Pełny tekst orzeczenia

250/4/B/2009




POSTANOWIENIE

z dnia 8 kwietnia 2008 r.


Sygn. akt Ts 226/07



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Wojciech Hermeliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Ireny H. w sprawie zgodności:

1) art. 158 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 367 § 1 w zw. z art. 361 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 21 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1-3 Konstytucji;

3) art. 368 § 1 pkt 1 w zw. z art. 361 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 21 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1-3 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



zawiesić postępowanie.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 8 października 2007 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności: po pierwsze, art. 158 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji; po drugie, art. 367 § 1 w zw. z art. 361 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 7, art. 21 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1-3 Konstytucji; po trzecie, art. 368 § 1 pkt 1 w zw. z art. 361 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 7, art. 21 ust. 1, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1-3 Konstytucji oraz z art. 13 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Postanowieniem z 10 czerwca 1959 r. (sygn. akt Ns 115/59) Sąd Powiatowy w Zduńskiej Woli w sprawie z wniosku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi stwierdził, że nieruchomość należąca m.in. do poprzednika prawnego skarżącej (ojca) przeszła na własność Skarbu Państwa. Na skutek apelacji wniesionej przez skarżącą Sąd Okręgowy w Sieradzu postanowieniem z 21 września 2005 r. (sygn. akt I Ca 194/05) uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Postanowieniem z 4 grudnia 2006 r. Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli – Wydział I Cywilny (sygn. akt Ns 738/06) oddalił wniosek Miasta Zduńska Wola o stwierdzenie zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości. Od postanowienia tego skarżąca złożyła apelację. Postanowieniem z 29 stycznia 2007 r. Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli – Wydział I Cywilny (sygn. akt Ns 738/06) odrzucił apelację z powodu nieuzupełnienia braków apelacji. Postanowieniem z 28 maja 2007 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu – I Wydział Cywilny (sygn. akt I Cz 130/07) oddalił zażalenie skarżącej na postanowienie Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli z 29 stycznia 2007 r. Równocześnie z wniesieniem skargi konstytucyjnej skarżąca wniosła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.

Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis art. 158 k.p.c., w zakresie, w jakim nie określa, że rozprawa lub posiedzenie sądu powinny być stenografowane, daje możliwość manipulowania zapisem przebiegu rozprawy lub posiedzenia, a zatem jest niezgody z wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi. Ponadto, przepisy art. 367 § 1 k.p.c. i art. 368 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c., w zakresie, w jakim nie przewidują możliwości wniesienia apelacji od uzasadnienia orzeczenia, wyłączają możliwość stosowania w sytuacji skarżącej przepisów chroniących jej prawo do skutecznego dziedziczenia. Przepisy te – zdaniem skarżącej – w sytuacji, w której sama sentencja orzeczenia jest dla niej korzystna, lecz niekorzystne jest uzasadnienie orzeczenia, pozbawiają ją możliwości uzyskania orzeczenia, od którego można złożyć odwołanie do sądu.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest środkiem prawnym o charakterze subsydiarnym i nadzwyczajnym. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego zasada subsydiarności w korzystaniu z prawa do skargi konstytucyjnej wymaga wykorzystania przysługujących skarżącemu zwykłych środków prawnych przed wystąpieniem ze skargą konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego. Do rozstrzygania o sprawach indywidualnych są bowiem przede wszystkim powołane sądy i organy administracji publicznej, natomiast Trybunał Konstytucyjny może wkraczać dopiero po wyczerpaniu wszystkich procedur pozwalających na rozstrzygnięcie sprawy, w tym na uchylenie naruszonego prawa lub wolności konstytucyjnej. Podkreślić należy, iż dla spełnienia przesłanek skargi konstytucyjnej nie jest konieczne wnoszenie środków o charakterze nadzwyczajnym (dotyczy do przede wszystkim kasacji w sprawach karnych i skargi kasacyjnej w sprawach cywilnych).

Jednakże w sytuacji, w której procedury tego rodzaju zostały już zainicjowane i mogą mieć wpływ na ustalenie podstaw wystąpienia ze skargą konstytucyjną, w szczególności na stwierdzenie naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącemu, uzasadnionym staje się zawieszenie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym do czasu ich zakończenia. Może się bowiem okazać, iż wydane przez organy sądowe rozstrzygnięcie doprowadzi do uchylenia naruszonego prawa lub wolności konstytucyjnej, co uczyni postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym bezprzedmiotowym lub też spowoduje utratę przez orzeczenie, z wydaniem którego skarżący wiąże naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności, waloru ostateczności.



Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny, działając na podstawie art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) oraz art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), zawiesza postępowanie do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym.