KIO 2166/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Łukasz Listkiewicz
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:KIO 126/11 II OSK 674/06
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 2166/11
WYROK
z dnia 19 października 2011 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Emil Kawa
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 października 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 października 2011 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Remondis Sanitech
Poznań Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług Komunalnych Krzysztof Skoczylas, 61-
623 Poznań, ul. Górecka 104 w postępowaniu prowadzonym przez Zarząd Dróg Miejskich
w Poznaniu, 61-623 Poznań, ul. Wilczak 16
przy udziale wykonawcy SITA Wrocław Sp. z o.o., 54-530 Wrocław, ul. Jerzmanowska 13
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Remondis Sanitech Poznań Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług
Komunalnych Krzysztof Skoczylas, 61-623 Poznań, ul. Górecka 104 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Remondis Sanitech Poznań
Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług Komunalnych Krzysztof Skoczylas, 61-
623 Poznań, ul. Górecka tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: ……………
Sygn. akt 2166/11
UZASADNIENIE
Zamawiający, Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu ul. Wilczak 16 61 - 623 Poznań, zwany
dalej „Zamawiającym” prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego, pn. „Zimowe utrzymanie i oczyszczanie pasów drogowych
miasta Poznania w okresie od 16 października 2011 r. do 15 kwietnia 2011 r.".
Zamawiający pismem z dnia 28 września 2011 r. doręczonym wykonawcom w dniu 29
września 2011 r. poinformował o dokonaniu wyboru Wykonawcy zamówienia publicznego,
na realizację zadania z grupy K, część 11, zadania K IV, część 14, zadanie K VII, zadania z
grupy ZU, część 4 zadania ZU IV, część 7 zadania ZU VII tj. SITA Wrocław sp. z o.o. który to
wykonawca skutecznie przystąpił do niniejszego postępowania odwoławczego.
Od takiej decyzji Zamawiającego odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł
wykonawca Remondis Sanitech Poznań Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług Komunalnych
Krzysztof Skoczylas, 61-623 Poznań, ul. Górecka 104, zwanych dalej „Odwołującym”.
W złożonym odwołaniu zarzucił Zamawiającemu:
1. brak zapłaty wymaganego wadium warunkującego uczestnictwo w postępowaniu,
2. nie przedłożenie wymaganego zezwolenia na obieranie odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości.
3. naruszenie art. 87 ust. 1a prawa zamówień publicznych poprzez dopuszczenie do
istotnej zmiany oferty Wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza.
W zakresie zarzutu braku wpłacenia wadium wskazał, że wykonawca - SITA Wrocław sp. z
o.o. nie dopełniła warunku uczestnictwa w postępowaniu określonego w Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia nr ref. Dz/UI/341/097/01 w XIII pkt. 2 i 3 dotyczącego
wniesienia stosownego wadium przed dniem składania ofert.
Wpłata wadium, zaliczona przez Zamawiającego na poczet oferty SITA Wrocław sp. z o.o.,
została dokonana przez SITA Poznań sp. z o.o., której byt prawny ustał z dniem dokonania
wpisu połączenia spółek przez sąd rejestrowy, tj. 01 września 2011 r. Zaplata wadium za
udział w postępowaniu na wykonanie przedmiotowego zamówienia publicznego została
dokonana w dniu 08 września 2011 r.
W związku z powyższym należało, jego zdaniem uznać, że wpłata wadium została
dokonana przez podmiot, który nie miał wówczas zdolności prawnej, a więc w konsekwencji
nie mógł skutecznie dokonywać jakichkolwiek rozporządzeń majątkowych.
W zakresie zarzutu nieposiadania wymaganych zezwoleń na odbiór odpadów, zarzucił
Zamawiającemu iż SITA Wrocław sp. z o.o. nie dopełniła warunków uczestnictwa w
postępowaniu, określonych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia nr ref.
Dz/LT/341/097/01 w IX pkt 1.1. lit. a i b dotyczących posiadania aktualnych na dzień
składania ofert decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Wykonawca - SITA Wrocław sp. z o.o.
na dzień składania ofert nie posiadał decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w
zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i nie przedłożył ww.
zezwolenia w toku postępowania wyjaśniającego.
SITA Wrocław sp. z o.o. w wyniku przejęcia spółki SITA Poznań sp. z o.o., które nastąpiło z
dniem wpisu tj. 01 września 2011 r., nie nabyła, jego zdaniem - nie stała się podmiotem
pozwolenia Prezydenta Miasta Poznania, na prowadzenie działalności w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
SITA Wrocław sp. z o.o. na podstawie art. 8a ust. 2 i 3 ustawy z 13 września 1996 roku o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.nr 5 poz. 236 z 2008 roku z późn.
Zmianami) zobowiązana była do zgłoszenia połączenia spółek SITA Wrocław sp. z o.o. i
SITA Poznań sp. z o.o. i uzyskania w tej mierze zmiany pozwolenia (decyzji) posiadanej
dotychczas przez inny podmiot - SITA Poznań Sp. z. o.o., z którym się połączyła.
Wymóg taki Odwołujący wywodził z treści art. 8a.ust. 2 w/w ustawy, zgodnie z którym to
przepisem przedsiębiorca jest zobowiązany niezwłocznie zgłaszać wójtowi, burmistrzowi lub
prezydentowi miasta wszelkie zmiany danych określonych w zezwoleniu. Stoi na stanowisku,
że dopiero wydanie nowej decyzji w zakresie podmiotu uprawnionego do odbierania
odpadów po połączeniu spółek, umożliwia wykonywanie zadań objętych zezwoleniem, a tym
samym umożliwia uczestnictwo w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, a
takiej zmienionej decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości SITA Wrocław Sp. o.o. nie przedłożyła
w niniejszym postępowaniu.
Przedstawiając argumentacje prawna mającą potwierdzać zasadność podniesionego
zarzutu Odwołujący stwierdził, że generalną zasadą sukcesji praw i obowiązków na
podstawie art. 494 Kodeksu spółek handlowych jest ich bezpośrednie przejście na spółkę
przejmującą. Ta zasada doznaje jednak ograniczenia w prawie administracyjnym, w którym
„obowiązuje zasada, że prawa i obowiązki o charakterze administracyjnoprawnym są
związane z osobą, dla której zostały ustanowione (zob. G. Łaszczyca, R. Sasiak, Łączenie
spółek kapitałowych a sukcesja praw i obowiązków wg sfery publicznoprawnej (wybrane
zagadnienia), Pr.Sp. 1999, nr 4, s. 3).
Ponadto wskazał na tezę z orzeczenia NSA z dnia 24 lipca 2007 r. (II OSK 674/06) zgodnie,
z którym „sukcesja praw i obowiązków z art. 494 § 1 k.s.h. nie ma charakteru
bezwzględnego, doznając ograniczeń na gruncie prawa publicznego". Bezsprzecznie ustawa
o utrzymaniu porządku i czystości w gminach stanowi część prawa administracyjnego, przez
co zostaje włączona do specyficznego reżimu prawnego w zakresie transpozycji praw i
obowiązków spółki przejmowanej w stosunku do spółki przejmującej. Zdaniem Odwołującego
ograniczenie generalnej zasady art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych w przedmiotowej
sprawie doznaje ograniczenia na gruncie art. 8a ust. 2 Ustawy o czystości i utrzymaniu
porządku w gminie, który to przepis formułuje obowiązek niezwłocznego zgłoszenie
wszelkich zmian danych, określonych w zezwoleniu, w tym nazwy podmiotu uprawnionego
na mocy danego zezwolenia. Przepisowi temu należy według Odwołującego przypisać
charakter lex specialis w stosunku art. art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych.
Nadto wskazał na fakt doniosłości społecznej znaczenia obowiązku zgłoszenia zmiany w
pozwoleniach dla tego typu usług, gdyż jego zdaniem nie można właścicieli nieruchomości
narażać na niepewność co do podmiotów uprawnionych do realizacji usługi odbioru
odpadów.
W zakresie zarzutu trzeciego dotyczącego istotnej zmiany treści oferty wskazał, że w toku
postępowania wyjaśniającego podmiot SITA Wrocław sp. z o.o. dokonała istotnej zmiany
treści oferty polegającej na zmianie Wykonawcy. Stwierdził, że oferta została złożona w dniu
07 września 2011 r. przez nieistniejący wówczas podmiot SITA Poznań sp. z o.o. Pierwotna
oferta została złożona przez Konsorcjum SITA Polska sp. z o.o. i SITA Wrocław sp. z o.o. W
toku postępowania wyjaśniającego w odpowiedzi na pismo Zamawiającego z dnia 21
września 2011 r. oferta została zmieniona poprzez wskazanie wyłącznego wykonawcy
zamówienia publicznego tj. SITA Wrocław sp. z o.o. dokonując w ten sposób istotnej zmiany
treści oferty. Ponadto na potwierdzenie zarzutu przywołał treść protokołu postępowania
gdzie według stanu na dzień 9 września 2011r, że ofertę złożyła SITA Wrocław i SITA
Polska, co niewątpliwie wskazywało na fakt, iż tę ofertę złożyło konsorcjum, natomiast w
protokole z 3 października 2011r., Zamawiający wpisał , że składającym ofertę jest tylko
SITA Wrocław. Tym samym zdaniem Odwołującego doszło do zmiany podmiotu
składającego ofertę, a powstało to w wyniku prowadzenia negocjacji pomiędzy
Zamawiającym, a wykonawcą SITA Wrocław.
Nadto Odwołujący wywiódł zarzut nieposiadania przez SITA Poznań sp. z o.o. zezwolenia
na prowadzenie działalności w zakresie transportu i zbierania odpadów na cały okres
wykonywania zamówienia publicznego. Zezwolenie Prezydenta Miasta Poznania z dnia 24
lipca 2003 r. na prowadzenie działalności w zakresie transportu i zbierania odpadów
udzielone SITA Poznań sp. z o.o. zgodnie z jego treścią miało wygasnąć w dniu 21 marca
2012 r. Według stanowiska Odwołującego, wymóg posiadania zezwolenia na cały okres
objęty zamówieniem publicznym wynika z interpretacji celowościowej. Zamawiający w chwili
powzięcia decyzji o wyborze Wykonawcy zamówienia publicznego nic powinien mieć
żadnych wątpliwości, co do niezakłóconej realizacji zadań będących przedmiotem
zamówienia. Tym samym wykonawcy winni byli przedłożyć w ofertach stosowne zezwolenia
obejmujące cały okres realizacji przedmiotu zamówienia.
Zarówno Zamawiający jak i Przystępujący po jego stronie, wykonawca SITA Wrocław,
wnieśli o oddalenie odwołania wskazując, na bezzasadność podnoszonych zarzutów.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron i uczestnika postępowania zaprezentowane na piśmie i
do protokołu rozprawy ustaliła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp. Następnie Izba stwierdziła, że odwołujący wnosząc przedmiotowe odwołanie w
dostateczny sposób wykazał swój interes w złożeniu środków ochrony prawnej w rozumieniu
przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp gdyż w razie uwzględnienia odwołania oferta
odwołującego może zostać wybrana jako oferta najkorzystniejsza.
Odnosząc się do zarzutów odwołania Izba uznaje je za niezasadne i dlatego też
odwołanie podlega oddaleniu.
Izba na wstępie dokonanych ustaleń uznaje za zasadne odniesienie się do
nieuwzględnionego przez Izbę, wniosku Zamawiającego o odrzucenie odwołania z powodu
braku właściwego pełnomocnictwa uprawniającego do wniesienia odwołania. Zamawiający
podniósł zarzut, że odwołanie złożone przez Remondis Sp. z o.o. winno podlegać
odrzuceniu, gdyż zostało złożone przez podmiot nieuprawniony, a złożone pełnomocnictwo
nie spełnia wymogów pełnomocnictwa rodzajowego uprawniającego do reprezentowania
określonego podmiotu, ponadto nie wynika z niego aby uprawniało ono do składania
środków ochrony prawnej do Krajowej Izby Odwoławczej.
Nie odnosząc się merytorycznie do przedstawionego zarzutu, Izba stwierdza, że
odwołujący w trakcie posiedzenia przedłożył kopię pełnomocnictwa potwierdzoną za
zgodność z orginałem z dnia 6 października 2011r. dla pani Ewy Stuczyńskiej, z którego
wynika, iż pełnomocnik uprawniony jest do reprezentowania mocodawców we wszystkich
sprawach przed sądami powszechnymi, a także ma prawo do wnoszenia środków ochrony
prawnej przed Krajową Izbą Odwoławczą. Wobec powyższego Izba postanowiła nie
uwzględnić wniosku Zamawiającego i rozpoznać odwołanie.
Odnosząc się do zarzutu pierwszego, dotyczącego braku wpłacenia wadium, Izba
wskazuje, że wadium zgodnie z przepisem art. 45 ust.6 ustawy pzp jest kwotą, w gotówce
lub papierach wartościowych składaną Zamawiającemu jako gwarancja, że oferent nie
zmieni ani nie wycofa po określonym terminie złożonej oferty, oraz podpisze w określonym
terminie umowę. W razie wycofania oferty przed jej rozpatrzeniem, albo odmowy zawarcia
umowy wadium przekształca się w zryczałtowane odszkodowanie należne Zamawiającemu.
W przedmiotowym postępowaniu, poza sporem jest fakt, że z dniem 1 września 2011 roku
nastąpiło połączenie spółek SITA Poznań z SITA Wrocław, przy czym ta pierwsza spółka
była spółką przejmowaną, a więc z w/w dniem jej majątek na mocy sukcesji uniwersalnej stał
się majątkiem spółki przejmującej. Faktem jest, że w dniu 8 września z konta bankowego
będącego już własnością SITA Wrocław – SITy Poznań, z powodu nie dokonania jeszcze
zmian danych identyfikacyjnych wynikających z połączenia obu spółek, dokonano w kwotach
wskazanych w przelewach bankowych, wykazanych na stronach 119 – 127 oferty, zapłaty
wadium na rzecz Zamawiającego. Również poza sporem jest fakt, że na każdym
potwierdzeniu realizacji przelewu, dokonanym na konto Zamawiającego, zawarta jest
informacja, że cyt. „płatność dotyczy wadium w przetargu nieogr. na zimowe utrz. I
oczyszcz.pasów dróg m. Poznań w sezonie 2011/2012”, oraz wskazany jest numer zadania
z przedmiotu zamówienia, którego wpłata dotyczy.
Wobec powyższego Izba stwierdza, że wadium jest właściwie i skutecznie wniesione, gdy
Zamawiający ma możliwość dysponowania nim w okolicznościach i w sposób opisany w siwz
i w przepisach ustawy Prawo zamówień publicznych. Należy potwierdzić zdaniem Izby za
przyjętym przez KIO stanowiskiem w wyroku o sygn. KIO 126/11, iż zwrot z art.45 ust.1
ustawy że „zamawiający żąda od wykonawców wniesienia wadium” nie może być
interpretowany jako obowiązek osobistego świadczenia podmiotu składającego ofertę, ale
bardziej jako wskazanie strony postępowania na której spoczywa obowiązek wniesienia
wadium. Inna interpretacja tego przepisu wykluczałaby możliwość wadialnego
zabezpieczenia oferty w sposób wskazany w art. 45 ust.6 pkt. 2-6. śaden przepis ustawy pzp
nie określa przez kogo wadium ma być zapłacone, art. 45 ust. 3 ustawy stanowi tylko że:
„Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert.", a nie, że to wykonawca wnosi
wadium.
Nie ma zatem uzasadnienia, aby twierdzić że wniesienie wadium, o którym mowa w
ustawie ma być osobistym świadczeniem wykonawcy. Należy podnieść fakt ,że obok
wadium w formie pieniężnej ustawodawca dopuścił też wniesienie wadium w formie
poręczenia lub gwarancji. W tej formie faktycznie to nie wykonawca składa wadium lecz są
to podmioty trzecie, a więc poręczyciel lub gwarant. I w tym przypadku wykonawca składa
tylko dokument, w którym podmioty te zobowiązują się do zapłaty na rzecz Zamawiającego
określonej kwoty wadium .
Tymczasem wadium w formie pieniężnej wpłacone w niniejszym postępowaniu przez SITA
Wrocław z konta przejętej w wyniku połączenia spółki SITA Poznań, na konto bankowe
Zamawiającego, jest uważane przez Odwołującego za „gorszy" sposób zabezpieczenia
oferty niż ewentualne zabezpieczenia w formie poręczeń i gwarancji, pomimo iż kwota
wadium spoczywa na koncie bankowym Zamawiającego, co powoduje, że Zamawiający nie
ma żadnych trudności, aby dokonać ewentualnego zatrzymania wadium, (przy gwarancji czy
poręczeniu jest wymóg zwrócenia się do gwaranta czy poręczyciela). Dlatego też zarzut
zmierzający do stawiania w gorszej sytuacji wykonawcę dokonującego wpłaty wadium w
pieniądzu z konta bankowego przejętego podmiotu, od składającego wadium w formie
gwarancji czy poręczenia jest niezrozumiałe i nie znajduje odbicia w obowiązującym stanie
prawnym i nie zasługuje na uwzględnienie.
Ponadto Odwołujący w żaden sposób nie wykazał, że taki sposób wpłaty wadium zagraża
interesom Zamawiającego wynikających z faktu, że wniesione wadium w sposób niewłaściwy
zabezpiecza jego interes w prowadzonym postępowaniu.
W zakresie zarzutu drugiego, dotyczącego nie przedłożenie wymaganych zezwolenia na
obieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, Izba, na wstępie rozważań w
tym zakresie wskazuje, że przedłożona wraz z ofertą SITY Wrocław decyzja nr 42/05
Prezydenta Miasta Poznań z dnia 29 czerwca 2005 roku w przedmiocie zezwolenia na
odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości była wydana na rzecz SITA
Poznań sp. zo.o. w Poznaniu.
Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia –Fabrycznej we Wrocławiu z
dniem 01 września 2011 roku nastąpiło połączenie spółki SITA Poznań ze spółką SITA
Wrocław przy czym spółka Sita Poznań została przejęta przez spółkę SITA Wrocław.
Osią sporu pomiędzy stronami jest to, czy z chwilą połączenia spółek, spółka przejmująca
miała prawo wykazać spełnianie warunków udziału w postępowaniu, zezwoleniem na
odbieranie odpadów komunalnych wystawionym na spółkę przejętą.
Izba wskazuje, że kodeks spółek handlowych pozwala bez ograniczeń łączyć się spółkom
kapitałowym. Połączenie spółek kapitałowych poprzez przejęcie dokonane na podstawie art.
492 § 1 pkt 1 ksh powoduje skutki przewidziane w art. 494 ksh określane mianem sukcesji
generalnej/ uniwersalnej.
Zgodnie z art. 494 § 1 k.s.h., spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z
dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek
łączących się przez zawiązanie nowej spółki, z art. 494 § 2 k.s.h. wynika, że na spółkę
przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności
zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo
którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, chyba że ustawa lub
decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.
Powyższe oznacza, iż od dnia przejęcia- połączenia spółek, podmiotem wszelkich praw i
obowiązków staje się spółka przejmująca, gdyż spółka przejmowana ulega rozwiązaniu.
Powyższa sukcesja jest sukcesją uniwersalną obejmującą zarówno sukcesję cywilnoprawną,
jak i administracyjnoprawną. Istotą sukcesji uniwersalnej jest to, że przeniesienie wszelkich
praw i obowiązków następuje automatycznie, nie jest wymagane wydawanie jakichkolwiek
decyzji w tym zakresie, za wyjątkiem obowiązku dokonania zmiany danych, w odpowiednich
rejestrach.
Przepis art. 494 ksh. wprowadza rodzaj sukcesji, która jest zarówno sukcesją
cywilnoprawną (tj. wstąpienie w ogół praw i obowiązków o charakterze cywilnoprawnym).
Z treści tego przepisu wynika również, iż występująca przy łączeniu spółek sukcesja
obejmuje także zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce
przejmowanej, chyba, że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi
stanowi inaczej, co wskazuje iż sukcesja przy łączeniu spółek ma także charakter sukcesji
administracyjno-prawnej, oczywiscie przy zachowaniu wszelkich ograniczeń, o których mowa
w ustawie. Tak więc art. 494 ksh wprowadził ustawowe dozwolenie dla sukcesji
administracyjnej przy łączeniu spółek, ustanawiając tę sukcesję regułą, a wyjątkami od niej
są tylko sytuację, gdy z treści ustawy lub decyzji o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi
wynikać będzie, iż ma ona charakter indywidualny i nie przechodzi na następców prawnych
podmiotu, którego dotyczy. Odnosząc się w tym miejscu do stanowiska Odwołującego, że ta
zasada doznaje jednak ograniczenia w prawie administracyjnym, w którym „obowiązuje
zasada, że prawa i obowiązki o charakterze administracyjnoprawnym są związane z osobą,
dla której zostały ustanowione (zob. G. Łaszczyca, R. Sasiak, Łączenie spółek kapitałowych
a sukcesja praw i obowiązków wg sfery publicznoprawnej (wybrane zagadnienia), Pr.Sp.
1999, nr 4, s. 3). Izba wskazuje, że uszło uwadze strony, to iż to stanowisko było zasadne
przed wejściem w życie przepisów ustawy kodeks spółek handlowych tj. przed 1 stycznia
2001 roku. Jak wynika z powyższego, odniesienie zostało dokonane do publikacji z 1999
roku.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowego postępowania, Izba
stwierdza, że brak jest w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach- w oparciu o
której przepisy została wydana przedmiotowa decyzja, przepisu zakazującego przejścia
nabytego uprawnienia objętego decyzją, na inny podmiot. Takiego ustalenia zdaje się nie
kwestionować sam Odwołujący, który w piśmie złożonym na rozprawie wskazał, że w
ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie znajduje się przepis analogiczny
do art. 193 ust. 5 ustawy prawo ochrony środowiska, który stwierdza, że pozwolenie wydane
w oparciu o jej przepisy wygasa, jeśli nastąpiło przeniesienie praw i obowiązków
wynikających z pozwolenia, na inny podmiot. Zdaniem Odwołującego taki zapis pozwala na
wyciągnięcie wniosku, że przepis art. 8a ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach jest przepisem lex specialis wobec art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych i tym
samym zasada sukcesji uniwersalnej w przedmiotowym zakresie ulega ograniczeniu.
Zdaniem Izby taka konstrukcja prawna na wykazanie jakoby przepis art. 8a ust. 3ustawy o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach był przepisem lex specjalis w stosunku do
przepisu art. 494 § 2 ksh w zakresie niniejszego postępowania, jest nadinterpretacją w/w
przepisów przez Odwołującego.
Izba wskazuje, że ograniczenie swobody działalności gospodarczej oraz praw i
zobowiązań podmiotów gospodarczych nie można wywodzić z domniemania ich istnienia,
winny one wynikać wprost z przepisu ustawy. Dlatego też biorąc pod uwagę stan prawny
podniesiony w przedmiotowym zarzucie, zasadne jest stwierdzenie, że zasady sukcesji
określone w art. 494§2 ksh dotyczą automatycznego przejęcia wszystkich praw i
obowiązków łączący się spółek i ich przejścia na spółkę przejmującą, chyba że przepis
szczególny ustawy lub z wydana decyzja stanowi odmiennie.
Dlatego też zdaniem Izby w sytuacji, gdy doszło do połączenia, podziału lub przekształcenia
spółki prawa handlowego, wydana decyzja na odbiór odpadów komunalnych automatycznie
przechodzi na nowy podmiot, zgodnie z art.494 § 2 k.s.h., pod warunkiem, że nie minął
jeszcze termin jej obowiązywania, a została ona wydana po dniu wejścia w życie k.s.h. tj. po
1 stycznia 2001 roku.
Zaprezentowane stanowisko Izby znajduje również odzwierciedlenie w stanowiskach
organów ochrony środowiska. Ministerstwo Środowiska w wyjaśnieniu z dnia 18 czerwca
2007 r., sygn. DOOŚoa-31/4321/07/ds. stwierdza, że na podstawie art. 494 k.s.h., na spółkę
przejmującą automatycznie przechodzi pozwolenie wydane spółce przejmowanej i
analogicznie na zawiązaną nową spółkę, przechodzi pozwolenie udzielone którejkolwiek ze
spółek łączących się. A zatem połączenie spółek nie powoduje wygaśnięcia praw i
obowiązków spoczywających na określonej osobie prawnej - spółce powstałej przez
połączenie spółek, w tym wynikających z ww. decyzji - pozwoleń lub zezwoleń, udzielonych
jednej z nich.
Jeśli więc zainteresowany podmiot (spółka przejmująca) wystąpi do organu z wnioskiem
o dokonanie zmiany nazwy podmiotu we wskazanej decyzji administracyjnej, to w oparciu o
art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst
jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98. poz. 1071 z późn. zm.) - organ może takiej zmiany dokonać.
Stanowisko takie potwierdza również wyjaśnienie Ministerstwa Środowiska z dnia 17 lipca
2003r.,sygn. PElp-021-18/4756/03łk. Stwierdza się w nim, że w sytuacji, gdy zainteresowany
podmiot wystąpi z odnośnym wnioskiem, wydaje się możliwe dokonanie zmiany w
pozwoleniu w oparciu o art. 155 k.p.a. polegającej na dokonaniu zmiany nazwy podmiotu
wskazanej w pozwoleniu. Rozstrzygniecie modyfikujące pozwolenie (decyzję zatwierdzającą
program gospodarki odpadami niebezpiecznymi rozszerzoną o zbieranie odpadów) z
uwzględnieniem zmiany firmy, pod którą funkcjonuje spółka, stanowi jedynie
potwierdzenie stanu formalnoprawnego, w którym podmiot o zmienionej nazwie
dysponuje nieprzerwanie wymaganym pozwoleniem. W opisanej sytuacji nie będzie miał
zastosowania art. 190 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), gdyż przepis ten dotyczy przeniesienia
tytułu prawnego do instalacji.
Pomimo tego iż w/w opinie dotyczą przeniesienia uprawnień wynikających z decyzji o
gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi, to jednak biorąc pod uwagę fakt iż
gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi poddane jest dużo bardziej rygorystycznym
wymaganiom niż odbiór zwykłych odpadów komunalnych, to biorąc pod uwagę występujące
w tym zakresie analogie, można w oparciu o zasadę argumentum a simili — wnioskowanie z
podobieństwa (z analogii) i z wnioskowania z większego na mniejsze -argumentum a maiori
ad minus wywieść wniosek , że jeśli sukcesja praw i obowiązków administracyjnoprawnych
na spółkę przejmująca jest dopuszczalna przy gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi,
to tym bardziej winna być dozwolona przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi.
Nadto należy wskazać ,ze Odwołujący nie podnosił zarzutu ani nie przedstawił
jakiegokolwiek dowodu na okoliczność, że z chwilą połączenia obu spółek spółka
przejmująca utraciła techniczne możliwości do prowadzenia dotychczasowej działalności
wynikającej z decyzji wydanej dla spółki SITA Poznań..
Należy zdaniem Izby, zwrócić uwagę na ważny fakt, że z chwilą połączenia spółek
następuje wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej, ale następuje to bez przeprowadzenia
likwidacji tej spółki. Tym samym cały majątek spółki przejmowanej z tym dniem zasila
majątek spółki przejmującej, co winno wzmocnić ,a nie osłabić dotychczasową zdolność
gospodarczą spółki przejmującej. Nadto następuje również przejęcie posiadanego przez tą
spółkę doświadczenia, know..how, itp. tym samym brak jest obiektywnie uzasadnionych
podstaw do podnoszenia zarzutu rzekomego zagrożenia dla interesu publicznego, że nowy
podmiot nie podoła obowiązkom z zakresu objętego przedmiotową decyzją. Izba uznaje, że
twierdzenia Odwołującego w tym zakresie, pozostały bez wskazanego na potwierdzenie tego
zarzutu dowodu, są tylko twierdzeniami na użytek przedmiotowego sporu. Tym samym brak
jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego zarzutu.
W zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 87 ust. 1a prawa zamówień publicznych
poprzez dopuszczenie do istotnej zmiany oferty Wykonawcy, którego oferta została wybrana
jako najkorzystniejsza, Izba wskazuje, że odnosząc się do powyższej kwestii należy
stwierdzić na wstępie ,że przywołana podstawa prawna nie dotyczy przetargu
nieograniczonego, jaki miał miejsce w przedmiotowym postępowaniu, ale odnosi się do
postępowania w trybie dialogu konkurencyjnego. Uznając, że w tym zakresie nastąpiła
omyłka pisarska, gdyż winna być wskazana podstawa prawna zarzutu z art. 87 ust1 ustawy
pzp., Izba w wyniku dokonanych ustaleń z oferty Przystępującego stwierdza, że zarówno z
formularza ofertowego, jak i innych dokumentów- w szczególności z formularzy cenowych
można było wywieść wniosek, iż ofertę składa samodzielnie SITA Wrocław. Jednakże
Zamawiający- do czego miał prawo, dokonał w oparciu o art. 87 ustęp 1 pzp wystąpienia do
SITA Wrocław z żądaniem jednoznacznego wskazania podmiotu ubiegającego się o
udzielenie przedmiotowego zamówienia. Z udzielonej odpowiedzi wynikało potwierdzenie, że
o udzielenie zamówienia ubiega się SITA Wrocław samodzielnie. Z faktu tak udzielonej
odpowiedzi nie można wywodzić wniosku iż nastąpiła zmiana podmiotu składającego ofertę
oraz, że w tym zakresie pomiędzy stronami miały miejsce jakieś negocjacje. Odwołujący na
zarzut prowadzenia pomiędzy stronami negocjacji żadnego dowodu nie przedstawił.
Izba wskazuje, że należy w pewnym zakresie zgodzić się z zarzutem Odwołującego, że
przedmiotowa oferta została sporządzona przez SITA Wrocław, w sposób niezbyt staranny.
Jednakże ten fakt nie może w świetle stwierdzonych błędów czy niestaranności, mieć
wpływu na ważność złożonej oferty. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
cechuje formalizm, jednakże formalizm stosowany przy ocenie ofert, nie może on być
podstawą wyboru oferty najkorzystniejszej. Ofertą najkorzystniejszą jest ta która jest
najkorzystniejsza w sensie cenowym i w zakresie spełniania parametrów technicznych
przedmiotu zamówienia opisanych w siwz, a nie ta która jest najbardziej poprawna pod
względem spełnienia wymogów formalnych.
Również bezzasadny jest zarzut iż wybrany wykonawca winien legitymować się decyzją
na odbiór odpadów komunalnych, której okres obowiązywania jest nie krótszy niż
czasookres trwania danego zamówienia. Wywodzenie takiego obowiązku przez
Odwołującego z interpretacji celowościowej uzasadnianej tym, że Zamawiającemu należy
zapewnić niezakłóconą realizację zadań będących przedmiotem zamówienia, jest
nadinterpretacją zarówno postanowień siwz jak i przepisów ustawy pzp.
Taki wymóg nie wynika z żadnego przepisu prawa, a nadto przy przyjęciu takiej zasady
należałoby bezzasadnie oczekiwać od wykonawców składających oferty, aby występowali do
organów administracji o wydawanie nowych decyzji w sytuacji kiedy dotychczasowa decyzja
ma jeszcze moc obowiązującą.
Zgodnie z treścią art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, Krajowa Izba
Odwoławcza uwzględnia odwołanie w sytuacji, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, co – ze wskazanych wyżej względów, nie miało miejsce w niniejszym
postępowaniu
Izba postanowiła jak w sentencji, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7, 191
ust.2 i 192 ust. 2 i 3 pkt.1 ustawy Pzp
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 i
10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1)a rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (
Dz. U. Nr 41 poz. 238.
Przewodniczący …………………
WYROK
z dnia 19 października 2011 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Emil Kawa
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 października 2011 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 7 października 2011 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Remondis Sanitech
Poznań Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług Komunalnych Krzysztof Skoczylas, 61-
623 Poznań, ul. Górecka 104 w postępowaniu prowadzonym przez Zarząd Dróg Miejskich
w Poznaniu, 61-623 Poznań, ul. Wilczak 16
przy udziale wykonawcy SITA Wrocław Sp. z o.o., 54-530 Wrocław, ul. Jerzmanowska 13
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Remondis Sanitech Poznań Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług
Komunalnych Krzysztof Skoczylas, 61-623 Poznań, ul. Górecka 104 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców
wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Remondis Sanitech Poznań
Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług Komunalnych Krzysztof Skoczylas, 61-
623 Poznań, ul. Górecka tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: ……………
Sygn. akt 2166/11
UZASADNIENIE
Zamawiający, Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu ul. Wilczak 16 61 - 623 Poznań, zwany
dalej „Zamawiającym” prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie
przetargu nieograniczonego, pn. „Zimowe utrzymanie i oczyszczanie pasów drogowych
miasta Poznania w okresie od 16 października 2011 r. do 15 kwietnia 2011 r.".
Zamawiający pismem z dnia 28 września 2011 r. doręczonym wykonawcom w dniu 29
września 2011 r. poinformował o dokonaniu wyboru Wykonawcy zamówienia publicznego,
na realizację zadania z grupy K, część 11, zadania K IV, część 14, zadanie K VII, zadania z
grupy ZU, część 4 zadania ZU IV, część 7 zadania ZU VII tj. SITA Wrocław sp. z o.o. który to
wykonawca skutecznie przystąpił do niniejszego postępowania odwoławczego.
Od takiej decyzji Zamawiającego odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wniósł
wykonawca Remondis Sanitech Poznań Sp. z o.o., i „San – Eko” Zakład Usług Komunalnych
Krzysztof Skoczylas, 61-623 Poznań, ul. Górecka 104, zwanych dalej „Odwołującym”.
W złożonym odwołaniu zarzucił Zamawiającemu:
1. brak zapłaty wymaganego wadium warunkującego uczestnictwo w postępowaniu,
2. nie przedłożenie wymaganego zezwolenia na obieranie odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości.
3. naruszenie art. 87 ust. 1a prawa zamówień publicznych poprzez dopuszczenie do
istotnej zmiany oferty Wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza.
W zakresie zarzutu braku wpłacenia wadium wskazał, że wykonawca - SITA Wrocław sp. z
o.o. nie dopełniła warunku uczestnictwa w postępowaniu określonego w Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia nr ref. Dz/UI/341/097/01 w XIII pkt. 2 i 3 dotyczącego
wniesienia stosownego wadium przed dniem składania ofert.
Wpłata wadium, zaliczona przez Zamawiającego na poczet oferty SITA Wrocław sp. z o.o.,
została dokonana przez SITA Poznań sp. z o.o., której byt prawny ustał z dniem dokonania
wpisu połączenia spółek przez sąd rejestrowy, tj. 01 września 2011 r. Zaplata wadium za
udział w postępowaniu na wykonanie przedmiotowego zamówienia publicznego została
dokonana w dniu 08 września 2011 r.
W związku z powyższym należało, jego zdaniem uznać, że wpłata wadium została
dokonana przez podmiot, który nie miał wówczas zdolności prawnej, a więc w konsekwencji
nie mógł skutecznie dokonywać jakichkolwiek rozporządzeń majątkowych.
W zakresie zarzutu nieposiadania wymaganych zezwoleń na odbiór odpadów, zarzucił
Zamawiającemu iż SITA Wrocław sp. z o.o. nie dopełniła warunków uczestnictwa w
postępowaniu, określonych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia nr ref.
Dz/LT/341/097/01 w IX pkt 1.1. lit. a i b dotyczących posiadania aktualnych na dzień
składania ofert decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Wykonawca - SITA Wrocław sp. z o.o.
na dzień składania ofert nie posiadał decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w
zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i nie przedłożył ww.
zezwolenia w toku postępowania wyjaśniającego.
SITA Wrocław sp. z o.o. w wyniku przejęcia spółki SITA Poznań sp. z o.o., które nastąpiło z
dniem wpisu tj. 01 września 2011 r., nie nabyła, jego zdaniem - nie stała się podmiotem
pozwolenia Prezydenta Miasta Poznania, na prowadzenie działalności w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
SITA Wrocław sp. z o.o. na podstawie art. 8a ust. 2 i 3 ustawy z 13 września 1996 roku o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.nr 5 poz. 236 z 2008 roku z późn.
Zmianami) zobowiązana była do zgłoszenia połączenia spółek SITA Wrocław sp. z o.o. i
SITA Poznań sp. z o.o. i uzyskania w tej mierze zmiany pozwolenia (decyzji) posiadanej
dotychczas przez inny podmiot - SITA Poznań Sp. z. o.o., z którym się połączyła.
Wymóg taki Odwołujący wywodził z treści art. 8a.ust. 2 w/w ustawy, zgodnie z którym to
przepisem przedsiębiorca jest zobowiązany niezwłocznie zgłaszać wójtowi, burmistrzowi lub
prezydentowi miasta wszelkie zmiany danych określonych w zezwoleniu. Stoi na stanowisku,
że dopiero wydanie nowej decyzji w zakresie podmiotu uprawnionego do odbierania
odpadów po połączeniu spółek, umożliwia wykonywanie zadań objętych zezwoleniem, a tym
samym umożliwia uczestnictwo w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, a
takiej zmienionej decyzji zezwalającej na prowadzenie działalności w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości SITA Wrocław Sp. o.o. nie przedłożyła
w niniejszym postępowaniu.
Przedstawiając argumentacje prawna mającą potwierdzać zasadność podniesionego
zarzutu Odwołujący stwierdził, że generalną zasadą sukcesji praw i obowiązków na
podstawie art. 494 Kodeksu spółek handlowych jest ich bezpośrednie przejście na spółkę
przejmującą. Ta zasada doznaje jednak ograniczenia w prawie administracyjnym, w którym
„obowiązuje zasada, że prawa i obowiązki o charakterze administracyjnoprawnym są
związane z osobą, dla której zostały ustanowione (zob. G. Łaszczyca, R. Sasiak, Łączenie
spółek kapitałowych a sukcesja praw i obowiązków wg sfery publicznoprawnej (wybrane
zagadnienia), Pr.Sp. 1999, nr 4, s. 3).
Ponadto wskazał na tezę z orzeczenia NSA z dnia 24 lipca 2007 r. (II OSK 674/06) zgodnie,
z którym „sukcesja praw i obowiązków z art. 494 § 1 k.s.h. nie ma charakteru
bezwzględnego, doznając ograniczeń na gruncie prawa publicznego". Bezsprzecznie ustawa
o utrzymaniu porządku i czystości w gminach stanowi część prawa administracyjnego, przez
co zostaje włączona do specyficznego reżimu prawnego w zakresie transpozycji praw i
obowiązków spółki przejmowanej w stosunku do spółki przejmującej. Zdaniem Odwołującego
ograniczenie generalnej zasady art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych w przedmiotowej
sprawie doznaje ograniczenia na gruncie art. 8a ust. 2 Ustawy o czystości i utrzymaniu
porządku w gminie, który to przepis formułuje obowiązek niezwłocznego zgłoszenie
wszelkich zmian danych, określonych w zezwoleniu, w tym nazwy podmiotu uprawnionego
na mocy danego zezwolenia. Przepisowi temu należy według Odwołującego przypisać
charakter lex specialis w stosunku art. art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych.
Nadto wskazał na fakt doniosłości społecznej znaczenia obowiązku zgłoszenia zmiany w
pozwoleniach dla tego typu usług, gdyż jego zdaniem nie można właścicieli nieruchomości
narażać na niepewność co do podmiotów uprawnionych do realizacji usługi odbioru
odpadów.
W zakresie zarzutu trzeciego dotyczącego istotnej zmiany treści oferty wskazał, że w toku
postępowania wyjaśniającego podmiot SITA Wrocław sp. z o.o. dokonała istotnej zmiany
treści oferty polegającej na zmianie Wykonawcy. Stwierdził, że oferta została złożona w dniu
07 września 2011 r. przez nieistniejący wówczas podmiot SITA Poznań sp. z o.o. Pierwotna
oferta została złożona przez Konsorcjum SITA Polska sp. z o.o. i SITA Wrocław sp. z o.o. W
toku postępowania wyjaśniającego w odpowiedzi na pismo Zamawiającego z dnia 21
września 2011 r. oferta została zmieniona poprzez wskazanie wyłącznego wykonawcy
zamówienia publicznego tj. SITA Wrocław sp. z o.o. dokonując w ten sposób istotnej zmiany
treści oferty. Ponadto na potwierdzenie zarzutu przywołał treść protokołu postępowania
gdzie według stanu na dzień 9 września 2011r, że ofertę złożyła SITA Wrocław i SITA
Polska, co niewątpliwie wskazywało na fakt, iż tę ofertę złożyło konsorcjum, natomiast w
protokole z 3 października 2011r., Zamawiający wpisał , że składającym ofertę jest tylko
SITA Wrocław. Tym samym zdaniem Odwołującego doszło do zmiany podmiotu
składającego ofertę, a powstało to w wyniku prowadzenia negocjacji pomiędzy
Zamawiającym, a wykonawcą SITA Wrocław.
Nadto Odwołujący wywiódł zarzut nieposiadania przez SITA Poznań sp. z o.o. zezwolenia
na prowadzenie działalności w zakresie transportu i zbierania odpadów na cały okres
wykonywania zamówienia publicznego. Zezwolenie Prezydenta Miasta Poznania z dnia 24
lipca 2003 r. na prowadzenie działalności w zakresie transportu i zbierania odpadów
udzielone SITA Poznań sp. z o.o. zgodnie z jego treścią miało wygasnąć w dniu 21 marca
2012 r. Według stanowiska Odwołującego, wymóg posiadania zezwolenia na cały okres
objęty zamówieniem publicznym wynika z interpretacji celowościowej. Zamawiający w chwili
powzięcia decyzji o wyborze Wykonawcy zamówienia publicznego nic powinien mieć
żadnych wątpliwości, co do niezakłóconej realizacji zadań będących przedmiotem
zamówienia. Tym samym wykonawcy winni byli przedłożyć w ofertach stosowne zezwolenia
obejmujące cały okres realizacji przedmiotu zamówienia.
Zarówno Zamawiający jak i Przystępujący po jego stronie, wykonawca SITA Wrocław,
wnieśli o oddalenie odwołania wskazując, na bezzasadność podnoszonych zarzutów.
Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego oraz stanowiska stron i uczestnika postępowania zaprezentowane na piśmie i
do protokołu rozprawy ustaliła, co następuje.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy
Pzp. Następnie Izba stwierdziła, że odwołujący wnosząc przedmiotowe odwołanie w
dostateczny sposób wykazał swój interes w złożeniu środków ochrony prawnej w rozumieniu
przepisu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp gdyż w razie uwzględnienia odwołania oferta
odwołującego może zostać wybrana jako oferta najkorzystniejsza.
Odnosząc się do zarzutów odwołania Izba uznaje je za niezasadne i dlatego też
odwołanie podlega oddaleniu.
Izba na wstępie dokonanych ustaleń uznaje za zasadne odniesienie się do
nieuwzględnionego przez Izbę, wniosku Zamawiającego o odrzucenie odwołania z powodu
braku właściwego pełnomocnictwa uprawniającego do wniesienia odwołania. Zamawiający
podniósł zarzut, że odwołanie złożone przez Remondis Sp. z o.o. winno podlegać
odrzuceniu, gdyż zostało złożone przez podmiot nieuprawniony, a złożone pełnomocnictwo
nie spełnia wymogów pełnomocnictwa rodzajowego uprawniającego do reprezentowania
określonego podmiotu, ponadto nie wynika z niego aby uprawniało ono do składania
środków ochrony prawnej do Krajowej Izby Odwoławczej.
Nie odnosząc się merytorycznie do przedstawionego zarzutu, Izba stwierdza, że
odwołujący w trakcie posiedzenia przedłożył kopię pełnomocnictwa potwierdzoną za
zgodność z orginałem z dnia 6 października 2011r. dla pani Ewy Stuczyńskiej, z którego
wynika, iż pełnomocnik uprawniony jest do reprezentowania mocodawców we wszystkich
sprawach przed sądami powszechnymi, a także ma prawo do wnoszenia środków ochrony
prawnej przed Krajową Izbą Odwoławczą. Wobec powyższego Izba postanowiła nie
uwzględnić wniosku Zamawiającego i rozpoznać odwołanie.
Odnosząc się do zarzutu pierwszego, dotyczącego braku wpłacenia wadium, Izba
wskazuje, że wadium zgodnie z przepisem art. 45 ust.6 ustawy pzp jest kwotą, w gotówce
lub papierach wartościowych składaną Zamawiającemu jako gwarancja, że oferent nie
zmieni ani nie wycofa po określonym terminie złożonej oferty, oraz podpisze w określonym
terminie umowę. W razie wycofania oferty przed jej rozpatrzeniem, albo odmowy zawarcia
umowy wadium przekształca się w zryczałtowane odszkodowanie należne Zamawiającemu.
W przedmiotowym postępowaniu, poza sporem jest fakt, że z dniem 1 września 2011 roku
nastąpiło połączenie spółek SITA Poznań z SITA Wrocław, przy czym ta pierwsza spółka
była spółką przejmowaną, a więc z w/w dniem jej majątek na mocy sukcesji uniwersalnej stał
się majątkiem spółki przejmującej. Faktem jest, że w dniu 8 września z konta bankowego
będącego już własnością SITA Wrocław – SITy Poznań, z powodu nie dokonania jeszcze
zmian danych identyfikacyjnych wynikających z połączenia obu spółek, dokonano w kwotach
wskazanych w przelewach bankowych, wykazanych na stronach 119 – 127 oferty, zapłaty
wadium na rzecz Zamawiającego. Również poza sporem jest fakt, że na każdym
potwierdzeniu realizacji przelewu, dokonanym na konto Zamawiającego, zawarta jest
informacja, że cyt. „płatność dotyczy wadium w przetargu nieogr. na zimowe utrz. I
oczyszcz.pasów dróg m. Poznań w sezonie 2011/2012”, oraz wskazany jest numer zadania
z przedmiotu zamówienia, którego wpłata dotyczy.
Wobec powyższego Izba stwierdza, że wadium jest właściwie i skutecznie wniesione, gdy
Zamawiający ma możliwość dysponowania nim w okolicznościach i w sposób opisany w siwz
i w przepisach ustawy Prawo zamówień publicznych. Należy potwierdzić zdaniem Izby za
przyjętym przez KIO stanowiskiem w wyroku o sygn. KIO 126/11, iż zwrot z art.45 ust.1
ustawy że „zamawiający żąda od wykonawców wniesienia wadium” nie może być
interpretowany jako obowiązek osobistego świadczenia podmiotu składającego ofertę, ale
bardziej jako wskazanie strony postępowania na której spoczywa obowiązek wniesienia
wadium. Inna interpretacja tego przepisu wykluczałaby możliwość wadialnego
zabezpieczenia oferty w sposób wskazany w art. 45 ust.6 pkt. 2-6. śaden przepis ustawy pzp
nie określa przez kogo wadium ma być zapłacone, art. 45 ust. 3 ustawy stanowi tylko że:
„Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert.", a nie, że to wykonawca wnosi
wadium.
Nie ma zatem uzasadnienia, aby twierdzić że wniesienie wadium, o którym mowa w
ustawie ma być osobistym świadczeniem wykonawcy. Należy podnieść fakt ,że obok
wadium w formie pieniężnej ustawodawca dopuścił też wniesienie wadium w formie
poręczenia lub gwarancji. W tej formie faktycznie to nie wykonawca składa wadium lecz są
to podmioty trzecie, a więc poręczyciel lub gwarant. I w tym przypadku wykonawca składa
tylko dokument, w którym podmioty te zobowiązują się do zapłaty na rzecz Zamawiającego
określonej kwoty wadium .
Tymczasem wadium w formie pieniężnej wpłacone w niniejszym postępowaniu przez SITA
Wrocław z konta przejętej w wyniku połączenia spółki SITA Poznań, na konto bankowe
Zamawiającego, jest uważane przez Odwołującego za „gorszy" sposób zabezpieczenia
oferty niż ewentualne zabezpieczenia w formie poręczeń i gwarancji, pomimo iż kwota
wadium spoczywa na koncie bankowym Zamawiającego, co powoduje, że Zamawiający nie
ma żadnych trudności, aby dokonać ewentualnego zatrzymania wadium, (przy gwarancji czy
poręczeniu jest wymóg zwrócenia się do gwaranta czy poręczyciela). Dlatego też zarzut
zmierzający do stawiania w gorszej sytuacji wykonawcę dokonującego wpłaty wadium w
pieniądzu z konta bankowego przejętego podmiotu, od składającego wadium w formie
gwarancji czy poręczenia jest niezrozumiałe i nie znajduje odbicia w obowiązującym stanie
prawnym i nie zasługuje na uwzględnienie.
Ponadto Odwołujący w żaden sposób nie wykazał, że taki sposób wpłaty wadium zagraża
interesom Zamawiającego wynikających z faktu, że wniesione wadium w sposób niewłaściwy
zabezpiecza jego interes w prowadzonym postępowaniu.
W zakresie zarzutu drugiego, dotyczącego nie przedłożenie wymaganych zezwolenia na
obieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, Izba, na wstępie rozważań w
tym zakresie wskazuje, że przedłożona wraz z ofertą SITY Wrocław decyzja nr 42/05
Prezydenta Miasta Poznań z dnia 29 czerwca 2005 roku w przedmiocie zezwolenia na
odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości była wydana na rzecz SITA
Poznań sp. zo.o. w Poznaniu.
Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia –Fabrycznej we Wrocławiu z
dniem 01 września 2011 roku nastąpiło połączenie spółki SITA Poznań ze spółką SITA
Wrocław przy czym spółka Sita Poznań została przejęta przez spółkę SITA Wrocław.
Osią sporu pomiędzy stronami jest to, czy z chwilą połączenia spółek, spółka przejmująca
miała prawo wykazać spełnianie warunków udziału w postępowaniu, zezwoleniem na
odbieranie odpadów komunalnych wystawionym na spółkę przejętą.
Izba wskazuje, że kodeks spółek handlowych pozwala bez ograniczeń łączyć się spółkom
kapitałowym. Połączenie spółek kapitałowych poprzez przejęcie dokonane na podstawie art.
492 § 1 pkt 1 ksh powoduje skutki przewidziane w art. 494 ksh określane mianem sukcesji
generalnej/ uniwersalnej.
Zgodnie z art. 494 § 1 k.s.h., spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z
dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek
łączących się przez zawiązanie nowej spółki, z art. 494 § 2 k.s.h. wynika, że na spółkę
przejmującą albo spółkę nowo zawiązaną przechodzą z dniem połączenia w szczególności
zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce przejmowanej albo
którejkolwiek ze spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, chyba że ustawa lub
decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.
Powyższe oznacza, iż od dnia przejęcia- połączenia spółek, podmiotem wszelkich praw i
obowiązków staje się spółka przejmująca, gdyż spółka przejmowana ulega rozwiązaniu.
Powyższa sukcesja jest sukcesją uniwersalną obejmującą zarówno sukcesję cywilnoprawną,
jak i administracyjnoprawną. Istotą sukcesji uniwersalnej jest to, że przeniesienie wszelkich
praw i obowiązków następuje automatycznie, nie jest wymagane wydawanie jakichkolwiek
decyzji w tym zakresie, za wyjątkiem obowiązku dokonania zmiany danych, w odpowiednich
rejestrach.
Przepis art. 494 ksh. wprowadza rodzaj sukcesji, która jest zarówno sukcesją
cywilnoprawną (tj. wstąpienie w ogół praw i obowiązków o charakterze cywilnoprawnym).
Z treści tego przepisu wynika również, iż występująca przy łączeniu spółek sukcesja
obejmuje także zezwolenia, koncesje oraz ulgi, które zostały przyznane spółce
przejmowanej, chyba, że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi
stanowi inaczej, co wskazuje iż sukcesja przy łączeniu spółek ma także charakter sukcesji
administracyjno-prawnej, oczywiscie przy zachowaniu wszelkich ograniczeń, o których mowa
w ustawie. Tak więc art. 494 ksh wprowadził ustawowe dozwolenie dla sukcesji
administracyjnej przy łączeniu spółek, ustanawiając tę sukcesję regułą, a wyjątkami od niej
są tylko sytuację, gdy z treści ustawy lub decyzji o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi
wynikać będzie, iż ma ona charakter indywidualny i nie przechodzi na następców prawnych
podmiotu, którego dotyczy. Odnosząc się w tym miejscu do stanowiska Odwołującego, że ta
zasada doznaje jednak ograniczenia w prawie administracyjnym, w którym „obowiązuje
zasada, że prawa i obowiązki o charakterze administracyjnoprawnym są związane z osobą,
dla której zostały ustanowione (zob. G. Łaszczyca, R. Sasiak, Łączenie spółek kapitałowych
a sukcesja praw i obowiązków wg sfery publicznoprawnej (wybrane zagadnienia), Pr.Sp.
1999, nr 4, s. 3). Izba wskazuje, że uszło uwadze strony, to iż to stanowisko było zasadne
przed wejściem w życie przepisów ustawy kodeks spółek handlowych tj. przed 1 stycznia
2001 roku. Jak wynika z powyższego, odniesienie zostało dokonane do publikacji z 1999
roku.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowego postępowania, Izba
stwierdza, że brak jest w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach- w oparciu o
której przepisy została wydana przedmiotowa decyzja, przepisu zakazującego przejścia
nabytego uprawnienia objętego decyzją, na inny podmiot. Takiego ustalenia zdaje się nie
kwestionować sam Odwołujący, który w piśmie złożonym na rozprawie wskazał, że w
ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie znajduje się przepis analogiczny
do art. 193 ust. 5 ustawy prawo ochrony środowiska, który stwierdza, że pozwolenie wydane
w oparciu o jej przepisy wygasa, jeśli nastąpiło przeniesienie praw i obowiązków
wynikających z pozwolenia, na inny podmiot. Zdaniem Odwołującego taki zapis pozwala na
wyciągnięcie wniosku, że przepis art. 8a ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach jest przepisem lex specialis wobec art. 494 § 1 Kodeksu spółek handlowych i tym
samym zasada sukcesji uniwersalnej w przedmiotowym zakresie ulega ograniczeniu.
Zdaniem Izby taka konstrukcja prawna na wykazanie jakoby przepis art. 8a ust. 3ustawy o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach był przepisem lex specjalis w stosunku do
przepisu art. 494 § 2 ksh w zakresie niniejszego postępowania, jest nadinterpretacją w/w
przepisów przez Odwołującego.
Izba wskazuje, że ograniczenie swobody działalności gospodarczej oraz praw i
zobowiązań podmiotów gospodarczych nie można wywodzić z domniemania ich istnienia,
winny one wynikać wprost z przepisu ustawy. Dlatego też biorąc pod uwagę stan prawny
podniesiony w przedmiotowym zarzucie, zasadne jest stwierdzenie, że zasady sukcesji
określone w art. 494§2 ksh dotyczą automatycznego przejęcia wszystkich praw i
obowiązków łączący się spółek i ich przejścia na spółkę przejmującą, chyba że przepis
szczególny ustawy lub z wydana decyzja stanowi odmiennie.
Dlatego też zdaniem Izby w sytuacji, gdy doszło do połączenia, podziału lub przekształcenia
spółki prawa handlowego, wydana decyzja na odbiór odpadów komunalnych automatycznie
przechodzi na nowy podmiot, zgodnie z art.494 § 2 k.s.h., pod warunkiem, że nie minął
jeszcze termin jej obowiązywania, a została ona wydana po dniu wejścia w życie k.s.h. tj. po
1 stycznia 2001 roku.
Zaprezentowane stanowisko Izby znajduje również odzwierciedlenie w stanowiskach
organów ochrony środowiska. Ministerstwo Środowiska w wyjaśnieniu z dnia 18 czerwca
2007 r., sygn. DOOŚoa-31/4321/07/ds. stwierdza, że na podstawie art. 494 k.s.h., na spółkę
przejmującą automatycznie przechodzi pozwolenie wydane spółce przejmowanej i
analogicznie na zawiązaną nową spółkę, przechodzi pozwolenie udzielone którejkolwiek ze
spółek łączących się. A zatem połączenie spółek nie powoduje wygaśnięcia praw i
obowiązków spoczywających na określonej osobie prawnej - spółce powstałej przez
połączenie spółek, w tym wynikających z ww. decyzji - pozwoleń lub zezwoleń, udzielonych
jednej z nich.
Jeśli więc zainteresowany podmiot (spółka przejmująca) wystąpi do organu z wnioskiem
o dokonanie zmiany nazwy podmiotu we wskazanej decyzji administracyjnej, to w oparciu o
art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst
jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98. poz. 1071 z późn. zm.) - organ może takiej zmiany dokonać.
Stanowisko takie potwierdza również wyjaśnienie Ministerstwa Środowiska z dnia 17 lipca
2003r.,sygn. PElp-021-18/4756/03łk. Stwierdza się w nim, że w sytuacji, gdy zainteresowany
podmiot wystąpi z odnośnym wnioskiem, wydaje się możliwe dokonanie zmiany w
pozwoleniu w oparciu o art. 155 k.p.a. polegającej na dokonaniu zmiany nazwy podmiotu
wskazanej w pozwoleniu. Rozstrzygniecie modyfikujące pozwolenie (decyzję zatwierdzającą
program gospodarki odpadami niebezpiecznymi rozszerzoną o zbieranie odpadów) z
uwzględnieniem zmiany firmy, pod którą funkcjonuje spółka, stanowi jedynie
potwierdzenie stanu formalnoprawnego, w którym podmiot o zmienionej nazwie
dysponuje nieprzerwanie wymaganym pozwoleniem. W opisanej sytuacji nie będzie miał
zastosowania art. 190 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst
jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), gdyż przepis ten dotyczy przeniesienia
tytułu prawnego do instalacji.
Pomimo tego iż w/w opinie dotyczą przeniesienia uprawnień wynikających z decyzji o
gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi, to jednak biorąc pod uwagę fakt iż
gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi poddane jest dużo bardziej rygorystycznym
wymaganiom niż odbiór zwykłych odpadów komunalnych, to biorąc pod uwagę występujące
w tym zakresie analogie, można w oparciu o zasadę argumentum a simili — wnioskowanie z
podobieństwa (z analogii) i z wnioskowania z większego na mniejsze -argumentum a maiori
ad minus wywieść wniosek , że jeśli sukcesja praw i obowiązków administracyjnoprawnych
na spółkę przejmująca jest dopuszczalna przy gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi,
to tym bardziej winna być dozwolona przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi.
Nadto należy wskazać ,ze Odwołujący nie podnosił zarzutu ani nie przedstawił
jakiegokolwiek dowodu na okoliczność, że z chwilą połączenia obu spółek spółka
przejmująca utraciła techniczne możliwości do prowadzenia dotychczasowej działalności
wynikającej z decyzji wydanej dla spółki SITA Poznań..
Należy zdaniem Izby, zwrócić uwagę na ważny fakt, że z chwilą połączenia spółek
następuje wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej, ale następuje to bez przeprowadzenia
likwidacji tej spółki. Tym samym cały majątek spółki przejmowanej z tym dniem zasila
majątek spółki przejmującej, co winno wzmocnić ,a nie osłabić dotychczasową zdolność
gospodarczą spółki przejmującej. Nadto następuje również przejęcie posiadanego przez tą
spółkę doświadczenia, know..how, itp. tym samym brak jest obiektywnie uzasadnionych
podstaw do podnoszenia zarzutu rzekomego zagrożenia dla interesu publicznego, że nowy
podmiot nie podoła obowiązkom z zakresu objętego przedmiotową decyzją. Izba uznaje, że
twierdzenia Odwołującego w tym zakresie, pozostały bez wskazanego na potwierdzenie tego
zarzutu dowodu, są tylko twierdzeniami na użytek przedmiotowego sporu. Tym samym brak
jest podstaw prawnych do uwzględnienia tego zarzutu.
W zakresie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 87 ust. 1a prawa zamówień publicznych
poprzez dopuszczenie do istotnej zmiany oferty Wykonawcy, którego oferta została wybrana
jako najkorzystniejsza, Izba wskazuje, że odnosząc się do powyższej kwestii należy
stwierdzić na wstępie ,że przywołana podstawa prawna nie dotyczy przetargu
nieograniczonego, jaki miał miejsce w przedmiotowym postępowaniu, ale odnosi się do
postępowania w trybie dialogu konkurencyjnego. Uznając, że w tym zakresie nastąpiła
omyłka pisarska, gdyż winna być wskazana podstawa prawna zarzutu z art. 87 ust1 ustawy
pzp., Izba w wyniku dokonanych ustaleń z oferty Przystępującego stwierdza, że zarówno z
formularza ofertowego, jak i innych dokumentów- w szczególności z formularzy cenowych
można było wywieść wniosek, iż ofertę składa samodzielnie SITA Wrocław. Jednakże
Zamawiający- do czego miał prawo, dokonał w oparciu o art. 87 ustęp 1 pzp wystąpienia do
SITA Wrocław z żądaniem jednoznacznego wskazania podmiotu ubiegającego się o
udzielenie przedmiotowego zamówienia. Z udzielonej odpowiedzi wynikało potwierdzenie, że
o udzielenie zamówienia ubiega się SITA Wrocław samodzielnie. Z faktu tak udzielonej
odpowiedzi nie można wywodzić wniosku iż nastąpiła zmiana podmiotu składającego ofertę
oraz, że w tym zakresie pomiędzy stronami miały miejsce jakieś negocjacje. Odwołujący na
zarzut prowadzenia pomiędzy stronami negocjacji żadnego dowodu nie przedstawił.
Izba wskazuje, że należy w pewnym zakresie zgodzić się z zarzutem Odwołującego, że
przedmiotowa oferta została sporządzona przez SITA Wrocław, w sposób niezbyt staranny.
Jednakże ten fakt nie może w świetle stwierdzonych błędów czy niestaranności, mieć
wpływu na ważność złożonej oferty. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
cechuje formalizm, jednakże formalizm stosowany przy ocenie ofert, nie może on być
podstawą wyboru oferty najkorzystniejszej. Ofertą najkorzystniejszą jest ta która jest
najkorzystniejsza w sensie cenowym i w zakresie spełniania parametrów technicznych
przedmiotu zamówienia opisanych w siwz, a nie ta która jest najbardziej poprawna pod
względem spełnienia wymogów formalnych.
Również bezzasadny jest zarzut iż wybrany wykonawca winien legitymować się decyzją
na odbiór odpadów komunalnych, której okres obowiązywania jest nie krótszy niż
czasookres trwania danego zamówienia. Wywodzenie takiego obowiązku przez
Odwołującego z interpretacji celowościowej uzasadnianej tym, że Zamawiającemu należy
zapewnić niezakłóconą realizację zadań będących przedmiotem zamówienia, jest
nadinterpretacją zarówno postanowień siwz jak i przepisów ustawy pzp.
Taki wymóg nie wynika z żadnego przepisu prawa, a nadto przy przyjęciu takiej zasady
należałoby bezzasadnie oczekiwać od wykonawców składających oferty, aby występowali do
organów administracji o wydawanie nowych decyzji w sytuacji kiedy dotychczasowa decyzja
ma jeszcze moc obowiązującą.
Zgodnie z treścią art. 192 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, Krajowa Izba
Odwoławcza uwzględnia odwołanie w sytuacji, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy,
które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie
zamówienia, co – ze wskazanych wyżej względów, nie miało miejsce w niniejszym
postępowaniu
Izba postanowiła jak w sentencji, orzekając na podstawie przepisów art. 190 ust.7, 191
ust.2 i 192 ust. 2 i 3 pkt.1 ustawy Pzp
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust. 9 i
10 ustawy Pzp, oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt.1)a rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (
Dz. U. Nr 41 poz. 238.
Przewodniczący …………………