Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Beata Stachowiak (spr.)

Sędzia SO Jolanta Bojko

Sędzia SO Anna Kuczyńska

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w B.

przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi (...)w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 6 września 2012r.

sygn. akt VI C 490/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej 600 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 września 2012 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu zasądził od strony pozwanej Wojewódzkiego Szpitala (...)w K.na rzecz strony powodowej (...) sp. z o.o.z siedzibą w B.kwotę 6 484,13 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 3 lutego 2012 r. do dnia zapłaty i zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 139,66 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia Sadu Rejonowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

Strona powodowa (...) Sp. z o.o.w B.i strona pozwana Wojewódzki Szpital (...)w K.w trybie przetargowym zawarły umowę sprzedaży środków i preparatów do dezynfekcji. Z tego tytułu strona powodowa wystawiła stronie pozwanej trzy faktury VAT nr (...)z dnia 22 czerwca 2011 r. płatną dnia 22 sierpnia 2011 r. na kwotę 1.592,75 zł, nr (...)z dnia 11 lipca 2011 r. płatną dnia 9 września 2011 r. na kwotę 15.314,61 zł i nr (...)z dnia

5 września 2011 r. płatną do dnia 4 listopada 2011 r. na kwotę 7 525,39 zł. Strona pozwana w wykonaniu swojego zobowiązania zapłaciła stronie powodowej dnia

18 listopada 2011 r. kwotę 11 191,58 zł tytułem części należności z FV (...), wobec czego do zapłaty z tej faktury pozostała kwota 4 123,03 zł. Dnia 19 stycznia 2012 r. strona pozwana zapłaciła zaś należność z FV nr (...)w kwocie 7 525,39 zł, a zatem w całości. Strona pozwana w dniu 18 października 2011 r. wystawiła stronie powodowej notę księgową nr (...)na kwotę 5 715,78 zł z tytułu kary umownej, którą wyliczyła w ten sposób, że pomnożyła kwotę 18 437,70 zł przez 0,5 % i przez 62 dni. Nota ta została wystawiona przez głównego księgowego i podpisana przez zastępcę dyrektora. Następnie strona pozwana w piśmie z dnia 15 listopada 2011 r. skierowanym do strony powodowej wskazała, że powyższą karę umowną rozlicza z FV nr (...)w całości (tj. co do kwoty 1 592,75 zł) i z FV nr (...)częściowo (tj. co do kwoty 4 123,03 zł) - poprzez jej potrącenie. Treść tego pisma znalazła także odzwierciedlenie w treści tytułu przelewu z dnia 18 listopada 2011 r., gdzie zostało wyjaśnione, że pozostała należność z FV nr (...)zostaje potrącona z notą nr (...) z tytułu kary umownej (w zakresie kwoty 4 123,03 zł). Nota ta została wystawiona i podpisana przez głównego księgowego i księgową zatrudnionych u strony pozwanej.

Strona pozwana naliczyła karę umowną na podstawie umowy zawartej ze stroną powodową dnia 15 lipca 2011 r. nr (...) na dostarczenie maszyny do sprzątania .Strona powodowa opóźniała się z dostarczeniem tej maszyny 62 dni i dostarczyła ją dopiero dnia 29 września 2011 r. (zamiast 29 lipca 2011 r.). Z tego powodu strona pozwana zgłosiła stronie powodowej nienależyte wykonanie umowy, w której wskazała, że ta opóźniła się w jej wykonaniu 62 dni (od dnia 30 lipca 2011 r. do dnia 29 września 2011 r., przy wartości umowy w kwocie 18 437,70 zł). W zgłoszeniu tym wyliczono wartość kary umownej na kwotę 5 715,78 zł (18 437,70 zł x 0,5% x 62 dni). Zgłoszenie to nie zostało podpisane. Strona pozwana pismo z dnia 15 listopada 2011 r. wysłała stronie powodowej za pośrednictwem operatora pocztowego oraz faksem.

Na podstawie powyższych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Poza sporem między stronami było ,iż z tytułu dostarczonych przez stronę powodową materiałów strona pozwana nie zapłaciła całej uiszczonej ceny .Weryfikując zarzut strony pozwanej Sąd Rejonowy stwierdził ,iż pozwany szpital nie wykazał by dokonał skutecznego potrącenia wierzytelności z tytułu kar umownych z wierzytelnością strony powodowej dochodzona w niniejszym procesie .Sąd I instancji podkreślił ,iż zarzut potrącenia jest formą dochodzenia roszczenia zrównaną w skutkach z powództwem. Podlega, zatem wymaganiom stawianym wobec pozwu, co do określenia żądania, przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie oraz wskazania dowodów. W szczególności zgłaszający zarzut potrącenia ma obowiązek określić swoją wierzytelność, wykazać jej istnienie, wykazać, że oświadczenie woli zostało w kategoryczny sposób wyrażone w taki sposób, że doszło do drugiej strony tak, że mogła się ona zapoznać z jego treścią - art. 499 k.c. w związku z art. 498 § 1 i 2 k.c., jak również wykazać, że oświadczenie to zostało złożone w imieniu strony pozwanej przez osoby do tego właściwie umocowane. Strona pozowana wykazała ,iż przysługuje jej wierzytelność w kwocie

5 715,78 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w dostawie maszyny sprzątającej. Strona pozwana zgłosiła stronie powodowej nienależyte wykonanie umowy, w której wskazała, że ta opóźniła się w jej wykonaniu 62 dni (od dnia 30 lipca 2011 r. do dnia 29 września 2011 r., przy wartości umowy w kwocie 18.437,70 zł). W zgłoszeniu tym wyliczono wartość kary umownej na kwotę 5 715,78 zł (18.437,70 zł x 0,5% x 62 dni). Zgłoszenie to nie zostało podpisane. Następnie strona pozwana wykazała, że dnia 18

października 2011 r. wystawiła stronie powodowej notę księgową nr (...) na kwotę

5 715,78 zł z tytułu kary umownej .Nota ta została wystawiona przez głównego księgowego i podpisana przez zastępcę dyrektora. Następnie strona pozwana w piśmie z dnia 15 listopada 2011 r. skierowanym do strony powodowej wskazała, że powyższą karę umowną rozlicza z FV nr (...)w całości (tj. co do kwoty 1.592,75 zł) i z FV nr (...)częściowo (tj. co do kwoty 4.123,03 zł) - poprzez jej potrącenie. Pismo z dnia 15 listopada 2011 r. wysłała stronie powodowej za pośrednictwem operatora pocztowego oraz faksem. Strona pozwana wykazała, że treść tego pisma znalazła także odzwierciedlenie w treści tytułu przelewu z dnia 18 listopada 2011 r., gdzie zostało wyjaśnione, że pozostała należność z FV nr (...)zostaje potrącona z notą nr (...) z tytułu kary umownej (w zakresie kwoty 4.123,03 zł). Pełnomocnik strony powodowej na rozprawie dnia 6 września 2012 r. podniósł jednak zarzut, że oświadczenie o potrąceniu nie zostało podpisane przez osoby powołane do reprezentacji strony pozwanej. W tej sytuacji Sąd Rejonowy uznał, że oprócz powyższego strona pozwana winna udowodnić, że oświadczenie to zostało złożone w imieniu strony pozwanej przez uprawnione do tego osoby - zgodnie z zasadami reprezentacji ujawnionymi w KRS strony pozwanej. Po analizie dokumentów dołączonych do sprzeciwu (noty, pisma z dnia 15 listopada 2011 r., umowy na dostawę maszyny, którą podpisał dyrektor- kierownik strony pozwanej w jej imieniu) i porównaniu ich z odpisem z KRS strony pozwanej Sąd doszedł do przekonania, że oświadczenie o potrąceniu z dnia 15 listopada 2011 r. nie pochodzi w istocie od strony pozwanej, a przynajmniej strona pozwana nic innego nie wykazała. Strona pozwana nie dołączyła dokumentów świadczących o tym, że osoby, które złożyły to oświadczenie były do tego rzeczywiście umocowane. Z odpisu KRS strony pozwanej (k.33) wynika jasno, że organem uprawionym do jej reprezentacji jest jej kierownik (kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej), a funkcję tę pełni M. T.. W żadnym z pism strony pozwanej kierowanych do strony powodowej - w przedmiocie oświadczenia o potrąceniu nie figuruje jej nazwisko i podpis. Strona pozwana nie wykazała też, że osoby składające to oświadczenie były przez M. T.do tego upoważnione w imieniu pozwanego Szpitala - na podstawie udzielonego im przez kierownika pełnomocnictwa. Skoro strona powodowa wypowiedziała się, co do tej okoliczności i zaprzeczyła, by oświadczenie to w rzeczywistości pochodziło od strony

pozwanej, a strona pozwana nie wykazała nic przeciwnego, należało zarzut strony powodowej uwzględnić.

W tej sytuacji Sąd Rejonowy stwierdził, że strona pozwana nie wykazała, by samo oświadczenie o potrąceniu było skutecznie stronie powodowej złożone.

Z tych względów, na podstawie art. 535 k.c. i art. 481 § 1 k.c. oraz w oparciu o przepis art. 482 § 1 k.c. Sąd uwzględnił powództwo w całości .O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c .Strona pozwana nie dała podstaw do wytoczenia powództwa w zakresie kwoty 7 589,72 zł. ponieważ należność za fakturę VAT nr (...) zapłaciła dnia 9 stycznia 2012 r., tj. przed wniesieniem pozwu, co nastąpiło dnia 2 lutego 2012 r. Skutkiem tego było ograniczenie powództwa przez stronę powodową dopiero dnia 27 lipca 2012 r., a więc już po tym jak został wydany nakaz zapłaty. W tej sytuacji stronę powodową w zakresie, w jakim ograniczyła powództwo należy uznać za przegrywającą spór.

Na powyższe rozstrzygnięcie apelację złożył pozwany zaskarżając wyrok w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił :

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na rażącym naruszeniu art. 202 k.p.c. oraz art. 46 § 1 k.p.c., poprzez brak uwzględnienia zgłoszonego przez pełnomocnika pozwanego zarzutu niewłaściwości miejscowej Sądu Rejonowego dla Wrocławia -Krzyków we Wrocławiu oraz brak przekazania sprawy sądowi miejscowo właściwemu dla siedziby pozwanego zgodnie z art. 46 k.p.c. gdyż strony poddały rozstrzygnięcie sporów mogących powstać na tle wykonywania umów łączących strony sądowi miejscowo właściwemu dla siedziby pozwanego, a więc Sądowi Rejonowemu w Krośnie,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na błędnym założeniu, że pozwany nie udowodnił, że oświadczenie o potrąceniu zostało podpisane przez osoby powołane do reprezentacji strony pozwanej, rzeczywistą wolą pozwanego Szpitala było zaspokojenie przedmiotowego roszczenia poprzez jego potrącenie z wierzytelnością pozwanego Szpitala, gdy też prawidłowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego w sposób jednoznaczny świadczy o tym, że oświadczenie o potrąceniu zawarte w treści pisma pozwanego z dnia 15 listopada 2011 r. zostało złożone (podpisane) przez osobą uprawnioną tj. Dyrektora

Szpitala w osobie Pani M. T.. Błąd ten miał istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem przyjęcie takiego ustalenia prowadziło do uwzględnienia pozwu,

Mając powyższe na uwadze apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w tym zakresie, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych prawem.

Z ostrożności procesowej powołując się na przepis art. 381 k.p.c. i wskazując, że potrzeba powołania dowodu w postaci pełnomocnictwa dla osoby podpisującej notę księgową nr (...)na kwotę 5715,78 zł wynikła później, wobec zarówno niekwestionowania tej okoliczności przez pozwanego, oraz wobec jednoznacznej treści pisma z dnia 15 listopada 2011 r. -oświadczenia o potrąceniu, apelujący wniósł o dopuszczenie dowodu z: pełnomocnictwa udzielonego Z-cy Dyrektora ds. Lecznictwaz dnia 03.12.2009, oraz odpisu KRS pozwanego Szpitala z dnia 22.11.2009 r. świadczących w sposób jednoznacznie o tym, że Pani M. J.Z-ca Dyrektora ds. Lecznictwaw dniu podpisywania noty księgowej nr (...)(18.10.2011 r.) była uprawniona do reprezentowania pozwanego Szpitala.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przyjmując za własne prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy należało stwierdzić, iż zarzuty apelacji wniesione przez stronę pozwaną, jako bezzasadne nie mogły zostać uwzględnione.

Sąd Rejonowy należycie ustalił stan faktyczny sprawy, trafnie wyjaśnił podstawę prawną orzeczenia , w sposób prawidłowy ocenił także zgromadzony materiał dowodowy .

Za chybiony uznać należało zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art.46 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie .Przede wszystkim strona pozwana nie wykazała by strony dokonały wyboru sądu właściwego w umowie dotyczącej dostarczenia przez powoda środków i preparatów do dezynfekcji ,albo by strony łączyła jakaś ogólna umowa dotycząca tej kwestii .Strony dokonały wyboru sądu jedynie w umowie z dnia 15 lipca 2011 r .w przedmiocie dostarczenia maszyny do sprzątania .Strona pozwana

roszczenia z tej umowy przedstawiła jedynie do potrącenia ,a zatem uregulowania z niej wynikające nie miały wpływu na właściwość sądu dla roszczeń strony powodowej wywodzonych z innej umowy .Nadto strona pozwana nie wskazała, jaki ewentualnie istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy miałoby niezastosowanie przez Sąd I instancji art.46 k.p.c.

Nie jest także zasadny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na błędnym założeniu, że pozwany nie udowodnił, że oświadczenie o potrąceniu zostało podpisane przez osoby powołane do reprezentacji strony pozwanej .Analizują treść tego zarzutu strona pozwana wskazuje na uchybienia dotyczące oceny zgromadzonego materiału dowodowego (art.233 k.p.c. ) ,w szczególności błędną ocenę dokumentów w postaci pisma z dnia 15 listopada

2011 r., przelewu z dnia 18 listopada 2011 r. oraz noty księgowej nr (...) i przyjęcie ,iż dokumenty te nie zostały podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczenia woli w imieniu pozwanego Szpitala .

Akceptując stanowisko Sądu I instancji dotyczące braku dowodów potwierdzających , iż oświadczenie woli o potrąceniu zostało złożone przez osoby uprawnione do reprezentowania strony pozwanej w tym zakresie dodatkowo należy wskazać ,iż przedłożone przez stronę pozwaną kserokopie wymienionych pism w ogóle nie spełniają wymogów dokumentów . Artykuł 128 k.p.c. pozwala na dołączenie do pisma procesowego odpisów załączników (np. ich kserokopii) zamiast załączników w oryginale. Z art. 129 k.p.c. jednak wynika, że najpóźniej na rozprawie strona obowiązana jest okazać sądowi oryginały tych dokumentów, natomiast na żądanie przeciwnika obowiązana jest uczynić to jeszcze przed rozprawą. Ustawodawca posługując się pojęciem dokumentu rozumiał przez to oryginał dokumentu.

Dla uznania kserokopii za dokument niezbędne jest oświadczenie o istnieniu oryginału o treści i formie odwzorowanej kserokopią. Takim oświadczeniem jest umieszczone na kserokopii i zaopatrzone podpisem poświadczenie zgodności kserokopii z oryginałem. Dopiero wtedy można uznać kserokopię za dokument świadczący o istnieniu oryginału. Bez wspomnianego poświadczenia kserokopia nie może, więc być uznana za dokument, nie ma, więc mocy dowodowej .Strona pozwana przedłożyła do akt kserokopie dokumentów w postaci pisma z dnia 15 listopada 2011 r., przelewu z dnia 18 listopada 2011 r. oraz noty księgowej nr (...) z oświadczeniem pełnomocnika potwierdzającym zgodność z oryginałem .Jednak kserokopie powyższe mimo

oświadczenia zgodności z oryginałem nie mają waloru dokumentów , bowiem w części obejmującej dane osób je podpisujących są one zupełnie nieczytelne .Zatem w istocie analiza tych dokumentów w zakresie ustalenia czy oświadczenie woli o potrąceniu zostało złożone przez osoby uprawnione do reprezentowania strony pozwanej jest niemożliwa .

Z uwagi na powyższe oraz treść art.381 k.p.c. brak było podstaw do dopuszczenia dowodów zawnioskowanych w apelacji . Zgodnie z art. 381 k.p.c. sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba, że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Uregulowanie zawarte w art. 381 k.p.c. jest wyrazem dążenia do koncentracji materiału dowodowego przed sądem pierwszej instancji. Przyjmuje się, że występujący w przepisie zwrot „ potrzeba powołania się na nowe fakty i dowody wynikła później” należy pojmować w ten sposób, że potrzeba ta ma być następstwem zmienionych okoliczności sprawy, które są niezależne od zapadłego rozstrzygnięcia pochodzącego od sądu pierwszej instancji. Podstawy takiej nie stanowi wydanie przez sąd pierwszej instancji niekorzystnego dla strony orzeczenia ( por. orz. SN z 24.03.1999 r., OSNAPiUS 2000, Nr 10, poz. 389) .Strona pozwana mogła i powinna była dowodzić skuteczność złożonego oświadczenia o potrąceniu przed Sądem I instancji ,wobec czego wnioski dowodowe zawarte w apelacji należało oddalić .

W tej sytuacji wskazać należało, iż Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, iż strona pozwana nie wykazania skutecznego potrącenia z wierzytelnością strony powodowej, a zatem zasadnym było zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda całości żądanej przez powoda kwoty wraz z ustawowymi odsetkami.

Mając na uwadze powyższe Sad Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie

art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.)