Pełny tekst orzeczenia

424/5/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 27 września 2012 r.
Sygn. akt Ts 305/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Marek Zubik,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 kwietnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Andrzeja i Marka H.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 18 listopada 2010 r. Andrzej i Marek H. (dalej: skarżący) domagali się stwierdzenia, że art. 1821 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) obowiązujący do 3 maja 2012 r. oraz art. 36 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88, ze zm.) są niezgodne z art. 45 ust. 1 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 2 kwietnia 2012 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze. W ocenie Trybunału żaden z zaskarżonych przepisów nie stanowił – w rozumieniu art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – podstawy ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżących. Ponadto, skarżący nie wyczerpali drogi prawnej, nie wnieśli bowiem o uzupełnienie postanowienia o umorzeniu postępowania, wydanego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu 6 kwietnia 2007 r. Okoliczność ta stanowiła przesłankę odmowy nadania dalszego biegu skardze na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Skarżący wnieśli zażalenie na postanowienie Trybunału. W ich ocenie zaskarżone przepisy, a nie – jak stwierdził Trybunał w kwestionowanym postanowieniu – art. 351 § 1 k.p.c., były podstawą postanowienia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, Wydział I Cywilny (sygn. akt I ACz 973/10) z 22 lipca 2010 r. Sąd ten oddalił bowiem zażalenie skarżących, a zgodnie z art. 351 § 1 k.p.c. powinien był uchylić postanowienie sądu I instancji i odrzucić wniosek skarżących. Skarżący wskazują również, że uzupełnienie postanowienia o umorzeniu postępowania w oparciu o art. 351 § 1 k.p.c. nie było w ogóle w ich sprawie możliwe, ponieważ na podstawie art. 1821 § 1 k.p.c. wyłączone jest stosowanie art. 108 k.p.c., a tym samym możliwość orzeczenia o kosztach sądowych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo ustalił istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.
W niniejszej sprawie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał przypomina, że skarga konstytucyjna – w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji – powinna zostać wniesiona w celu zbadania zgodności z Konstytucją tej normy, na podstawie której sąd lub organ administracji wydał ostateczne orzeczenie w sprawie skarżącego, prowadzące do naruszenia jego konstytucyjnych praw lub wolności. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, to skarżący jest zobowiązany do wskazania przepisu, którego zastosowanie w jego sprawie wywołało skutek oceniany przez niego jako naruszenie praw podmiotowych.
Ostatecznym orzeczeniem o wolnościach lub prawach skarżących, w rozumieniu art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, jest postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu – Wydział I Cywilny (sygn. akt I ACz 973/10) z 22 lipca 2010 r. Trafnie zwrócił uwagę Trybunał w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze, że podstawą wydania orzeczenia przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu był art. 351 k.p.c., a nie zaskarżone przepisy. W uzasadnieniu sąd apelacyjny wyraźnie bowiem wskazał, że po wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania skarżący mogli – na podstawie art. 351 k.p.c. – wnieść o jego uzupełnienie w zakresie orzeczenia o kosztach umorzonego postępowania. Termin do złożenia wniosku upłynął jednak 3 maja 2007 r. Wniosek skarżących o zasądzenie kosztów postępowania złożony 25 stycznia 2010 r. był zatem niedopuszczalny. Skoro sąd wyraźnie wskazał, że to właśnie art. 351 k.p.c., a nie zaskarżone przepisy, był podstawą orzeczenia, to samo brzmienie sentencji postanowienia, w której sąd apelacyjny oddalił zażalenie skarżących, nie może skutkować przyjęciem – wbrew niebudzącej wątpliwości treści uzasadnienia – że podstawą orzeczenia był nie art. 351 k.p.c., lecz zaskarżone przepisy.
Ponadto, Trybunał zwraca uwagę, że zaskarżone przepisy były podstawą innego postanowienia, tj. postanowienia Sądu Okręgowego w Poznaniu z 6 kwietnia 2007 r. Złożenie przez skarżących wniosku o zasądzenie kosztów umorzonego postępowania (nieprzewidzianego zresztą przez przepisy procedury cywilnej) po ponad dwóch latach od uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania nie może skutkować „odżyciem” terminu do złożenia skargi konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.