Pełny tekst orzeczenia

359/4/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 24 lipca 2012 r.

Sygn. akt Ts 310/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Marek Kotlinowski,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Mirosława W. w sprawie zgodności:

art. 143 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) z art. 38, art. 40 i art. 41 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 24 listopada 2010 r. Mirosław W. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 143 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.; dalej: k.k.w.) „w zakresie, w jakim dopuszcza wobec skazanych przewlekle chorych, stosowanie kary dyscyplinarnej polegającej na pozbawieniu lub ograniczeniu możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych na okres do 3 miesięcy”, z art. 38, art. 40 i art. 41 ust. 4 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Skarżący, przebywający w Areszcie Śledczym w Elblągu, został na mocy Decyzji Dyrektora tego Aresztu Śledczego z 8 kwietnia 2010 r. ukarany karą dyscyplinarną pozbawienia możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych na okres 1 miesiąca. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Elblągu – III Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych z 21 maja 2010 r. (sygn. akt III Kow. 964/10), doręczonym skarżącemu 27 maja 2010 r., powyższa decyzja została utrzymana w mocy.

Zdaniem skarżącego możliwość zastosowania kary dyscyplinarnej polegającej na pozbawieniu lub ograniczeniu możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych wobec osoby skazanej, która jest przewlekle chora, narusza art. 38 Konstytucji – przewidujący konieczność zapewnienia każdemu prawnej ochrony życia, art. 40 Konstytucji – formułujący zakaz karania w sposób okrutny, nieludzki lub poniżający, a także art. 41 ust. 4 Konstytucji – nakazujący traktowanie osób pozbawionych wolności w sposób humanitarny. Skarżący podkreślił, że jest osobą chorującą na przewlekłe zapalenie wątroby typu C. W zakładzie karnym – zgodnie ze wskazaniem lekarza – jest wobec niego stosowana dieta lekkostrawna, która jednak zdaniem skarżącego nie zapewnia mu pożywienia odpowiedniego do jego stanu zdrowia. Nałożenie na skarżącego kary pozbawienia możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych uniemożliwiło mu więc konieczne uzupełnienie diety i stanowiło niehumanitarne traktowanie. Skarżący wskazał ponadto, że takiej kary nie stosuje się wobec kobiet ciężarnych, karmiących lub sprawujących opiekę nad własnymi dziećmi w domach matki i dziecka. W jego przekonaniu analogiczne wyłączenie powinno dotyczyć osób przewlekle chorych, które wymagają szczególnej diety.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia, a zarazem doprowadził do naruszenia wskazanych jako podstawa skargi konstytucyjnych wolności lub praw. W związku z tym obowiązkiem skarżącego jest dołączenie do skargi konstytucyjnej orzeczenia, które wykazuje powyższą, złożoną kwalifikację, tzn. zostało wydane na podstawie przepisów stanowiących przedmiot wniesionej skargi i prowadzi do niedozwolonej ingerencji w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych. Ingerencja ta musi przy tym wynikać z niekonstytucyjności przepisu zastosowanego przy rozpatrywaniu sprawy skarżącego, nie zaś z niewłaściwego zastosowania tego przepisu przez orzekające w sprawie organy. Celem skargi jest bowiem usunięcie z systemu prawa niekonstytucyjnej normy, której stosowanie skutkuje naruszeniem chronionych konstytucyjnie praw lub wolności. Ponadto, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, znajdującym zastosowanie do spraw rozpatrywanych w trybie skargi konstytucyjnej na podstawie art. 49 tejże ustawy, Trybunał Konstytucyjny w toku wstępnego rozpoznania skargi konstytucyjnej odmawia nadania jej dalszego biegu, jeżeli jest ona oczywiście bezzasadna.

Analiza skargi konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie prowadzi do wniosku, że nie ona spełnia wymogów nadania jej dalszego biegu wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz ustawy o TK.

Zasadniczym powodem odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest ustalenie, że jest ona oczywiście bezzasadna. Skarżący, formułując zarzuty niezgodności art. 143 § 1 pkt 5 k.k.w. z art. 38, art. 40 i art. 41 ust. 4 Konstytucji, nie uwzględnia bowiem brzmienia pozostałych przepisów k.k.w., które określają warunki stosowania wobec skazanych pozbawionych wolności kary dyscyplinarnej pozbawienia lub ograniczenia możliwości dokonywania zakupów żywnościowych. Zaskarżony przepis ustanawia jedynie taką karę – rzeczywiście, jak wskazuje skarżący, nie wyłączając możliwości jej stosowania wobec osób przewlekle chorych. Ich sytuację nakazują jednak brać pod uwagę inne przepisy k.k.w. Art. 145 § 1 k.k.w. nakazuje uwzględniać przy wymierzaniu każdej kary dyscyplinarnej, a więc także kary pozbawienia lub ograniczenia możliwości dokonywania zakupów żywnościowych, stan zdrowia skazanego, art. 145 § 4 k.k.w. przewiduje zaś, że jeżeli kara pozbawienia lub ograniczenia możliwości dokonywania zakupów żywnościowych ma dotyczyć osoby, której ze względu na stan zdrowia zezwolono na dokonywanie dodatkowych zakupów żywnościowych lub otrzymywanie paczek o większym ciężarze lub osoby korzystającej z diety, to przed jej wymierzeniem należy zasięgnąć opinii lekarza. Przepisy k.k.w. są więc skonstruowane w sposób nakazujący uwzględnianie potrzeb zdrowotnych osób skazanych, w szczególności osób przewlekle chorych. Nie znajduje zatem uzasadnienia zarzut, że sam brak zastrzeżenia w art. 143 § 1 pkt 5 k.k.w., że ustanowiona w nim kara nie może być stosowana wobec osób przewlekle chorych, narusza nakaz prawnej ochrony życia, zakaz okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego karania oraz nakaz humanitarnego traktowania osób pozbawionych wolności.

Ponadto Trybunał stwierdza, że z zakresie w jakim zarzuty skarżącego dotyczą nieprawidłowej – jak uważa – oceny jego stanu zdrowia oraz związanych z nim wymagań żywieniowych, skarga konstytucyjna dotyczy sfery stosowania prawa. Skarżący wskazuje bowiem, że jego stan zdrowia wymaga uzupełniania stosowanej w zakładzie karnym diety, co jest tym istotniejsze, że jego zdaniem nie jest odpowiednio leczony i nie ma zezwolenia na zakup leków. W przekonaniu skarżącego wymierzenie mu w tej sytuacji kary pozbawienia możliwości dokonywania zakupów żywnościowych na okres 1 miesiąca doprowadziło do naruszenia wskazanych w skardze praw i wolności. Skarżący podnosi więc zarzut niewzięcia pod uwagę jego stanu zdrowia, a więc zarzut nieprawidłowego zastosowania przepisów k.k.w. dotyczących wymierzania skazanym kar dyscyplinarnych. W tym kształcie jego skarga jest więc skargą na stosowanie prawa i jako taka nie może zostać rozpoznana przez Trybunał Konstytucyjny.



Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.