Pełny tekst orzeczenia

421/4/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 22 kwietnia 2013 r.

Sygn. akt Ts 265/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej E. i K. P. w sprawie zgodności:

§ 5 ust. 1-5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 119, poz. 1259, ze zm.) z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 19 października 2012 r. E. i K. P. (dalej: skarżący) zakwestionowali zgodność § 5 ust. 1-5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 119, poz. 1259, ze zm.; dalej: rozporządzenie z 2000 r.) z art. 217 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, w wyniku wznowienia postępowania i rozpatrzenia sprawy, decyzją z 18 listopada 2008 r. (nr UKS2491/W4P/42/035/08/5/300) odmówił uchylenia decyzji wymiarowych objętych wnioskiem, stwierdziwszy, że nie zaistniała podstawa do jego wznowienia. Dyrektor Izby Celnej w Katowicach decyzją z 3 czerwca 2009 r. (nr 330000-IPAW-91166-12/2009/EB) utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji, uznawszy, że nie istnieje podstawa do wznowienia postępowania wymieniona w art. 240 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, ze zm.; dalej: ordynacja podatkowa), gdyż skarżący powołali się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który nie dotyczył przepisu będącego podstawą wydania zaskarżonych decyzji.


Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 14 kwietnia 2010 r. (sygn. akt III SA/GI 870/09) oddalił skargę skarżących, a Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 17 kwietnia 2012 r. (sygn. akt I GSK 83/11) oddalił skargę kasacyjną. Wyrok ten doręczono skarżącym 19 lipca 2012 r.


W skardze konstytucyjnej podniesiono, że § 5 ust. 1-5 rozporządzenia z 2000 r. jest niezgodny z art. 217 Konstytucji, ponieważ „określa inny podmiot podatku akcyzowego”. W ocenie skarżących kwestionowania regulacja kreuje nowe podmioty podatku akcyzowego, przez co jest niezgodna z „konstytucyjną zasadą ustawowej wyłączności opodatkowania”. Zdaniem wnoszących skargę: „Podstawowy element konstrukcyjny podatku, czyli podmiot opodatkowania został unormowany w akcie normatywnym niższego rzędu, który stanowił podstawę prawną ingerencji w (ich) prawa majątkowe”.




Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. Zarówno w świetle powyższego unormowania, jak i precyzujących zasady korzystania ze skargi – przepisów ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarżący jest zobowiązany wskazać akt zastosowania kwestionowanych przepisów, który doprowadził do naruszenia jego praw podmiotowych określonych w Konstytucji. Choć zatem przedmiotem kontroli wykonywanej przez Trybunał Konstytucyjny nie jest samo ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji, to jednak uprzednie zastosowanie unormowań stanowiących przedmiot wnoszonej skargi, skutkujące takim właśnie naruszeniem, jest warunkiem koniecznym dopuszczalności korzystania ze skargi konstytucyjnej. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz w opracowaniach doktrynalnych podkreśla się, że naruszenie to winno mieć względem skarżącego charakter osobisty, aktualny i bezpośredni, jego źródła zaś upatrywać należy nie w samym akcie stosowania kwestionowanych przepisów, ale w ich treści normatywnej. Obowiązkiem skarżącego jest w związku z tym wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – doznały naruszenia. Nie ulega przy tym wątpliwości, że naruszenie to należy ściśle wiązać właśnie z ostatecznym orzeczeniem wydanym w sprawie, w związku z którą sformułowana została skarga konstytucyjna.

Przesłanki te nie zostały spełnione.

Z dołączonych do akt sprawy dokumentów wynika jednoznacznie, że przedmiotem spraw toczących się przed organami podatkowymi oraz sądami administracyjnymi była odmowa uchylenia decyzji wymiarowych objętych wnioskiem o wznowienie postępowania z powodu niezaistnienia podstawy do jego wznowienia. Zgodnie z art. 240 § 1 pkt 8 ordynacji podatkowej w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli została wydana na podstawie przepisu, którego niezgodność z Konstytucją, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny. Powołany przez skarżących wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 grudnia 2004 r. (SK 35/02, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 119) dotyczył stwierdzenia niezgodności z art. 217 Konstytucji § 2b rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 stycznia 1998 r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 2, poz. 3, ze zm.), tymczasem podstawą wydanych w rozpatrywanej sprawie decyzji był § 5 rozporządzenia z 2000 r. Zarówno Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w decyzji z 18 listopada 2008 r. (nr UKS2491/W4P/42/035/08/5/300), jak i Dyrektor Izby Celnej w Katowicach w decyzji z 3 czerwca 2009 r. (nr 330000-IPAW-91166-12/2009/EB) stwierdzili, że nie istnieje podstawa do wznowienia postępowania, o której mowa w art. 240 § 1 pkt 8 ordynacji podatkowej, gdyż skarżący powołali się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który nie dotyczył przepisu będącego podstawą wydania zaskarżonych decyzji. Prawidłowość powyższego stanowiska potwierdziły w swoich wyrokach Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt I GSK 83/11) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (sygn. akt III SA/GI 870/09), który wskazał, że „to strona w swoim wniosku zakreśliła przedmiot postępowania żądając wznowienia postępowania i uchylenia decyzji w oparciu o przesłankę wznowieniową z art. 240 § 1 pkt 8 ordynacji podatkowej”.

Nie ulega zatem wątpliwości, że przepisem, na podstawie którego zapadły decyzje w postępowaniu przed organami podatkowymi, następnie poddane kontroli sądów administracyjnych, był art. 240 § 1 pkt 8 ordynacji podatkowej. § 5 ust. 1-5 rozporządzenia z 2000 r. odnosi się do podmiotu podatku akcyzowego, przedmiotem postępowania sądowoadministracyjnego była kwestia wznowienia postępowania i uchylenia decyzji w oparciu o przesłankę wznowieniową z art. 240 § 1 pkt 8 ordynacji podatkowej. W postępowaniu przed organami podatkowymi oraz przed sądami administracyjnymi skarżący nie kwestionowali – wydanych w ich sprawie – zasadności decyzji określających zobowiązanie podatkowe. Zatem treść kwestionowanego w skardze przepisu nie determinowała rozstrzygnięć w sprawie w sposób naruszający konstytucyjne prawa lub wolności skarżących.

Wyklucza to kontrolę zgodności kwestionowanej regulacji w trybie skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine w związku z art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK odmawia nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przemawia wadliwe określenie jej podstawy.

Skarżący – powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 grudnia 2004 r. (35/02, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 119) – wskazują jako samodzielną podstawę skargi art. 217 Konstytucji. Zdaniem wnoszących skargę § 5 ust. 1-5 rozporządzenia z 2000 r. jest niezgodny z art. 217 Konstytucji i zawartą w nim zasadą wyłączności ustawy odnośnie do nakładania podatków oraz innych danin o charakterze publicznym. Trybunał Konstytucyjny zwraca jednak uwagę, że z utrwalonego już orzecznictwa Trybunału (zob. wyrok z 5 listopada 2008 r., SK 79/06), wynika, że art. 217 Konstytucji nie gwarantuje wprost obywatelom czy innym podmiotom prawnym określonej wolności lub prawa konstytucyjnego, których ochrona przed naruszeniami mogłaby stanowić samoistny przedmiot skargi konstytucyjnej odpowiadającej wymogom sformułowanym w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przepis ten określa zakres tzw. władztwa podatkowego i zasady jego urzeczywistniania przez państwo. Powyższa linia orzecznicza Trybunału, zwłaszcza w odniesieniu do dopuszczalności traktowania art. 217 Konstytucji jako samodzielnej podstawy skargi konstytucyjnej, znajduje potwierdzenie i kontynuację w orzeczeniu pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego z 16 lutego 2009 r. (Ts 202/06, OTK ZU nr 1/B/2009, poz. 23).



Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 47 ust. 1 w związku z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.