Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 3/14
POSTANOWIENIE
Dnia 14 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z wniosku R. C.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 14 marca 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 listopada 2013 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 6 listopada 2013 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
R. C. o wznowienie postępowania w sprawie … 1838/10 o wysokość emerytury
zakończonej wyrokiem tego Sądu z dnia 21 kwietnia 2011 r.
W skardze o wznowienie postępowania skarżący powoływał się na podstawy
wymienione w art. 403 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.c., wskazując na zatrzymanie przez Sąd
Apelacyjny załączników do skargi kasacyjnej, dowód przerobienia sygnatury akt
… 3235/08 i późniejsze wykrycie okoliczności niewysłania załączników do Sądu
Najwyższego.
Sąd Apelacyjny uznał, że przedmiotowa skarga o wznowienie postępowania
2
nie opiera się na ustawowej podstawie wznowienia i dlatego podlega odrzuceniu.
Nie można jako takiej podstawy zakwalifikować późniejszego wykrycia okoliczności
niewysłania załączników do skargi kasacyjnej przez Sąd Apelacyjny. Choć bowiem
istotnie Sąd Najwyższy po wydaniu postanowienia z dnia 27 stycznia 2012 r. w
sprawie II UK 244/11 o odrzuceniu wniesionej osobiście przez ubezpieczonego
skargi kasacyjnej zwrócił się do Sądu Apelacyjnego o nadesłanie załączników do
tej skargi, to pozostawało to bez wpływu na prawomocnie zakończone
postępowanie w sprawie … 1838/10. Nie dotyczyło to bowiem okoliczności
faktycznych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy. Nie były to nowe fakty,
które istniały w toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym, ale nie zostały w
nim powołane, ponieważ zaistniały dopiero po prawomocnym zakończeniu
postępowania. Natomiast podstawę wznowienia z art. 401 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd
odwoławczy uznał za niezrozumiałą, albowiem nie jest jasne, co miałyby oznaczać
twierdzenia, że sygnatura … 3235/08 jest fałszywa, skoro Sąd Apelacyjny w dniu
27 listopada 2009 r. oddalił apelację ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego
w B. zapadłego w tej sprawie 12 lutego 2009 r., oddalającego jego odwołanie od
decyzji organu rentowego z dnia 10 grudnia 2008 r. Ponadto Sąd Apelacyjny uznał,
że skarżący nie wykazał, ażeby skarga o wznowienie postępowania została
wniesiona w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o podstawie
wznowienia (art. 407 § 1 k.p.c.).
Ubezpieczony zaskarżył powyższe postanowienie zażaleniem w całości i
wniósł o jego uchylenie, zarzucając naruszenie art. 403 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.c., bo
„podstawa prawna podana przez wnioskodawcę jest prawidłowa, ponieważ
niewysłanie załączników do skargi kasacyjnej przez Sąd Apelacyjny należy
zakwalifikować jako późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych, które mogłyby
mieć wpływ na wynik sprawy, o których pisze wnioskodawca w piśmie „Do
protokołu” będącego podstawą do wszczęcia postępowania o wznowienie
postępowania wraz z załącznikami”, a ponadto „wskazując na § 1 pkt 1 art. 403
k.p.c. należy przyjąć, że w sprawie … 3235/08 nie została zachowana pierwotna
numeracja kart i dokumentów tam się znajdujących”. Według skarżącego, termin do
wniesienia skargi został zachowany, ponieważ „sporządzając pismo zatytułowane
„Do protokołu” z dnia 2 lipca 2013 r., a przekazane do Sądu Apelacyjnego w dniu
3
12 sierpnia 2013 r. skarżący wniósł między innymi o wznowienie postępowania w
sprawie … 1361/10, twierdząc że wyrok ten został oparty na nieznanych bliżej
dokumentach znajdujących się w aktach … 3235/08, na które powołuje się Sąd I
instancji”, a poza tym „wnioskodawca przeglądając akta … 1361/10 w dniu 6
grudnia 2012 r. otrzymał kserokopię pisma z Sądu Najwyższego dotyczącą
nadesłania załączników skargi kasacyjnej od Sądu Apelacyjnego”. Następnie zaś
„wnioskodawca zawiadomił Prokuraturę Rejonową w B. o popełnieniu przestępstwa
dotyczącego przerobienia sygnatury akt … 3235/08, a prowadzonego przez
Prokuraturę pod sygnaturą … 1744/12”, zaś „druga sprawa z doniesienia
wnioskodawcy do Prokuratury Rejonowej w G. o sygnaturze … 1908/13 a
dotycząca ukrycia w okresie od 28 lipca 2011 r. do 12 lipca 2013 r. w Sądzie
Apelacyjnym załączników do skargi kasacyjnej i przerobienia akt” „znajduje się w
Sądzie Rejonowym w G. celem rozpoznania zażalenia na postanowienie
Prokuratury o odmowie wszczęcia postępowania”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione.
Przepis art. 410 § 1 k.p.c. w aktualnym brzmieniu stanowi, że sąd odrzuca
skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą
na ustawowej podstawie, a postanowienie w tym przedmiocie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym. Przytoczone uregulowanie wykracza poza ramy
postępowania wstępnego ze skargi o wznowienie postępowania. Zastosowanie
tego przepisu oznacza, że przedmiotem badania sądu jest zachowanie terminu
oraz oparcie skargi na jednej z ustawowych podstaw wznowienia, a w konsekwencji
także dopuszczalności skargi z mocy ustawy i legitymacji do jej wniesienia.
Stwierdzenie, na posiedzeniu niejawnym dopuszczalności wznowienia nie
ogranicza się do badania, czy wskazane przez skarżących okoliczności dają się
podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, lecz obejmuje
badanie i ustalenie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje. Nastąpiła
bowiem - wskutek uchylenia art. 411 k.p.c. - eliminacja dwustopniowego
postępowania. Skarga o wznowienie postępowania podlega - w myśl art. 410 § 1
4
k.p.c. - odrzuceniu jeżeli - w okolicznościach konkretnej sprawy - podawana
podstawa nie zostanie przez Sąd stwierdzona (por. wyrok Sądu Najwyższego z
dnia 16 maja 2007 r., III CSK 56/07, LEX nr 334985, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 10 lutego 2006 r., I PZ 33/05, OSNP 2007 nr 3 – 4, poz. 42,
czy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005 r., IV CO 6/05, LEX nr
155376).
Trafnie zatem Sąd Apelacyjny uznał za konieczne zbadanie, czy
sformułowane przez skarżącego podstawy wznowienia w rzeczywistości występują
i prawidłowo stwierdził ich brak.
Ponieważ jako podstawę wznowienia postępowania wskazano w skardze
nowe okoliczności faktyczne, możliwość wznowienia postępowania uwarunkowana
była tym, czy okoliczności te mieszczą się w kategoriach, o których mowa w art.
403 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że można żądać wznowienia w razie
późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła
skorzystać w poprzednim postępowaniu. Sformułowanie tego przepisu wskazuje na
to, że podstawą wznowienia mogą być takie okoliczności faktyczne lub środki
dowodowe, które istniały przed wydaniem prawomocnego wyroku, lecz były stronie
nieznane, lub strona nie miała do nich dostępu. Mowa jest tu bowiem o
późniejszym wykryciu, a nie o późniejszym zaistnieniu nowych okoliczności lub
wystawieniu nowych dokumentów czy też powstaniu innych nowych dowodów.
Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z dnia 21 lutego
1969 r., III PZP 63/68 (OSNC 1969 nr 12, poz. 208), stwierdzając, że środek
dowodowy, który powstał po uprawomocnieniu się wyroku nie stanowi podstawy
wznowienia przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c.
Z art. 403 § 2 k.p.c. wynika ponadto, że można żądać wznowienia w razie
późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy. Logiczna wykładnia tego przepisu
prowadzi do wniosku, iż chodzi w nim o takie okoliczności faktyczne względnie
dowody, które dotyczą podstawy odwołania, w szczególności jego podstawy
faktycznej.
5
Biorąc pod uwagę, że podstawą wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. miałoby
być, według skarżącego, wykrycie okoliczności faktycznej niewysłania załączników
do skargi kasacyjnej, zgodzić się należy z Sądem Apelacyjnym, że jest to
okoliczność powstała po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie
objętej skargą, a zatem nie może stanowić podstawy wznowienia w tej sprawie w
myśl przywołanego wyżej przepisu. Niezależnie od tego, uwzględniając treść
załączników do skargi kasacyjnej, nie można stwierdzić, że mogłyby one mieć
jakikolwiek wpływ na rozstrzygnięcie sprawy … 1838/10 w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c., a zatem i z tej przyczyny okoliczność niedołączenia załączników do skargi
kasacyjnej nie stanowi ustawowej podstawy wznowienia, jak trafnie przyjął Sąd
odwoławczy.
W całości zgodzić się trzeba też z Sądem Apelacyjnym, że twierdzenie
ubezpieczonego o tym, iż „sygnatura … 3235/08 jest fałszywa” jest niezrozumiałe,
wobec czego nie stanowi ustawowej podstawy wznowienia, czego nie zmienia
sprecyzowanie tej podstawy wznowienia w zażaleniu o wyjaśnienie, że „w sprawie
… 3235/08 nie została zachowana pierwotna numeracja kart i dokumentów tam się
znajdujących”, albowiem nie oznacza to (niezależnie od tego, czy tak faktycznie
było), że wyrok w sprawie objętej skargą został oparty na dokumencie podrobionym
lub przerobionym w rozumieniu art. 403 § 1 pkt 1 k.p.c.
Biorąc pod uwagę brak ustawowych podstaw do wznowienia postępowania
w sprawie … 1838/10, za bezprzedmiotowe należy uznać rozważania i zarzuty
odnoszące się do zachowania terminu do wniesienia skargi. Z art. 407 § 1 k.p.c.
wynika bowiem, że termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o
podstawie wznowienia, a jak wyżej wskazano, takie podstawy w niniejszej sprawie
w ogóle nie zaistniały.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy, z mocy art. 3941
§ 3 k.p.c. w
związku z art. 39814
k.p.c., postanowił jak w sentencji.