Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący-Sędzia SO Krzysztof Kamiński

Protokolant: Agnieszka Malewska

w obecności prokuratora Marka Moskala, po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2013 r. sprawy D. K. oskarżonego o czyn z art. 291§1 k.k. na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14 stycznia 2013 r. (sygn. akt XV K 1739/12):

I. Wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że z opisu przypisanego oskarżonemu czynu eliminuje sformułowanie „czym działał na szkodę R. C. i M. C.”.

II. W pozostałej zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy.

III. Zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i obciąża nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

D. K.został oskarżony o to, że w dniu 11 września 2012 roku pomógł dla dotychczas nie ustalonych osób w ukryciu skutera m-ki (...) (...) nr rej. (...)o wartości 4000 zł posiadając wiedzę, iż pochodzi on z kradzieży zaistniałej w dniu 06 września 2012 r. w B.przy ul. (...)poprzez przewiezienie go własnym samochodem z ul. (...)w okolice ul. (...)w B.czym działał na szkodę R. C.i M. C., tj. o czyn z art. 291§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 14 stycznia 2013 r. w sprawie o sygn. akt XV K 1739/12 oskarżonego D. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 291§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k., art. 73§1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby 3 (trzech) lat i oddał go w tym czasie pod dozór kuratora.

Zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w całości.

Powyższy wyrok, na podstawie art. 444 k.p.k. i art. 425§1 i 2 k.p.k. zaskarżył w całości na niekorzyść oskarżonego prokurator. Na zasadzie art. 427§1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k. orzeczeniu temu zarzucił:

1. obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 46§1 kk poprzez nieuwzględnienie wniosku pokrzywdzonych o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody, złożonego na posiedzeniu w dniu 14 stycznia 2013 r, w sytuacji gdy uwzględnienie tego wniosku i orzeczenie wskazanego obowiązku w świetle dokonanych ustaleń oraz mając na względzie treść wskazanego przepisu było obligatoryjne,

a w przypadku nieuwzględnienia przez Sąd Odwoławczy powyższego zarzutu:

2. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia a mianowicie art. 413§2 k.p.k. poprzez nieprawidłowe przyjęcie w opisie czynu, który Sąd uznał za udowodniony, że został on popełniony na szkodę R. C. i M. C., w sytuacji, gdy Sąd na posiedzeniu w dniu 14 stycznia 2013 r odmówił uznania ich za pokrzywdzonych w sprawie.

Na zasadzie art. 437§1 i 2 k.p.k. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a w przypadku niepodzieleni stanowiska zawartego w pkt 1 zarzutów niniejszej apelacji – wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu działania na szkodę pokrzywdzonych.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 29 kwietnia 2013 roku prokurator nie poparł apelacji w zakresie zarzutu z punktu 1, poparł apelację z zakresu zarzutu 2. Wnosił o zmianę wyroku poprzez wyeliminowanie z opisu czynu działania na szkodę pokrzywdzonych (k. 58).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest zasadna w zakresie, w jakim została poparta podczas rozprawy odwoławczej.

Odnosząc się na wstępie do zarzutu z pkt. 1 apelacji, tj. obrazy art. 46§1 k.k., stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy nie podziela poglądu apelującej opartego na tezie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 r. ( III KK 399/10, LEX nr 811861), iż paser pomagający w ukryciu samochodu pochodzącego z przestępstwa może odpowiadać za szkodę wyrządzoną tym przestępstwem. Pogląd ten jest sprzeczny z literalną wykładnią art. 49§1 k.p.k., zgodnie z którym pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Nie znajduje też dostatecznego uzasadnienia w ratio legis art. 46§1 k.p.k., jakim jest – co oczywiste – uchronienie pokrzywdzonego przed dochodzeniem roszczeń w żmudnym procesie cywilnym.

Stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone we wspomnianym wyżej wyroku jest nadto odosobnione i sprzeczne z orzecznictwem Sądu Najwyższego oraz Sądów Apelacyjnych. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 listopada 2005 r. ( II KK 108/05, OSNwSK 2005/1/2094, LEX nr 222785) stwierdził, że pokrzywdzonym może być jedynie ten, kogo przestępstwo dotyka bezpośrednio, naruszając lub zagrażają jego dobru prywatnemu, chronionemu prawem. Z poglądem tym w pełni korespondują uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1999 r. (I KZP 26/99, LEX nr 37466 ) i z dnia 21 grudnia 1999 r. (I KZP 43/99, LEX nr 585234) oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2012 r., ( II AKa 94/12 LEX nr 1163462), zgodnie z którymi krąg pokrzywdzonych w rozumieniu art. 49§1 k.p.k. ograniczony jest zespołem znamion czynu będącego przedmiotem postępowania oraz czynów współukaranych.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że zarzucone oskarżonemu przestępstwo, polegające na pomocnictwie w ukryciu skradzionego skutera nie naruszyło (ani nie zagroziło) bezpośrednio prawu własności R. C. i M. C.. Nie można ich więc traktować – jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji – jako pokrzywdzonych w rozumieniu art. 49§1 k.p.k. W konsekwencji tego nie przysługiwało im prawo do żądania nałożenia przez Sąd pierwszej instancji na oskarżonego obowiązku naprawienia szkody w trybie art. 46§1 k.p.k..

Dodać należy, że podobny pogląd zaprezentował Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 28 kwietnia 2011 r. ( II AKa 87/11, LEX nr 1099287) stwierdzając, że nawiązek określonych w art. 46§2 k.k. nie można orzec od pasera na rzecz osób, którym skradziono samochody, albowiem w wypadku przestępstwa z art. 291§1 k.k. nie są one pokrzywdzonymi w rozumieniu art. 49§1 k.p.k. Ich dobra prawne nie zostały bowiem bezpośrednio naruszone lub zagrożone przestępstwem paserstwa, a więc ich pokrzywdzenie nie wynika bezpośrednio z przestępstwa z art. 291§1 k.k.

Ma rację rzecznik oskarżenia, że Sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy art. 413§2 k.p.k. Konsekwencją przyjęcia, iż R. C. i M. C. nie są pokrzywdzonymi przedmiotowym przestępstwem, winno być pominięcie ich w opisie przypisanego oskarżonemu czynu.

Dlatego orzeczono, jak w pkt. I sentencji niniejszego wyroku.

Nie stwierdzając innych uchybień, w pozostałej zaskarżonej części wyrok należało utrzymać w mocy ( vide pkt II sentencji niniejszego wyroku).

Z uwagi na to, że apelacja uwzględniona została częściowo i to na skutek formalnoprawnego błędu Sądu pierwszej instancji, na mocy art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., ze względów słusznościowych, zwolniono oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.