Ts 82/99
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
177
POSTANOWIENIE
z dnia 19 sierpnia 1999 r.
Sygn. Ts 82/99
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jadwiga Skórzewska-Łosiak
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Joanny M., w sprawie zgodności:
art. 63 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.) z art. 21 ust. 1, 32 i 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej z 14 czerwca 1999 r. pełnomocnik skarżącej zarzucił sprzeczność art. 63 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.) z art. 21 ust. 1, 32 i 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zaskarżony przepis zamknął możliwość badania przez organy administracji państwowej, w trybie nadzoru, ostatecznych decyzji uwłaszczeniowych po dniu 1 stycznia 1992 r. W efekcie regulacja ta uniemożliwiła skarżącej skuteczne zakwestionowanie aktu własności ziemi z 3 kwietnia 1977 r., wydanego przez Naczelnika Gminy w T. i uwłaszczającego na gruntach należących do jej zmarłych rodziców – jedną z jej sióstr. Jak zaznacza pełnomocnik skarżącej, to postępowanie uwłaszczeniowe było obarczone licznymi wadami. O jego wszczęciu nie zostali powiadomieni ani skarżąca, ani pozostałe jej rodzeństwo. Wprawdzie skarżąca wystąpiła z wnioskiem o uchylenie tego aktu własności ziemi i Wojewoda w K. decyzją z 2 grudnia 1991 r. stwierdził jego nieważność, przekazując jednocześnie sprawę regulacji stanu prawnego nieruchomości nim objętych Sądowi Rejonowemu w M. do rozpoznania. Jednakże Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w decyzji z 22 lutego 1993 r. uchylił zaskarżoną decyzję wojewody i postępowanie odwoławcze w oparciu o zaskarżony przepis umorzył. Joanna M. zaskarżyła tę decyzję do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który badając sprawę w granicach wynikających z art. 196 § 1 kpa, w wyroku z 24 stycznia 1994 r. uznał, iż decyzja ministra pozostaje w zgodzie z obowiązującym prawem, z uwagi na co skargę tę oddalił.
Uwłaszczona na spornych nieruchomościach siostra skarżącej złożyła wniosek w sądzie wieczystoksięgowym o urządzenie dla nich księgi wieczystej i ujawnienie jej praw do tych gruntów. Sąd Rejonowy w M. przychylił się do wniosku siostry skarżącej. Postanowieniem z 5 lutego 1997 r. postanowił założyć księgę wieczystą i w dziale II ujawnić prawa wnioskodawczyni oraz jej męża do tego gruntu. Skarżąca była uczestniczką tego postępowania i na postanowienie to złożyła apelację podnosząc, iż nie zakończyła się jeszcze sprawa o dział spadku po zmarłych rodzicach. Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z 11 marca 1999 r. apelację tę oddalił.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 1999 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych złożonej skargi, a w szczególności do wskazania orzeczenia, które skarżąca uważa za ostateczne rozstrzygnięcie zapadłe w jej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że pełnomocnik skarżącej uzupełnił w terminie wskazane w wezwaniu braki złożonej skargi.
W szczególności w piśmie procesowym z 23 lipca 1999 r. pełnomocnik skarżącej wskazał, iż ostatecznym rozstrzygnięciem zapadłym w sprawie skarżącej jest przytoczone postanowienie Sądu Okręgowego w K. z 11 marca 1999 roku.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
Należy zauważyć, iż samo wszczęcie przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowania w trybie skargi konstytucyjnej jest sformalizowane i wymaga spełnienia warunków określonych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643). Z tego względu konieczną materialną przesłanką dopuszczalności wniesienia skargi konstytucyjnej jest wykazanie, że zakwestionowany w skardze akt normatywny (zawarte w nim przepisy), w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z konstytucją, stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia podjętego przez sąd bądź organ administracji publicznej w sprawie konstytucyjnych wolności, praw lub obowiązków skarżącego (art 79 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).
Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej i późniejszych pisemnych wyjaśnień pełnomocnika skarżącej, przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny miały być przepisy art. 63 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.). Natomiast podstawę prawną dla wydanych w sprawie skarżącej postanowień sądu, w szczególności postanowienia Sądu Okręgowego w K. z 11 marca 1999 r., stanowiły przepisy innego aktu normatywnego, tzn. ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Nie ulega wątpliwości, że przepisy art. 63 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, determinowały sytuację prawną i faktyczną, w jakiej znalazła się skarżąca, tym niemniej rozstrzygnięcie sprawy o założenie księgi wieczystej i dokonanie w niej stosownych wpisów nastąpiło na podstawie zupełnie innej ustawy.
Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika natomiast niezbicie, iż w oparciu o zaskarżony przepis – art. 63 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw toczyło się już z inicjatywy skarżącej postępowanie, zmierzające do stwierdzenia nieważności aktu własności ziemi, uwłaszczającego na gruncie należącym do rodziców skarżącej – jej siostrę. Ostatecznym rozstrzygnięciem zapadłym w tej sprawie był wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 1994 r., oddalający skargę Joanny M.
Wskazane okoliczności nie pozwalają zatem podzielić przekonania pełnomocnika skarżącej, iż zaskarżony przepis był podstawą wydania przytoczonego postanowienia Sądu Okręgowego w K. z 11 marca 1999 roku.
W tym stanie rzeczy, z uwagi na niespełnienie podstawowej przesłanki wynikającej z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wniesiona skarga konstytucyjna nie może stać się przedmiotem merytorycznego rozpoznania i z tego względu należy odmówić nadania jej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 19 sierpnia 1999 r.
Sygn. Ts 82/99
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Jadwiga Skórzewska-Łosiak
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Joanny M., w sprawie zgodności:
art. 63 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.) z art. 21 ust. 1, 32 i 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Uzasadnienie:
W skardze konstytucyjnej z 14 czerwca 1999 r. pełnomocnik skarżącej zarzucił sprzeczność art. 63 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.) z art. 21 ust. 1, 32 i 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zaskarżony przepis zamknął możliwość badania przez organy administracji państwowej, w trybie nadzoru, ostatecznych decyzji uwłaszczeniowych po dniu 1 stycznia 1992 r. W efekcie regulacja ta uniemożliwiła skarżącej skuteczne zakwestionowanie aktu własności ziemi z 3 kwietnia 1977 r., wydanego przez Naczelnika Gminy w T. i uwłaszczającego na gruntach należących do jej zmarłych rodziców – jedną z jej sióstr. Jak zaznacza pełnomocnik skarżącej, to postępowanie uwłaszczeniowe było obarczone licznymi wadami. O jego wszczęciu nie zostali powiadomieni ani skarżąca, ani pozostałe jej rodzeństwo. Wprawdzie skarżąca wystąpiła z wnioskiem o uchylenie tego aktu własności ziemi i Wojewoda w K. decyzją z 2 grudnia 1991 r. stwierdził jego nieważność, przekazując jednocześnie sprawę regulacji stanu prawnego nieruchomości nim objętych Sądowi Rejonowemu w M. do rozpoznania. Jednakże Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w decyzji z 22 lutego 1993 r. uchylił zaskarżoną decyzję wojewody i postępowanie odwoławcze w oparciu o zaskarżony przepis umorzył. Joanna M. zaskarżyła tę decyzję do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który badając sprawę w granicach wynikających z art. 196 § 1 kpa, w wyroku z 24 stycznia 1994 r. uznał, iż decyzja ministra pozostaje w zgodzie z obowiązującym prawem, z uwagi na co skargę tę oddalił.
Uwłaszczona na spornych nieruchomościach siostra skarżącej złożyła wniosek w sądzie wieczystoksięgowym o urządzenie dla nich księgi wieczystej i ujawnienie jej praw do tych gruntów. Sąd Rejonowy w M. przychylił się do wniosku siostry skarżącej. Postanowieniem z 5 lutego 1997 r. postanowił założyć księgę wieczystą i w dziale II ujawnić prawa wnioskodawczyni oraz jej męża do tego gruntu. Skarżąca była uczestniczką tego postępowania i na postanowienie to złożyła apelację podnosząc, iż nie zakończyła się jeszcze sprawa o dział spadku po zmarłych rodzicach. Sąd Okręgowy w K. postanowieniem z 11 marca 1999 r. apelację tę oddalił.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 1999 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych złożonej skargi, a w szczególności do wskazania orzeczenia, które skarżąca uważa za ostateczne rozstrzygnięcie zapadłe w jej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że pełnomocnik skarżącej uzupełnił w terminie wskazane w wezwaniu braki złożonej skargi.
W szczególności w piśmie procesowym z 23 lipca 1999 r. pełnomocnik skarżącej wskazał, iż ostatecznym rozstrzygnięciem zapadłym w sprawie skarżącej jest przytoczone postanowienie Sądu Okręgowego w K. z 11 marca 1999 roku.
Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:
Należy zauważyć, iż samo wszczęcie przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowania w trybie skargi konstytucyjnej jest sformalizowane i wymaga spełnienia warunków określonych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643). Z tego względu konieczną materialną przesłanką dopuszczalności wniesienia skargi konstytucyjnej jest wykazanie, że zakwestionowany w skardze akt normatywny (zawarte w nim przepisy), w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z konstytucją, stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia podjętego przez sąd bądź organ administracji publicznej w sprawie konstytucyjnych wolności, praw lub obowiązków skarżącego (art 79 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym).
Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej i późniejszych pisemnych wyjaśnień pełnomocnika skarżącej, przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny miały być przepisy art. 63 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 107, poz. 464 ze zm.). Natomiast podstawę prawną dla wydanych w sprawie skarżącej postanowień sądu, w szczególności postanowienia Sądu Okręgowego w K. z 11 marca 1999 r., stanowiły przepisy innego aktu normatywnego, tzn. ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Nie ulega wątpliwości, że przepisy art. 63 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, determinowały sytuację prawną i faktyczną, w jakiej znalazła się skarżąca, tym niemniej rozstrzygnięcie sprawy o założenie księgi wieczystej i dokonanie w niej stosownych wpisów nastąpiło na podstawie zupełnie innej ustawy.
Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynika natomiast niezbicie, iż w oparciu o zaskarżony przepis – art. 63 ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw toczyło się już z inicjatywy skarżącej postępowanie, zmierzające do stwierdzenia nieważności aktu własności ziemi, uwłaszczającego na gruncie należącym do rodziców skarżącej – jej siostrę. Ostatecznym rozstrzygnięciem zapadłym w tej sprawie był wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 1994 r., oddalający skargę Joanny M.
Wskazane okoliczności nie pozwalają zatem podzielić przekonania pełnomocnika skarżącej, iż zaskarżony przepis był podstawą wydania przytoczonego postanowienia Sądu Okręgowego w K. z 11 marca 1999 roku.
W tym stanie rzeczy, z uwagi na niespełnienie podstawowej przesłanki wynikającej z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wniesiona skarga konstytucyjna nie może stać się przedmiotem merytorycznego rozpoznania i z tego względu należy odmówić nadania jej dalszego biegu.