Ts 300/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
91/1/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 26 czerwca 2012 r.
Sygn. akt Ts 300/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jacka S. w sprawie zgodności:
art. 1208 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 18 października 2011 r. Jacek S. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 1208 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarga została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie (dalej: sąd polubowny) wyrokiem z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. akt SA 153/09) zasądził od skarżącego na rzecz powoda kwotę 73 784,41 zł z odsetkami. Strona powodowa złożyła wniosek o wykładnię i uzupełnienie wyżej wymienionego wyroku oraz na podstawie art. 1203 § 1 k.p.c. wniosła o przedłużenie terminu do złożenia tego wniosku. Sąd polubowny postanowieniem z 28 czerwca 2010 r. (sygn. akt SA 153/09) odmówił przedłużenia terminu do złożenia wniosku o wykładnię i uzupełnienie wyroku. Skarżący 3 sierpnia 2010 r. wniósł skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego. Postanowieniem z 21 października 2010 r., sygn. akt VI GC 112/10, Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy odrzucił skargę jako wniesioną po terminie. Skarżący zaskarżył to orzeczenie. Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny postanowieniem z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) oddalił zażalenie. Następnie 2 lutego 2011 r. skarżący wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o wstrzymanie wykonania postanowień: Sądu Okręgowego w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy z 21 października 2010 r., sygn. akt VI GC 112/10, oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10). Postanowieniem z 22 kwietnia 2011 r. (sygn. akt VI GC 112/10), Sąd Okręgowy w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy oddalił wnioski o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o wstrzymanie wykonania postanowień. Zażalenie na to postanowienie zostało tylko częściowo uwzględnione, w zakresie kosztów postępowania, natomiast w pozostałym zakresie oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I ACz 939/11).
W ocenie skarżącego niekonstytucyjność art. 1208 § 1 k.p.c. polega na tym, że istnieje niepewność co do początku biegu terminu na złożenie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, w sytuacji, gdy jedna ze stron postępowania arbitrażowego zdecydowała się złożyć wniosek o uzupełnienie, sprostowanie lub wykładnię wyroku sądu polubownego. Narusza to konstytucyjne prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Dodatkowo skarżący podkreśla, że zakwestionowany art. 1208 § 1 k.p.c. jest niezgodny z art. 2 Konstytucji (zasadą demokratycznego państwa prawnego), ponieważ „zmusza strony postępowania cywilnego do zaskarżenia wyroku sądu polubownego zanim ustalony zostanie jego ostateczny kształt i wykładnia”.
Zarządzeniem z 2 kwietnia 2012 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej. Po pierwsze, przez wyjaśnienie, kiedy zostało doręczone skarżącemu postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10). Po drugie, przez nadesłanie pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżących w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, określającego dokładnie sprawę, do której zostało sporządzone (przedmiot skargi).
W piśmie z 18 kwietnia 2012 r. skarżący wyjaśnił, że postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) doręczono mu 27 stycznia 2011 r. Nadesłał również pełnomocnictwo szczególne.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne do stwierdzenia jej dopuszczalności.
Zgodnie z zaskarżonym art. 1208 § 1 k.p.c., skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia wyroku lub jeżeli strona wniosła o uzupełnienie, sprostowanie bądź wykładnię wyroku – w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia przez sąd polubowny orzeczenia rozstrzygającego o tym wniosku.
Trybunał przypomina, że została wniesiona jedna skarga konstytucyjna i możliwe było wskazanie tylko jednego ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach konstytucyjnych skarżącej. Do skargi konstytucyjnej załączone zostały następujące orzeczenia: wyrok Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. akt SA 153/09); postanowienie sądu polubownego z 28 czerwca 2010 r. (sygn. akt SA 153/09); postanowienie Sądu Okręgowego w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy z 21 października 2010 r. (sygn. akt VI GC 112/10), o odrzuceniu skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) o oddaleniu zażalenia na postanowienie z 21 października 2010 r.; postanowienie z 22 kwietnia 2011 r. (sygn. akt VI GC 112/10) Sądu Okręgowego w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy o oddaleniu wniosków o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o wstrzymanie wykonania postanowień, a ponadto postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I ACz 939/11) zmieniające orzeczenie z 22 kwietnia 2011 r. w zakresie kosztów postępowania, natomiast oddalające zażalenie w pozostałym zakresie.
Skarżący w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wyjaśnił, że ostatecznym orzeczeniem o jego prawach i wolnościach jest postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) o oddaleniu zażalenia na postanowienie z 21 października 2010 r. Określenie to wiąże Trybunał Konstytucyjny, ponieważ wyłącznie do skarżącego należy wskazanie ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie, w związku z którą wnosi skargę konstytucyjną (por. art. 46 ust. 1 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wniesienie jej w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie. Trybunał stwierdza, że bieg trzymiesięcznego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej w związku z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) o oddaleniu zażalenia na postanowienie z 21 października 2010 r., rozpoczął się następnego dnia po doręczeniu skarżącemu tego orzeczenia, tj. 28 stycznia 2011 r., i upłynął 28 kwietnia 2011 r. Tymczasem skargę konstytucyjną wniesiono 18 października 2011 r., czyli z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu.
Niezrozumiałe są wywody zawarte w skardze konstytucyjnej, w myśl których „wydanie tego orzeczenia nie wyczerpało przysługującej skarżącemu drogi prawnej. Co prawda, (…) skarżącemu nie przysługiwało prawo do wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego (…) ani zażalenie do Sądu Najwyższego (…). Jednakże z momentem otrzymania prawomocnego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku po stronie skarżącego zaktualizowało się uprawnienie do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego”. Przyjęcie tej argumentacji prowadziłoby do obejścia art. 46 ust. 1 ustawy o TK, ustalającego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, oraz umożliwiałoby niczym nieuzasadnione wydłużanie terminu ustawowego przez podmioty, które np. wnosiłyby o przywrócenie terminu do dokonania czynności jaka zainicjowała zakończone już postępowanie lub nawet po kilku latach zdecydowałyby się skorzystać z nadzwyczajnych środków prawnych przewidzianych w k.p.c. Jeżeli zatem skarżący chciał kwestionować konstytucyjność art. 1208 § 1 k.p.c., to zobowiązany był do wniesienia skargi konstytucyjnej w terminie określonym w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, którego bieg rozpoczął się dzień po doręczeniu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10), nie zaś postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I ACz 939/11).
Wobec niespełnienia przesłanki formalnej wynikającej z art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, polegającej na konieczności wniesienia skargi konstytucyjnej w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie, Trybunał odmówił nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej.
Jedynie na marginesie Trybunał wskazuje, że zarzut, w myśl którego „nawet gdyby przyjąć, że orzeczenie sądu polubownego [postanowienie sądu polubownego z 28 czerwca 2010 r. (sygn. akt SA 153/09) odmawiające przedłużenia terminu do złożenia wniosku o wykładnię i uzupełnienie wyroku] miało charakter formalny, to z literalnego brzmienia przepisu art. 1208 k.p.c. nie wynika wcale, że orzeczenie rozstrzygające o wniosku musi mieć charakter merytoryczny”, nie spełnia warunku polegającego na konieczności wykazania naruszenia prawa do sądu oraz zasad demokratycznego państwa prawnego.
W uzasadnieniu skargi dodatkowo stwierdzono, że „w konkretnych stanach faktycznych brzmienie tego przepisu [art. 1208 § 1 k.p.c.] może prowadzić do znacznych rozbieżności w zakresie tego, kiedy rozpoczyna swój bieg termin do wniesienia skargi o uchylenia wyroku sądu polubownego”, zaś „na skutek ww. postanowienia [Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10)] wniesiona przez skarżącego skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego została odrzucona ze względów formalnych”.
Oceniając tak postawione zarzuty, Trybunał uznał, że przedmiotem skargi konstytucyjnej jest przede wszystkim przyjęcie w sprawie skarżącego takiej wykładni zaskarżonego przepisu, która skutkowała odrzuceniem skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego. Tym samym niniejsza skarga jest w istocie skargą na zastosowanie prawa w sprawie, a stosowanie prawa przez sądy – choćby nawet stosowanie błędne – pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 21 grudnia 2004 r., SK 19/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 118).
Należy podkreślić, że „skarga konstytucyjna wedle Konstytucji nie jest skargą »na rozstrzygnięcie«, lecz skargą »na przepis«. Gdy przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją – skarga nie służy. To kształtuje w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności” (wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).
Trybunał zauważa również, że skarżący, składając skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego, którą Sąd Okręgowy w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy postanowieniem z 21 października 2010 r. (sygn. akt VI GC 112/10) odrzucił jako wniesioną po terminie, nie złożył wraz z tą skargą wniosku o przywrócenie terminu do jej wniesienia, mimo że art. 169 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. przewiduje możliwość ubiegania się o przywrócenie terminu do dokonania czynności tylko wraz z jej dokonaniem.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że przy rozpatrywaniu skargi szczególnie istotne wydaje się zwrócenie uwagi na zabezpieczenie interesu prawnego skarżących. Możliwe jest to jednak dopiero w przypadku wykazania przez skarżących minimalnej choćby staranności w trosce o zabezpieczenie tychże interesów. Skoro skarżący zaniechał złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego wraz z dokonaniem tej czynności, nie może obecnie wykorzystywać skargi konstytucyjnej „jako instrumentu służącego korygowaniu zaniedbań, popełnionych w postępowaniu poprzedzającym jej wniesienie” (por. postanowienia TK z: 16 października 2002 r., SK 43/01, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 77; 17 marca 1998 r., Ts 27/97, OTK ZU nr 2/B/1998, poz. 20 oraz 21 września 2006 r., SK 10/06, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 117). W tym zakresie zatem skarżący nie wykazał naruszenia swoich praw konstytucyjnych, zatem zarzuty naruszenia art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji są oczywiście bezzasadne.
Z przedstawionych wyżej powodów, na podstawie o art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 26 czerwca 2012 r.
Sygn. akt Ts 300/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Jacka S. w sprawie zgodności:
art. 1208 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 18 października 2011 r. Jacek S. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 1208 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarga została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie (dalej: sąd polubowny) wyrokiem z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. akt SA 153/09) zasądził od skarżącego na rzecz powoda kwotę 73 784,41 zł z odsetkami. Strona powodowa złożyła wniosek o wykładnię i uzupełnienie wyżej wymienionego wyroku oraz na podstawie art. 1203 § 1 k.p.c. wniosła o przedłużenie terminu do złożenia tego wniosku. Sąd polubowny postanowieniem z 28 czerwca 2010 r. (sygn. akt SA 153/09) odmówił przedłużenia terminu do złożenia wniosku o wykładnię i uzupełnienie wyroku. Skarżący 3 sierpnia 2010 r. wniósł skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego. Postanowieniem z 21 października 2010 r., sygn. akt VI GC 112/10, Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy odrzucił skargę jako wniesioną po terminie. Skarżący zaskarżył to orzeczenie. Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny postanowieniem z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) oddalił zażalenie. Następnie 2 lutego 2011 r. skarżący wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o wstrzymanie wykonania postanowień: Sądu Okręgowego w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy z 21 października 2010 r., sygn. akt VI GC 112/10, oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10). Postanowieniem z 22 kwietnia 2011 r. (sygn. akt VI GC 112/10), Sąd Okręgowy w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy oddalił wnioski o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o wstrzymanie wykonania postanowień. Zażalenie na to postanowienie zostało tylko częściowo uwzględnione, w zakresie kosztów postępowania, natomiast w pozostałym zakresie oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I ACz 939/11).
W ocenie skarżącego niekonstytucyjność art. 1208 § 1 k.p.c. polega na tym, że istnieje niepewność co do początku biegu terminu na złożenie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, w sytuacji, gdy jedna ze stron postępowania arbitrażowego zdecydowała się złożyć wniosek o uzupełnienie, sprostowanie lub wykładnię wyroku sądu polubownego. Narusza to konstytucyjne prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Dodatkowo skarżący podkreśla, że zakwestionowany art. 1208 § 1 k.p.c. jest niezgodny z art. 2 Konstytucji (zasadą demokratycznego państwa prawnego), ponieważ „zmusza strony postępowania cywilnego do zaskarżenia wyroku sądu polubownego zanim ustalony zostanie jego ostateczny kształt i wykładnia”.
Zarządzeniem z 2 kwietnia 2012 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej. Po pierwsze, przez wyjaśnienie, kiedy zostało doręczone skarżącemu postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10). Po drugie, przez nadesłanie pełnomocnictwa szczególnego do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżących w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, określającego dokładnie sprawę, do której zostało sporządzone (przedmiot skargi).
W piśmie z 18 kwietnia 2012 r. skarżący wyjaśnił, że postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) doręczono mu 27 stycznia 2011 r. Nadesłał również pełnomocnictwo szczególne.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne do stwierdzenia jej dopuszczalności.
Zgodnie z zaskarżonym art. 1208 § 1 k.p.c., skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia wyroku lub jeżeli strona wniosła o uzupełnienie, sprostowanie bądź wykładnię wyroku – w ciągu trzech miesięcy od dnia doręczenia przez sąd polubowny orzeczenia rozstrzygającego o tym wniosku.
Trybunał przypomina, że została wniesiona jedna skarga konstytucyjna i możliwe było wskazanie tylko jednego ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach konstytucyjnych skarżącej. Do skargi konstytucyjnej załączone zostały następujące orzeczenia: wyrok Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie z 15 kwietnia 2010 r. (sygn. akt SA 153/09); postanowienie sądu polubownego z 28 czerwca 2010 r. (sygn. akt SA 153/09); postanowienie Sądu Okręgowego w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy z 21 października 2010 r. (sygn. akt VI GC 112/10), o odrzuceniu skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) o oddaleniu zażalenia na postanowienie z 21 października 2010 r.; postanowienie z 22 kwietnia 2011 r. (sygn. akt VI GC 112/10) Sądu Okręgowego w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy o oddaleniu wniosków o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o wstrzymanie wykonania postanowień, a ponadto postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I ACz 939/11) zmieniające orzeczenie z 22 kwietnia 2011 r. w zakresie kosztów postępowania, natomiast oddalające zażalenie w pozostałym zakresie.
Skarżący w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wyjaśnił, że ostatecznym orzeczeniem o jego prawach i wolnościach jest postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) o oddaleniu zażalenia na postanowienie z 21 października 2010 r. Określenie to wiąże Trybunał Konstytucyjny, ponieważ wyłącznie do skarżącego należy wskazanie ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie, w związku z którą wnosi skargę konstytucyjną (por. art. 46 ust. 1 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym; Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).
Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wniesienie jej w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie. Trybunał stwierdza, że bieg trzymiesięcznego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej w związku z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10) o oddaleniu zażalenia na postanowienie z 21 października 2010 r., rozpoczął się następnego dnia po doręczeniu skarżącemu tego orzeczenia, tj. 28 stycznia 2011 r., i upłynął 28 kwietnia 2011 r. Tymczasem skargę konstytucyjną wniesiono 18 października 2011 r., czyli z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu.
Niezrozumiałe są wywody zawarte w skardze konstytucyjnej, w myśl których „wydanie tego orzeczenia nie wyczerpało przysługującej skarżącemu drogi prawnej. Co prawda, (…) skarżącemu nie przysługiwało prawo do wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego (…) ani zażalenie do Sądu Najwyższego (…). Jednakże z momentem otrzymania prawomocnego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku po stronie skarżącego zaktualizowało się uprawnienie do złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego”. Przyjęcie tej argumentacji prowadziłoby do obejścia art. 46 ust. 1 ustawy o TK, ustalającego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, oraz umożliwiałoby niczym nieuzasadnione wydłużanie terminu ustawowego przez podmioty, które np. wnosiłyby o przywrócenie terminu do dokonania czynności jaka zainicjowała zakończone już postępowanie lub nawet po kilku latach zdecydowałyby się skorzystać z nadzwyczajnych środków prawnych przewidzianych w k.p.c. Jeżeli zatem skarżący chciał kwestionować konstytucyjność art. 1208 § 1 k.p.c., to zobowiązany był do wniesienia skargi konstytucyjnej w terminie określonym w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, którego bieg rozpoczął się dzień po doręczeniu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10), nie zaś postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 29 czerwca 2011 r. (sygn. akt I ACz 939/11).
Wobec niespełnienia przesłanki formalnej wynikającej z art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, polegającej na konieczności wniesienia skargi konstytucyjnej w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie, Trybunał odmówił nadania dalszego biegu niniejszej skardze konstytucyjnej.
Jedynie na marginesie Trybunał wskazuje, że zarzut, w myśl którego „nawet gdyby przyjąć, że orzeczenie sądu polubownego [postanowienie sądu polubownego z 28 czerwca 2010 r. (sygn. akt SA 153/09) odmawiające przedłużenia terminu do złożenia wniosku o wykładnię i uzupełnienie wyroku] miało charakter formalny, to z literalnego brzmienia przepisu art. 1208 k.p.c. nie wynika wcale, że orzeczenie rozstrzygające o wniosku musi mieć charakter merytoryczny”, nie spełnia warunku polegającego na konieczności wykazania naruszenia prawa do sądu oraz zasad demokratycznego państwa prawnego.
W uzasadnieniu skargi dodatkowo stwierdzono, że „w konkretnych stanach faktycznych brzmienie tego przepisu [art. 1208 § 1 k.p.c.] może prowadzić do znacznych rozbieżności w zakresie tego, kiedy rozpoczyna swój bieg termin do wniesienia skargi o uchylenia wyroku sądu polubownego”, zaś „na skutek ww. postanowienia [Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – Wydział I Cywilny z 30 grudnia 2010 r. (sygn. akt I ACz 1852/10)] wniesiona przez skarżącego skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego została odrzucona ze względów formalnych”.
Oceniając tak postawione zarzuty, Trybunał uznał, że przedmiotem skargi konstytucyjnej jest przede wszystkim przyjęcie w sprawie skarżącego takiej wykładni zaskarżonego przepisu, która skutkowała odrzuceniem skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego. Tym samym niniejsza skarga jest w istocie skargą na zastosowanie prawa w sprawie, a stosowanie prawa przez sądy – choćby nawet stosowanie błędne – pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 21 grudnia 2004 r., SK 19/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 118).
Należy podkreślić, że „skarga konstytucyjna wedle Konstytucji nie jest skargą »na rozstrzygnięcie«, lecz skargą »na przepis«. Gdy przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją – skarga nie służy. To kształtuje w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności” (wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).
Trybunał zauważa również, że skarżący, składając skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego, którą Sąd Okręgowy w Toruniu – Wydział VI Gospodarczy postanowieniem z 21 października 2010 r. (sygn. akt VI GC 112/10) odrzucił jako wniesioną po terminie, nie złożył wraz z tą skargą wniosku o przywrócenie terminu do jej wniesienia, mimo że art. 169 w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c. przewiduje możliwość ubiegania się o przywrócenie terminu do dokonania czynności tylko wraz z jej dokonaniem.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał, że przy rozpatrywaniu skargi szczególnie istotne wydaje się zwrócenie uwagi na zabezpieczenie interesu prawnego skarżących. Możliwe jest to jednak dopiero w przypadku wykazania przez skarżących minimalnej choćby staranności w trosce o zabezpieczenie tychże interesów. Skoro skarżący zaniechał złożenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego wraz z dokonaniem tej czynności, nie może obecnie wykorzystywać skargi konstytucyjnej „jako instrumentu służącego korygowaniu zaniedbań, popełnionych w postępowaniu poprzedzającym jej wniesienie” (por. postanowienia TK z: 16 października 2002 r., SK 43/01, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 77; 17 marca 1998 r., Ts 27/97, OTK ZU nr 2/B/1998, poz. 20 oraz 21 września 2006 r., SK 10/06, OTK ZU nr 8/A/2006, poz. 117). W tym zakresie zatem skarżący nie wykazał naruszenia swoich praw konstytucyjnych, zatem zarzuty naruszenia art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji są oczywiście bezzasadne.
Z przedstawionych wyżej powodów, na podstawie o art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.