Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marcin Schoenborn

Sędziowie SSO Krzysztof Ficek (spr.)

SSO Grażyna Tokarczyk

Protokolant Agata Lipke

przy udziale Marka Dutkowskiego

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2014 r.

sprawy N. L. ur. (...) w P.,

syna L. i U.

oskarżonego z art. 280§1 kk w zw. z art. 283 kk, art. 158§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 21 maja 2014 r. sygnatura akt IX K 1213/10

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie z punktu 5;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata T. D. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 720/14

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 21 maja 2014 roku sygn. akt IX K 1213/10 apelację wniósł obrońca oskarżonego N. L..

Zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej kary. Zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu i postawy oskarżonego, który przyznał się do winy i wyraził skruchę.

Podnosząc ten zarzut obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nadto wniósł o zasądzenie nieuiszczonych kosztów obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze.

Na rozprawie odwoławczej obrońca doprecyzował zakres zaskarżenia i dodał, że oskarżyciel publiczny prawidłowo zakwalifikował w akcie oskarżenia przestępstwo rozboju jako wypadek mniejszej wagi.

Sąd Okręgowy stwierdził, co następuje :

Wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, gdyż Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, także tych rzutujących na wymiar kary, zasadnie nie przyjął za prokuratorem wypadku mniejszej wagi odnośnie przestępstwa rozboju, a następnie orzekł kary jednostkowe i karę łączną pozbawienia wolności, które nie mogą być skutecznie podważone.

Ponieważ środek odwoławczy nie kwestionuje winy i sprawstwa oskarżonego wystarczy zauważyć, że dokonane w tym względzie ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego zasługują na pełną akceptację. Zresztą, co podkreśla autor apelacji, oskarżony przyznał się do winy i wyraził skruchę. W świetle zeznań świadków, szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, oraz wyjaśnień oskarżonego, zasadnie przypisano oskarżonemu popełnienie przestępstw : rozboju, pobicia i naruszenia nietykalności cielesnej.

Sąd odwoławczy zgadza się w pełni z wywodami Sądu Rejonowego uzasadniającego zmianę kwalifikacji prawnej pierwszego z przypisanych oskarżonemu przestępstw z art.280 § 1 kk w zw. z art.283 kk na art.280 § 1 kk. Za Sądem meriti trzeba powtórzyć, że wprawdzie wartość zabranego pokrzywdzonym mienia jest relatywnie niewielka, to ta okoliczność nie może być decydująca przy ocenie danego czynu jako wypadku mniejszej wagi. Dalej Sąd Rejonowy trafnie wskazuje, że w niniejszej sprawie sposób działania sprawcy, jego wola upokorzenia kolegów oraz okazanie własnej siły i wyższości, a także fakt działania w grupie wraz z nieletnimi, przesądza o tym, że czyn oskarżonego nie może być uznany za wypadek mniejszej wagi. Dodać jeszcze trzeba, że oskarżony rozboju dopuścił się wobec trzech małoletnich pokrzywdzonych, na terenie (...) w G., czyli w miejscu gdzie znalazł się przymusowo w związku z naruszaniem prawa jako osoba nieletnia. Przestępstwa tego, jak i pozostałych, dopuścił się wobec współwychowanków ośrodka co dopiero tam przyjętych, działając jawnie, wbrew zasadom tam obowiązującym, wykazując wysoki stopień demoralizacji i uniemożliwiając w ten sposób osiągnięcie celu przyświecającego istnieniu tego rodzaju placówek – wychowanie i socjalizacja małoletnich.

W sytuacji, gdy Sąd Rejonowy prawidłowo przyjął, że N. L. dopuścił się przestępstwa rozboju w postaci podstawowej, nie mógł orzec kary niższej niż 2 lata pozbawienia wolności. Czyn z art.280 § 1 kk zagrożony jest karą od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Samo zaś przyznanie się oskarżonego i wyrażenie skruchy to okoliczności niedostateczne, by zastosować jakąś formę złagodzenia kary. Tak samo trzeba ocenić wiek oskarżonego w dacie czynu (był bliski ukończenia 18 lat). Nie ma racji obrońca, że tych okoliczności nie brał pod uwagę Sąd meriti. Przeczy temu treść uzasadnienia wyroku (k.481v.-482v.) W żaden sposób wymienione przez obrońcę okoliczności pozytywne dla oskarżonego nie łagodzą znacznej społecznej szkodliwości przestępstwa rozboju i pobicia oraz wysokiego stopnia zawinienia N. L.. W realiach sprawy także czyn polegający na uderzeniu przez oskarżonego z otwartej ręki w twarz A. D. nie jawi się jako zdarzenie błahe. Ma również rację Sąd Rejonowy, że okoliczności sprawy oraz właściwości osobiste oskarżonego nie przemawiały za stosowaniem zamiast kary środków wychowawczych, leczniczych i poprawczych. Oskarżony znalazł się w ośrodku socjoterapeutycznym z powodu popełnionych czynów karalnych. W placówkach tego typu przebywał od 14 roku życia. W (...) w G. popełnił kolejne przestępstwa. W tym samym ośrodku w lutym i marcu 2009 roku dopuścił się uszkodzenia ciała innego współwychowanka i znieważenia nauczyciela (k.425). Po ukończeniu 18 lat był karany za czyny z art.288 § 1 kk, art.190 § 1 kk, art.226 § 1 kk, art.224 § 1 kk i z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (k.429-433). Nie jest zatem tak, by kara 2 lat pozbawienia wolności za przestępstwo rozboju oraz 4 i 1 miesiąca pozbawienia wolności za przestępstwa pobicia i naruszenia nietykalności cielesnej, to reakcje nieadekwatne do społecznej szkodliwości czynów i stopnia zawinienia oskarżonego. Ewidentnie w sytuacji oskarżonego okoliczności dla niego negatywne dominują nad łagodzącymi. Co się zaś tyczy kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji, czyli w sposób najkorzystniejszy dla oskarżonego, to z tego powodu nie można zgodzić się z obrońcą, który uznaje wymiar kary łącznej „za rażąco niewspółmierny”.

Orzeczenie kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności daje teoretyczną możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Jednakże w przypadku oskarżonego N. L. brak jest powodów do zastosowania probacji. Orzeczona kara bezwzględna pozbawienia wolności jest racjonalna i sprawiedliwa. Nie ma podstaw do przyjęcia wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej, a tylko wtedy byłoby możliwe warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. N. L. nie daje gwarancji, że ponownie w konflikt z prawem nie wejdzie. Popełniał czyny karalne jako nieletni i przestępstwa jako osoba dorosła. Był wiele razy karany (k.495-496). Dawano mu szansę orzekając karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, której w pełni nie wykorzystał (karę ze sprawy IX K 772/10 Sądu Rejonowego w Gliwicach zarządzono do wykonania). Oskarżony zakład karny opuścił 24 października 2014 roku. Negatywnie o oskarżonym świadczy i to, że nawet przebywanie w ośrodku wychowawczym nie powstrzymało go od popełniania przestępstw i to nie tylko wobec młodszych wychowanków, ale i wychowawcy. Dlatego Sąd odwoławczy nie podzielił wniosku apelacji o warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności. Tego rodzaju kara jest jedynym rozstrzygnięciem, które realizuje cele zapobiegawcze i wychowawcze wobec oskarżonego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Z tych to powodów Sąd Okręgowy nie uwzględnił zarzutów i wniosków środka odwoławczego wniesionego na korzyść oskarżonego.

Dokonując całościowej kontroli rozstrzygnięcia o karze Sąd odwoławczy dostrzegł konieczność uchylenia orzeczenia z punktu 5 zaskarżonego – opartego o art.46 § 1 kk obowiązku naprawienia szkody. Sąd Rejonowy nie zwrócił uwagi, że w dacie czynu 1 września 2009 roku art.46 § 1 kk miał inne brzmienie niż obecnie, czyli począwszy od noweli z dnia 5 listopada 2009 roku, która weszła w życie 8 czerwca 2010 roku. Przed tą nowelą orzeczenie obowiązku naprawienia szkody było możliwe wyłącznie na wniosek pokrzywdzonego lub innego podmiotu uprawnionego (art.49a kpk). Po zmianie doszła możliwość działania sądu z urzędu. Zgodnie z art.4 § 1 kk jeśli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawą nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Skoro pokrzywdzony S. P. wniosku o naprawienie szkody nie zgłosił, nie zrobił to też prokurator, nie ma takiego żądania również we wniosku złożonym w trybie art.335 kpk (k.87; nota bene nieuwzględnionym przez Sąd Rejonowy), Sąd I instancji winien zastosować ustawę obowiązująca w dacie czynu i obowiązku tego nie orzekać. Jeszcze raz trzeba wskazać, że w dacie zdarzenia orzeczenie obowiązku z art.46 § 1 kk z urzędu nie było możliwe. Wobec wniesienia apelacji wyłącznie na korzyść oskarżonego rozstrzygnięcie z punktu 5 wyroku musiało zostać uchylone.

W pozostałym zakresie Sąd odwoławczy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy. Na rzecz obrońcy zasądził kwotę 516,60 złotych tytułem obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym, zaś N. L. zwolnił od ponoszenia tych kosztów z uwagi na jego sytuację osobistą i materialną (oskarżony niedawno opuścił zakład karny, nie pracuje, nie ma zawodu, pomaga mu w utrzymaniu ojciec).