Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 188/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
Protokolant Anna Banasiuk
w sprawie z powództwa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa w W.
przeciwko M. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 23 stycznia 2014 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 31 października 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok, oddala apelację i zasądza od
powódki na rzecz pozwanego kwotę 2 700 zł (dwa tysiące
siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego oraz kwotę 2 800 zł (dwa tysiące osiemset złotych)
tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Nakazem zapłaty z dnia 5 września 2011 r. Sąd Okręgowy orzekł, że
pozwany M. K. ma w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacić
powodowej Agencji Restrukturyzacji Rolnictwa z siedzibą w W. kwotę 81 951,32 zł
z odsetkami i kosztami postępowania albo wnieść w tym terminie zarzuty.
Po wniesieniu zarzutów Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2012 r.
uchylił wydany nakaz zapłaty i oddalił powództwo. Ustalił, że w dniu 3 stycznia
2005 r. pozwany wystąpił do powodowej Agencji z wnioskiem o dofinansowanie
realizacji projektu w zakresie działania: „Ułatwianie startu młodym rolnikom”.
Do wniosku dołączył m.in. świadectwo ukończenia gimnazjum oraz zaświadczenie
stwierdzające, że od dnia 1 września 2004 r. podlega ubezpieczeniu społecznemu
rolników. Pozwany był właścicielem gospodarstwa rolnego o obszarze 1,08 ha
i płatnikiem podatku rolnego. We wniosku jako datę rozpoczęcia prowadzenia
gospodarstwa wskazał dzień 1 września 2004 r. i zaznaczył, że w ciągu pięciu lat
od tej daty uzupełni wykształcenie. W dniu 6 maja 2011 r. strony zawarły umowę
o dofinansowanie projektu, w której określiły prawa i obowiązki wynikające
z przyznania pomocy w ramach Programu i Uzupełnienia Programu w zakresie
priorytetu: „Wspierania zmian i dostosowań w sektorze rolno-żywnościowym”
i działania: „Ułatwienie startu młodym rolnikom”. Powodowa Agencja udzieliła
pozwanemu pomocy w kwocie 50 000 zł, a pozwany przyjął obowiązki
określone w Programie i Uzupełnieniu Programu, w tym obowiązek uzupełnienia
wykształcenia, w celu spełnienia wymagania dotyczącego kwalifikacji zawodowych,
oraz złożenia w Agencji dokumentu potwierdzającego wypełnienie tego
zobowiązania przed upływem pięciu lat od rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa
rolnego; miała nim być kopia dokumentu poświadczającego wykształcenie. W § 6
ust. 1 umowy pozwany zobowiązał się do zwrotu pomocy wraz z odsetkami
w wysokości określonej jak dla zobowiązań podatkowych w razie niewykonania
co najmniej jednego ze zobowiązań opisanych w § 5 ust. 1 umowy. W celu
zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy
wręczył Agencji weksel in blanco oraz deklarację wekslową upoważniającą do
wypełnienia weksla w razie niedotrzymania terminu spłaty zobowiązań
3
wynikających z umowy. W dniu 23 czerwca 2005 r. pozwany otrzymał kwotę 50 000
zł, w tym 12 500 zł ze środków budżetu Państwa, a 37 500 zł z publicznych
środków wspólnotowych, którą zainwestował w produkcję pieczarek.
W dniu 24 kwietnia 2006 r. pozwany ukończył liceum ogólnokształcące,
o czym zawiadomił Agencję pismem z dnia 8 maja 2006 r. Powódka nie
poinformowała go wówczas o tym, że powinien ukończyć studia wyższe albo
zdobyć średnie wykształcenie o profilu rolnym. Dopiero kiedy zwrócił się o zwrot
weksla Agencja poinformowała go, że powinien uzyskać wykształcenie średnie
rolnicze. W tej sytuacji pozwany podjął naukę w technikum rolniczym, ale ze
względu na problemy zdrowotne, w tym stany depresyjne, nie przystąpił do
egzaminu końcowego i nie uzyskał tytułu technika rolnictwa.
Pismem z dnia 17 listopada 2010 r. powodowa Agencja wezwała pozwanego
do zapłaty sumy wekslowej w kwocie 81 951,32 zł.
Sąd Okręgowy uznał, że pozwany wypełnił obowiązek uzyskania
odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Podkreślił, że działanie określone
w prawodawstwie polskim jako „Ułatwienie startu młodym rolnikom” zostało
wprowadzone rozporządzeniem Rady (WE) Nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r.
w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniającym i uchylającym niektóre
rozporządzenia (Dz. U. UE L 1999 nr 160, poz. 80 ze zm. – dalej: „rozporządzenie
Rady (WE) Nr 1257/1999”) oraz że zgodnie z art. 8 tego rozporządzenia, pomoc
młodym rolnikom w celu ułatwienia im podejmowania działalności w rolnictwie
będzie przyznawana m.in. pod warunkiem, że rolnik posiada odpowiednią wiedzę
i umiejętności zawodowe. Z kolei zgodnie z art. 37 ust. 4, Państwa Członkowskie
mogą ustanowić dalsze lub bardziej restrykcyjne warunki przyznawania wsparcia
Wspólnoty na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, pod warunkiem jednak, że będą
one zgodne z celami i wymaganiami ustanowionymi w rozporządzeniu. Według
art. 4 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 817/2004 ustanawiającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1257/1999 w sprawie wsparcia
rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji
Rolnej EFOGR (Dz. U. UE L 2004 nr 153, poz. 30 ze zm. - dalej: „rozporządzenie
4
Komisji Nr 817/2004”), warunki dotyczące pomocy w podejmowaniu działalności
przez młodych rolników ustanowione w art. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr
1257/1999 powinny być spełnione w chwili podjęcia indywidualnej decyzji
o przyznaniu wsparcia, z tym że w celu spełnienia wymagań odnoszących się do
umiejętności i kompetencji zawodowych może być przyznany nieprzekraczalny
okres pięciu lat od rozpoczęcia działalności.
Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 września 2004 r.
w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja
i modernizacja sektora żywnościowego oraz obszarów wiejskich 2004 – 2006”
(Dz.U. Nr 197, poz. 2032 ze zm.) został przyjęty Sektorowy Program Operacyjny
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwoju obszarów
wiejskich 2004 - 2006”, stanowiący załącznik do rozporządzenia, w którym
uregulowano kryteria udzielania pomocy oraz jej typ i wielkość. System wdrażania
programu uregulowano z kolei w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 r. w sprawie Uzupełnienia Sektorowego
Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego
oraz rozwoju obszarów wiejskich 2004 – 2006” (Dz. U. Nr 207, poz. 2117 ze zm. –
dalej: „rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 8 września 2004 r.”).
W załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 8 września 2004 r.
(3.1.2.) – stwierdził Sąd Okręgowy – przewidziano możliwość zaliczenia stażu
pracy w rolnictwie jako elementu kwalifikacji zawodowych. Skoro pozwany w ciągu
pięciu lat od rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego ukończył średnią
szkołę nierolniczą i odbył 3 - letni staż pracy w rolnictwie, to wypełnił ciążący na nim
obowiązek związany z uzyskaniem dofinansowania. Pozwany nie musiał kończyć
szkoły średniej, gdyż jako absolwent szkoły podstawowej mógł uzupełnić
wymagania w zakresie odpowiednich kwalifikacji zawodowych przez uzyskanie
odpowiedniego stażu pracy w gospodarstwie rolnym. W okresie pięciu lat mógł nie
tylko uzupełnić wykształcenie, lecz także staż pracy w gospodarstwie rolnym.
Wykładnia, według której tylko przez zdobycie odpowiedniego wykształcenia może
być uzupełniony brak odpowiedniego stażu pracy w chwili składania wniosku
pozostaje w sprzeczności z przepisami rozporządzenia Rady (WE) Nr 1257/1999
oraz rozporządzenia Komisji Nr 817/2004.
5
Na skutek apelacji powodowej Agencji, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 31
października 2012 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w ten sposób, że nakaz
zapłaty z dnia 5 września 2011 r. utrzymał w mocy. Podkreślił, że z niewadliwych
ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji wynika, iż pozwany nie uzupełnił
wykształcenia rolniczego w sposób zgodny z wymaganiami określonymi w
załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 8 września 2004 r. oraz że
w chwili zawarcia umowy nie posiadał wymaganego stażu pracy w gospodarstwie
rolnym. Braki te nie mogły być uzupełnione przez nabycie odpowiedniego stażu
pracy w gospodarstwie rolnym w czasie trwania umowy, staż pracy miał bowiem
znaczenie jedynie przy ocenie uprawnień w chwili przyznawania pomocy. Po
podpisaniu umowy uzupełnienie wykształcenia mogło nastąpić tylko przez
uzyskanie formalnych kwalifikacji wymienionych we wspomnianym załączniku do
rozporządzenia. Odmienna wykładnia prowadziłaby do nielogicznych wniosków,
gdyż po upływie pięciu lat od uzyskania pomocy każdy rolnik miałby już za sobą
pięcioletni staż pracy w gospodarstwie rolnym.
W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego pozwany, powołując
się na podstawę określoną w art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c., wniósł o jego zmianę przez
oddalenie powództwa ewentualnie uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania. W ramach powołanej podstawy kasacyjnej wskazał na naruszenie
art. 4 rozporządzenia Komisji Nr 817/2004 w związku z art. 8 ust. 1 rozporządzenia
Rady (WE) Nr 1257/1999 oraz w związku z art. 91 ust. 3 Konstytucji, art. 249 TWE
i art. 2 Traktatu o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej przez
zastosowanie przepisów prawa polskiego, które są niezgodne z prawem
wspólnotowym i przyjęcie, że rolnik mógł spełnić wymagania odnoszące się do
umiejętności i kompetencji zawodowych tylko przez uzupełnienie wykształcenia,
a nie mógł tego uczynić przez uzyskanie odpowiedniego stażu pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozważenie powołanej podstawy kasacyjnej trzeba rozpocząć od
przypomnienia istotnych dla rozstrzygnięcia regulacji dotyczących pomocy
w podejmowaniu działalności przez młodych rolników, udzielanej ze środków
Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR).
6
Zasadnicze ramy wsparcia wspólnotowego - ze względu na potrzeby
dostosowania rolnictwa do nowych realiów i dalszych zmian w zakresie ewolucji
rynku, polityki rynkowej i zasad handlu, wymagań i preferencji konsumentów oraz
podniesienia konkurencyjności obszarów wiejskich - zostały określone
w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1257/1999. W celu ułatwienia młodym rolnikom
podejmowania działalności w rolnictwie w art. 8 ust. 1 powołanego rozporządzenia
przewidziano między innymi, że pomoc może być przyznawana pod warunkiem,
że rolnik ma mniej niż 40 lat, posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności zawodowe
oraz rozpoczyna prowadzenie gospodarstwa rolnego po raz pierwszy. Zgodnie
z art. 37 ust. 4 rozporządzenia, Państwa Członkowskie mogą ustanowić dalsze lub
bardziej restrykcyjne warunki przyznawania wsparcia Wspólnoty na rzecz rozwoju
obszarów wiejskich, pod warunkiem jednak, że będą one zgodne z celami
i wymaganiami ustanowionymi w niniejszym rozporządzeniu.
Szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1257/1999
zostały określone w rozporządzeniu Komisji Nr 817/2004. Według art. 4 tego
rozporządzenia, warunki dotyczące pomocy w podejmowaniu działalności
przez młodych rolników ustanowione w art. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr
1257/1999 muszą być spełnione w chwili podjęcia indywidualnej decyzji
o przyznaniu wsparcia (ust. 1); okres nieprzekraczający pięciu lat od rozpoczęcia
działalności może być przyznany w celu spełnienia wymogów odnoszących się do
umiejętności i kompetencji zawodowych, rentowności ekonomicznej i minimalnych
norm dotyczących ochrony środowiska, higieny i dobrostanu zwierząt, jeśli
młody rolnik potrzebuje okresu dostosowawczego, w którym podejmie działalność
lub zrestrukturyzuje gospodarstwo (ust. 2).
W prawie krajowym, w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 r. (3.1.2.), przewidziano, że pomoc może
być przyznana rolnikowi, który jest ubezpieczony na podstawie ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników jako prowadzący gospodarstwo rolne
i posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe, tj. a) wykształcenie wyższe lub
średnie rolnicze, b) zasadnicze zawodowe wykształcenie rolnicze lub tytuł
kwalifikacyjny w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i co
najmniej 3 - letni staż pracy w gospodarstwie rolnym, c) wykształcenie wyższe na
7
kierunku innym niż rolniczy i co najmniej 3 - letni staż pracy w gospodarstwie
rolnym albo wykształcenie wyższe na kierunku innym niż rolniczy i ukończone
studia podyplomowe na kierunku związanym z rolnictwem, albo wykształcenie
średnie nierolnicze i co najmniej 3 - letni staż pracy w gospodarstwie rolnym,
d) wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe i co najmniej 5 - letni
staż pracy w gospodarstwie rolnym. Szczegółowy wykaz kierunków studiów,
zawodów i specjalności oraz tytułów kwalifikacyjnych wymaganych w ramach
działania 1. 1 „Inwestycje w gospodarstwach rolnych” oraz działania 1. 2
„Ułatwienie startu młodym rolnikom” został określony w załączniku nr 2
do powołanego rozporządzenia (zob. Załącznik Nr 2 Dz. U. z 2004 r. Nr 207,
poz. 2117). Za staż pracy w gospodarstwie rolnym uznano przy tym okres,
w którym wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu społecznemu w KRUS jako
domownik, oraz okres, w którym prowadził przejęte gospodarstwo. Jeżeli
wnioskodawca nie spełnia wymagań w zakresie kwalifikacji zawodowych, pomoc
może być mu przyznana pod warunkiem, że uzupełni swoje wykształcenie
w okresie nie dłuższym niż 5 lat od chwili podjęcia prowadzenia gospodarstwa.
Porównanie przytoczonych regulacji prowadzi do wniosku, że w prawie
krajowym, odmiennie niż w prawie wspólnotowym, wyłączono możliwość
uzupełnienia przez młodego rolnika wymagania odnoszącego się do
umiejętności i kompetencji zawodowych przez uzyskanie - w pięcioletnim
okresie dostosowawczym - stażu pracy w gospodarstwie rolnym. Przewidziano
bowiem, że rolnikowi, który w chwili podjęcia decyzji o przyznaniu wsparcia nie
spełnia wymagań w zakresie kwalifikacji zawodowych określonych w załączniku do
rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 8 września 2004 r., pomoc
może być przyznana jedynie pod warunkiem uzupełnienia wykształcenia.
Ograniczenia takiego nie zawierają natomiast ani przepisy rozporządzenia Rady
(WE) Nr 1257/1999, ani rozporządzenia Komisji Nr 817/2004. Wręcz przeciwnie,
z zawartych w nich regulacji wynika jednoznacznie, że młody rolnik może uzupełnić
wymaganie posiadania „…odpowiedniej wiedzy i umiejętności zawodowych…”,
o którym mowa w art. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1257/1999, w okresie
pięciu lat od rozpoczęcia działalności. Państwa Członkowskie mogą wprawdzie -
jak stanowi art. 37 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1257/1999 - ustanowić
8
bardziej restrykcyjne warunki przyznawania wsparcia, jednak muszą one być
zgodne z celami i wymaganiami określonymi w rozporządzeniu.
Regulacji wyłączającej możliwość uzupełnienia kwalifikacji zawodowych
przez uzyskanie, w okresie nieprzekraczającym pięciu lat od rozpoczęcia
działalności, wymaganego stażu pracy w gospodarstwie rolnym nie można
pogodzić z celami i wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Rady (WE) Nr
1257/1999. Oceniając tę regulację trzeba zauważyć wyraźny dysonans między
określonymi w załączniku do rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 8 września
2004 r. kwalifikacjami zawodowymi, uprawniającymi do uzyskania pomocy
ze środków Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej a oczekiwaniami
co do sposobu ich uzupełnienia w okresie dostosowawczym. Za odpowiednie
kwalifikacje zawodowe uznano m.in. wykształcenie średnie nierolnicze i 3 - letni
staż pracy w gospodarstwie rolnym czy wykształcenie podstawowe lub zasadnicze
zawodowe i co najmniej 5 – letni staż pracy w gospodarstwie rolnym, natomiast
uzupełnienie braku takich kwalifikacji mogło nastąpić wyłącznie przez podniesienie
poziomu wykształcenia. W wyniku takiej regulacji beneficjent, który w okresie pięciu
lat od rozpoczęcia działalności ukończył liceum ogólnokształcące i przez cały czas
prowadził gospodarstwo rolne był uznawany za osobę nieposiadającą
odpowiednich kwalifikacji zawodowych, podczas gdy w chwili przyznawania
wsparcia wystarczyło wykształcenie średnie nierolnicze i co najmniej 3 - letni staż
pracy w gospodarstwie rolnym albo wykształcenie podstawowe lub zasadnicze
zawodowe i co najmniej 5 - letni staż pracy w gospodarstwie rolnym. Podnoszenie
poziomu wykształcenia jest wprawdzie pożądane, niemniej przytoczone wyniki
regulacji przyjętej w prawie krajowym nie zasługują na aprobatę. Trzeba podkreślić,
że w rozporządzeniu Komisji Nr 817/2004 pięcioletni okres dostosowawczy został
wprowadzony w celu spełnienia wymagań odnoszących się m.in. do umiejętności
i kompetencji zawodowych, a nie w celu podnoszenia ich poziomu. Wystarczające
było więc osiągnięcie przez beneficjenta w okresie dostosowawczym takich
umiejętności i kompetencji zawodowych, jakie były wymagane w chwili
podejmowania indywidualnej decyzji o przyznaniu wsparcia. Nie można tym samym
wykluczyć możliwości spełnienia odnośnego wymagania przez uzyskanie
wymaganego stażu pracy w gospodarstwie rolnym. Stanowisko takie - wbrew
9
odmiennej ocenie Sądu Apelacyjnego - nie jest nielogiczne, dlatego że „…po
upływie pięciu lat od chwili uzyskania pomocy, każdy rolnik miał za sobą pięcioletni
staż pracy w gospodarstwie rolnym…”. Nie ma bowiem pewności, że beneficjent
przepracuje pięć lat w gospodarstwie, a jeżeli faktycznie wytrwa, to uzyska taki staż
pracy, jaki był wymagany w chwili podjęcia decyzji o przyznaniu mu wsparcia.
Program pomocy udzielanej ze środków Europejskiego Funduszu Orientacji
i Gwarancji Rolnej – jak wynika z rozporządzenia Rady (WE) Nr 1257/1999 - ma na
celu ułatwienie młodym rolnikom założenia przez nich gospodarstw rolnych
i takiemu celowi miało służyć wprowadzenie okresu dostosowawczego.
Wyeliminowanie w prawie krajowym możliwości uzupełnienia w tym okresie
wymagania odpowiednich umiejętności i kompetencji zawodowych przez uzyskanie
stażu pracy w gospodarstwie rolnym jest tym samym sprzeczne z celami
i wymaganiami ustanowionymi w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1257/1999
i prowadzi do istotnego pogorszenia sytuacji młodych rolników.
Konkludując trzeba stwierdzić, że warunek ustanowiony w załączniku nr 1 do
rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 8 września 2004 r., zgodnie z którym
uzupełnienie - w okresie pięciu lat od rozpoczęcia działalności - braku odpowiedniej
wiedzy i umiejętności zawodowych może nastąpić jedynie przez uzyskanie
wykształcenia określonego w załączniku nr 2 do tego rozporządzenia, a nie przez
uzyskanie stażu pracy w gospodarstwie rolnym, jest niezgodny z wymaganiami
ustanowionymi w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1257/1999. W tej sytuacji –
zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa unijnego - należy odstąpić od
zastosowania tego warunku i przyjąć, że pozwany, który w całym okresie pięciu
lat od udzielenia mu pomocy ze środków EFOGR prowadził gospodarstwo, był
płatnikiem podatku rolnego i podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników,
a ponadto ukończył liceum ogólnokształcące, spełnił wymaganie odpowiedniej
wiedzy i umiejętności zawodowych, o którym mowa w art. 8 ust. 1 rozporządzenia
Rady (WE) Nr 1257/1999. Odmienne ujęcie tego zagadnienia prowadziłoby do
naruszenia art. 91 ust. 3 Konstytucji RP i art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej (Dz. U. z 2004 r., Nr 90, poz. 864/2 ze zm. - poprzednio art. 249 TWE)
w związku z art. 2 Traktatu podpisanego w Atenach w dniu 16 kwietnia 2003 r.
dotyczącego przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej (Dz. U.
10
z 2004 r. Nr 90, poz. 864 zał.). Zgodnie bowiem z powołanym art. 288 TFUE,
rozporządzenia uchwalane przez instytucje Unii mają zasięg ogólny, wiążą
w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
Z tych względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok (art. 39816
k.p.c.),
oddalił apelację (art. 385 k.p.c.) i zasądził od powódki na rzecz pozwanego koszty
postępowania apelacyjnego i kasacyjnego (art. 98 § 1 w związku z art. 391 § 1 i art.
39821
k.p.c. oraz z § 6 pkt 6, § 13 ust. 1 pkt 2 i § 13 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu, jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).
jw