II CZ 92/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-01-2014
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 92/13
POSTANOWIENIE
Dnia 19 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa I. S.
przeciwko Gminie G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 grudnia 2013 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 czerwca 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok i pozostawia rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Sąd odwoławczy wyrokiem z dnia 5 czerwca 2013 r. wydanym na podstawie
art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji oddalający
powództwo o zwrot nienależnego świadczenia.
W zażaleniu strony pozwanej wniesionym na podstawie art. 3941
§ 11
kpc.
żaląca zarzuca Sądowi drugiej instancji naruszenie art. 386 § 4 k.p.c. przez
nieuzasadnione przyjęcie, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy.
W ocenie pozwanej Gminy Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy, ponieważ zbadał
materialną podstawę powództwa i odniósł się merytorycznie do przedmiotu żądania,
a zatem nie wystąpiła - w ocenie żalącej - przesłanka uzasadniająca zastosowanie
art. 386 § 4 k.p.c.
Strona powodowa w odpowiedzi na zażalenie wniosła o oddalenie zażalenia
w całości i o zasądzenie kosztów postępowania, wywodząc, że Sąd I instancji nie
skoncentrował się na kluczowej kwestii wyłączenia możliwości żądania zwrotu
nienależnego świadczenia (art. 411 k.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ uzasadnienie
zaskarżonego wyroku nie dowodzi wystąpienia przesłanki z art. 386 § 4 k.p.c.,
a mianowicie nierozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy. Przeciwnie, Sąd
odwoławczy wskazał argumenty dowodzące, że Sąd I instancji rozpoznał istotę
sprawy, jednakże ocena prawna Sądu II instancji dowodzi, że nie zaaprobował on
rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego uznając je za wadliwe. W ocenie Sądu
odwoławczego, negatywna przesłanka sprzeciwiająca się żądaniu zwrotu
nienależnego świadczenia nie została spełniona, co rodzi po stronie pozwanego
inwestora obowiązek zapłaty, a zatem powództwo oparte na art. 410 § 2 k.c.
zasługuje na uwzględnienie co do zasady.
Powyższe stanowisko Sądu odwoławczego dowodzi, że Sąd I instancji
rozpoznał istotę sprawy, bo o wystąpieniu przesłanki z art. 386 § 4 k.p.c. nie
przesądza okoliczność niezaaprobowania przez Sąd odwoławczy wyniku
rozstrzygnięcia, przy jednoznacznym wskazaniu na potrzebę odmiennego
3
rozstrzygnięcia w niekwestionowanym i będącym podstawą orzekania ustalonym
stanie faktycznym. Innymi słowy, Sąd drugiej instancji uchylił się od wydania
orzeczenia reformatoryjnego, które zastąpił orzeczeniem kasatoryjnym w sytuacji
braku przesłanki uzasadniającej jego wydanie. Sąd drugiej instancji, będąc sądem
merytorycznym, był uprawniony do ustalenia wartości wzbogacenia się strony
pozwanej kosztem powódki i z tej przyczyny nie był uprawniony do uchylania
zaskarżonego wyroku, ponieważ ustalenie wartości wzbogacenia pozwanej
i wydanie wyroku nie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39816
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 19 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa I. S.
przeciwko Gminie G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 grudnia 2013 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 czerwca 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok i pozostawia rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Sąd odwoławczy wyrokiem z dnia 5 czerwca 2013 r. wydanym na podstawie
art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji oddalający
powództwo o zwrot nienależnego świadczenia.
W zażaleniu strony pozwanej wniesionym na podstawie art. 3941
§ 11
kpc.
żaląca zarzuca Sądowi drugiej instancji naruszenie art. 386 § 4 k.p.c. przez
nieuzasadnione przyjęcie, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy.
W ocenie pozwanej Gminy Sąd I instancji rozpoznał istotę sprawy, ponieważ zbadał
materialną podstawę powództwa i odniósł się merytorycznie do przedmiotu żądania,
a zatem nie wystąpiła - w ocenie żalącej - przesłanka uzasadniająca zastosowanie
art. 386 § 4 k.p.c.
Strona powodowa w odpowiedzi na zażalenie wniosła o oddalenie zażalenia
w całości i o zasądzenie kosztów postępowania, wywodząc, że Sąd I instancji nie
skoncentrował się na kluczowej kwestii wyłączenia możliwości żądania zwrotu
nienależnego świadczenia (art. 411 k.c.).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ uzasadnienie
zaskarżonego wyroku nie dowodzi wystąpienia przesłanki z art. 386 § 4 k.p.c.,
a mianowicie nierozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy. Przeciwnie, Sąd
odwoławczy wskazał argumenty dowodzące, że Sąd I instancji rozpoznał istotę
sprawy, jednakże ocena prawna Sądu II instancji dowodzi, że nie zaaprobował on
rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego uznając je za wadliwe. W ocenie Sądu
odwoławczego, negatywna przesłanka sprzeciwiająca się żądaniu zwrotu
nienależnego świadczenia nie została spełniona, co rodzi po stronie pozwanego
inwestora obowiązek zapłaty, a zatem powództwo oparte na art. 410 § 2 k.c.
zasługuje na uwzględnienie co do zasady.
Powyższe stanowisko Sądu odwoławczego dowodzi, że Sąd I instancji
rozpoznał istotę sprawy, bo o wystąpieniu przesłanki z art. 386 § 4 k.p.c. nie
przesądza okoliczność niezaaprobowania przez Sąd odwoławczy wyniku
rozstrzygnięcia, przy jednoznacznym wskazaniu na potrzebę odmiennego
3
rozstrzygnięcia w niekwestionowanym i będącym podstawą orzekania ustalonym
stanie faktycznym. Innymi słowy, Sąd drugiej instancji uchylił się od wydania
orzeczenia reformatoryjnego, które zastąpił orzeczeniem kasatoryjnym w sytuacji
braku przesłanki uzasadniającej jego wydanie. Sąd drugiej instancji, będąc sądem
merytorycznym, był uprawniony do ustalenia wartości wzbogacenia się strony
pozwanej kosztem powódki i z tej przyczyny nie był uprawniony do uchylania
zaskarżonego wyroku, ponieważ ustalenie wartości wzbogacenia pozwanej
i wydanie wyroku nie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego
w całości.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art.
39816
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.