Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 309/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący)
SSN Jerzy Grubba (sprawozdawca)
SSN Rafał Malarski
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Mieczysława Tabora,
w sprawie M. H. i in. ,
skazanych z art. 197 § 3 kk w zw. z art. 11 § 3 kk i innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 17 stycznia 2014 r.,
kasacji, wniesionych przez obrońców
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 31 stycznia 2013 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w T.
z dnia 19 czerwca 2012 r.,
1) uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej oskarżonych
M. H., A. J., D. J., K. G., M. I., D. P., S. P., Ł. K., P. D. i w tym
zakresie sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi
Apelacyjnemu w […],
2) zarządza zwrot opłat od kasacji wniesionych przez
skazanych.
2
UZASADNIENIE
D. P. stanął pod zarzutem tego, że:
I. w okresie od sierpnia 2010 roku do 27 czerwca 2011 roku w miejscowościach
[…], działając wspólnie i w porozumieniu z […] w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na przytrzymywaniu
oraz groźby pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach
osobowych doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, na skutek
czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego,
który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,
II. w bliżej nieustalonym dniu miesiąca sierpnia 2010 roku w miejscowości S. przy
użyciu karabinu pneumatycznego typu wiatrówka wspólnie i w porozumieniu z M.
H., D. J., kierował pod adresem W. H. groźbę pozbawienia życia, która to groźba
wzbudziła w wymienionej uzasadnioną obawę spełnienia, w wyniku czego doznała
zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego, który
spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,
P. D. stanął pod zarzutem tego, że:
IV. w okresie od miesiąca lipca 2010 roku do marca 2011 roku w miejscowości […],
działając wspólnie i w porozumieniu z […], w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na przytrzymywaniu
oraz groźby pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach
osobowych doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, na skutek
czego doznała ona zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu
pourazowego, który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni
siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,
V. w bliżej nieustalonego dnia w miesiącu lipcu 2010 roku w miejscowości T. po
uprzednim użyciu przemocy polegającej na przytrzymywaniu i szarpaniu
doprowadził W. H. do poddania się innej czynności seksualnej, w wyniku czego
3
doznała ona zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego,
który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 2 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,
K. G. stanął pod zarzutem tego, że:
VI. w okresie od grudnia 2010 roku do 27 czerwca 2011 roku w miejscowościach
[…], działając wspólnie i w porozumieniu z […] w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na przytrzymywaniu
oraz groźby pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach
osobowych doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, przy czym
na skutek czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu
pourazowego, który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni
siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,
M. H. stanął pod zarzutem tego, że:
VII. w okresie od sierpnia 2010 roku do marca 2011 roku w miejscowości […],
działając wspólnie i w porozumieniu z […] w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na przytrzymywaniu
oraz groźbą pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach
osobowych, doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, na skutek
czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego,
który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,
VIII. w bliżej nieustalonym dniu w miesiącu sierpniu 2010 roku w miejscowości S.
przy użyciu karabinu pneumatycznego typu wiatrówka działając wspólnie i w
porozumieniu z […] kierował pod adresem W. H. groźbę pozbawienia życia, która
to groźba wzbudziła w wymienionej uzasadnioną obawę spełnienia, na skutek
czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego,
który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
4
tj. o przestępstwo z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,
M. I. stanął pod zarzutem tego, że:
IX. w okresie od maja 2011 roku do 27 czerwca 2011 roku w miejscowościach […]
wspólnie i w porozumieniu z […] działając w podobny sposób, w krótkich
odstępach czasu, przemocą polegającą na przytrzymywaniu oraz groźby
pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach osobowych
doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, a to:
- w bliżej nieustalonym dniu w miesiącu maju 2011 roku w S. z […],
- w dniu 27 czerwca 2011 roku w S. z […], na skutek czego doznała zaburzeń
psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego, który spowodował u niej
rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 91 § 1 kk,
X. w bliżej nieustalonym dniu w miesiącu lutym 2011 roku w miejscowości S.,
przemocą polegającą na przytrzymywaniu doprowadził W. H. do obcowania
płciowego, na skutek czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu
stresu pourazowego, który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni
siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,
A. J. stanął pod zarzutem tego, że:
XI. w okresie od lipca 2010 roku do marca 2011 roku w miejscowości […], działając
wspólnie i w porozumieniu z […] i inną nieustaloną osobą w krótkich odstępach
czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na
przytrzymywaniu, biciu oraz groźby pozbawienia życia i zniesławienia, doprowadził
W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, na skutek czego doznała ona
zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego, który
spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,
5
D. J. stanął pod zarzutem tego, że:
XII. w okresie od sierpnia 2010 roku do marca 2011 roku w miejscowościach […],
działając wspólnie i w porozumieniu z […] , w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na przytrzymywaniu
oraz groźby pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach
osobowych doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, na skutek
czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego,
który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,
XIII. w bliżej nieustalonym dniu w miesiącu sierpniu 2010 roku w miejscowości S.
przy użyciu karabinu pneumatycznego typu wiatrówka wspólnie i w porozumieniu z
[…] kierował pod adresem W. H. groźbę pozbawienia życia, która to groźba
wzbudziła w wymienionej uzasadnioną obawę spełnienia, na skutek czego doznała
ona zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego, który
spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 190 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,
Ł.K. stanął pod zarzutem tego, że:
XIV. w okresie od lipca 2010 r. do marca 2011 roku w miejscowości […] wspólnie i
w porozumieniu z […], działając w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą polegającą na przytrzymywaniu
oraz groźby pozbawienia życia i zniesławienia w różnych konfiguracjach
osobowych doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania płciowego, na skutek
czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego,
który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 k.k.
S. P. stanął pod zarzutem tego, że:
XV. w okresie od lipca 2010 roku do 27 czerwca 2011 roku w miejscowości […] ,
działając wspólnie i w porozumieniu z […] i innymi nieustalonymi osobami w
krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, przemocą
6
polegającą na przytrzymywaniu oraz groźbą pozbawienia życia i zniesławienia w
różnych konfiguracjach osobowych doprowadził W. H. do wielokrotnego obcowania
płciowego, na skutek czego doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu
stresu pourazowego, który spowodował u niej rozstrój zdrowia na okres powyżej
dni siedmiu,
tj. o przestępstwo z art. 197 § 3 pkt1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 1 kk w
zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk.
Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z dnia 19 czerwca 2012 roku orzekł, że:
I. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktów: I i II aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego D. P. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach w okresie od 22 sierpnia 2010 roku do 27 czerwca
2011 roku, w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu, najpierw z […], potem zaś
z […] w różnej konfiguracji wymienionych tutaj osób, podstępem
polegającym na organizowaniu rzekomego spotkania oraz używając gróźb
bezprawnych: wtargnięcia do domu W. ., wyrządzenia krzywdy jej
małoletniej siostrze oraz rozpowszechnienia treści uwłaczających czci
pokrzywdzonej i jej matki, uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w
miejsca odosobnione, gdzie następnie wspólnie i w porozumieniu z
wymienionymi tu osobami, przemocą polegającą na trzymaniu za włosy,
szarpaniu, uderzaniu, siłowym przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do
penisów kolejnych mężczyzn, a następnie siłowym ich wpychaniu do ust
pokrzywdzonej, przy czym w dniu 27 czerwca 2011 roku przemoc
zastosowana przez inne działające wspólnie i w porozumieniu osoby,
polegała również, na przywiązaniu nóg pokrzywdzonej do krzesła
kuchennego z jednoczesnym od tyłu przytrzymywaniem jej rąk, a od
miesiąca maja 2011 roku także artykułując pod jej adresem groźby
sprzedaży celem świadczenia usług seksualnych, nie mniej niż dwadzieścia
razy i nie więcej niż czterdzieści razy, doprowadził wyżej wymienioną
małoletnią do odbycia oralnych stosunków seksualnych z udziałem dwóch i
większej liczby współdziałających sprawców, w jednym zaś przypadku
usiłował doprowadzić ją do poddania się takim zachowaniom, a to w dniu
7
bliżej nieustalonym - w okresie pomiędzy 22 sierpnia 2010 roku i 1 września
2010 roku, wspólnie i w porozumieniu z […], poprzez zastosowanie groźby
karalnej polegającej na przystawieniu broni pneumatycznej - wiatrówki, do
głowy W. H. i wyartykułowaniu słów zapowiadających odebranie jej życia,
które to czynności wywołały u małoletniej pokrzywdzonej stan obawy przed
zadaniem śmierci z rąk napastników, oraz poprzez uwięzienie jej w
pomieszczeniu budynku mieszkalnego w budowie, zmierzał bezpośrednio
do doprowadzenia pokrzywdzonej do wymuszonego obcowania płciowego,
lecz zamierzonego celu nie osiągnął wobec oporu W. H., z tym, iż na skutek
tych zachowań, stanowiących jeden czyn w rozumieniu prawa karnego, W.
H. doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu
pourazowego, stanowiącego rozstrój zdrowia trwający przez okres powyżej
7-miu dni, to jest uznaje oskarżonego D. P. za winnego popełnienia czynu
stanowiącego zbrodnię z art. l3 § 1 k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 1 k.k. w zw.
z art. l97 § 1 k.k. i art. l89 § 1 k.k. i art.190 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i z
art. l97 § 3 pkt. l k.k. w zw. z art. 197 § l k.k. i art. 189 § 1 k.k. w zw. z art. 11
§ 2 k.k. i z art. l57 § l k.k. w zw. z art. l2 k.k., i za to na mocy art. 197 § 3 k.k.
w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę czterech lat pozbawienia
wolności;
II. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu V aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego P. D. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonym dniu na przełomie miesięcy czerwca i lipca 2010 roku, w
godzinach nocnych, w […], po uprzednim pozbawieniu małoletniej W. H.
wolności lokomocyjnej poprzez podstępne uprowadzenie jej samochodem
osobowym w miejsce odosobnione, przemocą polegającą na: szarpaniu i
przytrzymywaniu za ręce, siłowym wciąganiu na kolana z wykorzystaniem
częściowego kalectwa kończyny dolnej pokrzywdzonej oraz dotykając
poprzez ubranie jej ud, piersi, krocza i rozsuwając pomimo podejmowania
przez W. H. prób ucieczki, rozporek jej spodni, usiłował doprowadzić ją do
odbycia stosunku seksualnego dopochwowego, lecz zamierzonego celu nie
osiągnął, ze względu na postawienie przez pokrzywdzoną skutecznego
oporu, tj. uznaje go za winnego popełnienia czynu stanowiącego występek z
8
art. l89 § l k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
i za to na mocy art. l97 § l k.k. w zw. z art. l4 § l k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k.,
wymierza mu karę dwóch lat pozbawienia wolności;
III. w granicach zdarzenia historycznego ujętego zarzutem punktu IV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego P. D. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonym dniu w okresie pomiędzy 22 sierpnia 2010 roku i 1 września
2010 roku w godzinach nocnych, w […], po uprzednim pozbawieniu
małoletniej W. H. wolności lokomocyjnej poprzez podstępne uprowadzenie
jej samochodem osobowym w miejsce odosobnione, groźbą zmuszenia
pokrzywdzonej, doświadczonej częściowym kalectwem kończyny dolnej, do
pieszego wielokilometrowego powrotu do domu, usiłował doprowadzić ją do
odbycia stosunku seksualnego oralnego, przy czym od dokonania tego
czynu dobrowolnie – w warunkach art. l5 § l k.k., odstąpił, to jest uznaje go
za winnego popełnienia czynu stanowiącego występek z art. l89 § l k.k., i za
to na mocy powołanego przepisu wymierza mu karę sześciu miesięcy
pozbawienia wolności;
IV. w granicach zdarzenia historycznego ujętego zarzutem punktu IV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego P. D. za winnego tego, że w nieustalonych
bliżej dniach w okresie od 4 września 2010 roku do 15 listopada 2010 roku,
w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru,
dwukrotnie udzielił D. P. i innym mężczyznom pomocnictwa do zbiorowego
zgwałcenia małoletniej W. H., w ten sposób, że dostarczając środka
transportu w postaci samochodu osobowego i pełniąc funkcję jego kierowcy,
dwukrotnie, po wyartykułowaniu wspólnie i w porozumieniu z innymi
mężczyznami, gróźb bezprawnych: wtargnięcia, do domu W. H.,
wyrządzenia krzywdy jej małoletniej siostrze oraz rozpowszechnienia treści
uwłaczających czci pokrzywdzonej i jej matki, uczestniczył w uprowadzaniu
pokrzywdzonej w miejsca odosobnione, chcąc, aby inne osoby, w tym D. P.,
po uprzednim użyciu przemocy doprowadziły wyżej wymienioną małoletnią
do odbycia oralnych stosunków seksualnych, tj. uznaje go za winnego
popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z art. l89 § l k.k. i art. l8 § 3 k.k. w
zw. z art. 197 § 3 pkt l k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w
9
zw. z art. l2 k.k., i za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. l9 § l k.k. w zw.
z art. 11 § 3 k.k. przy zastosowaniu art. 60 § l i § 6 pkt 2 k.k. wymierza mu
karę dwóch lat pozbawienia wolności;
V. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § l k.k. orzeka wobec oskarżonego P. D. karę
łączną 3 (trzech) lat pozbawienia wolności;
VI. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktów: XI i XV
aktu oskarżenia uznaje oskarżonych A. J. i S. P. za winnych tego, że w
bliżej nieustalonym dniu w okresie pomiędzy 15 i 20 lipca 2010 roku, w
godzinach wieczornych, w T. oraz na terenie nieustalonej miejscowości
województwa małopolskiego, działając wspólnie i w porozumieniu, po
uprzednim pozbawieniu małoletniej W. H. wolności lokomocyjnej, poprzez
podstępne uprowadzenie jej samochodem osobowym w miejsce
odosobnione, przemocą polegającą na: uderzaniu jej plecami i tyłem głowy
o bok samochodu, siłowym wyciągnięciu z pojazdu i przewróceniu na ziemię,
siłowym obnażeniu oraz szarpaniu i przytrzymywaniu pokrzywdzonej za
ręce, a także dotykając jej ud i piersi oraz siłowo rozsuwając jej nogi,
doprowadzili wyżej wymienioną do odbycia z każdym spośród nich stosunku
seksualnego dopochwowego, to jest uznaje oskarżonych A. J. i S. P. za
winnych popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z art. l97 § 3 pkt l k.k. w
zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., i za to na mocy
art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., każdemu z wymienionych tu
oskarżonych wymierza karę czterech lat pozbawienia wolności;
VII. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu XI aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego A. J. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonym, tym samym, co wymieniony w ustępie XIV, dniu w okresie
pomiędzy 15 i 20 lipca 2010 roku, w godzinach wieczornych, w […],
wewnątrz samochodu osobowego, wykorzystując fakt wcześniejszego
obnażenia pokrzywdzonej, przemocą polegającą na pochwyceniu za włosy i
siłowym przyciągnięciu głowy małoletniej W. H. do swojego penisa, a
następnie siłowym jego wepchnięciu do ust pokrzywdzonej, doprowadził
wyżej wymienioną do odbycia z nim stosunku seksualnego oralnego, to jest
uznaje oskarżonego A. J. za winnego popełnienia czynu stanowiącego
10
występek z art. 197 § 1 k.k., i za to na mocy powołanego przepisu wymierza
mu karę 2 dwóch pozbawienia wolności;
VIII. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu XI i XV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonych: A. J. i S. P. za winnych tego, że w bliżej,
nieustalonym, tym samym, co wymieniony w ustępie XIV, dniu w okresie
pomiędzy 15 i 20 lipca 2010 roku, w godzinach wieczornych, w […], w
krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, udzielili
- najpierw nieustalonemu mężczyźnie, potem zaś Ł. K., pomocnictwa do
zgwałcenia małoletniej W. H., w ten sposób, że pozbawiając pokrzywdzoną
wolności lokomocyjnej, dowieźli ją na miejsce przestępstwa, nie oddawszy
uprzednio bielizny oraz pozostałej odzieży dolnej, chcąc, aby wyżej
wymienieni, po uprzednim użyciu przemocy doprowadzili W. H. do odbycia
stosunków seksualnych, tj. uznaje oskarżonych: A. J. i S. P. za winnych
popełnienia czynu stanowiącego występek z art. l89 § l k.k. i art. l8 § 3 k.k. w
zw. z art. 197 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art.12 k.k., i za to na
mocy art. l97 § l k.k. w zw. z art. l9 § l k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., każdemu
z wymienionych tu oskarżonych wymierza karę dwóch lat pozbawienia
wolności;
IX. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu XV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego S. P. za winnego tego, że nieustalonym,
tym samym, co wymieniony w ustępie XIV, dniu w okresie pomiędzy 15 i 20
lipca 2010 roku, w godzinach wieczornych, na terenie […], udzielił
nieustalonemu mężczyźnie o imieniu R. pomocnictwa do zgwałcenia
małoletniej W. H., w ten sposób, że przekazał mu – obolałą i kilkakrotnie
tego dnia seksualnie wykorzystaną pokrzywdzoną chcąc, aby ten przed
odwiezieniem jej do domu, po uprzednim użyciu przemocy doprowadził W.
H. do odbycia stosunku seksualnego oralnego, to jest uznaje oskarżonego
S. P. za winnego popełnienia czynu stanowiącego występek z art. l8§3 k.k.
w zw. z art. l97§l k.k., i za to na mocy art. l97 § l k.k. w zw. z art. l9 § l k.k.,
wymierza mu karę dwóch lat pozbawienia wolności;
X. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu: XV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego S. P. za winnego tego, że w bliżej
11
nieustalonych dniach, w okresie od miesiąca grudnia 2010 roku do dnia 27
czerwca 2011 roku w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z […], w różnej konfiguracji
wymienionych tutaj osób, używając gróźb bezprawnych: wtargnięcia do
domu W. H., wyrządzenia krzywdy jej małoletniej siostrze oraz
rozpowszechnienia treści uwłaczających czci pokrzywdzonej i jej matki,
uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w miejsca odosobnione, gdzie
następnie wspólnie i w porozumieniu z wymienionymi tu osobami, przemocą
polegającą na trzymaniu za włosy, szarpaniu, uderzaniu, siłowym
przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do penisów kolejnych mężczyzn, a
następnie siłowym ich wpychaniu do ust pokrzywdzonej, przy czym w dniu
27 czerwca 2011 roku zastosowana przemoc polegała również na
przywiązaniu nóg pokrzywdzonej do krzesła kuchennego z jednoczesnym
od tyłu przytrzymywaniem jej rąk, a od miesiąca maja 2011 roku artykułując
pod jej adresem także groźby sprzedaży celem świadczenia usług
seksualnych, nie mniej niż dziesięć razy i nie więcej niż dziewiętnaście razy,
doprowadził wyżej wymienioną małoletnią do odbycia oralnych stosunków
seksualnych z udziałem dwóch i większej liczby współdziałających
sprawców, z tym, iż na skutek tych zachowań, stanowiących jeden czyn w
rozumieniu prawa karnego, W. H. doznała zaburzeń psychicznych pod
postacią zespołu stresu pourazowego, stanowiącego rozstrój zdrowia
trwający przez okres powyżej 7-miu dni, to jest uznaje oskarżonego S. P. za
winnego popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z art. l97 § 3 pkt l k.k. w
zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. i art. l57 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
w zw. z art. l2 k.k., i za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.
wymierza mu karę 5 pięciu lat pozbawienia wolności;
XI. na mocy art. 85 k.k. i art.86 § l k.k. orzeka wobec oskarżonego S. P. karę
łączną sześciu lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności;
XII. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu XI aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego A. J. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach miesiąca września 2010 roku w […], w krótkich
odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w
12
porozumieniu z […], w różnej konfiguracji wymienionych tutaj osób,
używając gróźb bezprawnych: wtargnięcia do domu W. H., wyrządzenia
krzywdy jej małoletniej siostrze oraz rozpowszechnienia treści
uwłaczających czci pokrzywdzonej i jej matki, uczestniczył w uprowadzaniu
pokrzywdzonej w miejsca odosobnione, gdzie następnie wspólnie i w
porozumieniu z wymienionymi tu osobami, przemocą polegającą na
trzymaniu za włosy, szarpaniu, uderzaniu, siłowym przyciąganiu głowy
małoletniej W. H. do penisów kolejnych mężczyzn, a następnie siłowym ich
wpychaniu do ust pokrzywdzonej, dwukrotnie doprowadził wyżej
wymienioną do odbycia oralnych stosunków seksualnych z udziałem dwóch
i większej liczby współdziałających sprawców, to jest uznaje oskarżonego A.
J. za winnego popełnia czynu stanowiącego zbrodnię z art. l97 § 3 pkt l k.k.
w zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. l2
k.k., i za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu
karę trzech lat pozbawienia wolności;
XIII. na mocy art. 85 k.k. i art.86 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego A. J. karę
łączną pięciu lat pozbawienia wolności;
XIV. w granicach zdarzenia historycznego ujętego zarzutem punktu XIV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego Ł. K. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonym, tym samym, co wymieniony w ustępie XIV dniu, w okresie
pomiędzy 15 i 20 lipca 2010 roku, w godzinach wieczornych, w […],
wewnątrz samochodu osobowego, wykorzystując fakt wcześniejszego
obnażenia pokrzywdzonej przez S. P. i A. J., przemocą polegającą na
przytrzymywaniu, szarpaniu i siłowym rozsunięciu nóg małoletniej W. H.,
doprowadził wyżej wymienioną do odbycia z nim stosunku seksualnego
dopochwowego, to jest uznaje oskarżonego Ł. K. za winnego popełnienia
czynu stanowiącego występek z art. l97 § l k.k. i za to na mocy powołanego
przepisu wymierza mu karę dwóch lat pozbawienia wolności;
XV. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktów: VII i XIV
aktu oskarżenia, uznaje oskarżonych: M. H. i Ł. K. za winnych tego, że w
bliżej nieustalonym dniu, w okresie pomiędzy 20 lipca 2010 roku i 22
sierpnia 2010 roku, po północy, w […], działając wspólnie i w porozumieniu,
13
używając gróźb bezprawnych: wtargnięcia do domu W. H., uprowadzili ją w
miejsce odosobnione, gdzie następnie przemocą polegającą na trzymaniu
za włosy, przytrzymywaniu za ręce oraz siłowym włożeniu penisa do ust
małoletniej pokrzywdzonej, dotykając również jej ud oraz piersi, wspólnie i w
porozumieniu doprowadzili wyżej wymienioną do odbycia stosunku
seksualnego oralnego z jednym z napastników, to jest uznaje oskarżonych:
M. H. i Ł. K. za winnych popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z art. 197
§ 3 pkt 1 k.k. w zw. z art. 197 § l k.k. i art. l89 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,
i za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k., każdemu z
wymienionych tu oskarżonych wymierza karę trzech lat pozbawienia
wolności;
XVI. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu XIV aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego Ł. K. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach, w okresie od 2 września 2010 roku do 15 listopada
2010 roku, w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z […], w różnej konfiguracji
wymienionych tutaj osób, używając gróźb bezprawnych: wtargnięcia do
domu W. H., wyrządzenia krzywdy jej małoletniej siostrze oraz
rozpowszechnienia treści uwłaczających czci pokrzywdzonej i jej matki,
uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w miejsca odosobnione, gdzie
następnie wspólnie i w porozumieniu z wymienionymi tu osobami, przemocą
polegającą na trzymaniu za włosy, szarpaniu, uderzaniu, siłowym
przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do penisów kolejnych mężczyzn, a
następnie siłowym ich wpychaniu do ust pokrzywdzonej, nie mniej niż
dziesięć razy i nie więcej niż dziewiętnaście razy, doprowadził wyżej
wymienioną małoletnią do odbycia oralnych stosunków seksualnych z
udziałem dwóch i większej liczby współdziałających sprawców, to jest
uznaje oskarżonego Ł. K. za winnego popełnia czynu stanowiącego
zbrodnię z art. 197 § 3 pkt. 1 k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. w
zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w
zw. z art. 11 §3 k.k. wymierza mu karę czterech lat pozbawienia wolności;
14
XVII. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § l k.k. orzeka wobec oskarżonego Ł. K. karę
łączną pięciu lat pozbawienia wolności;
XVIII. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktów: VII i VIII
aktu oskarżenia, uznaje oskarżonego M. H. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach w okresie od 22 sierpnia 2010 roku do 15 listopada
2010 roku w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z […], w różnej konfiguracji
wymienionych tutaj osób, podstępem polegającym na organizowaniu
rzekomego spotkania z byłym chłopakiem oraz używając gróźb
bezprawnych: wtargnięcia do domu W. H., wyrządzenia krzywdy jej
małoletniej siostrze oraz rozpowszechnienia treści uwłaczających czci
pokrzywdzonej i jej matki, uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w
miejsca odosobnione, gdzie następnie wspólnie i w porozumieniu z
wymienionymi tu osobami, przemocą polegającą na trzymaniu za włosy,
szarpaniu, uderzaniu, siłowym przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do
penisów kolejnych mężczyzn, a następnie siłowym ich wpychaniu do ust
pokrzywdzonej, nie mniej niż dziesięć razy i nie więcej niż dziewiętnaście
razy, doprowadził wyżej wymienioną małoletnią do odbycia oralnych
stosunków seksualnych z udziałem dwóch i większej liczby
współdziałających sprawców, w jednym zaś przypadku usiłował
doprowadzić do poddania się takim zachowaniom, a to w dniu bliżej
nieustalonym - w okresie pomiędzy 22 sierpnia 2010 roku i 1 września 2010
roku, wspólnie i w porozumieniu z […], poprzez zastosowanie groźby
karalnej polegającej na przystawieniu broni pneumatycznej - wiatrówki, do
głowy W. H. i wyartykułowaniu słów zapowiadających odebranie jej życia,
które to czynności wywołały u małoletniej pokrzywdzonej stan obawy przed
zadaniem śmierci z rąk napastników, oraz poprzez uwięzienie jej w
pomieszczeniu budynku mieszkalnego w budowie, zmierzał bezpośrednio
do doprowadzenia pokrzywdzonej do wymuszonego obcowania płciowego,
lecz zamierzonego celu nie osiągnął wobec oporu W. H., to jest uznaje
oskarżonego M. H. za winnego popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z
art. l97 § 3 pkt l k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. w zw. z art. 11 §
15
2 k.k. i z art. l3 § l k.k. w zw. z art. l97 § 3 pkt l k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. i
art. 189 § 1 k.k. i art. l90 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. l2 k.k., i
za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. l1 § 3 k.k. wymierza mu karę
czterech lat pozbawienia wolności;
XIX. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § l k.k. orzeka wobec oskarżonego M. H. karę
łączną czterech lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności;
XX. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktów: XII i XIII
aktu oskarżenia, uznaje oskarżonego D. J. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach w okresie od 22 sierpnia 2010 roku do 15 listopada
2010 roku w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z […], w różnej konfiguracji
wymienionych tutaj osób, podstępem polegającym na organizowaniu
rzekomego spotkania z byłym chłopakiem oraz używając gróźb
bezprawnych: wtargnięcia do domu W. H., wyrządzenia krzywdy jej
małoletniej siostrze oraz rozpowszechnienia treści uwłaczających czci
pokrzywdzonej i jej matki, uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w
miejsca odosobnione, gdzie następnie wspólnie i w porozumieniu z
wymienionymi tu osobami, przemocą polegającą na trzymaniu za włosy,
szarpaniu, uderzaniu, siłowym przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do
penisów kolejnych mężczyzn, a następnie siłowym ich wpychaniu do ust
pokrzywdzonej, nie mniej niż dziesięć razy i nie więcej niż dziewiętnaście
razy, doprowadził wyżej wymienioną małoletnią do odbycia oralnych
stosunków seksualnych z udziałem dwóch i większej liczby
współdziałających sprawców, w jednym zaś przypadku usiłował
doprowadzić ją do poddania się takim zachowaniom, a to w dniu bliżej
nieustalonym - w okresie pomiędzy 22 sierpnia 2010 roku i 1 września 2010
roku, wspólnie i w porozumieniu z […], poprzez zastosowanie groźby
karalnej polegającej na przystawieniu broni pneumatycznej - wiatrówki, do
głowy W. H. i wyartykułowaniu słów zapowiadających odebranie jej życia,
które to czynności wywołały u małoletniej pokrzywdzonej stan obawy przed
zadaniem śmierci z rąk napastników, oraz poprzez uwięzienie jej w
pomieszczeniu budynku mieszkalnego w budowie, zmierzał bezpośrednio
16
do doprowadzenia pokrzywdzonej do wymuszonego obcowania płciowego,
lecz zamierzonego celu nie osiągnął wobec oporu W. H., to jest uznaje
oskarżonego D. J. za winnego popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z
art. 197 § 3 pkt 1 k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. w zw. z art. 11 §
2 k.k. i z art. 13 § l k.k. w zw. z art. 197 § 3 pkt 1 k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. i
art. l89 § l k.k. i art. 190 § l k.k. w zw. z art. 11§ 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., i
za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę
czterech lat pozbawienia wolności;
XXI. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktu: VI aktu
oskarżenia, uznaje oskarżonego K. G. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach w okresie od miesiąca grudnia 2010 roku do dnia 27
czerwca 2011 roku w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z […], w różnej konfiguracji
wymienionych tutaj osób, używając gróźb bezprawnych: wtargnięcia do
domu W. H., wyrządzenia krzywdy jej małoletniej siostrze oraz
rozpowszechnienia treści uwłaczających czci pokrzywdzonej i jej matki,
uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w miejsca odosobnione, gdzie
następnie wspólnie i w porozumieniu z wymienionymi tu osobami, przemocą
polegającą na trzymaniu za włosy, szarpaniu, uderzaniu, siłowym
przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do penisów kolejnych mężczyzn, a
następnie siłowym ich wpychaniu do ust pokrzywdzonej, przy czym w dniu
27 czerwca 2011 roku przemoc zastosowana przez inne działające wspólnie
i w porozumieniu osoby, polegała również, na przywiązaniu nóg
pokrzywdzonej do krzesła kuchennego z jednoczesnym od tyłu
przytrzymywaniem jej rąk, a od miesiąca maja 2011 roku artykułując także
pod jej adresem groźby sprzedaży celem świadczenia usług seksualnych,
nie mniej niż dziesięć razy i nie więcej niż dziewiętnaście razy, doprowadził
wyżej wymienioną małoletnią do odbycia oralnych stosunków seksualnych z
udziałem dwóch i większej liczby współdziałających sprawców, z tym, iż na
skutek tych zachowań, stanowiących jeden czyn w rozumieniu prawa
karnego, W. H. doznała zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu stresu
pourazowego, stanowiącego rozstrój zdrowia trwający przez okres powyżej
17
7-miu dni, to jest uznaje oskarżonego K. G. za winnego popełnienia czynu
stanowiącego zbrodnię z art. l97 § 3 pkt l k.k. w zw. z art. 197 § l k.k. i art.
l89 § l k.k. i art. l57 § l k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. l2 k.k. i za to
na mocy art. l97 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę czterech
lat pozbawienia wolności;
XXII. w granicach zdarzenia historycznego, ujętego zarzutem punktach: IX i X
aktu oskarżenia, uznaje oskarżonego M. I. za winnego tego, że w bliżej
nieustalonych dniach w okresie od miesiąca lutego 2011 roku do dnia 27
czerwca 2011 roku w […], w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z […], w różnej konfiguracji
wymienionych tutaj osób, używając gróźb bezprawnych: wtargnięcia do
domu W. H., wyrządzenia krzywdy jej małoletniej siostrze oraz
rozpowszechnienia treści uwłaczających czci pokrzywdzonej i jej matki,
uczestniczył w uprowadzaniu pokrzywdzonej w miejsca odosobnione, gdzie
następnie wspólnie i w porozumieniu z wymienionymi tu osobami, przemocą
polegającą na trzymaniu za włosy, szarpaniu, uderzaniu, siłowym
przyciąganiu głowy małoletniej W. H. do penisów kolejnych mężczyzn, a
następnie siłowym ich wpychaniu do ust pokrzywdzonej, przy czym w dniu
27 czerwca 2011 roku zastosowana przemoc polegała również na
przywiązaniu nóg pokrzywdzonej do krzesła kuchennego z jednoczesnym
od tyłu przytrzymywaniem jej rąk, a od miesiąca maja 2011 roku artykułując
także pod jej adresem groźby sprzedaży celem świadczenia usług
seksualnych, trzykrotnie, doprowadził wyżej wymienioną małoletnią do
odbycia oralnych stosunków seksualnych z udziałem dwóch i większej liczby
współdziałających sprawców, oprócz tego dopuszczając się również
samodzielnie w dniu 27 czerwca 2011 roku takiego samego działania
względem pokrzywdzonej, z tym, iż na skutek tych zachowań, stanowiących
jeden czyn w rozumieniu prawa karnego, W. H. doznała zaburzeń
psychicznych pod postacią zespołu stresu pourazowego, stanowiącego
rozstrój zdrowia trwający przez okres powyżej 7-miu dni, to jest uznaje
oskarżonego M. I. za winnego popełnienia czynu stanowiącego zbrodnię z
art. l97 § 3 pkt l k.k. w zw. z art. l97 § l k.k. i art. l89 § l k.k. i art. l57 § l k.k.w
18
zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. l2 k.k., i za to na mocy art. l97 § 3 k.k. w
zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę trzech lat i 6 sześciu miesięcy
pozbawienia wolności.
Wyrok powyższy zaskarżony został apelacjami obrońców oskarżonych i tak:
1. obrońca oskarżonego P. D. zarzucił orzeczeniu:
a – błąd w ustaleniach faktycznych,
b – naruszenia przepisów postępowania a to art. 196 § 3 k.p.k. poprzez oddalenie
wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych psychiatry i psychologa,
c – rażącą surowość kary pozbawienia wolności przy zastosowaniu wadliwych
kryteriów jej wymiaru.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o zmianę wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonego ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania, a z daleko posuniętej ostrożności o zmianę wyroku w
części dotyczącej kary przez złagodzenie wymierzonych oskarżonemu
poszczególnych kar pozbawienia wolności za przestępstwa przypisane, jak też
orzeczonej kary łącznej w wymiarze pozwalającym na orzeczenie kary pozbawienia
wolności z jednoczesnym warunkowym zawieszeniem jej wykonania;
2. obrońca oskarżonego Ł. K. zarzucił orzeczeniu:
a – błąd w ustaleniach faktycznych,
b – obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 189 §1 k.k. poprzez uznanie, iż
zachowanie oskarżonego Ł. K. uzasadnia przypisanie mu czynu zabronionego
polegającego na pozbawieniu pokrzywdzonej W. H. wolności,
c – obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 11 §1 k.k. poprzez uznanie, iż
zachowanie zarzucane oskarżonemu Ł. K. stanowiło trzy odrębne czyny,
d - mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7
k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny zgromadzonych w sprawie
dowodów,
e - mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania tj. art. 196§3
k.p.k. poprzez oddalenie wniosku o wyłączenie biegłych psycholog i psychiatry,
f - mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania tj. art. 156
§2 k.p.k. oraz art. 6 k.p.k. poprzez odmowę zgody na sporządzenie kserokopii i
19
fotokopii z akt spraw, przez co doszło do znaczącego ograniczenia prawa do
obrony oskarżonego.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o zmianę wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonego ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
3. obrońca oskarżonych K. G. i M. I. zarzucił orzeczeniu:
a – błąd w ustaleniach faktycznych,
b – obrazę przepisów postępowania mających wpływ na treść orzeczenia, a to: art.
7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez dokonanie oceny zebranego w sprawie
materiału dowodowego, zwłaszcza wyjaśnień oskarżonego, w sposób sprzeczny z
zasadami logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego,
c - art. 5§2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie przez Sąd I instancji niedających się
usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonych,
d - art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez wadliwe
sporządzenie uzasadnienia wyroku,
e – rażącą niewspółmierność kary.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o zmianę wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonych ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
4. obrońca oskarżonych D. J. i A. J. zarzucił orzeczeniu:
a - obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia,
a to: art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k., w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2
k.p.k. poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego,
b – art. 196 § 3 k.p.k. polegającą na zaniechaniu powołania innych biegłych
z zakresu psychologii i psychiatrii w sytuacji ujawnienia się powodu
osłabiającego zaufanie do bezstronności biegłych,
c - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
mający wpływ na jego treść,
d – rażącą niewspółmierność kary.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o zmianę wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonych ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania.
20
5. drugi obrońca oskarżonych D. J. i A. J. zarzucił orzeczeniu:
a – obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wypływ na treść
orzeczenia, a to art.174 k.p.k. polegająca na zastępowaniu wyjaśnień
oskarżonego A. J. treścią pism bez odebrania wyjaśnień od oskarżonego w
tym zakresie i art. 196 § 3 k.p.k. polegająca na zaniechaniu powołania
nowych biegłych ( psychiatry i psychologa) w sytuacji ujawnienia się
okoliczności osłabiającej zaufanie do ich bezstronności,
b – błąd w ustaleniach faktycznych.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o zmianę wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonych.
6. obrońca oskarżonych D. P., S. P. i M. H. zarzucił orzeczeniu:
a – naruszenie prawa procesowego, a w szczególności art. 6 k.p.k., 5§2
k.p.k. 4 k.p.k. polegające głównie na oparciu rozstrzygnięcia na
niewiarygodnych zeznaniach pokrzywdzonej,
a z ostrożności procesowej:
b – rażącą niewspółmierność wymierzonych kar.
Podnosząc powyższe, obrona wniosła o zmianę wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonych ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania, a z ostrożności procesowej o zmianę wyroku w zakresie
wymierzonych kar poprzez wymierzenie kar pozbawienia wolności w warunkach
umożliwiających warunkowe zawieszenie ich wykonania.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 31 stycznia 2013r. w omówionej powyżej
części, utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.
Wyrok Sądu Odwoławczego zaskarżyli kasacjami obrońcy wszystkich wyżej
wymienionych skazanych, podnosząc:
I - obrońca skazanych D. P., S. P. A. J. oraz D. J.:
Rażące naruszenie przepisów prawa procesowego i tak,
co do D. i S. P.:
1 - przepisu art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w związku z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. w
związku z art. 14 § 1 k.p.k. polegające na nieuchyleniu orzeczenia Sądu
pierwszej instancji w stosunku do oskarżonych mimo przytoczenia w tymże
Wyroku opisu czynu i kwalifikacji prawnej czynu, odmiennie od tego, którego
21
popełnienie oskarżyciel zarzucił D. i S. P., a w konsekwencji skazaniu
oskarżonych za czyn z art. 189 § 1 k.p.k., który nie został mu zarzucony w
akcie oskarżenia, a zatem w sytuacji braku skargi uprawnionego
oskarżyciela,
a co do wszystkich oskarżonych:
2 - przepisu art. 438 § 2 k.p.k. w zw. z art. 196 § 3 k.p.k. polegające na
nieuchyleniu orzeczenia Sądu pierwszej instancji mimo oparcia go na opinii
biegłych podlegających wykluczeniu i konsekwentnie uznanie, iż biegła
psycholog A. W. i psychiatra W. M. nie podlegają wyłączeniu pomimo
zaistnienia okoliczności osłabiających zaufanie do wiedzy lub bezstronności
tychże, ze względu na fakt, iż po sporządzeniu opinii w postępowaniu
przygotowawczym pokrzywdzona kontynuowała leczenie w ramach ich
prywatnej praktyki, co jednoznacznie wpłynęło na treść opinii.
3 - przepisu art. 410 k.p.k. w związku z art. 7 k.p.k. polegający na
bezzasadnym przyznaniu przez Sąd drugiej instancji waloru wiarygodności
zeznaniom pokrzywdzonej i dokonanie oceny jej zeznań przy uwzględnieniu
opinii biegłych podlegających wykluczeniu, przy jednoczesnej odmowie
wiarygodności wyjaśnieniom wszystkich oskarżonych, w zakresie twierdzeń,
iż wszelkie stosunki seksualne odbywały się niezgodnie z jej wolą, pomimo
iż wszyscy oskarżeni zgodnie podnoszą, że do powyższych aktów
dochodziło za zgodą pokrzywdzonej, a brak jest jakichkolwiek innych
dowodów wskazujących na prawdziwość okoliczności podanych przez
pokrzywdzoną.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Odwoławczemu.
II – Drugi obrońca skazanych A. J. oraz D. J.:
Rażące naruszenie przepisów prawa procesowego i tak, co do skazanego A. J.,
1 - art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. polegające na nierozpoznaniu przez
sąd II instancji zarzutu naruszenia art. 174 k.p.k.;
2 - art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. poprzez nienależyte rozpoznanie
przez sąd II instancji zarzutu naruszenia art. 196 § 2 k.p.k. i uznanie, że sąd
ten nie naruszył owego przepisu w sytuacji, gdy koniecznym było powołanie
22
nowych biegłych, bowiem ujawniła się okoliczność osłabiająca zaufanie do
ich bezstronności;
3 - art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. polegające na nienależytym
rozpoznaniu zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na
uznaniu, że skazany pozbawił pokrzywdzoną wolności lokomocyjnej,
podczas gdy miała ona możliwość swobodnego przemieszczania się i
ucieczki;
4 - art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. polegające na nienależytym
rozpoznaniu zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych polegającym na
uznaniu, że skazany udzielił pomocnictwa w zgwałceniu pokrzywdzonej,
podczas, gdy z zebranego materiału dowodowego nie wynika, aby zawarł on
z kimkolwiek jakiekolwiek porozumienie dotyczące zgwałcenia
pokrzywdzonej;
5 - art. 433 § 2 k.p.k. polegające na nienależytym rozpoznaniu zarzutu błędu w
ustaleniach faktycznych polegającym na uznaniu, że pokrzywdzona była
zmuszana do odbywania stosunków seksualnych, podczas gdy z zeznań
świadków wynika, że współżyła dobrowolnie z innymi mężczyznami;
co do skazanego D. J.:
1 - art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. poprzez nienależyte rozpoznanie
przez sąd II instancji zarzutu naruszenia art. 196 § 2 k.p.k. i uznanie, że sąd
ten nie naruszył owego przepisu w sytuacji, gdy koniecznym było powołanie
nowych biegłych, bowiem ujawniła się okoliczność osłabiająca zaufanie do
ich bezstronności;
2 - art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. polegające na nienależytym
rozpoznaniu przez sąd II instancji zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych
polegających na przyjęciu, że skazany dopuścił się przestępstwa zgwałcenia
nie mniej niż dziesięć razy i nie więcej niż dziewiętnaście razy oraz że groził
pokrzywdzonej pozbawieniem życia przykładając do skroni wiatrówkę,
podczas gdy materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, że takie
zdarzenia miały miejsce.
23
Podnosząc powyższe obrona wniosła o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Odwoławczemu.
III - obrońca skazanego P. D.:
Rażące naruszenie przepisów prawa procesowego - art. 196 § 3 k.p.k.,
mające istotny wpływ na treść orzeczenia, poprzez przyjęcie, iż biegli lekarz psychiatra i
biegły psycholog, którzy wydawali opinie w przedmiocie stanu psychicznego pokrzywdzonej
i skutków, jakie inkryminowane zdarzenie wywołało w jej psychice, nie podlegali wyłączeniu
na mocy powołanego przepisu art. 196 § 3 k.p.k. pomimo, iż osoby opiniujące w sprawie
uprzednio leczyły pokrzywdzoną, a nadto udzielały wsparcia w uzyskaniu renty socjalnej,
podczas gdy ich opinia stanowiła podstawę uznania oskarżonego P. D. winnym popełnienia
zarzucanych mu czynów i skutkowała przyjęciem, iż nie zachodzą co do niego okoliczności
umożliwiające wymierzenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania, przez co orzeczona co do niego prawomocnie kara, jest oczywiście, rażąco
niewspółmiernie surowa, wobec czego nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości
społecznej czynu oraz nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w
całości w części dotyczącej oskarżonego P. D. oraz poprzedzającego go wyroku
Sądu Okręgowego, i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
IV - obrońca skazanych K. G. i M. I.:
Rażące naruszenie przepisów prawa:
1 – art. 6 k.k. w zw. z art. 5§2 k.p.k. poprzez brak
skonkretyzowania miejsc, czasu i uczestników zdarzeń, oraz
nie uwzględnienie istniejących wątpliwości na korzyść
skazanych,
2 – art. 2 § 2 k.p.k., art 4 k.p.k. i art. 7 k.p.k. w zw. z art 410 k.p.k.
poprzez pominięcie istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności
sprawy,
3 – art. 424§1 k.p.k. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia
wyroku,
4 – art. 53§ 1 i 2 k.k. poprzez nieuwzględnienie dyrektyw wymiaru
kary i wymierzenie kar rażąco surowych.
24
Podnosząc powyższe obrona wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w
całości w części dotyczącej skazanych K. G. i M. I. oraz poprzedzającego go
wyroku Sądu Okręgowego, i uniewinnienie ich lub o przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi I instancji.
IV - obrońca skazanego M. H. :
Rażące naruszenie przepisów prawa procesowego:
1- obrazę przepisów postępowania tj. art. 196§ 3 k.p.k. poprzez oddalenie
wniosku o wyłączenie biegłych psycholog A. W. i psychiatry W. M. od
wydania opinii uzupełniającej w przedmiotowej sprawie, choć powołani biegli
po dacie wydania opinii w postępowaniu przygotowawczym, a przed
wydaniem opinii uzupełniającej, kontynuowali leczenie pokrzywdzonej W. H.
w ramach prowadzonych przez nich praktyk, tj. nie na zlecenie prokuratora
bądź Sądu i bez związku z postanowieniem o dopuszczeniu dowodu z opinii
biegłych, przez co zachodzi uzasadniona wątpliwość, co do ich
bezstronności;
2 - obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 189 § 1 k.k. poprzez uznanie,
iż zachowanie oskarżonego M. H. uzasadnia przypisanie mu czynu
zabronionego polegającego na pozbawieniu pokrzywdzonej W. H. wolności.
Podnosząc powyższe obrona wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w
całości w części dotyczącej skazanego M. H. i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi I instancji.
V - obrońca skazanego Ł. K.:
Rażące naruszenie przepisów prawa:
1 - obrazę prawa materialnego w postaci art. 189 §1 k.k. poprzez uznanie, iż
zachowanie Ł. K. uzasadniało przypisanie mu czynu zabronionego
polegającego na pozbawieniu pokrzywdzonej W. H. wolności;
2 - obrazę prawa materialnego w postaci art. 11 §1 k.k. poprzez uznanie, iż
zachowanie zarzucane Ł. K. stanowiło trzy odrębne czyny;
3 - obrazę przepisów postępowania w postaci art. 196 §3 k.p.k. poprzez
oddalenie wniosku o wyłączenie biegłych psycholog A. W. i psychiatry W. M.
od wydania opinii uzupełniającej w przedmiotowej sprawie, choć powołani
biegli po dacie wydania opinii w postępowaniu przygotowawczym, a przed
25
wydaniem opinii uzupełniającej, kontynuowali leczenie pokrzywdzonej W. H.
w ramach prowadzonych przez nich praktyk, tj. nie na zlecenie prokuratora
bądź Sądu i bez związku z postanowieniem o dopuszczeniu dowodu z opinii
biegłych, przez co zachodzi uzasadniona wątpliwość, co do ich
bezstronności;
4) obrazę przepisów postępowania w postaci art. 156 §2 k.p.k. oraz art. 6 k.p.k.
poprzez odmowę zgody na sporządzenie kserokopii i fotokopii z akt sprawy,
przez co doszło do znaczącego ograniczenia prawa do obrony skazanego;
Podnosząc powyższe obrona wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, a więc Sądowi
Okręgowemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacje są zasadne w takim zakresie, w jakim podnoszą zarzut naruszenia
art. 457§3 k.p.k. i powiązany z nim zarzut obrazy art. 433§2 k.p.k. W pozostałej
części zarzuty kasacyjne ocenić należy jako bezzasadne lub wręcz oczywiście
bezzasadne. Dotyczy to zwłaszcza tych skarg, w których podniesione zostały
zarzuty rażącej obrazy art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. czy 424§1 k.p.k., gdyż z istoty
swojej skierowane zostały one przeciwko rozstrzygnięciu sądu I – instancji, a nie
sądu odwoławczego, a więc wbrew treści 519 k.p.k. W istocie dotyczy to również
zarzutów podnoszących samodzielne naruszenie art. 189§1 k.k., czy też 196§3
k.p.k.
Jednocześnie w części skarg, jak np. w kasacjach sporządzonych przez
obrońcę skazanych A. i D. J. prawidłowo i zasadnie wskazano na naruszenie art.
433§2 k.p.k. i art. 457§3 k.p.k. Powoduje to, że Sąd Najwyższy, w oparciu o
przepis art. 536 k.p.k., który nakazuje również w postępowaniu kasacyjnym
stosować art. 435 k.p.k., przyjął, że uchylić należy wyrok Sądu Apelacyjnego
również w stosunku do pozostałych skazanych, gdyż te same względy
przemawiają za takim rozstrzygnięciem na ich rzecz. Nie dotyczy to jedynie, z
oczywistych względów (treść rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego) M. D., który
zresztą nie składał kasacji.
Sąd Najwyższy wad uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego dopatrzył się
w stosunku do trzech zasadniczych grup zarzutów podniesionych w apelacjach
26
obrońców:
1 - wskazujących na obrazę art. 189§1 k.k.
2 - wskazujących na obrazę art. 11§1 k.k.
3 - wskazujących na obrazę art. 196§3 k.p.k.
Ad.1 – Zarzuty takiej treści podniesione zostały między innymi w apelacjach
obrońców oskarżonych P. D., czy Ł. K. Sąd Apelacyjny ustosunkowując się do
zarzutów związanych z pozbawieniem wolności pokrzywdzonej – z art. 189§1 k.k.
– stwierdził, że „przedmiotem ochrony tego przepisu jest zaktualizowana wola w
zakresie poruszania się i potencjalna hipotetyczna nieskrępowana wola zmiany
miejsca przebywania” oraz że „oczywistym celem takiego postępowania sprawców
było poddanie pokrzywdzonej obcowaniu płciowemu w różnej postaci i
konfiguracjach osobowych, a środkiem prowadzącym do takiego celu było
pozbawienie wolności” (k. 66). W istocie Sąd Odwoławczy ograniczył swoje
rozważania w tej kwestii do dwóch zacytowanych powyżej stwierdzeń.
Jednocześnie jednak nie dostrzegł tego, że przestępstwo z art. 197 k.k.
charakteryzuje się działaniem z użyciem m. in. przemocy. Przemocy, która na ogół
ma na celu ograniczenie osobie pokrzywdzonej realizację wolnej woli „w zakresie
poruszania się i (…) zmiany miejsca przebywania”. Trzeba zatem przyjąć, że
pewien element bezprawnego pozbawienia wolności jest integralnie wpisany w
znamiona realizujące przestępstwo z art. 197 k.k. Stosując do takich sytuacji
reguły wyłączania wielości ocen (zasadę pochłaniania - lex consumens derogat
legi consumptae), na ogół przyjmuje się, że zbieg przepisów ma charakter pozorny
(pomijalny), a nie kumulatywny. Stwierdzić więc należy, że nie każde, zwłaszcza
krótkotrwałe pozbawienie wolności, w sytuacji, gdy jest środkiem do osiągnięcia
innych przestępczych celów, będzie wyczerpywało znamiona przestępstwa z art.
189§1 k.k. Dla prawnej oceny zaistniałego zdarzenia istotna jest przede wszystkim
analiza samodzielnych skutków wywołanych owym pozbawieniem wolności.
Zarówno Sąd Okręgowy, jak i Apelacyjny, w uzasadnieniach swych wyroków nie
przedstawiły rozważań, dlaczego przyjęły (lub zaakceptowały) to, że zachowanie
skazanych zrealizowało również znamiona przestępstwa z art. 189§1 k.k.
Jednocześnie zauważyć trzeba, że zarówno z opisu przypisanych
czynów, jak i uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego, nie wynika w sposób
27
jednoznaczny, czy postrzegał on, mające jego zdaniem miejsce w niniejszej
sprawie pozbawienie wolności, jako ograniczające się wyłącznie do czasu
dokonywania (lub usiłowania dokonania) zgwałceń pokrzywdzonej, czy też
raczej, jako czynność wyodrębnioną, poprzedzającą te zgwałcenia. Na to drugie
rozumienie wskazywać mogłoby użycie określenia „uprowadzenie w miejsce
odosobnione”. Taki jednak opis sposobu realizacji przestępstwa z art. 189§1 k.k.
nasuwa kolejne wątpliwości, związane z tym, czy rzeczywiście mieści się w
„granicach historycznych zdarzenia”, tak jak zostało ono każdorazowo ujęte w
akcie oskarżenia, a więc w konsekwencji, czy w tym zakresie można mówić o
istnieniu skargi uprawnionego oskarżyciela.
Ad.2 – Zarzut obrazy art. 11§1 k.k. podniesiony został w skardze obrońcy
oskarżonego Ł. K. Z całą pewnością nie został on sformułowany poprawnie, gdyż
żaden z Sądów rozpoznających sprawę przy przyjętych kwalifikacjach prawnych
przypisanych czynów nie był w stanie przepisu tego naruszyć. Sądy nie złamały
przecież zasady, że jeden czyn stanowi jedno przestępstwo. Jednak już
uzasadnienie tego zarzutu jednoznacznie wyjaśniało intencje skarżącego. Intencją
tą było zwrócenie uwagi na to, że Sąd Okręgowy nie tylko dokonał odmiennego
opisu przypisanych czynów, ale również uznał, że wyczerpują one znamiona
większej ilości jednostkowych przestępstw, niż zarzucono to w akcie oskarżenia – i
tak też odczytana została ona przez Sąd Apelacyjny – na co wskazuje treść
uzasadnienia wyroku. W istocie, prawidłowo postawiony zarzut powinien
wskazywać na ewentualne naruszenie art. 12 k.k., a nie 11§1 k.k., rzecz bowiem
sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy przypisane zachowania powinny być
zakwalifikowane jako jedno przestępstwo popełnione w warunkach czynu ciągłego,
czy też szeregu odrębnych przestępstw?
Sąd Apelacyjny, choć prawidłowo zdekodował faktyczną treść tego zarzutu,
to jednak nie zawarł w uzasadnieniu swego wyroku rzetelnego wyjaśnienia, jakimi
względami kierował się uznając zarzut ten za niezasadny – a tym samym naruszył
art. 457§3 k.p.k. Nie można bowiem przyjąć, że zawarte na k. 87 uzasadnienia
wyroku Sądu Odwoławczego stwierdzenie, że „inne były okoliczności
poszczególnych zachowań i biorących w nich udział osób, rola i sposób
zachowania jakie realizował oskarżony (cytowany fragment stanowi odniesienie do
28
apelacji obrońcy Ł. K. – SN), tożsamość motywacji, kwalifikacja prawna itd.”
dostatecznie wyjaśnia sprawę. Jak wynika, z dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń
faktycznych, w realiach niniejszej sprawy, żadna z przytoczonych okoliczności, nie stanowi
jednoznacznego kryterium dla wyodrębnienia poszczególnych zachowań w
samodzielne przestępstwa. W ustaleniach tych przyjęto, że sprawcy działali w
podobny sposób, podobne były okoliczności poszczególnych zdarzeń, w różnych
konfiguracjach brały w nich udział te same osoby, w oczywisty sposób motywacja
działania sprawców w poszczególnych zdarzeniach była tożsama, a i ostatecznie
przyjęte przez Sądy kwalifikacje prawne przypisanych czynów nie różniły się w
sposób daleko idący.
Wskazanych wyżej wątpliwości nie usuwa ani treść uzasadnienia wyroku
Sądu Odwoławczego, ani zwłaszcza uzasadnienia Sądu Okręgowego. Można
wręcz odnieść wrażenie, że kryterium podziału na poszczególne przestępstwa,
zwłaszcza wśród czynów kwalifikowanych w podobny sposób, jest stopień
szczegółowości zeznań pokrzywdzonej – tam, gdzie opisuje ona precyzyjniej
zdarzenie, zwłaszcza udział konkretnego sprawcy, czyny takie uznawane są za
odrębne przestępstwa, a tam, gdzie brak tych szczegółów, szereg zdarzeń
łączonych jest w jeden czyn ciągły. W oczywisty jednak sposób takie kryterium
wyodrębnienia poszczególnych przestępstw uznane musi być, jako nieznajdujące
usprawiedliwienia w obowiązujących przepisach ustawowych. To bowiem, nie
jakość zebranego materiału dowodowego, powinna decydować o kwalifikacji
prawnej przypisanych czynów i przyjęcia zachodzenia znamion czynu ciągłego,
lecz przede wszystkim ocena, czy sprawca działał ze z góry powziętym zamiarem
(ewentualnie przy wykorzystaniu tej samej sposobności). Zatem i w tym zakresie
zarzuty kasacji należy uznać za zasadne.
Ad.3 – Zarzuty naruszenia art. 196§3 k.p.k. podniesione zostały nieomal we
wszystkich kasacjach. Jak wskazano to już wyżej, w większości skarg, zarzuty te
postawione zostały, jako samodzielne, a tym samym, nieprawidłowo, z punktu
widzenia wymogów kasacji – art. 519 k.p.k., skierowane zostały przeciwko
procedowaniu przed Sądem I instancji. Jednak, choćby w kasacji obrońcy
skazanego D. J., wskazano na obrazę art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k.
poprzez nienależyte rozpoznanie przez Sąd II instancji zarzutu naruszenia art. 196
29
§ 2 k.p.k. Tak sformułowany zarzut ocenić należy, jako zasadny.
Sąd Apelacyjny kwestii tej poświęcił rozważania zawarte na k. 59 – 62
uzasadnienia swego wyroku. Przedstawione przez Sąd Odwoławczy wywody nie
są w pełni przekonujące. Bezsprzecznie zgłaszane przez obronę wątpliwości
dotyczą bezstronności biegłych powołanych do sporządzenia opinii uzupełniającej.
Samo w sobie nie oznacza to jednak, że można przyjąć, iż opinia ta miała
marginalne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, co sugeruje się w tej części
uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego. Z jednej strony przecież sam fakt jej
dopuszczenia wskazuje na to, że opinię główną uznano za niepełną – art. 201
k.p.k., z drugiej zaś odpowiedź na postawione biegłym pytania miała znaczenia
zarówno dla przyjętej kwalifikacji prawnej przypisanych czynów (w zakresie art.
157§1 k.k.), jak i w konsekwencji wymiaru kary. Nie można zatem przyjąć, że
ewentualne uchybienie procesowe w tej kwestii, nie miało istotnego znaczenia dla
rozstrzygnięcia sprawy. Ważniejsze jednak, z punktu widzenia postępowania
kasacyjnego, jest to, że jak uzasadnił to Sąd Apelacyjny, biegli (których dotyczył
wniosek o wyłączenie), zetknęli się z pokrzywdzoną w ramach swojej pracy w
jednostkach służby zdrowia, w których są zatrudnieni. Udzielenia z ich strony
pokrzywdzonej pomocy „wymagała ich powinność zawodowa i przyzwoitość
ludzka”. „Podejmowali oni tylko standardowe działania pomocowe, w ramach
instytucjonalnych powinności, a nie prywatnie” (k. 62). Rzecz jednak w tym, że
przedmiotem wniosku obrony nie było podważenie umiejętności zawodowych
owych biegłych, czy etyczności ich zachowania wobec pacjentki, lecz zgłoszona
wątpliwość, czy fakt zetknięcia się przez A. W. i W. M. z pokrzywdzoną, w ramach
ich obowiązków zawodowych, nie stanowi przeszkody ku temu, aby jednocześnie
mogli w niniejszej sprawie występować jako biegli. Uzasadnienie postanowienia
Sądu Okręgowego, a następnie uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego, w ogóle
do kwestii tej nie ustosunkowuje się, ograniczając się do stwierdzenia, że
wymienieni mieli prawo zetknąć się z pokrzywdzoną w ramach ich obowiązków
zawodowych. Rzecz ta jest jednak bezsporna i oczywista. Wnioski obrony, a
następnie zarzuty, nie dotyczyły jednak powyższego, lecz skutków tego kontaktu
pokrzywdzonej z konkretnym lekarzem i psychologiem, dla wydanej w ramach
procesu karnego opinii. A więc tego, czy fakt, że biegli zetknęli się z pokrzywdzoną
30
również w innych okolicznościach, niż wynikające z ich obowiązków procesowych,
może osłabić zaufanie do ich bezstronności? Rozstrzygnięcie tej kwestii, a więc
tego, czy zachodzą warunki z art. 196§3 k.p.k., ma ważkie znaczenie dla
przedmiotowej sprawy, a zgłoszenie wątpliwości w tym zakresie, nie powinno być
traktowane, jako zmierzające jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia procesu.
W tej sytuacji, również i co do tego zarzutu stwierdzić trzeba, że zasadnie skarżący
wskazali na obrazę art. 457§3 k.p.k. oraz art. 433§2 k.p.k.
Zdaniem Sądu Najwyższego, bez względu na to, jak kwestia ta zostanie
rozstrzygnięta przy ponownym rozpoznawaniu sprawy przez Sąd Odwoławczy,
możliwe będzie dokonanie tego na etapie postępowania przed Sądem
Apelacyjnym.
Mając na uwadze powyższe względy, Sąd Najwyższy orzekł o uchyleniu
zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Apelacyjnemu.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, na Sądzie Odwoławczym, będzie
ciążył obowiązek rzetelnego rozpoznania wszystkich postawionych w apelacjach
zarzutów, a przede wszystkim, takiego sporządzenia uzasadnienia wyroku, aby
odpowiadało ono standardom z art. 457§3 k.p.k.
Kierując się przedstawionymi w niniejszym uzasadnieniu względami, Sąd
Najwyższy orzekł, jak na wstępie.