Pełny tekst orzeczenia

308/4/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 6 maja 2009 r.
Sygn. akt Ts 328/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Stowarzyszenia Wietnamczyków w Polsce „Solidarność i Przyjaźń” w sprawie zgodności:
art. 7 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. Nr 51, poz. 297, ze zm.) z art. 57 w związku z art. 2 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 24 października 2008 r., sporządzonej przez adwokata, zakwestionowana została zgodność art. 7 ust. 1 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. Nr 51, poz. 297, ze zm.; dalej: p.z.) z Konstytucją.
W opinii skarżącego stowarzyszenia przewidziane w zakwestionowanych przepisach ramy czasowe postępowania odwoławczego od decyzji organu pierwszej instancji w przedmiocie zorganizowania zgromadzenia nie gwarantują organizatorowi możliwości skutecznego odwołania się od zakazu zwołania zgromadzenia. Ponadto, przepisy p.z. nie nakładają na organy państwowe obowiązku zakończenia procedury zwołania zgromadzenia przed jego datą. W ten sposób – zdaniem skarżącego – dochodzi do naruszenia wolności zgromadzeń (art. 57 Konstytucji). W dalszej części skargi wywiedziono, że na gruncie p.z. należy mówić o istnieniu pominięcia legislacyjnego, polegającego na braku gwarancji dla organizatora zgromadzenia możliwości uzyskania odwołania od zakazu przed datą planowanego zgromadzenia. Istniejący brak mechanizmów zabezpieczających prowadzić ma do naruszenia art. 78 Konstytucji. Skarga zawiera również argumentację mającą przemawiać za niezgodnością kwestionowanych przepisów z zasadą demokratycznego państwa prawnego.
Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny.
Skarżące stowarzyszenie złożyło zawiadomienie do Wójta Gminy Lesznowola o planowanym na dzień 19 maja 2008 r. zgromadzeniu publicznym. Decyzją z 14 maja 2008 r. (RDM – 5548/5/1/2008) Wójt Gminy Lesznowola zakazał zorganizowania zgromadzenia. Równolegle – dnia 16 maja 2008 r. – stowarzyszenie złożyło kolejne zawiadomienie do tego samego organu o planowanym na dzień 26 maja 2008 r. zgromadzeniu publicznym. Także w tym przypadku Wójt Gminy Lesznowola decyzją z 21 maja 2008 r. (RDM – 5548/5/2/2008) zakazał zorganizowania zgromadzenia. W przewidzianym w przepisach p.z. terminie pełnomocnik stowarzyszenia wniósł odwołania od przedmiotowych decyzji do Wojewody Mazowieckiego, który decyzjami z 24 lipca 2008 r. (nr WSO.III.5035/3/08 oraz nr WSO.III.5035/4/08) uchylił zaskarżone decyzje i umorzył postępowanie organu pierwszej instancji. Stowarzyszenie zrezygnowało z podejmowania dalszych środków odwoławczych przewidzianych w ramach drogi prawnej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wśród przewidzianych przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawę z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) przesłanek formalnych warunkujących dopuszczalność skargi konstytucyjnej znajduje się obowiązek legitymowania się ostatecznym orzeczeniem o wolnościach i prawach skarżącego. Doprecyzowaniem tego konstytucyjnego wymogu jest przewidziana w art. 46 ust. 1 ustawy o TK konieczność wyczerpania drogi prawnej, o ile została ona przewidziana. Już w jednym z pierwszych orzeczeń wydanych w ramach wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej (z 17 marca 1998 r.) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że „dopuszczalność złożenia prawnie skutecznej skargi konstytucyjnej jest uwarunkowana wyczerpaniem zwyczajnych środków zaskarżenia przewidzianych w stosownych przepisach proceduralnych. W szczególności odnosi się to, w przypadku decyzji administracyjnej, do wniesienia na nią skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego, o ile oczywiście prawo takie w konkretnym wypadku stronie przysługuje (…). Warunkiem dopuszczalności skargi jest nie tylko wyczerpanie ››drogi prawnej‹‹ poprzez złożenie wszystkich przewidzianych prawem środków zaskarżenia, ale także doprowadzenie w rezultacie do wydania ostatecznego orzeczenia o określonych w ustawie zasadniczej wolnościach, prawach lub obowiązkach osoby wnoszącej skargę konstytucyjną. Art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym interpretowany być powinien łącznie z art. 79 ust. 1 Konstytucji (a także art. 175 ust. 1 Konstytucji) w ten sposób, iż zasadniczą przesłanką dopuszczalności złożenia prawnie skutecznej skargi konstytucyjnej jest prawomocny wyrok sądu, orzekający ostatecznie w przedmiocie konstytucyjnych wolności lub praw skarżącego. W związku z tym jedynie niezależny od skarżącego brak prawnej możliwości doprowadzenia do tego typu rozstrzygnięcia w jego sprawie powoduje, że wystarczającą przesłanką dopuszczalności skargi staje się ostateczna decyzja lub innego rodzaju ostateczne rozstrzygnięcie organów pozasądowych” (postanowienie TK z 17 marca 1998 r., Ts 27/97, OTK ZU nr 2/1998, poz. 20).
Przytoczone orzeczenie zachowuje pełną aktualność w niniejszej sprawie. Skoro przepisy p.z. przewidywały możliwość poddania kontroli rozstrzygnięć organów administracji publicznej przez sądownictwo administracyjne, obowiązkiem skarżącego było skorzystać z przewidzianych prawem środków. Ocena skarżącego co do przydatności takiego postępowania nie ma znaczenia prawnego dla stwierdzenia spełnienia przesłanki formalnej skargi konstytucyjnej z art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Na marginesie jedynie należy dodać, że skarżące stowarzyszenie zrezygnowało z wnoszenia skargi do sądu administracyjnego, gdyż „odwołanie do sądu administracyjnego w sytuacji otrzymania decyzji uchylającej zakaz po upływie terminu planowanego zgromadzenia nie może być uznane za skuteczny instrument dochodzenia swych praw”. Jednakże z drugiej strony, stoi na stanowisku, że „uzyskało korzystną dla siebie decyzję uchylającą zakaz zorganizowania zgromadzeń”. W ocenie Trybunału wywody te są niespójne, nie można bowiem jednocześnie twierdzić, że stan naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych trwa (co jest przesłanką dopuszczalności skargi) oraz że interes prawny strony został zaspokojony przez organ administracji publicznej.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.