Pełny tekst orzeczenia

446/5/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 10 października 2012 r.

Sygn. akt Ts 157/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Zubik – przewodniczący

Andrzej Rzepliński – sprawozdawca

Leon Kieres,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 lipca 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej PKS Tychy Sp. z o.o.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



1. W skardze konstytucyjnej z 13 maja 2011 r. PKS Tychy Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 101 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 oraz z art. 45 ust. 1 Konstytucji, jak również art. 217 § 2 i art. 299 k.p.c. z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Do skargi konstytucyjnej załączone zostały dwa orzeczenia sądu II instancji: wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach – XIX Wydział Gospodarczy z 29 marca 2011 r. (sygn. akt XIX Ga 55/11) oraz wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach – XIX Wydział Gospodarczy z 29 marca 2011 r. (sygn. akt XIX Ga 56/11).



2. Postanowieniem z 12 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu z następujących przyczyn. Po pierwsze, w zakresie dotyczącym zgodności art. 101 k.p.c. z art. 2 oraz z art. 45 ust. 1 Konstytucji podstawą odmowy było nieuzyskanie ostatecznego orzeczenia wydanego w oparciu o zaskarżony przepis. Odnosiło się to do obu skarg związanych z wyrokami Sądu Okręgowego w Katowicach – XIX Wydział Gospodarczy Odwoławczy z 29 marca 2011 r.: zarówno o sygn. akt XIX Ga 55/11, jak i o sygn. akt XIX Ga 56/11. Po drugie, podstawą odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie dotyczącym niezgodności art. 217 § 2 oraz art. 299 k.p.c. z Konstytucją była okoliczność, że w postępowaniu zakończonym wyrokiem sądu II instancji w sprawie o sygn. akt XIX Ga 55/11 skarżąca nie wyczerpała wszystkich dostępnych środków procesowych, co z kolei uniemożliwiło jej realizację konstytucyjnych praw lub wolności. Po trzecie, Trybunał uznał za oczywiście bezzasadny zarzut naruszenia Konstytucji przez art. 217 § 2 oraz art. 299 k.p.c. w związku ze sprawą o sygn. akt XIX Ga 56/11, ponieważ przedmiotem skargi konstytucyjnej było przede wszystkim przyjęcie w sprawie skarżącej niekorzystnej dla strony wykładni zaskarżonych przepisów. Ponadto w sprawie o sygn. akt XIX Ga 56/11 skarżąca nie wykazała naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności, ponieważ sama dobrowolnie zrezygnowała z możliwości uczestniczenia w przesłuchaniu stron przeprowadzonym przez sąd I instancji.



3. Powyższe postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem z 26 lipca 2012 r. W ocenie skarżącej „użycie w uzasadnieniu postanowienia z 12 lipca 2012 r. zwrotów »Trybunał ocenił« oraz »Trybunał uznał« i »Trybunał zważył« wskazuje na merytoryczne, procesowe rozpoznanie skargi”, co wykracza poza granice wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej. Ponadto, zdaniem skarżącej, art. 101 k.p.c. był podstawą ostatecznego orzeczenia w jej sprawie. Skarżąca stwierdziła też, że podstawą skargi mogą być dwa identyczne rozstrzygnięcia wydane w stosunku do tej samej strony, w tym samym dniu, z użyciem tych samych norm prawnych. W opinii skarżącej zarzuty niekonstytucyjności art. 217 § 2 oraz art. 299 k.p.c. są uzasadnione, ponieważ sąd może w sposób swobodny, a nawet dowolny dopuszczać materiał dowodowy wnioskowany przez stronę.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



4. Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w wyniku wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest jedynie prawidłowość dokonanego w nim rozstrzygnięcia.



5. Przedstawiona w zażaleniu argumentacja skarżącej, w myśl której użycie w zakwestionowanym postanowieniu słów „zważył”, „uznał” czy „ocenił” jest wyrazem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej na etapie wstępnej kontroli, świadczy o niezrozumieniu istoty skargi konstytucyjnej oraz postępowania nią inicjowanego. Powyższy wywód wskazuje bowiem, że skarżąca nie dostrzega celu wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej, którym jest zbadanie, czy skarga odpowiada warunkom formalnym oraz czy nie jest oczywiście bezzasadna (art. 36 ust. 2 i 3 w zw. z art. 47 i art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). To właśnie tymi kryteriami kieruje się Trybunał, dokonując wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej. Użycie w treści orzeczenia wskazanych sformułowań nie świadczy o przekroczeniu granic wstępnej kontroli. Przekonuje o tym jednoznaczna treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, odpowiadająca wymogom określonym w ustawie o TK.



6. Twierdzenie skarżącej, że podstawą ostatecznego orzeczenia w jej sprawie był art. 101 k.p.c., a nie tylko art. 47912 § 2 k.p.c., jest sprzeczne z treścią obu dołączonych do skargi wyroków sądu II instancji (sygn. akt XIX Ga 55/11 i XIX Ga 56/11). W tych rozstrzygnięciach sąd okręgowy rozpoznał postawiony przez skarżącą (pozwaną) zarzut naruszenia art. 47912 § 4 k.p.c., który to przepis określa szczególny przypadek obciążenia kosztami strony powodowej w postępowaniu gospodarczym, gdy powód nie wyczerpał postępowania reklamacyjnego zgodnie z art. 47912 § 2 k.p.c. Oznacza to – jak trafnie wskazał Trybunał w postanowieniu z 12 lipca 2012 r. że w ostatecznych orzeczeniach sąd II instancji nie badał prawidłowości zaskarżonych wyroków w kontekście treści art. 101 k.p.c., ale przepis ten został powołany dla zilustrowania hipotetycznego przebiegu obu spraw.



7. Ponadto skarżąca wskazuje w zażaleniu, że podstawą skargi mogą być dwa identyczne rozstrzygnięcia wydane w stosunku do tej samej strony w tym samym dniu z użyciem tych samych norm prawnych. W związku z powyższym zauważyć należy, że Trybunał w zakwestionowanym postanowieniu odniósł się do zarzutów skargi konstytucyjnej sformułowanych w związku z dwoma orzeczeniami sądu II instancji: z wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach XIX Wydział Gospodarczy z 29 marca 2011 r. (sygn. akt XIX Ga 55/11) oraz z wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach – XIX Wydział Gospodarczy z 29 marca 2011 r. (sygn. akt XIX Ga 56/11).



8. W pozostałym zakresie w zażaleniu zostały powielone argumenty zawarte w skardze konstytucyjnej, których nietrafność Trybunał wykazał w postanowieniu o odmowie nadania skardze dalszego biegu. Polemika ze stanowiskiem Trybunału polega na powtórzeniu twierdzeń o niekonstytucyjności kwestionowanych art. 217 § 2 oraz art. 299 k.p.c., które to przepisy zdaniem skarżącej – naruszają prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Tymczasem w postanowieniu z 12 lipca 2012 r. Trybunał podał trzy konkretne podstawy odmowy nadania skardze dalszego biegu w tym zakresie, do których skarżąca nie odniosła się w zażaleniu. Jak wskazał Trybunał w zakwestionowanym orzeczeniu, w odniesieniu do sprawy o sygn. akt XIX Ga 55/11 skarżąca nie wyczerpała wszystkich dostępnych środków procesowych (nie złożyła stosownego zastrzeżenia do protokołu), co z kolei uniemożliwiło jej realizację konstytucyjnych praw lub wolności (rozpoznanie zarzutów apelacji przez sąd II instancji). Natomiast w związku z postępowaniem zakończonym wyrokiem sądu II instancji w sprawie o sygn. akt XIX Ga 56/11 skarżąca zakwestionowała nie treść przepisów, ale ich zastosowanie w konkretnym postępowaniu, a ponadto nie wykazała naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności, ponieważ dobrowolnie zrezygnowała z udziału w przesłuchaniu stron przeprowadzonym przez sąd I instancji. Okoliczności te, jak słusznie wskazano w zaskarżonym postanowieniu, przesądziły o braku podstaw do nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



9. Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy o TK nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.