Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WSP 3/14
POSTANOWIENIE
Dnia 13 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Tomczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Bogdan Rychlicki
SSN Jerzy Steckiewicz
Protokolant :Ewa Śliwa
w sprawie Wojskowej Prokuratury Okręgowej w […], sygn. akt: Po Śl. …/12, po
rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posiedzeniu w dniu 13 maja 2014 r., skargi A. S.
na przewlekłość postępowania
p o s t a n o w i ł
oddalić skargę.
UZASADNIENIE
W skardze na przewlekłość postępowania wszczętego w dniu 7 września
2012 r. (na skutek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez
funkcjonariuszy […] złożonego przez T. K.) prowadzonego przez Wojskową
Prokuraturę Okręgową za numerem Po Śl. …/12, A. S. wniósł „o stwierdzenie
przewlekłości działań Wojskowej Prokuratury Okręgowej w […] oraz bezczynności
w prowadzeniu postępowania przygotowawczego w sprawie …” a także o
przyznanie mu „…sumy pieniężnej w wysokości 20.000 zł (…) i zlecenie Wojskowej
Prokuraturze Okręgowej przeprowadzenia wskazanych w skardze czynności”.
2
W uzasadnieniu skargi szeroko opisał ustalenia dokonane na
poszczególnych etapach śledztwa, a także zawarł własne oceny oraz spostrzeżenia
innych pokrzywdzonych i posiadane przez nich informacje. Zamieścił również opisy
zasad działania wywiadu i kontrwywiadu, a nadto krytyczne uwagi dotyczące
prowadzenia poszczególnych czynności przez „prokurator referent”.
Po tym, kilkunastostronicowym, opracowaniu wniósł o:
„I. Stwierdzenie przewlekłości niniejszego postępowania w zakresie
nieprzeprowadzenia (…) wniosków dowodowych zmierzających wyłącznie do
realizacji celów postępowania karnego określonych w art. 297 k.p.k.”
W punkcie tym wymienił 34 pozycje opisane w uzasadnieniu skargi na s.15-
28, których przytaczanie zbędne jest dla potrzeb niniejszego postępowania.
„II. Stwierdzenie przewlekłości postępowania WPO w […] w udostępnieniu
skarżącemu – pokrzywdzonemu w niniejszej sprawie – do wglądu materiałów
będących przedmiotem śledztwa poprzez:
1. Pozaustawowe i sprzeczne z Kodeksem postępowania karnego uzależnienie
udostępnienia tych materiałów od decyzji osób podejrzewanych w śledztwie;
2. Wbrew normom zawartym w art. 43 ust. 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o
Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz
art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym, które ustawowo wyłączają ochronę informacji dotyczących
czynności operacyjno-rozpoznawczych w przypadku jeśli przedmiotem
śledztwa jest popełnienie przestępstwa w związku z tymi czynnościami (…);
III. Stwierdzenie przewlekłości w działaniu WPO w zakresie uzyskania z
SKW do akt śledztwa 35 dokumentów wskazanych na stronie 295 akt omawianego
postępowania”.
Ten wniosek opatrzył komentarzem, że WPO w [...] bezskutecznie domagała
się wydania tych dokumentów i zaakceptowała odmowę ich wydania przez Szefa
SKW.
„IV. Stwierdzenia przewlekłości w działaniu WPO w […] w zakresie
rozpoznania zawiadomienia T. K. z dnia 30.09.13 r. (decyzją NPW przekazanego
do sprawy Po Śl. …/12) gdzie wskazano na nielegalny podsłuch pokrzywdzonych i
świadków (…);
3
V. Stwierdzenie przewlekłości w działaniu WPO w […] w zakresie
przedstawienia zarzutów karnych działającym wspólnie i w porozumieniu
funkcjonariuszom i żołnierzom SKW, wobec których już zgromadzony materiał
dowodowy na to pozwala (…);
VI. Stwierdzenie przewlekłości w działaniu WPO w […] w przesłuchaniu
pokrzywdzonego A. P. po prawidłowym zwolnieniu go z obowiązku zachowania
tajemnicy (…);
VII. Zlecenie (…) Wojskowej Prokuraturze Okręgowej w […]
przeprowadzenia wszystkich wskazanych powyżej wniosków dowodowych”.
Podsumowując, wskazał, że „przedstawione powyżej okoliczności
uzasadniają przyznanie skarżącemu sumy pieniężnej w wysokości 20.000 zł” i
wniósł o uwzględnienie w całości skargi.
Odnotować też należy, że w ślad za skargą do Sądu Najwyższego wpłynęła
odpowiedź prokuratora Wojskowej Prokuratury Okręgowej na tę skargę, podpisana
przez A. W. – prokurator prowadzącą śledztwo.
Z uwagi na to, że ustawodawca przyznał prawo strony w zakresie
rozpoznania skargi przedstawicielowi Skarbu Państwa – prokuratorowi
przełożonemu nad prokuratorem prowadzącym lub nadzorującym śledztwo i to w
razie zgłoszenia udziału w sprawie (art. 10 ust. 2a i 3 ustawy z dnia 17 czerwca
2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w
postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez
prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki – Dz.U. Nr 179,
poz. 1843 ze zm., zwanej dalej ustawą o skardze) odpowiedź sporządzona przez
prokuratora prowadzącego śledztwo i zawarta w niej argumentacja nie mogła być
przedmiotem analizy dokonywanej przez Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy - rozpoznając skargę – zważył, co następuje.
Ustawa o skardze reguluje zasady i tryb wnoszenia i rozpoznawania skargi
strony, której prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki zostało
naruszone na skutek działania lub bezczynności sądu lub prokuratora
prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze (art. 1 ust. 1).
Zgodnie zaś z art. 2 ust. 1 tej ustawy strona może wnieść skargę, jeżeli
postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia tych
4
okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Rozpoznając skargę na przewlekłość postępowania przygotowawczego, Sąd
uprawniony jest jedynie (i zobowiązany zarazem) do oceny terminowości i
prawidłowości czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub
nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia tego
postępowania uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej
zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej
zgodności oraz zachowania się stron (art. 2 ust. 2).
W rozpoznawanej sprawie skarga złożona przez A. S. zdatna jest do
merytorycznego rozpoznania, ponieważ została wniesiona w sprawie, w której
skarżący uzyskał status pokrzywdzonego i przed jej prawomocnym zakończeniem.
Uiszczono też wymaganą przepisami opłatę.
Merytoryczna ocena okoliczności podniesionych w skardze w porównaniu z
dokumentacją zawartą w aktach śledztwa (zarówno jawnych i niejawnych)
prowadzonego przez Wojskową Prokuraturę Okręgową w […] za numerem Po
Śl. …/12 nie daje podstaw do uznania, że postępowanie, którego skarga dotyczy
toczyło się w sposób przewlekły. Jedynie w okresie przełomu lat 2012/2013, kiedy
nastąpiła zmiana prokuratora prowadzącego śledztwo, odnotować można
miesięczny zastój postępowania, gdyż dotychczasowy prowadzący dokonał
ostatniej czynności w dniu 31 grudnia 2012 r., zaś przejmująca postępowanie
wezwania dla świadków opatrzyła datą 28 stycznia 2013 r. Tego rodzaju zwłoka w
tego rodzaju sprawie i w takich okolicznościach, wymagających drobiazgowego
zapoznania się z materiałami sprawy i opracowania planu dalszego działania nie
może być uznana za nadmierną. Na marginesie zaś stwierdzić należy, że skarżący
tej okoliczności nie podnosi.
Podnosi natomiast okoliczności, które wykraczają poza ramy postępowania
wyznaczonego cytowanymi na wstępie niniejszego uzasadnienia przepisami
ustawy o skardze. Sąd rozpoznający skargę nie może bowiem ingerować w
meritum postępowania, a i skarżący nie może w skardze kwestionować
merytorycznych decyzji prowadzącego postępowanie prokuratora. Na tego rodzaju
zarzuty miejsce jest w środku odwoławczym przysługującym stronie od decyzji
kończącej postępowanie przygotowawcze.
5
Nie podlegały więc żadnej ocenie wywody skarżącego dotyczące ustaleń
dokonanych w śledztwie, sposobu i kierunku jego prowadzenia oraz wydanych w
jego toku decyzji, chyba że miałoby to wyraźne i jednoznaczne przełożenie na czas
trwania ocenianego postępowania. Takich jednak elementów skarżący nie
wskazuje. Za takie bowiem nie mogą być uznane wnioski oznaczone w skardze w
punktach I – VII (cytowane na wstępie niniejszego uzasadnienia), gdyż nie dotyczą
one przewlekłości postępowania, mimo że żądanie stwierdzenia przewlekłości
zawierają.
Jako bardzo wyraźny tego przykład wskazać można wniosek opisany w
punkcie I, w którym skarżący domaga się stwierdzenia przewlekłości postępowania
w zakresie nieprzeprowadzenia wniosków dowodowych. Mimo niezręczności tego
sformułowania, wobec rozpoznania przez prowadzącą postępowanie
przygotowawcze prokurator wszystkich wniosków dowodowych złożonych przez
skarżącego – co jedynie z uwagi na ich mnogość mogło wpłynąć na bieg
postępowania – zapewne skarżącemu chodzi o nieprzeprowadzenie
wnioskowanych dowodów. To jednak wykracza poza uprawnienia sądu
rozpoznającego skargę na przewlekłość postępowania, jest to bowiem okoliczność
zastrzeżona wyłącznie do decyzji prowadzącego postępowanie prokuratora, zaś
krytyczny stosunek do takiego postępowania skarżący może wyrazić w środku
odwoławczym i poddać to ocenie sądu, ale w zupełnie innym, niż przewidziany w
ustawie o skardze trybie.
Podobnie rzecz się ma z zastrzeżeniami skarżącego wyartykułowanymi w
punktach II –VI, z tym tylko uzupełnieniem, że:
a) przedstawianie zarzutów osobom podejrzanym należy do istoty
postępowania przygotowawczego i jest autonomiczną decyzją prowadzącego;
b) nic nie wskazuje, że kolejne zawiadomienie T. K. o popełnieniu
przestępstw nie było przedmiotem postępowania, natomiast konieczność analizy
okoliczności w nim zawartych nie mogła pozostawać bez wpływu na czas trwania
postępowania, co jednak – podobnie jak lawinowo składane wnioski dowodowe,
również wymienione w skardze – nie może obciążać prowadzącej śledztwo
prokurator. Poza tym zawiadomienia dokonał T. K. i to on przede wszystkim
powinien być zainteresowany jego losami;
6
c) przesłuchanie świadka A. P., a w szczególności daty jego przesłuchania
nie mają znaczenia dla oceny terminowości postępowania, którego skarga dotyczy.
W zaistniałej sytuacji skargę A. S. jako niezasadną należało oddalić, wobec
czego bezprzedmiotowe było rozpoznawanie wniosku o zasądzenie sumy
pieniężnej oraz wydawanie prokuraturze jakichkolwiek zaleceń, tym bardziej że
postępowanie zostało zakończone.