Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 89/13
POSTANOWIENIE
Dnia 20 listopada 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa E. Spółki z o.o. w P.
przeciwko L. S. S.A. w M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 20 listopada 2013 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Gospodarczego w W.
z dnia 14 marca 2013 r.
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego Sądowi
w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. Sąd Rejonowy w W. oddalił
powództwo E. Spółki z o.o. w P. skierowane przeciwko L. S. S.A. w M. o zapłatę
kwoty 5 255,11 zł. Po rozpoznaniu apelacji powoda, Sąd Okręgowy w W.
postanowieniem z dnia 14 marca 2013 r. uchylił zaskarżony wyrok, zniósł
postępowanie przed Sądem Rejonowym za okres od dnia 28 sierpnia 2012 r.
i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. W ocenie Sądu
Okręgowego, postępowanie przed Sądem pierwszej instancji dotknięte było
nieważnością, którą sąd odwoławczy miał obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu.
Nieważność była spowodowana wadliwym umocowaniem pełnomocnika
procesowego pozwanego (art. 379 pkt 2 k.p.c.), który jest przedsiębiorcą
zagranicznym. Pełnomocnictwa procesowego w imieniu tego przedsiębiorcy
zagranicznego udzielił dyrektor oddziału w Polsce, w sytuacji gdy, zgodnie z art. 86
i 87 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r.,
Nr 220, poz. 144, dalej jako usdg), dyrektor oddziału reprezentuje przedsiębiorcę
zagranicznego tylko w oddziale czyli, zgodnie z art. 86 powołanej ustawy,
w zakresie zarobkowej aktywności prowadzonej w sposób zorganizowany i ciągły.
Osoba reprezentująca zagranicznego przedsiębiorcę w oddziale jest zatem jego
pełnomocnikiem zakresie prowadzonej przez oddział działalności gospodarczej,
a to oznacza umocowanie do czynności materialnoprawnych podejmowanych
w ramach działalności gospodarczej oddziału i kierowania całokształtem
działalności oddziału, nie oznacza jednak umocowania do udzielania
pełnomocnictw procesowych w imieniu zagranicznego przedsiębiorcy; taka
czynność nie mieści się w działalności gospodarczej oddziału.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego, złożonym w trybie art.
3941
§ 11
k.p.c., pozwany zarzucił naruszenie art. 89 § 1 w związku z art. 130 § 1
w związku z art. 379 pkt 2 k.p.c., art. 87 usdg i art. 10 ust. 2 lit d Pierwszej
Dyrektywy Rady w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych
i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności
w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie
(73/239/EWG). Skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia
i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do „dalszego prowadzenia”.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Dochodzone w sprawie roszczenie związane jest z umową zawartą
w związku z działalnością oddziału pozwanej Spółki utworzonego w Polsce.
Tworząc ten oddział pozwany, będący przedsiębiorcą zagranicznym, zgodnie z art.
87 usdg ustanowił osobę upoważnioną w oddziale do jego reprezentowania. Osobą
tą jest M. K.
Status prawny osoby upoważnionej w oddziale do reprezentowania
przedsiębiorcy zagranicznego jest w nauce prawa sporny. Prezentowane jest
stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, że osoba, o której mowa
w art. 87 usdg jest pełnomocnikiem zagranicznego przedsiębiorcy, ale także np.
stanowisko, że wskazanie takiej osoby jest udzieleniem prokury, do której mają
zastosowanie art. 1093
i art. 1095
k.c. Dla rozstrzygnięcia zażalenia nie było jednak
konieczne przesądzenie statusu osoby, która przez przedsiębiorcę zagranicznego
została ustanowiona do jego reprezentowania w oddziale. Nawet w przypadku
przyjęcia, że jest ona wyłącznie pełnomocnikiem, ocena, czy była upoważniona do
ustanowienia pełnomocnika procesowego w sprawie związanej z działalnością
oddziału, mogła być dokonana tylko po zbadaniu zakresu umocowania jej
udzielonego.
Ze złożonych przez skarżącego wraz z zażaleniem uchwał zarządu
pozwanej spółki z dnia 7 grudnia 2006 r. oraz z aktu założycielskiego L. S. S.A.
Oddziału w Polsce z dnia 19 grudnia 2006 r. wynika niezbicie, że M. K. przyznane
zostały uprawnienia do „udzielania i odwoływania pełnomocnictw wszelkiego
rodzaju, włącznie z tym do stawiennictwa przed sądem”. Tym samym należy
przyjąć, że M. K. był uprawniony do udzielenia pełnomocnictwa procesowego
w imieniu zagranicznego przedsiębiorcy w sprawie dotyczącej sporu związanego
z działalnością oddziału pozwanego utworzonego w Polsce. Nie było przeto
podstaw do stwierdzenia, że postępowanie przed Sądem pierwszej instancji toczyło
się w warunkach nieważności.
Zważywszy na powyższe, zaskarżone postanowienie należało uchylić
(art. 39815
§ 1 zd. pierwsze w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.), pozostawiając Sądowi
Okręgowemu orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego (art.108 § 2
w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.).
4