Pełny tekst orzeczenia

243/6/B/2008


POSTANOWIENIE
z dnia 22 października 2008 r.
Sygn. akt Ts 161/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Adam Jamróz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Czesława Jerzego Małkowskiego w sprawie zgodności:
art. 437 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z 41 ust. 1 i art. 41 ust. 2 zd. 1, art. 78, art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 21 maja 2008 r. zarzucono niezgodność, art. 437 § 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z 41 ust. 1 i art. 41 ust. 2 zd. 1, art. 78, art. 176 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w związku z następującą sprawą. Postanowieniem z 14 marca 2008 r. (sygn. akt VIII Kz 135/08) Sąd Okręgowy w Białymstoku – VIII Wydział Karny Odwoławczy zmienił postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku – III Wydział Karny z 1 marca 2008 r. (sygn. akt III Kp 506/08) i zastosował wobec skarżącego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres trzech miesięcy.
Skarżący zarzucił, że zaskarżone przepisy, w zakresie, w jakim nie przewidują kontroli legalności i zasadności reformatoryjnego orzeczenia sądu w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania niezgodne są z art. 41 ust. 1 i 2 Konstytucji, gwarantującymi sądową kontrolę legalności pozbawienia wolności, oraz zasadą dwuinstancyjności i prawem do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji, tj. z art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej. W świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być tylko zarzut niekonstytucyjności przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) wynika, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania orzeczenia, z którym związane byłoby naruszenie wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia. Z kolei z art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów.
Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest stwierdzenie, że skarżący nie wskazał ostatecznego orzeczenia, wydanego na podstawie zaskarżonych przepisów, które byłoby podstawą naruszenia praw i wolności konstytucyjnych wskazanych w skardze jako jej podstawa.
Zgodnie z zaskarżonym przepisem art. 437 § 1 k.p.k. po rozpoznaniu środka odwoławczego sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie lub uchyleniu zaskarżonego orzeczenia w całości lub w części. Dotyczy to odpowiednio rozpoznania środka odwoławczego od uzasadnienia orzeczenia. Zgodnie zaś z art. 437 § 2 k.p.k., jeżeli pozwalają na to zebrane dowody, sąd odwoławczy zmienia zaskarżone orzeczenie, orzekając odmiennie co do istoty, lub uchyla je i umarza postępowanie; w innych wypadkach uchyla orzeczenie i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Jak wynika z treści skargi konstytucyjnej, istota zarzutów skarżącego związana jest z wyłączeniem zaskarżalności postanowienia Sądu Okręgowego w przypadku reformatoryjnego orzeczenia w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania. Skarżący wskazuje, że niezgodne z wskazanymi wzorcami art. 41 ust. 1 i 2 oraz art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji jest wyłączenie możliwości złożenia zażalenia na postanowienie sądu wydane w trybie art. 437 § 2 k.p.k.
Zasadnicze znaczenie w niniejszej sprawie ma jednak fakt, że przedmiotem orzeczenia, które skarżący wskazał jako ostateczne orzeczenie o prawach i wolnościach konstytucyjnych było rozstrzygnięcie w przedmiocie stosowania środka zapobiegawczego, a nie wyłączenia możliwości zaskarżenia postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Rozstrzygnięcie to nie obejmuje zatem w żadnym stopniu prawa strony do wnoszenia środków zaskarżenia od orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym.
Jak wynika z art. 79 ust. 1 Konstytucji, skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem indywidualnej ochrony praw i wolności naruszonych w wyniku oparcia ostatecznego orzeczenia na przepisie niezgodnym z Konstytucją. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika jednoznacznie, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania orzeczenia, z którym związane byłoby naruszenie wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia. W niniejszej sprawie stwierdzić należy brak istnienia ostatecznego orzeczenia, które prowadziłoby do naruszenia konstytucyjnych praw i wolności wskazanych przez skarżącego. Niniejsza skarga konstytucyjna jest więc w istocie skargą zawierającą żądanie dokonania abstrakcyjnej kontroli zgodności z Konstytucją wskazanych przepisów ustawy. Kwestionowane przepisy nie zostały w sprawie skarżącego zastosowane w sposób prowadzący do wydania orzeczenia naruszającego wskazane w skardze prawa i wolności. Takie zaś ich zastosowanie jest podstawowym warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej, w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji.

W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.