Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Jerzy Leder

Sędziowie: SA – Marek Motuk (spr.)

SO(del.) – Ewa Gregajtys

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2014r.

sprawy T. S.

w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt V Ko 509/13

I uchyla zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o odszkodowaniu zawartego w pkt II i sprawę w tej części przekazuje Sądowi Okręgowemu Warszawa – Praga w Warszawie do ponownego rozpoznania;

II w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III wydatkami za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 października 2014 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie zasądził od Skarbu Państwa na rzecz T. S. kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania oraz kwotę 9.350 zł tytułem odszkodowania, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. W pozostałej części wniosek oddalił, kosztami postępowania obciążając Skarb Państwa.

Wyrok powyższy zaskarżył w całości prokurator zarzucając mu:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w części dotyczącej zasądzonego odszkodowania mający wpływ na jego treść, polegający na dowolnym ustaleniu , że wnioskodawcy należna jest kwota z powyższego tytułu w kwocie 9 350 zł poprzez błędne przyjęcie, że:

- wnioskodawca świadczył pracę bezpośrednio przed tymczasowym aresztowaniem u G. W. , na którego tylko formalnie była zarejestrowana firma PHU (...), a praca ta polegała na faktycznym prowadzeniu tej firmy przez wnioskodawcę i to tylko on osiągał dochody z tej działalności, mimo, że nie ma na tą okoliczność żadnego dowodu z dokumentu potwierdzającego to ustalenie, zwłaszcza w przedmiocie osiąganych wyłącznych dochodów,

- niezasadnie nadanie nadmiernego znaczenia pismu skierowanemu przez wnioskodawcę i G. W. do Urzędu Skarbowego w trybie art. 16 § 1 k.k.s., w sytuacji gdy dokument ten został sporządzony dopiero w dniu 12 marca 2014r. i złożony 19 marca 2014r. tj. w trakcie trwania procesu w tej sprawie , gdy na rozprawie w dniu 24 stycznia 2014r. wnioskodawca złożył zeznania w charakterze świadka w tej sprawie w których podniósł tą okoliczność, a Sąd zwrócił się do właściwych miejscowo dla firmy (...) Urzędów Skarbowych o pełną dokumentację rozliczeniową z podatku,

- przywiązania nadmiernego znaczenia do faktu sygnowania przez wnioskodawcę umowy najmu lokalu użytkowego w W. przy ul. (...), z pominięciem że ten dowód z dokumentu jest z daty 1 kwietnia 2011 r. gdy wnioskodawca jeszcze sam prowadził tą firmę, czego dowodem są faktury z miesiąca kwietnia, które sam podpisywał na kartach od 393 do 423,

- podnoszenie argumentów dot. prosperowania przedsiębiorstwa (...), którego właścicielem, już na kilka miesięcy przed osadzeniem wnioskodawcy był G. W. i odnoszeniem ich do sytuacji materialnej wnioskodawcy, nie mającego żadnego związku z tą Firmą,

- błędne interpretowanie zeznań świadka G. P., będącej księgową Firmy (...) ale wówczas gdy jej właścicielem był G. W., iż odnoszą się do dochodów wnioskodawcy,

- nieuzasadnione i zupełnie bezpodstawne przyjęcie metody wykazania szkody rzekomo poniesionej przez wnioskodawcę, poprzez porównanie sytuacji wnioskodawcy z okresu, gdy prowadził on przedsiębiorstwo zarejestrowane na niego z roku wcześniejszego 2010, uznając, że rok ten bezpośrednio poprzedzał aresztowanie,

- błędne przyjęcie kwot z zeznania podatkowego wnioskodawcy za rok 2010 w postaci przychodu 101 280, 21 zł i dochodu 54 404, 06 zł jako kwot stanowiących podstawę do szacunkowego ustalenia wysokości szkody, w sytuacji gdy aresztowanie wnioskodawcy nastąpiło w październiku 2011r. a przez okres kilku miesięcy bezpośrednio poprzedzających ten fakt tj. od maja do października 2011r. nie wykazał pozostawania w żadnym stosunku pracy i osiągania dochodów z Firmy (...) w której nie był zatrudniony,

- uznanie umowy zlecenia, która nie miała charakteru długoterminowego jako stałej pracy wykonywanej przez wnioskodawcę przed aresztowaniem w sytuacji gdy w aktach sprawy jest tylko jeden rachunek wystawiony za październik 2011r., kiedy to wnioskodawca został pozbawiony wolności w dniu 18 października 2011 r. i opiewa na kwotę 400 zł brutto a wystawiony dopiero 13 kwietnia 2012r.,

- przyjęcie 1 700 zł jako kwoty wydatków jakie ponosił miesięcznie, bez uzyskania zeznań wnioskodawcy co składa się na podaną przez niego kwotę i brak zweryfikowania tej kwoty, zwłaszcza iż nie jest podana kwota łącznych dochodów miesięcznych uzyskiwanych przez wnioskodawcę,

- brak wskazania nawet rzędu wielkości przyjętych szacunkowych dochodów osiąganych przez wnioskodawcę w odniesieniu do przyjętej kwoty wydatków, stąd niemożność prześledzenia toku myślowego Sądu, który doprowadził do ustalenia kwoty przyjętej szkody poniesionej przez wnioskodawcę na 9 350 zł,

- uznanie za w pełni wiarygodną wersję wnioskodawcy oraz świadków z których jeden jest szwagrem wnioskodawcy, a drugi jego konkubiną, w części stanowiącej podstawę do ukształtowania kwoty odszkodowania gdy, narusza to zasadę procesową z art. 7 k.p.k.

II. obrazę przepisów art. 413 § 1 pkt. 5 i 6 k.p.k. i art. 424 § 1 i 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia, polegającą na:

- niewskazaniu podstawy zasądzenia wobec wnioskodawcy obu roszczeń z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania,

- zaniechaniu przez Sąd wskazania w uzasadnieniu wyroku sposobu wyliczenia wysokości szkody wynikającej z oczywiście niesłusznego tymczasowego aresztowania wnioskodawcy, stanowiącej podstawę zasądzenia na jego rzecz odszkodowania w kwocie 9 350 zł, co uniemożliwia dokonanie prawidłowości procesu myślowego przeprowadzonego przez Sąd w tym zakresie, a tym samym trafności ustalenia kwoty rzekomo należnego wnioskodawcy odszkodowania.

Opierając się na przytoczonych zarzutach, skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez wskazanie w pkt I podstawy prawnej zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz wnioskodawcy poprzez wskazanie art. 552 § 4 k.p.k. oraz uchylenie wyroku w zaskarżonej części tj. w pkt II i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Z treści zarzutów, jak i uzasadnienia apelacji wynika, iż skarżący w istocie nie kwestionuje wyroku w zakresie zasadności zasądzenia na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienia za doznaną przez niego krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania oraz jego wysokości.

Podnosząc zaś naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 552 § 4 k.p.k. skarżący nie wykazał możliwości wpływu tegoż uchybienia na treść wyroku. Sąd Apelacyjny z urzędu także nie dostrzega takiego wpływu, zaś podstawa prawna zasądzenia zadośćuczynienia wynika zarówno z treści pkt I wyroku, jak i jego uzasadnienia.

W związku z powyższym Sąd apelacyjny orzekł o utrzymaniu wyroku w tej części.

Rację ma natomiast skarżący, iż Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, poczynił błędne i nie poddające się kontroli ustalenia faktyczne w przedmiocie poniesionej przez wnioskodawcę szkody, będącej bezpośrednim następstwem pozbawienia go wolności w okresie od 18 października 2011 r. do 5 kwietnia 2012 r. oraz jej wysokości.

Analiza treści uzasadnienia wyroku prowadzi do wniosku, iż Sąd I instancji dokonał pobieżnej i dowolnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności zeznań wnioskodawcy, G. W. i G. P. oraz dowodów z dokumentów wskazanych przez prokuratora w apelacji, a w konsekwencji dokonał bardzo pobieżnych ustaleń faktycznych w zakresie powstania szkody będącej bezpośrednim następstwem pozbawienia go wolności w okresie od 18 października 2011 r. do 5 kwietnia 2012 r. W świetle powołanych wyżej dowodów wątpliwości skarżącego co do faktu zaistnienia szkody w mieniu oskarżonego, a w konsekwencji co do zasadności orzeczenia odszkodowania uznać należy za uzasadnione.

Rację ma również skarżący, iż Sąd Okręgowy w sposób arbitralny ustalił wysokość odszkodowania na kwotę 9.350 zł, albowiem z treści uzasadnienia wyroku nie sposób zorientować się, dlaczego akurat taka kwota została ustalona.

Stwierdzone uchybienia, jakich dopuścił się Sąd Okręgowy, uniemożliwiają merytoryczną kontrolę instancyjną rozstrzygnięcia.

Z tego też względu, konieczne jest uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy winien przede wszystkim dokonać wnikliwej analizy i oceny zeznań wnioskodawcy, G. W. i G. P. oraz dowodów z dokumentów wskazanych przez prokuratora w apelacji i na ich podstawie ustalić, czy T. S. w następstwie pozbawienia go wolności w okresie od 18 października 2011 r. do 5 kwietnia 2012 r. poniósł szkodę majątkową pozostającą z nim w bezpośrednim i adekwatnym związku przyczynowym.

Dopiero po jednoznacznym ustaleniu faktu powstania szkody należy ewentualnie miarkować wysokość odszkodowania.

Stanowisko w powyższym przedmiocie winno znaleźć odzwierciedlenie w treści uzasadnienia wyroku w sposób umożliwiający dokonanie kontroli instancyjnej rozstrzygnięcia.