitala
Specjalistycznego […] z przeznaczeniem na cel bezpośrednio związany z
udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
komunikacyjnych;
V. na mocy art. 50 k.k. orzekł wobec oskarżonego S. M. środek karny w
postaci podania niniejszego wyroku – wraz z danymi osobowymi
3
oskarżonego – do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie jego treści na
tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy w K. – na okres siedmiu dni;
VI. na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego S. M. od ponoszenia na
rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości (k. 25).
Wyroku ten uprawomocnił się w dniu 1 października 2008 r.
Od powyższego wyroku kasację złożył Prokurator Generalny. Zaskarżył
wyrok w całości na korzyść S. M. i zarzucając rażące i mające istotny wpływ na
treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego procesowego, a mianowicie art.
343 § 7 k.p.k. i art. 335 § 1 k.p.k., polegające na uwzględnianiu przez sąd
wadliwego wniosku prokuratora o wydanie wobec S. M. wyroku skazującego bez
przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie uzgodnionej z nim kary, w następstwie
czego doszło do rażącego naruszenia przepisu prawa karnego materialnego, a
mianowicie art. 178a § 1 k.k., poprzez orzeczenie kary pozbawienia wolności w
rozmiarze przekraczającym górną granicę sankcji za przypisane oskarżonemu
przestępstwo, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu w N. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Kasacja jest oczywiście zasadna.
Zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w N. jest wadliwy, bowiem zapadł z
rażącym naruszeniem przepisów prawa procesowego wskazanych w zarzucie
kasacji.
Jednym z warunków konsensualnego zakończenia postępowania - w trybie
art. 335 § 1 k.p.k. – jest, aby propozycja przedstawiona we wniosku o skazanie bez
przeprowadzenia rozprawy czyniła zadość obowiązującym przepisom prawa
karnego materialnego.
Jeżeli zatem treść porozumienia zawartego pomiędzy prokuratorem a
oskarżonym nie spełnia wymogów przepisów prawa, powinnością sądu jest dążenie
do uzgodnienia za stronami stosownej modyfikacji wniosku, a w przypadku braku
zgody na proponowaną zmianę – skierowanie sprawy do rozpoznania na zasadach
ogólnych zgodnie z dyspozycją art. 343 § 7 k.p.k. (por. m.in. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 9 listopada 2005 r., V KK 296/05, LEX nr 164332, z dnia 8
4
września 2009 r., sygn. IV KK 287/09, LEX nr 519609, z dnia 12 kwietnia 2011 r.,
sygn. II KK 45/11, LEX nr 794961, z dnia 12lipca 2012 r., III KK 429/11, Legalis).
Sąd Rejonowy w N., co w realiach sprawy jest bezsporne, nie dokonał
prawidłowej kontroli złożonego przez prokuratora wniosku. Wydając wyrok zgodny
w całości w zakresie kary z treścią porozumienia zawartego pomiędzy
prokuratorem a S. M., ten Sąd nie dostrzegł, że przedmiotowy wniosek, odnośnie
propozycji dotyczącej wymiaru kary pozbawienia wolności, został sformułowany w
sposób sprzeczny z prawem karnym materialnym.
Występek określony w art. 178 a § 2 k.k. jest bowiem zagrożony karą
grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku i jest
to sankcja, która obowiązuje niezmiennie od daty wejścia w życie tego przepisu, tj.
od dnia 15 grudnia 2000 r.
Karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, która została
wymierzona oskarżonemu w następstwie uwzględnienia przez sąd wniosku
złożonego w trybie art. 335 § 1 k.p.k. orzeczono zatem powyżej górnej granicy
ustawowego zagrożenia, przewidzianego za przestępstwo stypizowane w art. 178 a
§ 2 k.k.
Jak trafnie podnosi Prokurator Generalny w uzasadnieniu kasacji powyższe
uchybienie jest skutkiem naruszenia przez Sąd Rejonowy w N. dyspozycji przepisu
art. 343 § 7 k.p.k., poprzez zaniechanie dokonania prawidłowej kontroli wniosku, o
którym mowa w art. 335 § 1 k.p.k. Wniosek prokuratora pozostał bowiem w
sprzeczności z treścią art. 178 a § 2 k.k. i z tego powodu brak było podstaw do jego
uwzględnienia i wydania wyroku w trybie przewidzianym w art. 343 k.p.k.
Poza sporem jest, iż podane uchybienie w sposób oczywisty wywarło wpływ
na treść zaskarżonego wyroku, gdyż doprowadziło do orzeczenia wobec S. M. kary
pozbawienia wolności w wymiarze przekraczającym ustawowe granice kary
przewidziane przepisem art. 178a § 2 k.k.
Prokurator Generalny w uzasadnieniu kasacji nadto wskazuje iż
postanowieniem Sądu Rejonowego w N. z dnia 10 listopada 2010 r., zarządzono
wobec S. M. wykonanie kary jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia
wolności, orzeczonej w sprawie VII K …/08, a postanowieniem Sądu Rejonowego
w N. z dnia 8 stycznia 2013 r., w sprawie II Ko …/12 zawieszono wykonanie tej kary
5
na dwuletni okres próby, co rzecz jasna stwarza możliwość zarządzenia jej
wykonania w tym okresie.
Kierując się przedstawionymi wyżej względami Sąd Najwyższy z mocy art. 535 § 5
k.p.k. i art. 537 § 2 k.p.k. orzekł jak w wyroku.