Pełny tekst orzeczenia

196/5/B/2006

POSTANOWIENIE
z dnia 5 kwietnia 2006 r.
Sygn. akt Ts 160/05

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja Malutko w sprawie zgodności:
§ 3 ust. 3 pkt 2, 3, 4, 5 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 8 lutego 1995 r. w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku (M. P. Nr 14, poz. 172 ze zm.) z:
– art. 1, art. 6 i art. 56 ust. 2 przepisów konstytucyjnych utrzymanych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 84, poz. 426 ze zm.);
– art. 37 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 1995 r.;
– art. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2000 r.,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Andrzeja Malutko, zarzucono niezgodność § 3 ust. 3 pkt 2, 3, 4, 5 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 8 lutego 1995 r. w sprawie stawek podatku akcyzowego dla wyrobów przemysłu spirytusowego i drożdżowego, niektórych innych napojów alkoholowych, paliw do silników, wyrobów tytoniowych oraz zwolnień od tego podatku (M. P. Nr 14, poz. 172 ze zm.) z: art. 1, art. 6 i art. 56 ust. 2 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 84, poz. 426 ze zm.); art. 37 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 1995 r.; art. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2000 r.
Sformułowane w skardze zarzuty koncentrują się na wykazaniu, iż Minister Finansów w kwestionowanym zarządzeniu dokonał indywidualizacji podatników, ustanawiając preferencje podatkowe dla podmiotów państwowych, które korzystając ze zwolnień od podatku akcyzowego, stawały się bardziej konkurencyjne cenowo w stosunku do podatników zobowiązanych do zapłaty tego podatku. Skutkiem powyższego, skarżący poniósł wymierne straty i w konsekwencji został zmuszony do likwidacji działalności z powodów ekonomicznych. Zdaniem skarżącego kwestionowana regulacja wprowadzając faworyzację podmiotów państwowych naruszała zasady wolnej konkurencji na rynku paliw.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego, pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi, w szczególności przez uwiarygodnienie wyczerpania drogi prawnej w przedstawionej sprawie oraz wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia przez zaskarżony przepis.
W piśmie stanowiącym odpowiedź na zarządzenie wskazano, że w niniejszej sprawie droga prawna nie jest przewidziana, zaś wiadomość o uprzywilejowaniu podmiotów państwowych przez Ministra Finansów dotarła do skarżącego w wyniku prac Sejmowej Komisji Śledczej d.s. Orlenu. Wskazano też przepisy zawierające w swej treści prawa i wolności gwarantowane przez Ustawę Konstytucyjną z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym oraz uzasadniano naruszenie art. 20 i 22 w związku z art. 32 obecnie obowiązującej Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Merytoryczne rozpatrzenie skargi konstytucyjnej, jako subsydiarnego i nadzwyczajnego środka ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, wymaga spełnienia szeregu przesłanek zawartych w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a sprecyzowanych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem Konstytucji, przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie taka regulacja, na podstawie której orzeczono ostatecznie o prawach lub wolnościach określonych w Konstytucji. Także z przepisów ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym wynika jednoznacznie wymóg uzyskania rozstrzygnięcia opartego na zaskarżonym przepisie (zob. art. 46 ust. 1, art. 47 ust. 1 pkt 1, art. 47 ust. 2).
Wprowadzenie wskazanej powyżej przesłanki skargi konstytucyjnej wiąże się ściśle z konstrukcją tego środka ochrony praw i wolności, która została przyjęta w prawie polskim. Zgodnie z nią, wykazanie legitymacji do wniesienia skargi wymaga po pierwsze wystąpienia konkretnego, a nie tylko abstrakcyjnego naruszenia konstytucyjnego prawa lub wolności, a po drugie uzyskania takiego rozstrzygnięcia opartego o zaskarżony przepis, poprzez wydanie którego doszło do aktualizacji (konkretyzacji) tego naruszenia. Innymi słowy wymagane jest tzw. kwalifikowane naruszenie przysługujących skarżącemu konstytucyjnych praw lub wolności (postanowienie z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
W sprawie stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego skarżący nie uzyskał żadnego rozstrzygnięcia, z którego wydaniem mógłby łączyć naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych.
W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest dopuszczalna, o ile zaskarżony przepis (przepisy) stanowiły podstawę orzeczenia o prawach skarżącego. Orzeczenie, o którym mówi art. 79 ust. 1, stanowić ma w istocie bezpośrednie źródło naruszenia tych praw, niejako skonkretyzowanie i zindywidualizowanie owego naruszenia. Można wręcz stwierdzić, iż wydanie orzeczenia w ogóle uzasadnia możliwość skorzystania z instytucji skargi konstytucyjnej. Pod pojęciem orzeczenia Trybunał Konstytucyjny konsekwentnie rozumie tylko taki akt organu władzy publicznej (sądu lub organu administracji publicznej), który w jakiś sposób „rozstrzyga o prawach lub wolnościach konstytucyjnych wnioskodawcy”. Orzeczenie takie ma „w sposób władczy” określać „sytuację prawną skarżącego”. Chodzi o orzeczenie, które jest „rozstrzygnięciem kształtującym w sposób bezpośredni lub pośredni sytuację prawną skarżącego w zakresie przysługujących mu praw lub wolności zagwarantowanych w Konstytucji” (por. postanowienie z 13 października 1998 r., Ts 117/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 43). W świetle tego przepisu Konstytucji, jak i – precyzujących zasady występowania ze skargą konstytucyjną art. 47 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 unormowań ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643) nie ulega wątpliwości, iż kwestionowany w skardze przepis stanowić musi normatywną podstawę ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego (por. postanowienie z 5 stycznia 2001 r., Ts 83/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 91). Ta, podstawowa dla dopuszczalności występowania w danej sprawie ze skargą konstytucyjną, przesłanka nie została w niniejszym przypadku spełniona.
Z art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika zatem, że niedopuszczalna jest skarga konstytucyjna, gdy zarzucane naruszenie praw konstytucyjnych wynika bezpośrednio z zaskarżonego aktu normatywnego. W każdym przypadku skarżący musi wskazać konkretno-indywidualne orzeczenie wydane na podstawie zaskarżonego przepisu.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.