SK 18/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:IV CO 16/81
Pełny tekst orzeczenia
77/7/A/2011
POSTANOWIENIE
z dnia 14 września 2011 r.
Sygn. akt SK 18/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Teresa Liszcz,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 września 2011 r., wniosku sędziego Trybunału Konstytucyjnego Piotra Tulei o wyłączenie od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Magdaleny Zawieruchy, sygn. akt SK 18/11, dotyczącej zbadania zgodności art. 950 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 26 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182 poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112 poz. 654) wyłączyć sędziego Piotra Tuleję od udziału w postępowaniu w sprawie o sygn. akt SK 18/11.
UZASADNIENIE
1. Pismem z 13 września 2011 r., sędzia Piotr Tuleja zwrócił się do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wyłączenie go od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Magdaleny Zawieruchy, sygn. akt SK 18/11, z uwagi na kilkunastoletnią znajomość z pełnomocnikiem skarżącej, który był zatrudniony na stanowisku asystenta na Wydziale Prawa i Administracji UJ. Obecnie pełnomocnik skarżącej jest kierownikiem Szkoły Prawa Austriackiego na Wydziale Prawa i Administracji UJ, z którą sędzia współpracuje. Wobec powyższego sędzia uznał, że zachodzi przesłanka jego wyłączenia.
2. Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Instytucja wyłączenia sędziego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym została uregulowana w art. 26 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK). Obejmuje ona wyłączenie sędziego z mocy ustawy (art. 26 ust. 1), które, niezależne od jakiejkolwiek inicjatywy (zainteresowanego sędziego, uczestnika postępowania czy składu orzekającego), następuje w przypadku stwierdzenia okoliczności powodującej wyłączenie, wskazanej w pkt 1, 2 oraz 3 art. 26 ustawy o TK. Poza ustanowionym w art. 26 ust. 1 wyłączeniem z mocy ustawy, przepis ten w ust. 2 przewiduje wyłączenie sędziego „jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności”. W tym przypadku wyłączenia dokonuje się na wniosek tego sędziego lub uczestnika postępowania albo z urzędu.
Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie podkreśla się, że przy wyłączeniu sędziego od udziału w postępowaniu z powodu wątpliwości co do jego bezstronności istotne jest nie to, czy sędziemu można postawić uzasadniony zarzut braku obiektywizmu, ale czy z punktu widzenia strony nie zachodzą okoliczności, które mogą budzić wątpliwości co do bezstronności sędziego (postanowienie SN z 13 listopada 1981 r., sygn. IV CO 16/81, LEX nr 8368; por. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 90-94). Chodzi tu o pewnego rodzaju nastawienie psychiczne, którego nie da się zdefiniować i wyczerpująco opisać, zwłaszcza, że wszystkie przesłanki wyłączenia są nieostre. W przypadku, kiedy z wnioskiem o wyłączenie występuje sam sędzia, istotne dla oceny czy zachodzą okoliczności mogące wywoływać wątpliwość co do jego bezstronności, jest także jego subiektywne odczucie.
W opinii sędziego Piotra Tulei fakt znajomości i współpracy z pełnomocnikiem strony może zostać uznany przez osoby zainteresowane wynikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, a także przez osoby trzecie, za wywołujący wątpliwości co do bezstronności sędziego. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela tę opinię. W związku z tym istnieją podstawy do wyłączenia sędziego od udziału w postępowaniu.
Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 14 września 2011 r.
Sygn. akt SK 18/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Teresa Liszcz,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 września 2011 r., wniosku sędziego Trybunału Konstytucyjnego Piotra Tulei o wyłączenie od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Magdaleny Zawieruchy, sygn. akt SK 18/11, dotyczącej zbadania zgodności art. 950 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 26 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182 poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112 poz. 654) wyłączyć sędziego Piotra Tuleję od udziału w postępowaniu w sprawie o sygn. akt SK 18/11.
UZASADNIENIE
1. Pismem z 13 września 2011 r., sędzia Piotr Tuleja zwrócił się do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wyłączenie go od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Magdaleny Zawieruchy, sygn. akt SK 18/11, z uwagi na kilkunastoletnią znajomość z pełnomocnikiem skarżącej, który był zatrudniony na stanowisku asystenta na Wydziale Prawa i Administracji UJ. Obecnie pełnomocnik skarżącej jest kierownikiem Szkoły Prawa Austriackiego na Wydziale Prawa i Administracji UJ, z którą sędzia współpracuje. Wobec powyższego sędzia uznał, że zachodzi przesłanka jego wyłączenia.
2. Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Instytucja wyłączenia sędziego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym została uregulowana w art. 26 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK). Obejmuje ona wyłączenie sędziego z mocy ustawy (art. 26 ust. 1), które, niezależne od jakiejkolwiek inicjatywy (zainteresowanego sędziego, uczestnika postępowania czy składu orzekającego), następuje w przypadku stwierdzenia okoliczności powodującej wyłączenie, wskazanej w pkt 1, 2 oraz 3 art. 26 ustawy o TK. Poza ustanowionym w art. 26 ust. 1 wyłączeniem z mocy ustawy, przepis ten w ust. 2 przewiduje wyłączenie sędziego „jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności”. W tym przypadku wyłączenia dokonuje się na wniosek tego sędziego lub uczestnika postępowania albo z urzędu.
Zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie podkreśla się, że przy wyłączeniu sędziego od udziału w postępowaniu z powodu wątpliwości co do jego bezstronności istotne jest nie to, czy sędziemu można postawić uzasadniony zarzut braku obiektywizmu, ale czy z punktu widzenia strony nie zachodzą okoliczności, które mogą budzić wątpliwości co do bezstronności sędziego (postanowienie SN z 13 listopada 1981 r., sygn. IV CO 16/81, LEX nr 8368; por. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 90-94). Chodzi tu o pewnego rodzaju nastawienie psychiczne, którego nie da się zdefiniować i wyczerpująco opisać, zwłaszcza, że wszystkie przesłanki wyłączenia są nieostre. W przypadku, kiedy z wnioskiem o wyłączenie występuje sam sędzia, istotne dla oceny czy zachodzą okoliczności mogące wywoływać wątpliwość co do jego bezstronności, jest także jego subiektywne odczucie.
W opinii sędziego Piotra Tulei fakt znajomości i współpracy z pełnomocnikiem strony może zostać uznany przez osoby zainteresowane wynikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, a także przez osoby trzecie, za wywołujący wątpliwości co do bezstronności sędziego. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela tę opinię. W związku z tym istnieją podstawy do wyłączenia sędziego od udziału w postępowaniu.
Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.