Ts 221/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
28/1/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 29 stycznia 2013 r.
Sygn. akt Ts 221/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński– przewodniczący
Leon Kieres – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 lipca 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Krystyny H.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej Krystyny H. (dalej: skarżąca), z 8 września 2010 r. zarzucono niezgodność: po pierwsze, art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) w zakresie, w jakim uniemożliwia zaskarżanie zarządzeń zamykających drogę do wydania wyroku, wydanych przez przewodniczącego składu poza rozprawą, których skutkiem może być uprawomocnienie się skazującego wyroku zaocznego, od którego wniesiono sprzeciw, a w konsekwencji pozbawienie wolności oskarżonego, z art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji; po drugie, art. 405 w zw. z art. 404 k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na taką wykładnię, która umożliwia przewodniczącemu składu orzekającego zamknąć przewód sądowy (rozprawę) poza rozprawą, przy jednoczesnej zmianie postanowienia o odroczeniu rozprawy wydanego na rozprawie, a tym samym pozwala na pozbawienie oskarżonego możliwości wzięcia udziału w rozprawie i skorzystania z prawa do obrony, z art. 2, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji; po trzecie, art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 w zw. z art. 482 § 3 k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na taką wykładnię, która umożliwia uznanie za niedopuszczalny z mocy ustawy środek odwoławczy od zarządzenia (orzeczenia) o zamknięciu przewodu sądowego (rozprawy) wydanego poza rozprawą w sytuacji, w której sąd odroczył rozprawę bezterminowo, a następnie poza rozprawą zamknął rozprawę, czym uniemożliwił oskarżonemu obronę, a co skutkowało uprawomocnieniem się wyroku zaocznego, z art. 2, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji; po czwarte, art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na taką wykładnię, która uniemożliwia zaskarżanie wadliwie wydanych postanowień i zarządzeń przewodniczącego składu sądowego, których skutkiem może być pozbawienie oskarżonego prawa do obrony, do udziału w postępowaniu, do dwuinstancyjnego postępowania, a w efekcie pozbawienie wolności, z art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 26 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu z następujących przyczyn. Po pierwsze, w zakresie dotyczącym zgodności z Konstytucją art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 k.p.k., podstawą odmowy było nieuzyskanie ostatecznego orzeczenia wydanego w oparciu o zaskarżone przepisy. Po drugie, podstawą odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu – w zakresie dotyczącym naruszenia art. 2, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji przez art. 405 w zw. z art. 404 k.p.k. oraz art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 w zw. z art. 482 § 3 k.p.k., a także naruszenia art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji przez art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. – było stwierdzenie przez Trybunał, że zarzuty sformułowane w skardze odnoszą się do stosowania prawa, a stosowanie prawa przez sądy, choćby nawet błędne, pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego. Po trzecie, Trybunał wskazał, że przedstawiony w skardze konstytucyjnej zarzut niezgodności art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. z art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny, ponieważ w art. 459 § 1 k.p.k w sposób rodzajowy wskazano, na jakie postanowienia sądu przysługuje zażalenie, a zatem nie można mówić o braku precyzyjnego określenia postanowień zamykających drogę do wydania wyroku.
Powyższe postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem z 7 sierpnia 2012 r. W ocenie skarżącej art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 k.p.k. były podstawą ostatecznego orzeczenia w jej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w wyniku wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest jedynie prawidłowość dokonanego w nim rozstrzygnięcia.
W zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu skarżąca podniosła, że sąd powszechny rozpoznający zażalenie z 29 kwietnia 2010 r. „wbrew woli skarżącego ustalił, że zażalenie zostało sporządzone na postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia z 3 września 2009 r. w sprawie II K 1554/07 o odroczeniu rozprawy” nie zaś na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy. Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem skarżącej błędnie ustalono okoliczności faktyczne i zastosowano w konsekwencji określone przepisy k.p.k.
Trybunał jest jednak związany treścią wydanych w sprawie skarżącej rozstrzygnąć – zarządzeniem z 6 maja 2010 r. (sygn. akt II K 1554/10) prezes sądu rejonowego odmówił przyjęcia zażalenia na postanowienie o odroczeniu rozprawy, nie zaś na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy. Twierdzenie skarżącej, że podstawą ostatecznego orzeczenia wydanego w jej sprawie były art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 k.p.k., jest także sprzeczne z treścią dołączonego do skargi postanowienia Sądu Okręgowego we Wrocławiu – IV Wydział Karny Odwoławczy z 22 lipca 2010 r. (sygn. akt IV Kz 480/10). Orzeczenie to nie odnosiło się bowiem do zażalenia na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy, wydanego przez przewodniczącego składu poza rozprawą, ale dotyczyło wniesionego przez skarżącą zażalenia na zarządzenie z 6 maja 2010 r., które zostało wydane na rozprawie głównej. Oznacza to, jak trafnie wskazał Trybunał w postanowieniu z 26 lipca 2012 r., że również w ostatecznym orzeczeniu sąd II instancji nie badał zarządzenia o odwołaniu i zamknięciu rozprawy, wydanego przez przewodniczącego składu poza rozprawą.
Nawet jednak, jeśli sądy obu instancji nietrafnie orzekały w przedmiocie zażalenia na postanowienie o odroczeniu rozprawy, nie zaś na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy, to dotyczy to stosowania prawa. Tymczasem, co słusznie podkreślił Trybunał w zakwestionowanym postanowieniu z 26 lipca 2012 r., stosowanie prawa przez sądy – choćby nawet błędne – pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 21 grudnia 2004 r., SK 19/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 118).
Skarżąca nie odniosła się w zażaleniu do pozostałych podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu – w zakresie sformułowanego zarzutu niekonstytucyjności stosowania prawa przez sądy powszechne (i związanych z tym twierdzeń o niezgodności z Konstytucją art. 405 w zw. z art. 404 k.p.k. oraz art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 w zw. z art. 482 § 3 k.p.k., a także art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k.), który nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu przed Trybunałem. W zażaleniu nie zakwestionowano również uznania za oczywiście bezzasadny zarzutu niekonstytucyjności art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k., który odnosił się do braku precyzyjnego określenia postanowień zamykających drogę do wydania wyroku We wskazanym zakresie zakwestionowane orzeczenie z 26 lipca 2012 r. nie podlegało zatem kontroli w postępowaniu zażaleniowym.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 29 stycznia 2013 r.
Sygn. akt Ts 221/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński– przewodniczący
Leon Kieres – sprawozdawca
Stanisław Rymar,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 lipca 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Krystyny H.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej Krystyny H. (dalej: skarżąca), z 8 września 2010 r. zarzucono niezgodność: po pierwsze, art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) w zakresie, w jakim uniemożliwia zaskarżanie zarządzeń zamykających drogę do wydania wyroku, wydanych przez przewodniczącego składu poza rozprawą, których skutkiem może być uprawomocnienie się skazującego wyroku zaocznego, od którego wniesiono sprzeciw, a w konsekwencji pozbawienie wolności oskarżonego, z art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji; po drugie, art. 405 w zw. z art. 404 k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na taką wykładnię, która umożliwia przewodniczącemu składu orzekającego zamknąć przewód sądowy (rozprawę) poza rozprawą, przy jednoczesnej zmianie postanowienia o odroczeniu rozprawy wydanego na rozprawie, a tym samym pozwala na pozbawienie oskarżonego możliwości wzięcia udziału w rozprawie i skorzystania z prawa do obrony, z art. 2, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji; po trzecie, art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 w zw. z art. 482 § 3 k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na taką wykładnię, która umożliwia uznanie za niedopuszczalny z mocy ustawy środek odwoławczy od zarządzenia (orzeczenia) o zamknięciu przewodu sądowego (rozprawy) wydanego poza rozprawą w sytuacji, w której sąd odroczył rozprawę bezterminowo, a następnie poza rozprawą zamknął rozprawę, czym uniemożliwił oskarżonemu obronę, a co skutkowało uprawomocnieniem się wyroku zaocznego, z art. 2, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji; po czwarte, art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. w zakresie, w jakim pozwala na taką wykładnię, która uniemożliwia zaskarżanie wadliwie wydanych postanowień i zarządzeń przewodniczącego składu sądowego, których skutkiem może być pozbawienie oskarżonego prawa do obrony, do udziału w postępowaniu, do dwuinstancyjnego postępowania, a w efekcie pozbawienie wolności, z art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 26 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu z następujących przyczyn. Po pierwsze, w zakresie dotyczącym zgodności z Konstytucją art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 k.p.k., podstawą odmowy było nieuzyskanie ostatecznego orzeczenia wydanego w oparciu o zaskarżone przepisy. Po drugie, podstawą odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu – w zakresie dotyczącym naruszenia art. 2, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji przez art. 405 w zw. z art. 404 k.p.k. oraz art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 w zw. z art. 482 § 3 k.p.k., a także naruszenia art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 Konstytucji przez art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. – było stwierdzenie przez Trybunał, że zarzuty sformułowane w skardze odnoszą się do stosowania prawa, a stosowanie prawa przez sądy, choćby nawet błędne, pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego. Po trzecie, Trybunał wskazał, że przedstawiony w skardze konstytucyjnej zarzut niezgodności art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k. z art. 2, art. 41 ust. 1, art. 42 ust. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny, ponieważ w art. 459 § 1 k.p.k w sposób rodzajowy wskazano, na jakie postanowienia sądu przysługuje zażalenie, a zatem nie można mówić o braku precyzyjnego określenia postanowień zamykających drogę do wydania wyroku.
Powyższe postanowienie zostało zaskarżone zażaleniem z 7 sierpnia 2012 r. W ocenie skarżącej art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 k.p.k. były podstawą ostatecznego orzeczenia w jej sprawie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli dokonywanej przez Trybunał Konstytucyjny w wyniku wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest jedynie prawidłowość dokonanego w nim rozstrzygnięcia.
W zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu skarżąca podniosła, że sąd powszechny rozpoznający zażalenie z 29 kwietnia 2010 r. „wbrew woli skarżącego ustalił, że zażalenie zostało sporządzone na postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia z 3 września 2009 r. w sprawie II K 1554/07 o odroczeniu rozprawy” nie zaś na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy. Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem skarżącej błędnie ustalono okoliczności faktyczne i zastosowano w konsekwencji określone przepisy k.p.k.
Trybunał jest jednak związany treścią wydanych w sprawie skarżącej rozstrzygnąć – zarządzeniem z 6 maja 2010 r. (sygn. akt II K 1554/10) prezes sądu rejonowego odmówił przyjęcia zażalenia na postanowienie o odroczeniu rozprawy, nie zaś na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy. Twierdzenie skarżącej, że podstawą ostatecznego orzeczenia wydanego w jej sprawie były art. 373 w zw. z art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 k.p.k., jest także sprzeczne z treścią dołączonego do skargi postanowienia Sądu Okręgowego we Wrocławiu – IV Wydział Karny Odwoławczy z 22 lipca 2010 r. (sygn. akt IV Kz 480/10). Orzeczenie to nie odnosiło się bowiem do zażalenia na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy, wydanego przez przewodniczącego składu poza rozprawą, ale dotyczyło wniesionego przez skarżącą zażalenia na zarządzenie z 6 maja 2010 r., które zostało wydane na rozprawie głównej. Oznacza to, jak trafnie wskazał Trybunał w postanowieniu z 26 lipca 2012 r., że również w ostatecznym orzeczeniu sąd II instancji nie badał zarządzenia o odwołaniu i zamknięciu rozprawy, wydanego przez przewodniczącego składu poza rozprawą.
Nawet jednak, jeśli sądy obu instancji nietrafnie orzekały w przedmiocie zażalenia na postanowienie o odroczeniu rozprawy, nie zaś na zarządzenie o odwołaniu i zamknięciu rozprawy, to dotyczy to stosowania prawa. Tymczasem, co słusznie podkreślił Trybunał w zakwestionowanym postanowieniu z 26 lipca 2012 r., stosowanie prawa przez sądy – choćby nawet błędne – pozostaje poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego (zob. wyrok TK z 21 grudnia 2004 r., SK 19/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 118).
Skarżąca nie odniosła się w zażaleniu do pozostałych podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu – w zakresie sformułowanego zarzutu niekonstytucyjności stosowania prawa przez sądy powszechne (i związanych z tym twierdzeń o niezgodności z Konstytucją art. 405 w zw. z art. 404 k.p.k. oraz art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 w zw. z art. 482 § 3 k.p.k., a także art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k.), który nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu przed Trybunałem. W zażaleniu nie zakwestionowano również uznania za oczywiście bezzasadny zarzutu niekonstytucyjności art. 459 § 1 w zw. z art. 429 § 1 w zw. z art. 466 § 1 k.p.k., który odnosił się do braku precyzyjnego określenia postanowień zamykających drogę do wydania wyroku We wskazanym zakresie zakwestionowane orzeczenie z 26 lipca 2012 r. nie podlegało zatem kontroli w postępowaniu zażaleniowym.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.