Pełny tekst orzeczenia

389/5/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 9 czerwca 2008 r.

Sygn. akt Ts 18/08



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Janusz Niemcewicz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Ch. w sprawie zgodności:

art. 386 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 78 zd. 1 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 11 stycznia 2008 r. skarżący zarzucił, że art. 386 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) jest niezgodny z art. 78 zd. 1 w zw. z art. 176 ust. 1 Konstytucji.

W ocenie skarżącego przepis ten, rozumiany w ten sposób, że sąd II instancji uwzględniając apelację, po dokonaniu własnych ustaleń może w całości zmienić zaskarżony wyrok sądu I instancji i orzec co do istoty sprawy odmiennie, stwarza sytuację, w której sąd ten może całkowicie zmienić zaskarżone orzeczenie na niekorzyść jednej ze stron w oparciu o inną ocenę tych samych dowodów lub odmienną interpretację przepisów prawa. Wyrok reformatoryjny jest rozstrzygnięciem nowym, od którego nie przysługuje już środek odwoławczy. Zdaniem skarżącego powinien być traktowany jak wyrok wydany „w pierwszej instancji”, a w tak ukształtowanym stanie prawnym nie ma możliwości jego zmiany.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego. W dniu 5 kwietnia 2001 r. skarżący, będąc pracownikiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Rolmak”, w trakcie wykonywania obowiązków służbowych, prowadząc własny pojazd uległ wypadkowi drogowemu, wskutek którego doznał urazu kręgosłupa oraz szkody w postaci uszkodzonego auta. Pracodawca skarżącego nie sporządził protokołu wypadku, a w dniu 27 kwietnia 2001 r. wypowiedział skarżącemu umowę o pracę. Protokół wypadku został po wielokrotnych interwencjach skarżącego sporządzony 11 czerwca 2001 r. Z uwagi na to, iż w ocenie skarżącego dokument był sporządzony nierzetelnie, w dniu 11 października 2001 r. wystąpił on z powództwem przeciwko pracodawcy do Sądu Okręgowego w Białymstoku. Sąd ten postanowieniem z 15 października 2001 r. (sygn. akt V P 62/01) przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu – Sądowi Pracy w Bielsku Podlaskim. W toku rozpoznawania sprawy przez sąd rejonowy, skarżący pismem z 14 listopada 2001 r. rozszerzył powództwo, w wyniku czego zwiększył wartość przedmiotu sporu. Konsekwencją tego była zmiana właściwości rzeczowej sądu: Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim zmuszony był przekazać sprawę do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku. Sąd ten postanowieniem z 21 marca 2005 r. (sygn. akt V P 22/05) wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego z tytułu wypadku przy pracy przekazał do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku. Od decyzji ZUS (nr SZZ-6020-R/31/2005) odmawiającej wypłaty zasiłku chorobowego skarżący w dniu 30 maja 2005 r. wniósł odwołanie do Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Białymstoku. Sąd ten, wyrokiem z 18 października 2005 r. (sygn. akt VI U 411/04), przekazał roszczenie o przyznanie zasiłku chorobowego do ZUS, w pozostałym zakresie odwołanie oddalił. W wyniku apelacji skarżącego wyrokiem z 27 stycznia 2006 r. (sygn. akt V Ua 102/05) Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku.

Wyrokiem z 23 maja 2006 r. (sygn. akt VI U 104/06) Sąd Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku zmienił zaskarżoną decyzję ZUS z 25 kwietnia 2005 r. w ten sposób, że przyznał skarżącemu prawo do zasiłku chorobowego z tytułu wypadku przy pracy za okres od 18 maja 2001 r. do 2 września 2001 r., a roszczenie o zapłatę odsetek od tego wyroku przekazał celem rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Białymstoku. W pozostałej części odwołanie oddalił.

Na skutek apelacji ZUS Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku wyrokiem z 10 października 2006 r. (sygn. akt V Ua 46/06) zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

W dniu 25 czerwca 2007 r. w tej sprawie skarżący wniósł skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (skarga nr 27579/07, Charyło przeciwko Polsce). Decyzją z 25 września 2007 r. doręczoną skarżącemu 15 października 2007 r. Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego, w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady korzystania z tego środka ochrony wolności i praw precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK, skargę konstytucyjną można wnieść po wyczerpaniu przez skarżącego przysługującej mu w sprawie drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Przez wyczerpanie drogi prawnej należy rozumieć, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, konieczność skorzystania przez skarżącego ze wszystkich środków prawnych przysługujących mu w toku instancji, umożliwiających merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy. Na gruncie art. 46 ust. 1 ustawy o TK okoliczność wyczerpania drogi prawnej łączy się tym samym z wydaniem przez sąd powszechny prawomocnego wyroku (lub innego prawomocnego rozstrzygnięcia). Powyższe prowadzi do wniosku, zgodnie z którym w sytuacji doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku sądowego uruchomienie przez niego innych środków prawnych służących zmianie tego orzeczenia, pozostaje bez uszczerbku dla biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 6 czerwca 2001 r., Ts 7/01, OTK ZU nr 5/2001, poz. 148).

Wyczerpanie drogi prawnej ma zatem miejsce po skorzystaniu przez skarżącego z możliwości wniesienia zażalenia lub apelacji do sądu drugiej instancji i uzyskaniu merytorycznego rozstrzygnięcia, wydanego przez ten sąd. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, podstawowe znaczenie dla przyjęcia wyczerpania drogi prawnej i ostateczności wyroku sądowego ma jego prawomocność (por. postanowienie TK z 1 sierpnia 2000 r., Ts 71/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 244). W konsekwencji wniesienie skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka pozostaje poza zakresem konstytucyjnego wymogu wyczerpania drogi prawnej. Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie zatem od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji.

W sprawie będącej przedmiotem niniejszego rozpoznania skarżący jednoznacznie wskazał jako ostateczne orzeczenie decyzję Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z 25 września 2007 r. doręczoną skarżącemu 15 października 2007 r. Od daty doręczenia tej decyzji skarżący liczy trzymiesięczny termin do złożenia niniejszej skargi konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ostatecznym orzeczeniem w rozpatrywanej sprawie jest wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z 10 października 2006 r. Od daty jego doręczenia biegł tym samym trzymiesięczny termin, przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Wniesienie niniejszej skargi konstytucyjnej w dniu 11 stycznia 2008 r. nastąpiło zatem po znacznym przekroczeniu terminu ustawowego. Z tego względu, na podstawie art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.