Pełny tekst orzeczenia

205/5/B/2007


POSTANOWIENIE

z dnia 16 stycznia 2007 r.
Sygn. akt Ts 139/06


Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Wyrzykowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Reginy Kozłowskiej w sprawie zgodności:
1) art. 88 ust. 1, art. 90 ust. 1, art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2000 r. Nr 101, poz. 1092);
2) § 26 zarządzenia Nr 10/88 (I K-R-150/500/88) Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 lutego 1988 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału i opróżniania lokali mieszkalnych i tymczasowych kwater będących w dyspozycji MSW lub podległych mu organów oraz norm zaludnienia i wysokości czynszu najmu tych lokali (Dz. Urz. MSW z 1988 r.);
3) § 17, § 20 i § 22 zarządzenia Nr 49 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 10 maja 1991 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału i opróżniania oraz norm zaludnienia lokali mieszkalnych, będących w dyspozycji MSW lub podległych mu organów, a także szczegółowych zasad przydziału i opróżnienia tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów (Dz. Urz. MSW Nr 2, poz. 47);
4) § 12 ust. 1 i 2 zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 września 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów (M. P. Nr 76, poz. 707);
5) § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz przydziału i opróżniania tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów (Dz. U. Nr 131, poz. 1469 oraz z 2004 r. Nr 160, poz. 1679);
6) § 8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 maja 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz przydziału i opróżniania tymczasowych kwater przeznaczonych dla policjantów (Dz. U. Nr 105, poz. 884)
z art. 1, art. 2, art. 30, art. 32, art. 38, art. 64 i art. 75 Konstytucji,
7) art. 21 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, ze zm.)
z art. 1 i 2 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 7 czerwca 2006 r. skarżąca zarzuciła wszystkim wymienionym w sentencji przepisom, a ponadto uchwale nr 119/XVI/95 Rady Gminy Warszawa Centrum z 20 kwietnia 1995 r. w sprawie zasad sprzedaży lokali mieszkalnych w budynkach stanowiących własność Gminy Centrum oraz Zarządzeniu Nr 221/95 prezydenta m.st. Warszawy z 18 lipca 1995 r. z załącznikiem do tejże uchwały Nr 119/XVI95 (Monitor Gminy Warszawa Centrum – lipiec 1995 r.) niezgodność z art. 1, art. 2, art. 30, art. 32, art. 38, art. 64 i art. 75 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny: Skarżąca wniosła o unieważnienie aktu notarialnego sporządzonego 14 września 1996 r. o ustanowieniu odrębnej własności lokalu nr 65, jego sprzedaży i oddaniu części gruntu we współużytkowanie wieczyste. Sąd Okręgowy, wyrokiem z 11 kwietnia 2001 r. (sygn. akt I C 1064/97), oddalił powództwo skarżącej. Wniesioną od powyższego orzeczenia apelację Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił wyrokiem z 17 października 2002 r. (sygn. akt I ACa 1760/01). Sąd Najwyższy wyrokiem z 11 lutego 2004 r. ( I CK 200/03) uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny wyrokiem z 17 listopada 2004 r. oddalił apelacje skarżącej (IACa 364/04). Złożoną od powyższego wyroku kasację Sąd Apelacyjny postanowieniem z 11 sierpnia 2005 r. odrzucił, jako wniesioną po upływie przewidzianego prawem terminu. Zażalenie złożone na powyższe orzeczenie Sąd Najwyższy oddalił postanowieniem z 3 lutego 2006 r. (sygn. akt I CZ 144/05).
Naruszenia wskazanych w skardze praw upatruje skarżąca w nierównej pozycji policjanta i jego żony w zakresie uprawnień do lokalu służbowego. Zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami przydział lokalu dla funkcjonariusza rządzi się swoimi prawami, które są odmienne od zasad obowiązujących na gruncie ogólnych przepisów lokalowych. Zgodnie ze szczególnymi przepisami najemcą lokalu będącego w dyspozycji MSW może być tylko policjant, zaś jego rodzina może korzystać z pochodnego prawa do współzamieszkiwania. Przy czym tylko małżonkowi przysługuje zgoda na wykup całego lokalu przeznaczonego dotychczas dla potrzeb rodziny.
Zaskarżone przepisy spowodowały – w ocenie skarżącej – „możliwość zawarcia aktu notarialnego – wykupu lokalu na podstawie liczącego sobie 6 lat, a więc nieaktualnego dokumentu pozostawienia lokalu służbowego władzom Gminy”. Niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów skarżąca zdaje się upatrywać w umożliwieniu wykupu mieszkania funkcjonariuszowi MSW na podstawie nieaktualnej – w ocenie skarżącej – zgody MSW na wykup mieszkania. W ocenie skarżącej przywilej, jakim jest stosunek najmu lokalu służbowego dla policjanta, nie może być rozciągnięty na powstanie prawa własności uzyskanego w sytuacji umożliwienia wykupu mieszkania przez jednego małżonka kosztem drugiego.
Skarżąca wskazuje na naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej (art. 1 i 2 Konstytucji), godności i poszanowania praw obywatelskich mających być chronionymi przez władzę publiczną (art. 30 Konstytucji); na równe traktowanie wszystkich obywateli poprzez dyskryminację członków rodziny policjanta w konfrontacji z tym policjantem (art. 32 i 38 Konstytucji); nierówną ochronę w zakresie praw majątkowych (art. 64 Konstytucji) oraz na prawo pozyskania własnego mieszkania (art. 75 Konstytucji).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 24 lipca 2006 r., wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków wniesionej skargi konstytucyjnej poprzez dokładne określenie, w jaki sposób zaskarżone przepisy naruszają wskazane w skardze konstytucyjne prawa i wolności oraz nadesłanie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 11 sierpnia 2005 r. (sygn. akt I ACa 364/04).
W piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej skarżąca doprecyzowała przedmiot skargi konstytucyjnej wskazując, jakie dokładnie przepisy i w jakim zakresie uznaje za sprzeczne z wskazanymi przepisami Konstytucji. Nie określiła natomiast na czym ta sprzeczność ma polegać.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi środek ochrony konstytucyjnych praw lub wolności, którego rozpatrzenie uwarunkowane zostało spełnieniem szeregu przesłanek wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji a doprecyzowanych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Artykuł 46 ust. 1 tej ustawy stanowi, iż skarga konstytucyjna powinna zostać wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej przysługującej skarżącemu od rozstrzygnięcia, z którego wydaniem wiąże on naruszenie przysługujących mu konstytucyjnych praw lub wolności. Wymóg ten wynika z zasady subsydiarności skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Zgodnie z tym wymogiem skarżący w celu ochrony swych konstytucyjnych praw powinien najpierw skorzystać z wszystkich przysługujących mu środków prawnych. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego o skorzystaniu ze środka prawnego można mówić dopiero wówczas, gdy doszło do jego skutecznego złożenia, a więc w formie umożliwiającej jego rozpoznanie.
Postępowanie, w ramach którego zapadło rozstrzygnięcie, z którego wydaniem wiąże skarżąca naruszenie przysługujących jej praw miało charakter postępowania cywilnego. Przed wejściem w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) wyczerpanie drogi prawnej w sprawach rozpatrywanych w trybie postępowania cywilnego wymagało uzyskania orzeczenia wydanego przez sąd III instancji na skutek rozpatrzenia kasacji, chyba że środek ten w konkretnej sprawie nie przysługiwał. Wskazana powyżej ustawa wprowadziła w miejsce kasacji – skargę kasacyjną oraz zmieniła charakter tego środka odwoławczego: odwołanie od orzeczenia sądu II instancji nabrało charakteru nadzwyczajnego środka wzruszenia prawomocnych orzeczeń sądowych. Podkreślić jednak należy, iż zgodnie jednak z art. 3 ustawy do złożenia i rozpoznania kasacji od orzeczenia wydanego przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, a także do odmowy przyjęcia jej do rozpoznania, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Wyrok Sądu Apelacyjnego został wydany 17 listopada 2004 r., a więc przed datą wejścia w życie ustawy, tj. przed 6 lutego 2005 r. Oznacza to, iż postępowanie cywilne, w ramach którego wydano ostateczne rozstrzygnięcie toczyło się jeszcze na podstawie dotychczasowych zasad, wymagających dla stwierdzenia spełnienia przesłanki wymogu wyczerpania drogi prawnej uzyskania rozstrzygnięcia wydanego na skutek wniesienia kasacji. Jak podnosi się w orzecznictwie do spełnienia przesłanki wyczerpania drogi prawnej konieczne jest wniesienie środka odwoławczego zgodnie z przepisami prawa. W niniejszej sprawie, jak wynika jednoznacznie z uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 11 sierpnia 2005 r. (sygn. akt I ACa 364/04), kasacja została wniesiona po upływie przewidzianego prawem terminu. Uzyskane wskutek wniesienia takiego środka odwoławczego postanowienie, którego treścią jest odrzucenie wniesionej kasacji, nie może być zatem uznane jako przesądzające o wyczerpaniu drogi prawnej. Oznacza to tym samym niespełnienie przesłanek skargi wynikających z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, co uzasadnia odmowę nadania niniejszej skardze dalszego biegu.
Ponadto wskazać należy na nieuzupełnienie wszystkich braków skargi konstytucyjnej, na które wskazano skarżącej w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 24 lipca 2006 r. Zarządzeniem tym wezwano skarżącą do dokładnego określenia, w jaki sposób zaskarżone przepisy naruszają wskazane w skardze konstytucyjnej prawa i wolności. W piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi skarżąca ograniczyła się do wyliczenia przepisów, które czyni przedmiotem skargi i wskazania, w jakim zakresie przepisy te – w jej ocenie – są niezgodne z podanymi wzorcami konstytucyjnymi. Jednakże skarżąca nie uzasadniła w żaden sposób podniesionych w piśmie zarzutów niekonstytucyjności. Nie wskazała, w jaki sposób treść zaskarżonych przepisów zdeterminowała wskazane w skardze jako ostateczne rozstrzygnięcie, w tym kierunku, iż doprowadziło ono do naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych praw i wolności. Przyjąć zatem należy, iż skarżąca w tym zakresie nie uzupełniła braków wniesionej skargi konstytucyjnej, co zgodnie z art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, stanowi podstawę odmowy nadania wniesionej skardze dalszego biegu.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.