Pełny tekst orzeczenia

229/4/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 30 czerwca 2009 r.
Sygn. akt Ts 67/07

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Liszcz – przewodnicząca
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Marek Mazurkiewicz,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej „JAROTY” w Olsztynie,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej, sporządzonej przez pełnomocnika skarżącej – Spółdzielni Mieszkaniowej „JAROTY” w Olsztynie – zakwestionowana została zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, ze zm.; dalej: u.o.p.l.). Zakwestionowanemu przepisowi u.o.p.l., w zakresie, w jakim „nakazuje właścicielowi zawiadomić lokatora o podwyższeniu opłat niezależnych od właściciela, w tym przedłożyć zestawienie opłat i przyczyn ich podwyższenia, przed ustaleniem wysokości tych opłat”, oraz w jakim „uzależnia skuteczność podwyższenia opłat niezależnych od właściciela od zawiadomienia lokatora o podwyższeniu opłat niezależnych od właściciela i przedłożenia zestawienia opłat i przyczyn ich podwyższenia, przed ustaleniem wysokości opłat”, skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 64 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 20, art. 21 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 i art. 2 Konstytucji.
Postanowieniem z 4 grudnia 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu. Rozstrzygnięcie to uzasadniono stwierdzeniem, że źródło ewentualnego naruszenia praw skarżącej nie tkwi w treści kwestionowanego przepisu. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nawet w razie hipotetycznego wyeliminowania przepisu, nadal istniałyby normy prawne nakładające na skarżącą obowiązek uprzedniego powiadomienia o podwyższeniu opłat niezależnych od właściciela lokalu.
Na powyższe postanowienie wniesiono zażalenie. Nie zgadzając się z treścią rozstrzygnięcia, skarżąca wskazała, że art. 9 ust. 2 u.o.p.l. stanowił samoistną podstawę prawną rozstrzygnięcia o jej wolnościach lub prawach. Ponadto podniesiono, że na podstawie art. 9 ust. 2 u.o.p.l. Sąd Okręgowy w Olsztynie stwierdził nieważność statutu i wydanych na jego podstawie regulaminów i odmówił spółdzielni prawa do rozliczania kosztów rzeczywiście wydatkowanych za dany okres rozliczeniowy, ale po jego zakończeniu. Ze względu na to, że Sąd ten zinterpretował art. 9 ust. 2 u.o.p.l. jako zakaz rozliczenia opłat niezależnych od właściciela ze skutkiem ex post, niekorzystnie rozstrzygnął o prawach majątkowych spółdzielni. Stąd też skarżąca nie zgadza się ze stanowiskiem wyrażonym w zaskarżonym postanowieniu, stwierdzającym, że naruszenie jej praw nie wynika z treści kwestionowanego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Złożone żalenie nie podważyło trafności ocen w nim zawartych i z tego względu nie zasługuje na uwzględnienie.
Odniesienie się do meritum środka odwoławczego poprzedzić należy uwagami dotyczącymi zasady skargowości. Zgodnie z art. 66 ustawy o TK „Trybunał orzekając jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi”. Zasada ta wymaga, aby sam skarżący określił akt normatywny lub jego część, które są przedmiotem postępowania. Trybunał nie może z urzędu rozszerzyć tak wskazanego przedmiotu kontroli. Istotne jest przy tym, że niemożliwość działania Trybunału ex officio jest aktualna we wszystkich stadiach postępowania przed tym organem. Stąd należy przyjąć, że podmiot występujący z zażaleniem na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sam określa granice, w ramach których sprawa podlega rozpoznaniu.
Skarżąca sformułowała jeden zarzut pod adresem postanowienia i tylko w takim zakresie zażalenie zostaje poddane kontroli.
Z punktu widzenia przesłanek dopuszczalności skargi konstytucyjnej istotne znaczenie ma związek, jaki musi istnieć między treścią kwestionowanego w skardze przepisu, a naruszeniem konstytucyjnych praw podmiotowych skarżącej. Trybunał Konstytucyjny wyjaśniając znaczenie wymogu skargi określonego w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wielokrotnie stwierdzał, że jego spełnienie nie może polegać na kwestionowaniu sposobu zastosowania skarżonego przepisu. Trybunał Konstytucyjny – jako sąd nad prawem – nie może odnosić się do procesu stosowania prawa, przedmiotem kontroli może być jedynie treść przepisu. Zaskarżony art. 9 u.o.p.l. nie normuje zagadnienia terminu przedstawienia lokatorowi zestawienia i przyczyn podwyższenia opłat. Trafnie więc przyjęto w zaskarżonym orzeczeniu, że przepis ten nie mógł per se stanowić samoistnej podstawy rozstrzygnięcia. W sprawie skarżącej sprecyzowanie stanu prawnego wymagało odniesienia się do innych – poza art. 9 u.o.p.l. regulacji – skarga konstytucyjna powinna więc odnosić się do całokształtu unormowań. W przeciwnym wypadku nie mogła stać się skutecznym środkiem ochrony.
Bez znaczenia dla niniejszej sprawy pozostaje sposób postępowania Sądu Okręgowego w Olsztynie. Sąd ten nie odniósł się do ustaleń statutowych, które nakazywały uprzednie powiadomienie lokatora o zmianie wysokości opłat, wniosek o zakazie informowania ex post wyprowadził natomiast z braku przepisu, który by na to zezwalał. Nie zmienia to jednak oceny Trybunału, że art. 9 u.o.p.l. kwestii tej nie porusza, dlatego nie stanowił prawidłowo – z punktu widzenia art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK – określonego przedmiotu skargi.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.