Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 202/13
POSTANOWIENIE
Dnia 17 października 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Michał Laskowski
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 17 października 2013 r.,
sprawy I. A.
oskarżonego z art. 300 § 2 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego
Syndyka Masy Upadłości B. S.A. z siedzibą w G.
od wyroku Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 10 stycznia 2013 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego w N.
z dnia 3 września 2012 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciążyć
oskarżyciela posiłkowego.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w N., wyrokiem z dnia 3 września 2012 r., uznał I. A. za
winnego tego, że „w dniu 26 grudnia 2006 r. w N., znajdując się w sytuacji grożącej
niewypłacalności, w celu udaremnienia wykonania prawomocnego wyroku
wydanego przez Stały Sąd Polubowny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w
G., zasądzonego na rzecz syndyka masy upadłości B. S.A. kwotę 117 393,11
złotych zagrożoną zajęciem komorniczym nieruchomość – lokal mieszkalny przy ul.
Z. w K., dla której Sąd Rejonowy w N. prowadzi księgę wieczystą o nr KW […]”, to
2
jest za winnego przestępstwa z art. 300 § 2 k.k. i za przestępstwo to wymierzył mu
karę 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 3
lat próby.
Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Zarzucił w niej
wyrokowi obrazę prawa materialnego to jest art. 300 § 2 k.k. poprzez
niezamieszczenie w opisie czynu przypisanego oskarżonemu ustawowych znamion
występku w sytuacji, gdy dokładne określenie zarzucanego, a następnie
przypisanego oskarżonemu przestępstwa powinno zawierać m. in. niezbędny z
punktu widzenia ustawowych znamion danego przestępstwa opis czynu, a
tymczasem przypisany oskarżonemu czyn nie zawiera znamion czynu
zabronionego. Obrońca I.A. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie
oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu. W apelacji sformułowano
nadto alternatywne zarzuty obrazy przepisów prawa procesowego.
Postanowieniem z dnia 3 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w Z. postanowił na
podstawie art. 105 § 1 i 2 k.p.k. sprostować oczywistą omyłkę pisarską zawartą w
wyroku Sądu Rejonowego w ten sposób, że w części wstępnej orzeczenia w opisie
czynu po słowie „złotych” wpisał słowo „zbył”, uzasadniając to tym, że przepisując
zarzut aktu oskarżenia Sąd powyższe słowo w opisie pominął.
Po rozpoznaniu apelacji obrońcy oskarżonego Sąd Okręgowy, wyrokiem z
dnia 10 stycznia 2013 r., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił I. A.
od popełnienia zarzucanego mu czynu.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego
Syndyka Masy Upadłości B. S.A. Zarzucił w niej wyrokowi rażące naruszenie prawa
procesowego, a zwłaszcza art. 413 § 1 pkt 4 k.p.k. poprzez przyjęcie, iż brak słów
„uszczuplenia” lub „udaremnienia zaspokojenia” w opisie czynu nie stanowiło
oczywistej omyłki pisarskiej Sądu Rejonowego przy jednoczesnym uznaniu, iż brak
słowa „zbył” stanowiło taką omyłkę, a także poprzez uznanie, iż brak jest w opisie
czynu słów stanowiących ustawowe znamiona czynu zabronionego mimo
posłużenia się przez Sąd innymi sformułowaniami oddającymi istotę znamion czynu
zabronionego co stanowi naruszenie art. 413 § 1 pkt 4 k.p.k. Naruszenie to,
zdaniem autora kasacji, miało wpływ na treść orzeczenia albowiem w jego wyniku
3
doszło do bezpodstawnego uznania, że skazany nie popełnił zarzucanego mu
czynu i w konsekwencji do uniewinnienia.
Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację Prokurator Okręgowy wniósł o jej
oddalenie, jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego jest oczywiście
bezzasadna, co sprawia, że mogła zostać rozpoznana i oddalona na posiedzeniu
wyznaczonym w trybie art. 535 § 3 k.p.k. W kasacji podkreślono niekonsekwencję
w postępowaniu Sądu Okręgowego, który z jednej strony brak słowa „zbył” uznał za
oczywistą omyłkę pisarską, zaś brak określenia skutku działań oskarżonego w
postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela przyjął za brak
prowadzący do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego.
Ustosunkowując się do tej kwestii zwrócić należy uwagę na zasadniczą
różnicę w odniesieniu do obu braków w opisie czynu. Słowo „zbył” zawarte było w
opisie czynu znajdującym się w akcie oskarżenia. Pominięto je jedynie w trakcie
przepisywania zarzutu do części wstępnej wyroku, pozbawiając tym samym zdanie
czasownika. Brak tego czasownika sprawiał, że w opisie czynu część zdania
stanowiąca dopełnienie była niepełna, nie występował w niej żaden inny czasownik.
W tym stanie rzeczy, biorąc pod uwagę treść zarzutu z aktu oskarżenia,
sprostowanie omyłki pisarskiej w tym zakresie uznać można za dopuszczalne.
Inaczej rzecz się ma w odniesieniu do drugiego braku w opisie czynu
opisanego w uzasadnieniu wyroku sądu odwoławczego. Brak ten dotyczył także
zarzutu aktu oskarżenia, nie wynikał zatem z niedopatrzenia przy przepisywaniu.
Zgodzić się trzeba z wywodami Sądu Okręgowego co do wagi opisu czynu
przypisanego w wyroku. Kwestia ta stanowiła już przedmiot rozważań Sądu
Najwyższego, który wyrażał poglądy zbieżne ze stanowiskiem Sądu Okręgowego,
którego efektem jest uniewinnienie I. A. (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23
czerwca 2010 r., sygn. III KK 373/09, R-OSNKW 2010, poz. 1256 i z dnia 29 maja
2012 r., sygn. III KK 87/12, Prok. i Pr. 2012, nr 12, poz. 15).
4
Uznać trzeba, że przedmiotowy brak w opisie czynu przypisanego nie jest
kompensowany stwierdzeniami zawartymi w uzasadnieniu aktu oskarżenia (k.
126v) oraz w uzasadnieniu wyroku sądu pierwszej instancji (s. 2 i 6 uzasadnienia).
Nie można także podzielić zapatrywania autora kasacji, że zawarte w wyroku
sformułowanie „w sytuacji grożącej niewypłacalności” oddaje całość przestępnego
zachowania oskarżonego i powoduje, że opis czynu przypisanego I.A. może się
ostać. Analiza treści art. 300 § 1 k.k. prowadzi do wniosku, że ustawodawca obok
tego sformułowania umieścił w przepisie, podobnie jak w art. 300 § 2 k.k. określenie
form skutku działania sprawcy. Brak wskazania tego skutku w wyroku jest wadą o
istotnym znaczeniu. Możliwe bowiem teoretycznie jest zbycie zajętego składnika
majątku przez zagrożonego niewypłacalnością dłużnika, które jednak nie
udaremniło ani nie uszczupliło zaspokojenia wierzyciela. Wówczas nie doszłoby do
popełnienia przestępstwa. Trafnie zatem zwrócono uwagę w uzasadnieniu wyroku
Sądu Okręgowego na to, że opis czynu zawarty w wyroku skazującym nie może
pomijać żadnego z tych elementów działania sprawcy, które mają istotne znaczenie
dla kwalifikacji prawnej czynu.
Sąd ten, uznając trafność zarzutu apelacji obrońcy i biorąc pod uwagę fakt,
że w sprawie wniesiono wyłącznie apelację na korzyść oskarżonego nie mógł
postąpić inaczej niż zmieniając zaskarżony wyrok i uniewinniając oskarżonego od
zarzucanego mu czynu.
Biorąc pod uwagę powyższe oddalono kasację jako oczywiście bezzasadną.