Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 4 listopada 2011 r.
Sygn. akt Ts 262/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Zubik – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Mirosław Granat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 marca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Bohdana K.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 8 października 2010 r. zakwestionowana została ustawa z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, ze zm.) z art. 17 ust. 2, art. 79 ust. 1 w związku z art. 30-86 Konstytucji.
Skarżący wskazał, że zakwestionowane przepisy odbierają prawo do wykonywania zawodu adwokata, zwłaszcza, gdy porówna się je z regulacją zawartą w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, ze zm.).
Skarżący uruchomił postępowanie skargowokonstytucyjne bez związku z określonym stanem faktycznym. Na podstawie własnych przemyśleń i rozważań zaskarża całą ustawę Prawo o adwokaturze. Zakwestionowane przepisy nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu ani organu administracji publicznej.
Postanowieniem z 14 marca 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu postanowienia Trybunał wskazał, że skierowana skarga konstytucyjna nosiła znamiona actio popularis. Wbrew wymogom wynikającym z Konstytucji i ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarżący zmierzał do uruchomienia abstrakcyjnej kontroli konstytucyjności prawa, gdyż zakwestionował przepisy bez jakiegokolwiek związku z wydaniem orzeczenia organu władzy publicznej.
Na powyższe postanowienie skarżący wniósł w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym podniósł, że Trybunał Konstytucyjny dopuścił się błędnej wykładni „art. 8, art. 87 ust. 1, art. 30-86 Konstytucji (…) w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, przez to, że Trybunał (…) nie rozpoznał istoty sprawy dotyczącej uchylenia (…) ustawy (…) Prawo o adwokaturze (…) wydanej w wyniku zamachu stanu WRON i wprowadzenia stanu wojennego (…) wymierzonego w Naród Polski”. Skarżący przywołał treść art. 46 ust. 1 ustawy o TK, zgodnie z którym skarga konstytucyjna może zostać wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu przewidzianej drogi prawnej. W ocenie skarżącego procedura taka nie była przewidziana w sprawie i dlatego uprawnione było wystąpienie ze skargą konstytucyjną.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że zażalenie na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej powinno dotyczyć podstaw, na których odmowa ta była oparta. Przedmiotem postępowania zażaleniowego jest bowiem ustalenie ich prawidłowości. Z tego względu Trybunał Konstytucyjny nie odnosił się do zawartych w środku odwoławczym ocen, polemik i wniosków niepozostających w związku z zaskarżonym postanowieniem.
Przechodząc natomiast do kwestii obowiązku wyczerpania drogi prawnej, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że przedmiot skargi konstytucyjnej został określony w samej Konstytucji; może nim być jedynie konstytucyjność podstawy prawnej ostatecznego orzeczenia wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej o konstytucyjnych prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. W odróżnieniu od wniosków kierowanych przez podmioty wyliczone w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji, skarga nie jest środkiem uruchamiania tzw. kontroli abstrakcyjnej, a więc realizowanej w oderwaniu od płaszczyzny stosowania kwestionowanych przepisów. W konsekwencji, skarżący może uczynić przedmiotem zaskarżenia wyłącznie przepisy zastosowane w jego sprawie, które legły u podstaw ostatecznego jej rozstrzygnięcia przez sąd lub organ administracji publicznej (zob. postanowienie TK z 25 października 1999 r., SK 22/98, OTK ZU nr 6/1999, poz. 122). Warunkiem sine qua non rozpoznania skargi jest więc legitymowanie się przez skarżącego orzeczeniem organu władzy publicznej wydanym na podstawie kwestionowanego w skardze przepisu (art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Skarżący zaskarżył Prawo o adwokaturze nie legitymując się ostatecznym orzeczeniem organu władzy publicznej, stąd zasadne było wydanie postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny zwraca również uwagę, że obowiązek wyczerpania drogi prawnej ma charakter ustawowy i obiektywny, a tym samym jest niezależny od oceny zasadności jego spełnienia dokonywanej przez skarżącego.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.