Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Stanisław Stankiewicz

Protokolant: Anna Matwiejuk

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2015 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy S. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o emeryturę

na skutek odwołania S. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 19 maja 2014 roku Nr (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1015/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia
19.05.2014 roku odmówił przyznania S. L. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ do dnia 1.01.1999r. nie przepracował w takich warunkach nawet jednego dnia.

W odwołaniu od tego orzeczenia wnioskodawca podał, że od 16.01.1973r. do 14.08.1984r. i od 15.08.1984r. do 31.12.1988r. pracował w nadzorze inżynieryjno – technicznym na stanowisku majstra budowlanego. Praca na takim stanowisku zgodnie z pkt 24 działu XIV wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach – była pracą w szczególnych warunkach. Na podstawie takiego zarzutu wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu wcześniejszej emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

odwołanie S. L. jest niezasadne.

Wniosek o emeryturę złożył 11.03.2014r. W tej dacie miał (...) lata.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 12.11.1998r. przyznał mu od 15.10.1998r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Nadal ją pobiera. W aktach rentowych znajdują się oryginalne świadectwa pracy wnioskodawcy. Według pochodzącego z 14.08.1984r. – od 16.01.1973r. do 14.08.1984r. był zatrudniony w (...) na stanowisku majstra budowy.

(...).12.1988r. wydało mu świadectwo, z którego wynika, że od 15.08.1984r. do 30.09.1988 r. był majstrem budowy.

Rozporządzenie z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego zostało wydane na podstawie art. 55 ustawy z dnia 14.12.1982r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Na jego mocy Rada Ministrów otrzymała delegację do określenia rodzaju prac lub stanowiska pracy oraz warunków, na podstawie których osobom wymienionym w art. 11 ust. 3 oraz art. 53 ust. 2 i 3 przysługiwało prawo do emerytury w niższym wieku oraz wzrost emerytury lub renty. Ustawodawca na mocy art. 53 ust. 2 za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uznał pracowników stale zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, a w szczególności zatrudnionych np. na niektórych stanowiskach w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych. Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uznano między innymi niektórych innych pracowników budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych.

Obecnie definicja pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach znajduje się w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Została ona przepisana z poprzedniej ustawy. Różnica polega na pominięciu części art. 53 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników o treści „a w szczególności zatrudnionych”.

Według ust. 4 art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przywilej otrzymania wcześniejszej emerytury ustawodawca przyznał także ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948r. jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy z 17.12.1998r. (1.01.1999r.)osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 60 lat.

Wykładnia językowa art. 53 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników pozwala ustalić różnicę pomiędzy „pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach” a „pracownikami zatrudnionymi w szczególnym charakterze”.

Do pierwszej grupy zostali zaliczeni pracownicy wykonujący określone prace, a do drugiej zatrudnieni u określonych pracodawców lub mający określone przymioty osobiste (np. dziennikarze).

W pierwotnym brzmieniu rozporządzenie z 7.02.1983r. miało trzy załączniki. W wykazie C zostały wymienione prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawniało do niższego wieku emerytalnego oraz do wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej. Bycie majstrem, mistrzem, brygadzistą, kierownikiem, kierownikiem wydziału (oddziału), kierownikiem wielkiej budowy, zespołu budów, grupy robót, dużego zakładu produkcyjnego, kierownikiem budowy robót, obiektu, bazy sprzętu, transportu, zakładu produkcyjnego lub kierownikiem warsztatu dawało prawo tylko do wzrostu emerytury o 15% podstawy jej wymiaru. Tak stanowił § 18 rozporządzenia. Jego treść została zmieniona rozporządzeniem z 21.05.1996r. Od 7.06.1996r. został skreślony wykaz C oraz § 16 i 18.

Nie ulega wątpliwości, że autorom rozporządzenia znana była różnica pomiędzy wydziałem, oddziałem a budową. Do 6.06.1996r. prawdopodobnie żaden majster lub kierownik budowy nie nabył prawa do wcześniejszej emerytury. Nie sposób przyjąć, aby nowelizacja rozporządzenia z dnia na dzień spowodowała zmianę znaczenia tych słów.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że pracownikom pełniącym funkcje wymienione w skreślonym wykazie C prawo do wcześniejszej emerytury nie przysługuje. Formą obejścia stanu prawnego obowiązującego od 7.06.1996r. jest powoływanie się na wykonywanie prac wymienionych pod pozycją 24 w dziale XIV – kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie A.

W dziale V dotyczącym prac w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych słowo „budowa” występuje w pkt 1 – Roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach, pkt 2 – Budowa oraz remont chłodni kominowych i kominów przemysłowych. Na budowie niemożliwa jest kontrola jakości produkcji, a jedynie kontrola jakości usług.

Na rozprawie w dniu 27.10.2014r. S. L. podał, że ukończył (...) (...). Uczył się zawodu zbrojarza - betoniarza. Świadectwo z 22.06.1968r. (k. 18) potwierdziło ten fakt. Następnie uczył się w (...). Tę szkołę ukończył 6.02.1974r. (k. 13).

Na żądanie Sądu złożył wydane 23.12.1978r. przez (...)w B. stwierdzenie przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji kierownika budowy i robót (k. 14).

W okresie zatrudnienia w (...) wnioskodawca pracował na stanowisku majstra budowy. Nadzorował pracę cieśli, murarzy, zbrojarzy, betoniarzy, robotników budowlanych i dekarzy. Pracował przy modernizacji Zakładów (...) i na budowie Zakładów (...).

Świadek A. K. zeznał, że wnioskodawcę poznał w 1973r. na budowie Zakładów (...). W jednym czasie różne prace wykonywało tam około 40 pracowników (...) w tym 4 – 5 majstrów. On jako kierownik budowy decydował o tym, co danego dnia będą robić. Następnie pilnował dokładnego wykonania prac. Wnioskodawca robił to samo co on.

W aktach osobowych S. L. z okresu zatrudnienia w (...) znajduje się pismo dyrektora z dnia 25.01.1973r. Sąd uznał je za dowód potwierdzający zatrudnienie wnioskodawcy od 16.01.1973r. na stanowisku robotnika do spraw ciężkich. Od 1.09.1973r. był referentem w dziale zaopatrzenia i od 1.02.1974r. technikiem budowy, a od 1.07.1974r. starszym technikiem budowy. Na takim stanowisku pracował na budowie Fabryki (...). W aktach osobowych znajduje się sprawozdanie z praktyki budowlanej S. L.. Na czterech budowach nadzorował montaż budynku i prace wykończeniowe. Na tej podstawie nabył uprawnienie budowlane. Dopiero gdy je uzyskał dyrektor uczynił go majstrem budowy (...) (pismo z dnia 2.01.1979r.).

Przebieg zatrudnienia w (...) wskazuje, że majstrem budowy był od 1.01.1979r. do 14.08.1984r., a nie – jak wynika ze świadectwa pracy - od 16.01.1973r.

W okresie zatrudnienia w (...) (...) był kierownikiem obiektu, zastępcą kierownika zespołu budów, majstrem budowy (dowód – akta osobowe).

Znajdujące się w aktach osobowych dokumenty w sposób jednoznaczny potwierdzają pracę wnioskodawcy w budownictwie na stanowiskach w nich podanych,

Jednak zdaniem Sądu, brak jest podstaw do przyjęcia, że „budowa” jest formą „oddziału” lub „wydziału”. W spornych okresach obowiązywało Prawo budowlane z 24.10.1974r. (Dz. U. 1974. 38. 229). Według definicji ustawowej przez „budowę” należało rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego, a także jego przebudowę i rozbudowę (art. 2 ust. 2), a przez „roboty budowlane” roboty polegające na budowie montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części.

Zasady, zakres i formy dozoru technicznego oraz organy właściwe do jego wykonywania zostały określone w ustawie z 19.11.1987r. o dozorze technicznym (Dz. U. 1987. 36. 202). Ustawodawca za dozór techniczny uznał określone działania zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska.

Dozór techniczny należał do zakresu działania Urzędu Dozoru Technicznego. Pracownik podmiotu gospodarczego mógł otrzymać upoważnienie do kontroli stanu urządzeń technicznych, sprawdzania i kontroli prawidłowości eksploatacji urządzeń technicznych (art. 31 ust. 1). Mógł to być pracownik jednostki gospodarki uspołecznionej, która urządzenia techniczne eksploatowała. Pracownik musiał legitymować się co najmniej średnim wykształceniem technicznym, co najmniej 4 – letnią praktyką zawodową i znajomością przepisów dozoru technicznego.

Wnioskodawca nie przedstawił żadnego upoważnienia do wykonywania czynności z zakresu dozoru technicznego. Była to podstawa - według rozporządzenia Ministra Przemysłu z 22.12.1988r. w sprawie warunków i trybu udzielania upoważnień pracownikom jednostek gospodarki uspołecznionej do wykonywania niektórych czynności z zakresu dozoru technicznego (Dz. U. 1988. 43. 343) – do sprawowania dozoru technicznego. Jedynym aktem prawnym, w którym występuje termin „dozór inżynieryjno – techniczny” jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. Jednak RM nie podała jego definicji, ponieważ przepisała go z rozporządzenia z 4.05.1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia. Gdyby nawet uznać, że w sprawie wystąpiła wątpliwość dotycząca stanu prawnego, to – zdaniem Sądu – ma ona związek tylko z pracą wnioskodawcy po nabyciu uprawnień budowlanych. Wcześniej nie mógł sprawować żadnego dozoru tylko ewentualnie nadzór nad pracownikami.

Na podstawie zebranych w sprawie dowodów Sąd uznał, że S. L. nie pracował 15 lat w warunkach szczególnych i dlatego na mocy art. 184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił jego odwołanie.