Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 12 lipca 2010 r.
Sygn. akt Ts 316/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Elżbiety i Krzysztofa H. w sprawie zgodności:
1) art. 52 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2000 r. z art. 2 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 1 § 1 pkt 1 i art. 2 pkt 3a ustawy z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (Dz. U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239, ze zm.) obowiązującej do 31 grudnia 2005 r. z art. 2 Konstytucji,
3) § 3 ust. 1 i. 2 uchwały nr 18 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1997 r. w sprawie udzielania zgody na prywatyzację i zezwolenia na szczególny tryb zbycia części akcji Banku Handlowego w Warszawie Spółka Akcyjna (M.P. Nr 18, poz. 172) z art. 2, art. 7, art. 87, art. 93 ust. 1 i art. 217 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 13 października 2008 r. skarżący zakwestionowali zgodność art. 52 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416, ze zm.; dalej: ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych), w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2000 r., z art. 2 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; art. 1 § 1 pkt 1 i art. 2 pkt 3a ustawy z dnia 22 marca 1991 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (Dz. U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239, ze zm.; dalej: ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi), obowiązującej do 31 grudnia 2005 r., z art. 2 Konstytucji; § 3 ust. 1 i 2 uchwały nr 18 Rady Ministrów z dnia 25 marca 1997 r. w sprawie udzielania zgody na prywatyzację i zezwolenia na szczególny tryb zbycia części akcji Banku Handlowego w Warszawie Spółka Akcyjna (M.P. Nr 18, poz. 172; dalej: uchwała nr 18) z art. 2, art. 7, art. 87, art. 93 ust. 1 i art. 217 Konstytucji.
Pod adresem zakwestionowanych przepisów skarżący sformułowali zarzuty zakresowe. W ocenie wnoszących niniejszą skargę konstytucyjną, art. 52 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest niezgodny z Konstytucją w zakresie, w jakim umożliwia odczytanie pojęcia publicznej oferty w sposób dowolny i niewynikający z przepisów ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Natomiast art. 1 § 1 pkt 1 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi wyłącza z obrotu „udostępnienie w procesie prywatyzacji przez Skarb Państwa akcji pracownikom danej spółki oraz producentom rolnym, na trwale związanym z przedsiębiorstwem”. W przekonaniu skarżących brak definicji jak również precyzyjnego określenia pojęcia procesu prywatyzacji powodują, że zakres tej ustawy oraz jej wyłączenia jest niejasny. Analogicznie argumentowana jest niekonstytucyjność art. 2 pkt 3a ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Wnoszący skargę konstytucyjną twierdzą, że zawarta w tym przepisie definicja „pierwszej oferty publicznej” określona jest w sposób, który definicją nie jest i nie daje podstaw do stwierdzenia, że „jest to definicja to samo przez to samo”. Odnośnie do § 3 ust. 1 i 2 uchwały nr 18 skarżący wnoszą, że wprowadza inny tryb niż oferta publiczna, który nie jest przewidziany w ustawie o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a Rada Ministrów powinna mieć delegację wynikającą z tej ustawy.
Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego.
W 1997 r. skarżąca nabyła akcje w ilości 1066 sztuk na podstawie oferty złożonej przez Ministra Skarbu Państwa (dalej: Minister SP) w prospekcie emisyjnym z 27 marca 1997 r., w którym Minister SP zaoferował do sprzedaży 61 750 000 akcji, w tym 4 640 000 w ramach tzw. transzy pracowniczej po cenie emisyjnej równej cenie nominalnej. W 1999 r. skarżąca wraz z małżonkiem dokonała sprzedaży akcji za pośrednictwem Biura Maklerskiego Banku Handlowego w Warszawie SA. W dniu 26 września 2005 r., na podstawie informacji z Domu Maklerskiego Banku Handlowego w Warszawie SA dotyczących dochodu uzyskanego w 1999 r. z odpłatnego zbycia akcji w transzy pracowniczej. Wobec niewykazania tego dochodu w zeznaniu rocznym, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Gdyni wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia zobowiązania w podatku dochodowym za 1999 r. i decyzją z 29 listopada 2005 r. (nr PD-2/4110-0055/99/05) ustalił zaległość podatkową w kwocie 17 631 10 zł. Skarżąca złożyła odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, który w uzasadnieniu decyzji z 16 lutego 2006 r. (nr BW/4117/0214/05) nie znalazł podstaw do jej uwzględnienia. W wyroku z 7 listopada 2006 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny (sygn. akt I SA/Gd 333/06) podzielił pogląd organów podatkowych obu instancji, że nie została spełniona przesłanka nabycia akcji w drodze oferty publicznej i oddalił skargę. Jednocześnie sąd stwierdził, że „chcąc ustalić na czym polega publiczna oferta można się również pomocniczo odwołać do art. 1 § 1 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi”. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 kwietnia 2008 r. (sygn. akt II FSK 259/07), doręczonym skarżącym 13 lipca 2008 r., oddalił skargę kasacyjną w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1999 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jej dopuszczalność. Zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi przepisami, skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domagają się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – ich zdaniem – zostały naruszone oraz uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że przedmiotem skargi może być wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżących. Zarzuty skargi zaś muszą uprawdopodobnić niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia ze skarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące skarżącym i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności. Innymi słowy, trzon skargi stanowi prawidłowe wskazanie normy płynącej z podstawy normatywnej rozstrzygnięcia i powiązanie jej z adekwatnymi wzorcami konstytucyjnymi.
Niemniej istotnym wymogiem formalnym skargi konstytucyjnej jest określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw. Ponadto, z art. 36 ust. 3 ustawy o TK wynika, że zarzuty skargi nie mogą być oczywiście bezzasadne.
Rozpatrywana skarga konstytucyjna opisanych wyżej warunków nie spełnia.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy sprzedawane akcje były objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy też zwolnieniem przewidzianym w art. 52 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne jest zatem przypomnienie, że prywatyzacji Banku Handlowego w Warszawie SA dokonano na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 51, poz. 298, ze zm.; dalej: ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych) oraz w oparciu o możliwą do podjęcia na jej gruncie uchwałę nr 18. Zgodnie z art. 45a ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przepisy art. 2a stosuje się również do spółek, których jedynym akcjonariuszem albo wspólnikiem jest Skarb Państwa, powstałych w trybie innym niż przewidziany w tej ustawie. Takim podmiotem był właśnie Bank Handlowy w Warszawie SA. Przepis, do którego odesłano, stanowił w ust. 1, że Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, przedsiębiorstwa państwowe oraz jednoosobowe spółki Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. W wyniku wykonania tej delegacji wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1996 r. w sprawie określenia przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa (Dz. U. Nr 157, poz. 792, ze zm.). W wykazie jednoosobowych spółek Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, zawartym w załączniku nr 2 do rozporządzenia w pkt 4 poz. 118 znalazł się Bank Handlowy w Warszawie SA. Z kolei w ust. 2 art. 2a ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych ustawodawca przesądził, że prywatyzacja takich spółek wymaga zgody Rady Ministrów. Natomiast w art. 45b tej ustawy postanowiono, że do zbycia należących do Skarbu Państwa wszelkich akcji lub udziałów w spółkach prawa handlowego mają zastosowanie przepisy art. 23. Te ostatnie odnosiły się do trybów zbywania akcji należących do Skarbu Państwa. Wymieniony przepis w ust. 1 określał tryb zbywania akcji należących do Skarbu Państwa, który polegał na przetargu, ofercie ogłoszonej publicznie oraz na rokowaniach podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. W ust. 1 art. 23 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych użyto nadto sformułowania „z zastrzeżeniem przepisów art. 24”, co wskazuje na to, że ustawodawca tryb zbywania akcji pracowniczych uznał za odrębny od innych trybów zbywania akcji wymienionych w tym przepisie, w tym i oferty ogłoszonej publicznie. Przepis art. 23 ust. 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych upoważniał Radę Ministrów do zezwolenia na inny niż określony w ust. 1 tryb zbywania akcji należących do Skarbu Państwa. W świetle § 2 ust. 1 uchwały nr 18 innymi niż wymienione w art. 23 ust. 1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych trybami były: (1) rokowania podjęte na podstawie zaproszenia skierowanego do oznaczonych osób lub (2) oferta skierowana do oznaczonych osób. Wskazane formy zbycia dotyczyły nie więcej niż 73% akcji Banku Handlowego w Warszawie SA należących do Skarbu Państwa.


Z § 3 ust. 1 uchwały nr 18 wynikało, że w przypadku zbycia akcji osobom zatrudnionym w Banku Handlowym w Warszawie SA, zastosowanie innego trybu niż przewidziany w ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych polegało na zmniejszeniu liczby akcji zbywanych pracownikom do nie więcej niż 7,14% i określeniu ceny zbywanych tej grupie osób akcji w wysokości ich wartości nominalnej.


Przepis art. 52 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależniał zwolnienie sprzedaży akcji z podatku dochodowego od dopuszczenia ich do obrotu publicznego oraz nabycia ich na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych.


Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy o publicznym obrocie – publicznym obrotem jest proponowanie nabycia, nabywanie lub przenoszenie praw z emitowanych w serii papierów wartościowych przy wykorzystaniu środków masowego przekazu albo w inny sposób, jeżeli proponowane nabycie akcji skierowane jest do więcej niż 300 osób albo do nieoznaczonego adresata. Publicznym obrotem nie jest natomiast – w świetle art. 1 § 1 pkt 1 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi – udostępnianie w procesie prywatyzacji przez Skarb Państwa akcji pracownikom danej spółki. W § 1 uchwały nr 18 stwierdzono, że wyraża się zgodę na prywatyzację Banku Handlowego w Warszawie SA, a w § 3 pkt 1 zezwala się Ministrowi Skarbu Państwa na zbycie nie więcej niż 7,14% ogólnej liczby akcji Banku Handlowego w Warszawie SA osobom zatrudnionym w tym Banku, po cenie odpowiadającej wartości nominalnej akcji. Szczegółowe zasady i warunki przydziału akcji pracownikom Banku Handlowego w Warszawie SA miał określić, w świetle § 3 pkt 2 uchwały nr 18, regulamin uchwalony przez Radę tego banku i zatwierdzony przez Ministra Skarbu Państwa.


Wspomnieć też należy, że zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 4 pkt 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, przez udostępnienie akcji rozumie się w szczególności sprzedaż akcji i zbycie praw z akcji, a w art. 23 ust. 2, który znajdował zastosowanie w procesie prywatyzacji Banku Handlowego w Warszawie SA, mówi się o zbywaniu akcji. Należy zatem uznać, że procesowi prywatyzacji, w świetle powyższych uregulowań prawnych, podlegały akcje Banku Handlowego w Warszawie SA należące do Skarbu Państwa. Skoro trwał proces prywatyzacji tego banku i w jego ramach Skarb Państwa, jako 100% akcjonariusz, udostępnił część akcji (nie więcej niż 7,14% ogólnej liczby akcji Banku) pracownikom Banku Handlowego w Warszawie SA (doszło do zaproponowania ich nabycia – sprzedaży i następnie nabycia – zakupu), to stan taki mieścił się w dyspozycji art. 1 § 1 pkt 1 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Przepis art. 2 pkt 3a tej ustawy stanowił, co należy rozumieć przez używane w ustawie pojęcie pierwszej oferty publicznej. Pierwsza oferta publiczna to oferowanie przez właściciela papierów wartościowych nabycia praw z emitowanych w serii papierów wartościowych, jeżeli oferta ma charakter publiczny. W tej sytuacji publiczny charakter oferty należało wywieść z brzmienia początkowej części art. 1 § 1 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Przepis ten formułuje wprost definicję publicznego obrotu papierami wartościowymi oraz zawiera też kwestie dotyczące oferty publicznej. Cechami wyróżniającymi publiczny obrót jest proponowanie nabycia papierów wartościowych z wykorzystaniem środków masowego przekazu albo w inny sposób, jeżeli proponowane nabycie skierowane jest do więcej niż 300 osób albo do nieoznaczonego adresata. Jest to więc oferta o charakterze publicznym, o której mowa w art. 2 pkt 3a ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi.


W świetle art. 1 § 1 pkt 1 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi ustawodawca pozbawia jednak ofertę nabycia akcji przez pracowników danej spółki charakteru publicznego. Tryb zbycia akcji pracowniczych jest odrębny od innych sposobów zbywania akcji jednoosobowych spółek Skarbu Państwa wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, a więc i oferty ogłoszonej publicznie (pkt 2 tego artykułu). Pracownicy mogą mieć udostępniane akcje nie tylko w ramach art. 24, ale także w ramach art. 23 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy.


Biorąc pod uwagę powyższe wywody, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zarzuty skarżących dotyczące zgodności art. 52 pkt 1 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 2 oraz art. 217 Konstytucji, jak również art. 1 § 1 pkt 1 i art. 2 pkt 3a ustawy o publicznym obrocie z art. 2 Konstytucji są oczywiście bezzasadne. Z art. 52 pkt 1 lit. a wprost wynika, że zwalnia się od podatku dochodowego dochody ze sprzedaży akcji dopuszczonych do obrotu publicznego, nabytych na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych albo w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym. Zatem w niniejszej sprawie do dochodów z ich sprzedaży nie mógł mieć on zastosowania, gdyż nie zwalniał od tego podatku dochodów ze sprzedaży akcji w ogóle, a tylko dochody ze sprzedaży akcji nabytych w określony sposób – w drodze oferty publicznej. Dla celów podatkowych ważny był wyłącznie moment i okoliczności nabycia akcji, a nie publiczny obrót akcjami w ogóle. Nie ma wątpliwości, że ich nabycie nastąpiło poza ofertą publiczną, a skoro tak, to dochody ze sprzedaży tych akcji nie korzystały z omawianego zwolnienia podatkowego.


Ponadto, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego okoliczność, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji oferty publicznej, nie oznacza jeszcze, że art. 52 pkt 1 lit. a jest niejasny w rozumieniu art. 2 Konstytucji oraz narusza art. 217 Konstytucji. Jeżeli istnieją inne ustawy zawierające tę definicję, to przy stosowaniu prawa należy się nimi kierować. Ustawa prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi w art. 1 § 1 oraz w art. 2 pkt 3a zawiera definicję publicznego obrotu oraz pierwszej oferty publicznej. Natomiast ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w sposób wyczerpujący określa ich proces prywatyzacji.


Dalsza analiza skargi konstytucyjnej dostarcza kolejnych argumentów za odmową nadania jej dalszego biegu. Przedstawione przez skarżących zarzuty dotyczące § 3 ust. 1 i ust. 2 uchwały nr 18 są niejasno sformułowane. Trybunał Konstytucyjny w początkowej części uzasadnienia dokładnie omówił zagadnienia związane z procesem prywatyzacji Banku Handlowego w Warszawie SA. Nie budzi wątpliwości, że prywatyzacji dokonano w ramach przepisów ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz na podstawie dopuszczalnej w jej świetle uchwały nr 18. Uchwała zezwalała Ministrowi Skarbu Państwa na zbycie nie więcej niż 7,14% ogólnej liczby akcji Banku Handlowego w Warszawie SA osobom zatrudnionym w tym banku, po cenie odpowiadającej wartości nominalnej. Szczegółowe zasady i warunki przydziału akcji pracowniczych określić miał regulamin przydziału akcji uchwalony przez Radę banku i zatwierdzony przez Ministra Skarbu Państwa. Powołana w uchwale nr 18 ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w art. 23 ust. 1 stanowiła, że akcje należące do Skarbu Państwa mogły być zbyte: (1) w drodze przetargu, (2) na podstawie oferty ogłoszonej publicznie, (3) w wyniku rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. Powołany w uchwale nr 18 przepis art. 23 ust. 2 tej ustawy stanowił, że w szczególnych przypadkach Rada Ministrów może, na wniosek Ministra Przekształceń Własnościowych, zezwolić na inny niż określony w ust. 1 tryb zbycia akcji należących do Skarbu Państwa. Oferta publiczna to tylko jeden z możliwych sposobów zbywania akcji Skarbu Państwa, natomiast zbycie akcji Banku Handlowego w Warszawie SA miało nastąpić w innym trybie niż wskazana w art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy, oferta publiczna.


W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, skarga konstytucyjna w zakresie dotyczącym § 3 ust. 1 i 2 uchwały nr 18 jest oczywiście bezzasadna. To, że Rada Ministrów wskazała w ten sposób tryb prywatyzacji nie oznacza jeszcze, że było to podstawą wymierzenia podatku wobec skarżących. Reżim opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy odróżnić od procesu prywatyzacji Banku Handlowego w Warszawie SA.

Skarga dotknięta jest uchybieniami, także w części odnoszącej się do jej podstawy. Skarżący, wbrew wymaganiom wynikającym z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, nie wskazali konstytucyjnych praw podmiotowych naruszonych przez orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 kwietnia 2008 r. wydane w oparciu o kwestionowane przepisy. Tym samym nie został dochowany warunek określenia sposobu naruszenia tych praw. Zarówno w petitum skargi, jak i w jej uzasadnieniu skarżący kwestionują zaskarżone regulacje z punktu widzenia zgodności z art. 2, art. 7, art. 87, art. 93 ust. 1 oraz art. 217 Konstytucji, przy czym zasadnicze rozważania koncentrują się wokół domniemanego naruszenia art. 2 i art. 217 Konstytucji.
Po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarga nie zawiera uzasadnienia w zakresie niezgodności § 3 ust. 1 i 2 uchwały nr 18 z art. 7 oraz art. 93 ust. 1 Konstytucji, w tej części jest więc niedopuszczalna.

Po drugie, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego niewłaściwe jest również uczynienie z art. 2 Konstytucji samodzielnego wzorca kontroli. Jest to możliwe, dopiero gdy skarżący sprecyzują, w zakresie jakich praw lub wolności statuowanych w przepisach konstytucyjnych zasady demokratycznego państwa prawnego doznały niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia. Ogólne wskazanie takich zasad, jako układu odniesienia dla kontroli kwestionowanych przepisów, nie skutkuje samo przez się sprecyzowaniem treści prawa podmiotowego przysługującego skarżącym. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał, że naruszenie zasad zawartych w art. 2 Konstytucji może uzasadniać zarzut niedopuszczalnego wkroczenia przez władzę publiczną w sferę konstytucyjnie chronionych praw i wolności jednostki, jednakże obowiązkiem skarżącego jest określenie sposobu, w jaki zaskarżony przepis, będący podstawą ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, naruszył jego konstytucyjne prawa lub wolności, samo odwołanie się do zasad poprawnej legislacji nie jest wystarczające (zob. wyroki TK z: 10 lipca 2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144; 12 grudnia 2005 r., SK 20/04, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 133; postanowienia TK z: 26 czerwca 2002 r., SK 1/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 53; 17 lutego 1999 r., Ts 154/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 34). Skarga nie zawiera w tym zakresie dostatecznej argumentacji.


Analogiczna ocena musi zostać wyrażona w odniesieniu do art. 217 Konstytucji. Takie określenie podstawy wniesionej skargi także musi być uznane za wadliwe. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wyrażano już pogląd, zgodnie z którym z przepisów wymieniających elementy konstrukcyjne podatku, dla których wymagana jest forma ustawy (art. 217 Konstytucji), nie wynikają bezpośrednio prawa lub wolności, które mogłyby stanowić podstawę skargi konstytucyjnej. W szczególności w wyroku z 5 listopada 2008 r. (SK 79/06, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 153) Trybunał Konstytucyjny – odwołując się także do swojego wcześniejszego orzecznictwa – stwierdził, że w odniesieniu do art. 217 Konstytucji pełną aktualność zachowuje pogląd Trybunału, zgodnie z którym przepis ten określa zakres tzw. władztwa podatkowego i zasady jego urzeczywistniania przez państwo. Nie gwarantuje on jednak wprost obywatelom czy innym podmiotom prawnym określonej wolności lub prawa konstytucyjnego, których ochrona przed naruszeniami mogłaby stanowić samoistny przedmiot skargi konstytucyjnej odpowiadającej wymogom sformułowanym w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Powyższa linia orzecznicza Trybunału, zwłaszcza w odniesieniu do dopuszczalności traktowania art. 217 Konstytucji jako samodzielną podstawę skargi konstytucyjnej, znajduje pełne potwierdzenie i kontynuację w postanowieniu pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego z 16 lutego 2009 r. (Ts 202/06, OTK ZU nr 1/B/2009, poz. 23).


Odnosząc się do zarzutu skarżącego, że § 3 ust. 1 i 2 uchwały nr 18 narusza art. 87 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny uznaje oczywistą bezzasadność powołania tego przepisu ustawy zasadniczej jako wzorca kontroli w rozpatrywanej sprawie, gdyż skarga konstytucyjna może być skutecznym środkiem wszczęcia postępowania przed Trybunałem tylko w wypadku, gdy skarżący z powołanego wzorca (przepisu Konstytucji) wywiedzie swoje prawa podmiotowe podlegające konstytucyjnej ochronie. Tymczasem art. 87 Konstytucji, powołany przez skarżących jako wzorzec kontroli, nie kreuje po stronie obywateli żadnych praw ani wolności konstytucyjnych. Jest to przepis, który wymienia formy aktów, w jakich mogą być stanowione w Rzeczypospolitej Polskiej normy prawne o charakterze powszechnie obowiązującym (źródła prawa). Zobowiązuje zatem organy władzy publicznej do realizacji przyznanych im kompetencji prawotwórczych jedynie w formach konstytucyjnie określonych.


Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 ustawy o TK, odmawia nadania jej dalszego biegu.