Pełny tekst orzeczenia

370/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 25 lipca 2013 r.

Sygn. akt Ts 42/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Małgorzata Pyziak-Szafnicka,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Prokom Investments S.A. w sprawie zgodności:

art. 1821 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



1) podjąć zawieszone postępowanie,

2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału 24 lutego 2012 r. Prokom Investments S.A. (dalej: skarżąca) wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 1821 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c..) z art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Z dniem 3 maja 2012 r. zaskarżony przepis został uchylony przez ustawę z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 233, poz. 1381).

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Wyrokiem z 15 czerwca 2010 r. (sygn.. akt VI Aca 1384/09) Sąd Apelacyjny w Warszawie – VI Wydział Cywilny ostatecznie utrzymał w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym 6 czerwca 2002 r. przez Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział XX Gospodarczy (sygn. akt XX GNc 406/02). Wskazanym nakazem sąd zobowiązał skarżącą (pozwaną) do zapłaty Telewizji Familijnej S.A. z siedzibą w Warszawie (powódce) kwoty 28 485 913, 42 zł wraz z odsetkami tytułem zapłaty ceny emisyjnej obligacji wyemitowanych przez powódkę. Pismem z 24 czerwca 2010 r. skarżąca złożyła powódce oświadczenie o potrąceniu z wierzytelnością objętą tytułem wykonawczym wzajemnej wierzytelności skarżącej z tytułu zapłaty za wykup obligacji. W konsekwencji Sąd Okręgowy w Gdańsku – IX Wydział Gospodarczy wyrokiem z 24 maja 2011 r. (sygn.. akt IX GC 388/10) pozbawił nakaz zapłaty wykonalności do kwoty 32 149 000 zł. Sąd Apelacyjny w Gdańsku – I Wydział Cywilny postanowieniem z 27 stycznia 2012 r. (sygn. akt I ACa 1508) uchylił jednak wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku, którym sąd pozbawił nakaz zapłaty wykonalności i umorzył postępowanie na podstawie art. 1821 § 1 k.p.c.

Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucjynej, że zakwestionowany przepis jest niezgodny z Konstytucją, ponieważ zamyka drogę sądową wierzycielowi podmiotu, co do którego ogłoszono upadłość likwidacyjną, w zakresie, w jakim przewiduje bezwzględny nakaz każdorazowego umorzenia postępowania cywilnego toczącego się przeciwko takiemu podmiotowi (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Zdaniem skarżącej zaskarżony przepis uniemożliwia dłużnikowi obronę jego praw przed sądem na podstawie powództwa przeciwegzekucyjnego z art. 840 k.p.c. Prowadzi tym samym do niesprawiedliwego różnicowania dłużników w zależności od tego, czy wierzyciel, na rzecz którego prowadzona jest przeciwko dłużnikowi egzekucja, jest w stanie upadłości likwidacyjnej (art. 32 ust. 1 Konstytucji). Zaskarżony przepis niesprawiedliwie różnicuje pozycję procesową wierzycieli i dłużników również z tego względu, że w art. 174 § 1 pkt 4 w zw. z art. 180 § 1 pkt 5 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym do 2 maja 2012 r. ustawa przewiduje jedynie obowiązek zawieszenia postępowania (art. 32 ust. 1 Konstytucji). W ocenie skarżącej zaskarżony przepis jest również niezgodny z art. 2 w zw. z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 45 Konstytucji, ponieważ uprzywilejowuje procesowo syndyka masy upadłości. Podmiot ten posiada czynną legitymację procesową, ale postępowania toczące się przeciwko niemu podlegają umorzeniu na podstawie zaskarżonego przepisu, co oznacza, że syndyk nie posiada biernej legitymacji procesowej.

Zarządzeniem sędziego Trybunału z 8 maja 2012 r. skarżąca została wezwana do oświadczenia, czy od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – I Wydział Cywilny postanowieniem z 27 stycznia 2012 r. (sygn. akt I ACa 1508/11) została wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. W wykonaniu tego zarządzenia skarżąca oświadczyła, że złożyła skargę kasacyjną. Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 27 czerwca 2012 r. zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym.

Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że Sąd Najwyższy postanowieniem z 21 lutego 2013 r. (sygn. akt IV CSK 327/12) uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – I Wydział Cywilny z 27 stycznia 2012 r. (sygn. akt I ACa 1508/11).



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

Trybunał przypomina, że zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 i art. 47 ust. 2 ustawy o TK warunkiem nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest wskazanie i dołączenie do skargi ostatecznego orzeczenia, z którym skarżący łączy naruszenie swoich praw i wolności konstytucyjnych.

Skarżąca wiąże naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnych praw podmiotowych z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – I Wydział Cywilny z 27 stycznia 2012 r. (sygn. akt I ACa 1508/11), którym sąd uchylił wyrok pozbawiający nakaz zapłaty wykonalności i umorzył postępowanie na podstawie art. 1821 § 1 k.p.c. Rozstrzygnięcie to zostało uchylone przez Sąd Najwyższy postanowieniem z 21 lutego 2013 r. (sygn.. akt IV CSK 327/12).

W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdza, że skarżąca nie przedstawiła ostatecznego orzeczenia o przysługujących jej prawach lub wolnościach określonych w Konstytucji. Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu.



Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.