Pełny tekst orzeczenia

7/1B/2005

POSTANOWIENIE
z dnia 13 stycznia 2005 r.
Sygn. akt Tw 31/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann – przewodniczący
Ewa Łętowska – sprawozdawca
Jerzy Ciemniewski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 października 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego,

p o s t a n a w i a:

uwzględnić zażalenie.

UZASADNIENIE:

1. W dniu 19 lipca 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego o stwierdzenie niezgodności art. 6 ust. 2 i 3 oraz art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966) z art. 165 ust. 2 oraz art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji, art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2002 r. Nr 175, poz. 1440 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 58 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966) z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji, art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 62 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966) z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji, art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 86, poz. 789 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 70 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966) z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 9 września 2004 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braku formalnego wniosku, poprzez wskazanie umocowanego przedstawiciela do reprezentowania Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego przed Trybunałem Konstytucyjnym.
W dniu 27 września 2004 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonego przez Trybunał braku formalnego wniosku.

2. Postanowieniem z 26 października 2004 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania wnioskowi dalszego biegu.

2.1. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że Sejmik Województwa Świętokrzyskiego podjął 5 lipca 2004 r. uchwałę Nr XIX/186/04 „w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów ustaw”.
W myśl § 1 uchwały „Sejmik Województwa Świętokrzyskiego postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności z Konstytucją przepisów ustaw zgodnie z treścią załączonego wniosku”. Skoro uchwała podjęta 5 lipca 2004 r. wyrażała wolę wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego „zgodnie z treścią załączonego wniosku”, to w ocenie Trybunału było oczywiste, że sam wniosek, jako integralna merytorycznie część uchwały, został przygotowany najpóźniej w tymże dniu. Tymczasem wniosek Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego nosił datę 8 lipca 2004 r. Okoliczność powyższa potwierdziła jednoznacznie, że w dniu podjęcia uchwały przez Sejmik Województwa Świętokrzyskiego „załączony wniosek” faktycznie nie istniał, gdyż sporządzono go 8 lipca 2004 r.

2.2. Zgodnie z § 2 uchwały Sejmik Województwa Świętokrzyskiego udzielił Przewodniczącemu Sejmiku upoważnienia wyłącznie w zakresie „wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego”. Rozbieżność między datą podjęcia uchwały przez Sejmik Województwa Świętokrzyskiego (5 lipca 2004 r.) i datą sporządzonego na jej podstawie wniosku (8 lipca 2004 r.) uzasadniła stanowisko Trybunału, zgodnie z którym rozpatrywany wniosek pochodził od nieuprawnionego podmiotu, w rozumieniu art. 191 ust. 1 pkt 3 w związku z ust. 2 Konstytucji, i z tego względu nie mógł wywołać skutku w postaci wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK).

3. W dniu 8 listopada 2004 r. Sejmik Województwa Świętokrzyskiego złożył zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 2004 r., wnosząc o uwzględnienie zażalenia i skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Trybunał Konstytucyjny rozpoznając zażalenie, koncentruje się na badaniu zarzutów w nim podniesionych i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego. Zobowiązany jest na podstawie art. 36 ustawy o TK do badania legitymacji podmiotów, określonych w art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, domagających się wszczęcia abstrakcyjnej kontroli zgodności norm. Tylko wnikliwa kontrola wniosku casu ad casum już w stadium postępowania wstępnego prowadzić może do ujednolicenia praktyki orzeczniczej w tych sprawach, zapobiegając zarówno bezpodstawnemu nadawaniu biegu wnioskom nieuprawnionych podmiotów, jak i bezpodstawnej odmowie nadania dalszego biegu wnioskom złożonym przez uprawnione podmioty.

2. Sejmik Województwa Świętokrzyskiego podnosi w zażaleniu, po pierwsze, że odmowa nadania dalszego biegu wnioskowi może nastąpić wyłącznie z przyczyn określonych w art. 36 ust. 3 ustawy o TK, tzn. gdy wniosek jest oczywiście bezzasadny lub braki formalne wniosku nie zostały usunięte w terminie. Zdaniem wnioskodawcy, skoro żadna z tych przesłanek nie została wskazana przez Trybunał Konstytucyjny jako podstawa odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu, to „zaskarżone postanowienie narusza prawo”.
Odnosząc się do powyższego zarzutu, Trybunał Konstytucyjny przypomina stanowisko wyrażone w postanowieniu z 16 października 2002 r. (K 23/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 76), zgodnie z którym „na każdym etapie postępowania konieczne jest kontrolowanie, czy nie zachodzi któraś z ujemnych przesłanek wydania wyroku, skutkujących obligatoryjnym umorzeniem postępowania /.../”. Przyjąć zatem należy, że w trakcie wstępnego rozpoznania, badaniu podlega nie tylko spełnienie przez wniosek wymagań stawianych pismom procesowym (art. 32 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o TK), ale także – a nawet przede wszystkim – kwestia, czy wnioskodawca spełnia kryteria uzasadniające zaliczenie go do kręgu podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji oraz czy w świetle obowiązujących przepisów prawa lub postanowień statutu akt normatywny, będący przedmiotem kontroli, dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Jeżeli w wyniku wstępnego rozpoznania Trybunał Konstytucyjny stwierdzi, że „wnioskodawca” nie jest podmiotem, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji albo ustali, że wnioskodawca kwestionuje akt normatywny regulujący sprawy nie należące do zakresu jego działania, wówczas przesłanka niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine ustawy o TK) stanowi podstawę odmowy nadania dalszego biegu takiemu wnioskowi (por. postanowienie z 28 stycznia 2004 r., sygn. Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2).
Ustawa o TK określa również inne ujemne przesłanki wyrokowania, zaliczając do nich zbędność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 in principio) oraz utratę mocy obowiązującej aktu normatywnego w zakwestionowanym zakresie przed wydaniem orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 3). W razie ich ujawnienia już na etapie wstępnego rozpoznania, Trybunał Konstytucyjny jest zobligowany wydać postanowienie o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu.

3. Sejmik Województwa Świętokrzyskiego dowodzi w zażaleniu, iż „podejmując 5 lipca uchwałę nr XIX/186/04, radni rozstrzygnęli w zakresie: inicjatywy wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (§ 1 uchwały), udzielenia pełnomocnictwa Przewodniczącemu Sejmiku do wystąpienia z wnioskiem (§ 2 uchwały) oraz granic zaskarżenia” (zawiera je projekt wniosku stanowiący załącznik do uchwały, którym radni dysponowali przed głosowaniem).
Trybunał Konstytucyjny przyjmuje do wiadomości wyjaśnienie pełnomocnika wnioskodawcy, iż Sejmik Województwa Świętokrzyskiego podejmując 5 lipca 2004 r. uchwałę, na podstawie której „wnosi o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów ustaw zgodnie z treścią załączonego wniosku”, w tymże dniu faktycznie dysponował treścią „załączonego wniosku”.

Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego pozwala stwierdzić, że w niniejszej sprawie odpadła ujemna przesłanka procesowa, której istnienie zobligowało Trybunał do wydania zaskarżonego postanowienia o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.