Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 07 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Wasilewski – spr. Sędziowie: SO Dorota Niewińska

SR del Beata Maria Wołosik

Protokolant Agnieszka Malewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Marka Moskala

po rozpoznaniu w dniach 28 lutego oraz 07 maja 2013 roku

sprawy P. T.

oskarżonego o czyny z art. 286 § 1 k.k.;

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 18 września 2012 roku, sygnatura akt III K 610/12

I.  Wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że:

A. uchyla rozstrzygnięcie w części dotyczącej kary łącznej (punkt II. części dyspozytywnej wyroku),

B. zmienia punkt I. części dyspozytywnej wyroku w ten sposób, że przyjmuje, iż przypisane czyny z art. 286 § 1 k.k. szczegółowo opisane w punktach I. – IV. aktu oskarżenia oskarżony P. T. popełnił w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu i w oparciu o art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. orzeka wobec w/w karę 2 (dwa) lat pozbawienia wolności.

II. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

III. Zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

P. T. został oskarżony o to, że:

I.  w okresie od 12 maja 2011 r. do 20 czerwca 2011 r. w nieustalonym miejscu oraz w (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził G. W.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadził go w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy sprzedaży, za pośrednictwem portalu Allegro, telewizora marki S. (...)i oferował na tym portalu do sprzedaży wskazaną rzecz, a po dokonaniu jej zakupu przez pokrzywdzonego i wpłaceniu kwoty 2100 zł stanowiącej należność za przedmiot nie wywiązał się z umowy, czym działał na szkodę G. W..

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

II.  w okresie od 8 czerwca 2011 r. do 15 lipca 2011 r. w nieustalonym miejscu oraz w (...)działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził A. M.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadził go w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy sprzedaży, za pośrednictwem portalu Allegro ekspresu do kawy K. N. D. (...) i oferował na tym portalu do sprzedaży wskazaną rzecz, a po dokonaniu jej zakupu przez pokrzywdzonego i wpłaceniu kwoty 264,99 zł stanowiącej należność za przedmiot i koszty jego przesyłki nie wywiązał się z umowy, czym działał na szkodę A. M..

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

III.  w okresie od 9 czerwca 2011 r. do 01 lipca 2011 r. w nieustalonym miejscu oraz w (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził J. H.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadził ją w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy sprzedaży, za pośrednictwem portalu Allegro ekspresu do kawy D.ec 2000 i oferował na tym portalu do sprzedaży wskazaną rzecz, a po dokonaniu jej zakupu przez pokrzywdzoną i wpłaceniu 350 zł stanowiącej należność za przedmiot i koszty jego przesyłki nie wywiązał się z umowy, czym działał na szkodę J. H..

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

IV.  W okresie od 14 czerwca 2011 r. do 20 czerwca 2011 r. w nieustalonym miejscu oraz w (...), rejonu (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził K. K.do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wprowadził bo w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy sprzedaży, za pośrednictwem portalu Allegro, ekspresu do kawy marki S. (...)i oferował na tym portalu do sprzedaży wskazaną rzecz, a po dokonaniu jej zakupu przez pokrzywdzonego i wpłaceniu kwoty 470 zł stanowiącej należność za przedmiot i koszty jego przesyłki nie wywiązał się z umowy czym działał na szkodę K. K.oraz Grupy (...) Sp. z o.o.w (...).

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 18 września 2012 r.

w sprawie o sygn. akt III K 610/12 oskarżony P. T. został uznany za winnego popełnienia zarzuconych mu czynów i za to

- za czyn opisany w punkcie I na mocy art. 286 § 1 k.k. został skazany na karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w punkcie II na mocy art. 286 § 1 k.k. został skazany na karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w punkcie III na mocy art. 286 § 1 k.k. został skazany na karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w punkcie IV na mocy art. 286 § 1 k.k. został skazany na karę 7 (siedmiu) miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego karę łączną 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności.

Na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat.

Na mocy art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. orzeczono wobec oskarżonego karę grzywny w wymiarze 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych, przyjmując, iż wysokość jednej stawki równa jest kwocie 10 (dziesięciu) złotych.

Na mocy art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych: G. W.kwoty 2100 (dwa tysiące sto) zł, A. M.kwoty 264,99 (dwieście sześćdziesiąt cztery i 99/100) zł, J. H.kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł, Grupy (...) Sp. z o.o.w (...)kwoty 435 (czterysta trzydzieści pięć) zł oraz K. K.kwoty 35 (trzydzieści pięć) zł.

Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 460 (czterysta sześćdziesiąt) zł tytułem opłaty i obciążono go pozostałymi kosztami sądowymi w kwocie 126,67 (sto dwadzieścia sześć i 67/100) zł.

Na zasadzie art. 425 § 1 i 2 k.p.k., art. 444 k.p.k. apelację od powyższego orzeczenia wniósł prokurator, zaskarżając powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego P. T..

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k., art. 437 § 1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k. zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 91 § 1 k.k. poprzez skazanie i wymierzenie oskarżonemu jednostkowych kar za każdy z czterech zarzucanych mu czynów i kary łącznej podczas, gdy ustalony w niniejszej sprawie stan faktyczny wskazuje, że P. T. popełnił w krótkich odstępach czasu, w podobny sposób cztery przestępstwa wyczerpujące znamiona czynu z art. 286 § 1 k.k. zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny a zatem w opisanej sytuacji sąd winien orzec jedną karę pozbawienia wolności na podstawie przepisu którego znamiona każde z czynów zarzuconych oskarżonemu wyczerpywało

II.  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k. polegająca na uwzględnieniu przez Sąd wadliwego wniosku prokuratora o skazanie oskarżonego P. T. bez przeprowadzenia rozprawy, podczas gdy z wniosku tego wynikało żądanie skazania oskarżonego z obrazą przepisu art. 91 § 1 k.k.

Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest zasadna i zasługuje na uwzględnienie.

Należy wskazać, że w świetle materiału dowodowego wina oskarżonego P. T. i okoliczności popełnienia czynów nie budzą wątpliwości. W tym zakresie Sąd I Instancji poczynił prawidłowe ustalenia, czemu dał wyraz w uzasadnieniu orzeczenia.

Sąd Okręgowy w wyniku przeprowadzonej kontroli odwoławczej nie dopatrzył się w zaskarżonym wyroku żadnego błędu w ustaleniach faktycznych. Stan faktyczny został ustalony prawidłowo w oparciu o całokształt ujawnionych dowodów, a w wyniku ich wszechstronnej analizy Sąd Rejonowy wywiódł logiczny i trafny wniosek, co do braku wątpliwości w zakresie winy oskarżonego w zakresie przypisanych mu przestępstw oraz okoliczności popełnienia czynów.

Należy przy tym podkreślić, iż w uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy szczegółowo wskazał, które fakty i okoliczności uznał za udowodnione, na jakich dowodach oparł swe przekonania.

Przechodząc do szczegółowej analizy apelacji wywiedzionej przez prokuratora należy stwierdzić, że obraza przepisów prawa materialnego (error iuris) może polegać na błędnej wykładni przepisu, zastosowaniu niewłaściwego przepisu lub zastosowaniu go w niewłaściwy sposób, zastosowaniu danego przepisu, mimo zakazu określonego rozstrzygania, lub niezastosowaniu normy, której stosowanie było obowiązkowe. Podzielić zatem należy tezę, że naruszenie prawa materialnego polega na jego wadliwym zastosowaniu (niezastosowaniu) w orzeczeniu, które oparte jest na trafnych i niekwestionowanych ustaleniach faktycznych ( vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2008 roku, V KK 89/08, OSNwSK 2008/1/1183 LEX 549359).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt stanu faktycznego niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż zarówno zarzut apelacji oskarżyciela publicznego, jak i wywody przytoczone na jego poparcie w pełni zasługują na aprobatę.

Zgodnie z uregulowaniem zawartym w art. 91 § 1 k.p.k. jeżeli sprawca popełnia w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, sąd orzeka jedną karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje, w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Należy zauważyć, że oskarżony P. T. popełnił w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu przestępstwa wyczerpujące znamiona czynu z art. 286 § 1 k.k., zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw. Stąd wymierzając karę Sąd winien przyjąć, iż zachodzą przesłanki zastosowania art. 91 § 1 k.k. i orzec jedną karę na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpało. Tymczasem Sąd Rejonowy błędnie wymierzył oskarżonemu za każdy z czterech zarzucanych mu czynów kary jednostkowe i w efekcie karę łączną.

Ciąg przestępstw jest instytucją prawa karnego materialnego i jej stosowanie jest obowiązkiem sądu . Przyjęcie lub odrzucenie możliwości zastosowania art. 91 § 1 k.k. uzależnione jest wyłącznie od spełnienia przesłanek określonych w tym przepisie. Nakaz ten obowiązuje również i prokuratora, który winien powyższą okoliczność - jeśli tylko wynika ona z materiału dowodowego sprawy - wskazać w akcie oskarżenia (w yrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2012 r. o sygn. V KK 252/12, LEX nr 1231652).

W niniejszym sprawie istniał jeszcze problem związany z tym, że wniosek prokuratora o skazanie oskarżonego P. T. bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie uzgodnionej z nim kary (w trybie art. 335 k.p.k.) nie zawierał art. 91 § 1 k.k., sporządzony był zatem z obrazą prawa materialnego.

Nie jest dopuszczalne uwzględnienie wniosku, o którym mowa w art. 335 k.p.k., jeżeli wniosek zawiera propozycje niezgodnych z prawem rozstrzygnięć. W takim wypadku powinnością sądu jest rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych (art. 343 § 7 k.p.k.) albo doprowadzenie do stawiennictwa na posiedzenie stron i spowodowanie uzgodnienia przez nich wniosku we wszystkich elementach zgodnego z prawem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2011 r. o sygn. III KK 41/11, LEX nr 860603).

Mając zatem na uwadze, że powyższa kwestia uszła uwadze Sądu I Instancji, koniecznym stało się uzgodnienie z oskarżonym modyfikacji (odnośnie zastosowania art. 91 § 1 k.k. i wymierzenie kary w oparciu o ten przepis w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności) już na etapie postępowania odwoławczego.

W trakcie rozprawy apelacyjnej w dniu 28 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy (k. 638v-639) zobowiązał oskarżonego do wypowiedzenia się czy wyraża zgodę na modyfikację wniosku prokuratora z dnia 31 maja 2012 r. poprzez przyjęcie, że czyny z art. 286 § 1 k.k. szczegółowo opisane w pkt. I-IV aktu oskarżenia oskarżony popełnił w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu i w oparciu o art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzenie mu kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat, kary grzywny 80 stawek dziennych po 10 złotych każda, zobowiązanie oskarżonego do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz: G. W. kwoty 2100 złotych, A. M. kwoty 264,99 złotych, J. H. kwoty 350 złotych, Grupy (...) Sp. z o.o. kwoty 35 złotych, obciążenie opłatą na rzecz Skarbu Państwa oraz pozostałymi kosztami postępowania w sprawie.

Pouczył jednocześnie, że brak odpowiedzi w zakreślonym terminie będzie skutkował przyjęciem, iż oskarżony wyraził zgodę na zmiany zaproponowane w trakcie rozprawy apelacyjnej. Powyższe pismo zostało prawidłowo doręczone oskarżonemu (k. 634) i jego obrońcy (k. 643). Obrońca w/w w piśmie procesowym z dnia 04 marca 2013 roku w imieniu oskarżonego oświadczył, że wyraża zgodę na modyfikację wniosku prokuratora z dnia 31 maja 2012 roku w sposób wskazany w apelacji. Oświadczenie obrońcy otworzyło możliwość dokonania zmian w wyroku na etapie postępowania odwoławczego.

Mając na uwadze powyższe koniecznym okazała się zmiana wyroku w zaskarżonej części w ten sposób, że uchylono rozstrzygnięcie w części dotyczącej kary łącznej (punkt II części dyspozytywnej wyroku), jak również zmieniono punkt I części dyspozytywnej wyroku w ten sposób, że przyjęto, iż przypisane czyny z art. 286 § 1 k.k. szczegółowo opisane w punktach I- IV aktu oskarżenia oskarżony P. T. popełnił w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu i w oparciu o art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. orzekł wobec niego karę 2 lat pozbawienia wolności, w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymując w mocy.

Nie zmienia to faktu, iż w ocenie Sądu Okręgowego wymierzona oskarżonemu kara w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres 5 lat jest karą sprawiedliwą.

Zaskarżony wyrok nie jest dotknięty innymi wadami, które powinny być brane przez Sąd Odwoławczy z urzędu.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Na mocy art. 624 § 1 k.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze uznając, iż przemawiają za tym zasady słuszności.