Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 15/14
POSTANOWIENIE
Dnia 22 maja 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel
w sprawie J. M.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu dniu 22 maja 2014 r.,
zażalenia skazanego J. M.
na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Okręgowego w S. z
dnia 29 stycznia 2014 r. o odmowie sporządzenia i przesłania uzasadnienia wyroku
Sądu Okręgowego w S. z dnia 27 stycznia 2014 r., sygn. akt … 593/13
p o s t a n o w i ł
uchylić zaskarżone zarządzenie i sprawę przekazać do
ponownego rozpoznania Prezesowi Sądu Okręgowego w S.
UZASADNIENIE
Zarządzeniem z dnia 29 stycznia 2014 r. Przewodniczący Wydziału II
Karnego Sądu Okręgowego w S. z dnia 29 stycznia 2014 r. odmówił sporządzenia i
przesłania uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia 27 stycznia 2014 r.,
sygn. akt … 593/13, wskazując, że wniosek o sporządzenie i przesłanie tego
uzasadnienia został złożony jeszcze przed ogłoszeniem tegoż wyroku. W
uzasadnieniu zarządzenia wskazano, że zgodnie z art. 422 § 1 k.p.k. termin do
złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku
wynosi 7 dni i biegnie od daty ogłoszenia wyroku. Stąd wniosek złożony przed
rozpoczęciem tego terminu jest bezskuteczny.
2
Na to zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu
Okręgowego w S. zażalenie wniósł skazany stwierdzając, że art. 422 § 3 k.p.k. nie
ma zastosowania w przypadku złożonego przez niego wniosku, bowiem zawarta w
tym przepisie regulacja uprawnia do odmowy przyjęcia wniosku złożonego po
terminie. Ponadto podniósł, że nie był pouczony o konsekwencjach złożenia
wniosku przed ogłoszeniem wyroku, zaś ewentualna wadliwość jego osobistego
wniosku powinna być traktowana jako brak formalny, do którego usunięcia powinien
zostać wezwany.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zarządzenie Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Okręgowego w S. z
dnia 29 stycznia 2014 r. musiało zostać uchylone ponieważ nie znajduje podstawy
w przepisach obowiązującego Kodeksu postępowania karnego. Trafnie
wnioskodawca wskazał, że art. 422 § 3 k.p.k. daje podstawę do odmowy przyjęcia
wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku wyłącznie wówczas, gdy
wniosek ten został złożony przez osobę nieuprawnioną lub po terminie (podkr. SN).
Już sama językowa wykładnia tego przepisu nie pozwala na przyjęcie, że może
mieć on zastosowanie do wniosków złożonych zanim zaczął biec 7-dniowy termin
określony w art. 422 § 1 k.p.k. Należy przy tym mieć na uwadze, że prawo do
poznania uzasadnienia rozstrzygnięcia sądu stanowi jedną z najważniejszych
gwarancji realizacji konstytucyjnego prawa do sądu określonego w art. 45 ust. 1
Konstytucji RP. Jak podkreślał Trybunał Konstytucyjny „uzasadnianie orzeczeń
sądowych jest decydującym komponentem prawa do rzetelnego sądu jako
konstytucyjnie chronionego prawa jednostki. Uzasadnienie sądowe pełni
następujące funkcje: wymusza samokontrolę sądu, który musi wykazać, że
orzeczenie jest materialnie i formalnie prawidłowe oraz odpowiada wymogom
sprawiedliwości; dokumentuje argumenty przemawiające za przyjętym
rozstrzygnięciem; jest podstawą kontroli zewnętrznej przez organy wyższych
instancji; służy indywidualnej akceptacji orzeczenia; umacnia poczucie zaufania
społecznego i demokratycznej kontroli nad wymiarem sprawiedliwości; wzmacnia
bezpieczeństwo prawne” (wyrok TK z dnia 16 stycznia 2006 r., SK 30/05, OTK-A
2006/1/2, Dz.U.2006/15/118). Na wagę i znaczenie uzasadnienia wyroku sądowego
zwracał także uwagę Sąd Najwyższy (por. wyrok z 4 listopada 2003 r., sygn. akt V
3
KK 74/03). Oznacza to, że art. 422 § 3 k.p.k. w zw. z art. 422 § 1 k.p.k. ma
charakter regulacji bezpośrednio określającej sposób realizacji jednego z
najistotniejszych aspektów konstytucyjnego prawa do sądu, co wyklucza możliwość
takiej interpretacji tych przepisów, która wbrew wykładni językowej prowadziłaby do
zawężenia tego prawa.
Oczywiście określona czynność procesowa, w tym także wniosek o
sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku, dla swojej skuteczności musi
spełniać podstawowe warunki wskazane w art. 119 k.p.k. W szczególności zawarte
w takim wniosku żądanie musi określać w sposób dostateczny swój przedmiot, co
może być niekiedy wątpliwe w przypadku, gdy nie zapadło jeszcze rozstrzygnięcie,
które jest przedmiotem wniosku o sporządzenie uzasadnienia i jego doręczenie. Z
motywów zakwestionowanego zarządzenia Przewodniczącego Wydziału II Karnego
Sądu Okręgowego w S. z dnia 29 stycznia 2014 r. nie wynika wszakże, iż
zachodziła jakakolwiek wątpliwość co do przedmiotu wniosku złożonego przez
skazanego. Wątpliwość taką można by nadto łatwo usunąć w trybie określonym w
art. 120 § 1 k.p.k. W przypadku zaś jednoznaczności wniosku o sporządzenie i
doręczenie uzasadnienia oraz braku podstaw do przyjęcia jego cofnięcia, z samego
faktu, że złożony został przed ogłoszeniem wyroku nie można jeszcze wnosić, iż
ma on charakter bezskuteczny. Argumentów przemawiających za ową
bezskutecznością nie zawiera zresztą także uzasadnienie zaskarżonego
zarządzenia.
W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji, zaś ponownie rozpoznając
wniosek J. M. o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w S. z dnia
27 stycznia 2014 r. (sygn. akt … 593/13), Prezes Sądu Okręgowego w S. będzie
mieć na względzie fakt, że złożenie takiego wniosku jeszcze przed ogłoszeniem
wyroku nie może stanowić samoistnej przesłanki do odmowy przyjęcia wniosku o
sporządzenie i doręczenie uzasadnienia na podstawie art. 422 § 3 k.p.k.