Pełny tekst orzeczenia

416/5/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 20 stycznia 2009 r.
Sygn. akt Ts 293/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Grzybowski,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Teresy M. o zbadanie zgodności:
art. 770 i art. 7701 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 września 2008 r. skarżąca zarzuciła, że art. 770 i art. 7701 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) są niezgodne z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 76 Konstytucji.
Zgodnie z pierwszym z wymienionych przepisów, komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Natomiast w myśl art. 7701 k.c. do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej. Zaskarżone przepisy pozbawiają skarżącą, w jej ocenie, prawa do zaufania do państwa i pewności prawa, do jasnej i sprawiedliwiej społecznie regulacji – wskutek naruszenia zasad przyzwoitej legislacji, nadto prawa do równości wobec prawa, ponieważ sytuacja konsumenta – nabywcy rzeczy ruchomej obciążonej wadą prawną, podlega niczym nieuzasadnionej zróżnicowanej ochronie w zależności od tego, czy nabywa rzecz ruchomą od sprzedawcy komisanta, bądź sprzedawcy nie-komisanta. Zdaniem skarżącej uszczerbku doznało również prawo do ochrony prawa majątkowego – prawa do odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania, tj. sprzedaży rzeczy obciążonej wadą prawną, mimo że za jego ograniczeniem nie przemawiają względy bezpieczeństwa lub porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej ani wolności lub praw innych osób. Zastosowanie zaskarżonych przepisów prowadzi także do naruszenia prawa do ochrony skarżącej jako konsumentki przed nieuczciwymi praktykami przedsiębiorców, ponieważ pozbawia ją prawa do dochodzenia odszkodowania od sprzedawców komisantów z tytułu sprzedaży rzeczy obciążonej wadą prawną, o ile sprzedawcy złożyli oświadczenie o wyłączeniu odpowiedzialności za wady prawne rzeczy. W ocenie skarżącej niezgodność z Konstytucją art. 770 k.c. uzasadnia jego niejasność, prowadząca do niejednolitej wykładni i w konsekwencji wyznaczania przez organy orzekające rzeczywistych konturów konstytucyjnych wolności i praw. Ten stan rzeczy, jak twierdzi skarżąca, powoduje, że sądowa kontrola staje się iluzoryczna. Wskazuje przy tym, że ograniczenie to nie znajduje uzasadnienia w treści art. 31 ust. 3 Konstytucji. Argumenty wskazujące na naruszenie praw skarżącej przez regulację zawartą w art. 7701 k.c. skarżąca opiera na rozbieżności pomiędzy postulowaną w doktrynie wykładnią tego przepisu a interpretacją przyjętą przez sądy w jej sprawie.
Skarżąca domagała się w postępowaniu cywilnym zasądzenia na jej rzecz od komisanta sprzedawcy kwoty pieniężnej wynikającej z wady prawnej nabytego przez nią samochodu. Powództwo to zostało uwzględnione wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy – Woli w Warszawie z 23 listopada 2007 r. (sygn. akt II C 858/06). Na skutek apelacji pozwanego powództwo skarżącej zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 16 maja 2008 r. (sygn. akt V Ca 873/08). Sąd ten wskazał, że w jego ocenie skarżąca nie zdołała wykazać, że pojazd był obciążony wadą prawną ani tego, że niezgodność ta występowała w chwili zakupu i w związku z tym doszło do skutecznego odstąpienia od umowy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi szczególny środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności, z którego skorzystanie, w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji, jest uzasadnione jedynie wówczas, gdy wskutek ostatecznego orzeczenia wydanego przez sąd lub organ administracji doszło do naruszenia określonych w Konstytucji praw lub wolności skarżącego. Obowiązek wskazania naruszonego prawa lub wolności oraz sposobu jego naruszenia spoczywa przy tym, w myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustaw z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) na skarżącym. Z powyższych regulacji wynika, że wskazywane przez skarżącą naruszenie konstytucyjnych praw lub wolności powinno stanowić konsekwencję zastosowania przez sąd lub organ administracji publicznej zaskarżonego przepisu, nie zaś – innych okoliczności faktycznych lub prawnych. Z uzasadnienia dołączonego przez skarżącą wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie wynika jednoznacznie, że przyczyną oddalenia powództwa był fakt nieudowodnienia przez skarżącą, że samochód był dotknięty wadą prawną występującą w chwili zawarcia umowy sprzedaży oraz tego, że skutecznie odstąpiła ona od umowy. Uwagi dotyczące zaskarżonych w niniejszej sprawie art. 770 i art. 7701 k.c. poczynione zostały przez ten sąd jedynie na marginesie i z wyraźnym zastrzeżeniem, że nie mają one znaczenia dla treści rozstrzygnięcia, a ich charakter jest jedynie teoretyczny. Tym samym nie można w postępowaniu przez Trybunałem Konstytucyjnym uznać, że stanowiły one podstawę ostatecznego orzeczenia naruszającego prawa lub wolności skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, orzeczono jak w sentencji.