Pełny tekst orzeczenia

463/5/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 6 marca 2012 r.

Sygn. akt Ts 3/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Zubik,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja T. w sprawie zgodności:

art. 39823 § 2 zdanie drugie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 30 grudnia 2011 r. (data nadania) Andrzej T. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 39823 § 2 zdanie drugie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 176 ust. 1 Konstytucji. Wskazał, że przepis ten narusza zasadę dwuinstancyjności orzekania.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Postanowieniem z 18 kwietnia 2011 r. (sygn. akt I C 454/10), wydanym przez referendarza sądowego, Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim – Wydział I Cywilny oddalił wniosek skarżącego o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu. Postanowienie to zostało utrzymane w mocy postanowieniem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim – Wydział I Cywilny z 16 maja 2011 r. (sygn. akt I C 454/10) wydanym w wyniku wniesienia przez skarżącego skargi na orzeczenie referendarza sądowego.

Zdaniem skarżącego, zakwestionowany przepis narusza zasadę dwuinstancyjności orzekania, która wymaga, aby odwołanie od orzeczenia sądu pierwszej instancji rozpoznawał sąd odwoławczy wyższej instancji. Skargę na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie kosztów sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie o odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu rozpatruje bowiem, działając jako sąd drugiej instancji, sędzia tego samego sądu i wydziału, w którym orzekał referendarz sądowy. Tymczasem, zdaniem skarżącego, środki odwoławcze od postanowień sądu okręgowego powinien rozpatrywać sąd apelacyjny, niezależnie od tego, czy postanowienia te zostały wydane przez referendarza sądowego czy sędziego. Skarżący wskazuje ponadto, że w wypadku innych orzeczeń referendarza sądowego niż wymienione w art. 39823 § 1 k.p.c. postanowienia dotyczące kosztów sądowych i kosztów procesu oraz przyznania pomocy prawnej z urzędu, zachowana jest procedura dwuinstancyjna. Na pozostałe orzeczenia referendarza przysługuje bowiem skarga do sądu, w którym wydano orzeczenie, który orzeka jako sąd pierwszej instancji i od orzeczenia którego przysługuje następnie odpowiedni środek odwoławczy.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 stycznia 2012 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: podanie daty doręczenia skarżącemu postanowienia Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 16 maja 2011 r. (sygn. akt I C 454/10), podanie daty doręczenia pełnomocnikowi skarżącego pisma Okręgowej Rady Adwokackiej w Zielonej Górze z 19 października 2011 r. o wyznaczeniu go pełnomocnikiem z urzędu do sporządzenia skargi konstytucyjnej, wskazanie konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego, które zostały naruszone ostatecznym rozstrzygnięciem opartym na zaskarżonym przepisie oraz dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego przez zaskarżony art. 39823 § 2 zdanie drugie k.p.c.

W piśmie z 3 lutego 2012 r. (data nadania) pełnomocnik skarżącego ustosunkował się do powyższego zarządzenia. Wskazał, że postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 16 maja 2011 r. zostało doręczone skarżącemu 27 maja 2011 r., zaś pismo Okręgowej Rady Adwokackiej w Zielonej Górze zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego 25 października 2011 r. Ponadto stwierdził, że konstytucyjnym prawem skarżącego, które zostało naruszone jest „prawo do dwuinstancyjności Sądu, wynikające z art. 176 Konstytucji”, a naruszenie to nastąpiło przez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia przez ten sam sąd, który wydawał zaskarżone orzeczenie w sprawie skarżącego.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W myśl art. 46 ust. 1 tejże ustawy skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Analiza skargi konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie, prowadzi do wniosku, że skarga ta nie spełnia warunków nadania jej dalszego biegu, gdyż została złożona z naruszeniem ustawowego terminu do jej wniesienia.

Wskazane przez skarżącego jako ostateczne rozstrzygnięcie w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z 16 maja 2011 r. zostało doręczone skarżącemu 27 maja 2011 r. Od tej daty rozpoczął swój bieg trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej. Zgodnie z art. 48 ust. 2 ustawy o TK, bieg tego terminu uległ zawieszeniu 10 sierpnia 2011 r., kiedy to skarżący złożył wniosek o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. Pełnomocnik taki został ustanowiony postanowieniem Sądu Rejonowego w Myśliborzu – I Wydział Cywilny z 30 września 2011 r. (sygn. akt I Co 1776/11) oraz wyznaczony pismem Okręgowej Rady Adwokackiej w Zielonej Górze z 19 października 2011 r. Pełnomocnik skarżącego otrzymał to pismo 25 października 2011 r. i od tego dnia rozpoczął się dalszy bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Skarga została nadana w placówce pocztowej 30 grudnia 2011 r. W związku z powyższym, należy uznać, że bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczął się 27 maja 2011 r. i uległ zawieszeniu 10 sierpnia 2011 r. (75 dni). Rozpoczęcie dalszego biegu terminu nastąpiło 25 października 2011 r. Do jego upływu pozostało 15 dni, a więc termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie upłynął 9 listopada 2011 r. Skarga została złożona 30 grudnia 2011 r., a więc z przekroczeniem wskazanego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK terminu o 51 dni. Na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 oraz art. 46 ust. 1 ustawy o TK, stanowi to samodzielną podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.