Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

z dnia 5 czerwca 2014 r. sygn. akt III U 750/13

oddala apelację

Sygn. akt III AUa 720/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 07.05.2013 r. (...) Oddział w R., odmówił H. M. przyznania prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17.12.
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2013 r. poz. 1440 ze zm.).

Uzasadniając decyzję organ rentowy powołał treść przepisu art. 27 i 28 ustawy emerytalnej wskazując, że odwołujący nie udokumentował 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych, a jedynie 3 lata i 17 dni. Zakład nie przyjął okresów zatrudnienia od maja 1964 r. do maja 1970 r. oraz od 15.05.1970 r. do 06.10.1978 r. bowiem nie zostały one wystarczająco udokumentowane.

W odwołaniu H. M. domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury, podnosząc że wykazał wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Ostatecznie w piśmie procesowym z dnia 04.11.2013 r. (k. 35) wnioskodawca sprecyzował, że są to następujące okresy:

1.  od dnia 01.05.1964 r. do dnia 15.05.1970 r. – zatrudnienie w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) w E.,

2.  od dnia 15.05.1970 r. do dnia 06.10.1978 r. – zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) w M.,

3.  od dnia 11.10.1978 r. do dnia 04.02.1982 r. – zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) w E.,

4.  od dnia 05.02.1982 r. do dnia 31.12.1983 r. – okres niewykonywania pracy przed 04.06.1989r. na skutek represji politycznych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, powtarzając argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji powołując treść przepisów art. 27 i 28 ustawy emerytalno-rentowej.

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2014 r., sygn. akt III U 750/13 Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że H. M., ur. (...), w okresie od dnia 11.05.1978 r. do dnia 04.02.1982 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w E., z tym, że od dnia 27.10.1981 r. do dnia 04.02.1982 r. korzystał z urlopu bezpłatnego.

Okolicznościami spornymi w sprawie były okresy pracy wnioskodawcy: od 01.05.1964 r. do 15.05.1970 r., od 15.05.1970 r. do 06.10.1978 r. oraz od 05.02.1982 r. do 31.12.1983 r.

Odnośnie pierwszego z wyżej wymienionych okresów wnioskodawca twierdził, że był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Produkcji (...)w E., jako pilarz. Nie wydano mu legitymacji ubezpieczeniowej, świadectwa pracy, nie potwierdzono zatrudnienia w dowodzie osobistym Jeśli chodzi o drugi okres sporny wskazywał na zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...)w M., w pełnym wymiarze czasu pracy jako konwojent. Odnośnie trzeciego okresu wnioskodawca zeznał, że 01.11.1981 r. wyjechał do U.S.A.. Już na rok przed wyjazdem był w czasie pracy często kontrolowany przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, gdyż był członkiem NSZZ „Solidarność”. Wnioskodawca przewoził ulotki związkowe. Dysponował już paszportem i wizą uprawniającą do wjazdu do U.S.A. na pół roku przed wyjazdem. Obawiał się o swoje życie i zdrowie, otrzymał ostrzeżenie i dlatego wyjechał. Podczas pobytu w U.S.A. nie uzyskał legalnego zatrudnienia. Powyższe okoliczności potwierdził świadek M. M.– syn wnioskodawcy. Świadek ten i wnioskodawca zeznali również, że z powodu ostrzeżenia przed represjami nie powrócił do kraju, chociaż początkowo planował powrót po 2 latach od wyjazdu. Wnioskodawca obawiał się jednak zatrzymania i więzienia.

Wnioskodawca nie przedłożył na potwierdzenie w/w zatrudnienia świadectw pracy ani żadnego innego dokumentu. Z informacji Urzędu Miejskiego
w S. wynika, że w dokumentacji osobowej przekazanej przez Przedsiębiorstwo Produkcji (...) w E. brak jest akt osobowych wnioskodawcy dotyczących zatrudnienia w latach 1966-1970. Nie są dostępne również akta osobowe wnioskodawcy z okresu, co do którego twierdzi, że pracował
w Przedsiębiorstwie (...) w M..

Na wniosek odwołującego, Sąd przeprowadził dowody z zeznań świadków: E. D., R. A., S. N., M. M..

Świadek S. N. zeznał, że wnioskodawca pracował w firmie (...) w E. we wskazanym przez wnioskodawcę okresie. Świadkowie E. D. i R. A. zeznali, że wnioskodawca wykonywał pracę w Przedsiębiorstwie (...) w M. w pełnym wymiarze czasu pracy jako konwojent.

Oceniając zgromadzony materiał procesowy Sąd nie uwzględnił wskazanych przez wnioskodawcę okresów zatrudnienia do okresów składkowych, uznając, że zeznania świadków, nie poparte żadnym dokumentem, nie mogą stanowić podstawy do ustalenia, że odwołujący we wskazanych konkretnie okresach wykonywał prace w ramach stosunku pracy.

Odnosząc się do wskazanego przez wnioskodawcę okresu od dnia 05.02.1982 r. do dnia 31.12.1983 r. Sąd wskazał , iż okres niewykonywania pracy przed dniem 04.05.1989 r. na skutek represji politycznych, jest aktualnie okresem składkowym (art. 6 ust. 2 pkt 6a ustawy emerytalnej zmienionej ustawą z dnia 22.11.2013 r. Dz. U. z 2013 r. poz. 1734). Biorąc jednak pod uwagę okoliczność, że w niniejszym postępowaniu wnioskodawca udowodnił jedynie 3 lata i 17 dni okresów składkowych i nieskładkowych, zbędne jest rozważanie czy zaliczeniu podlega również okres od 05.02.1982 r. do 31.12.1983 r.. Do wymaganego okresu wnioskodawcy brakuje bowiem 16 lat, 11 miesięcy i 13 dni.

Sąd I instancji podkreślił również, że łączny okres zgłoszony przez wnioskodawcę jako okres składkowy i nie składkowy nie przekracza 20 lat, a jedynie 19 lat, 7 miesięcy i 29 dni, wobec czego decyzja odmawiająca prawa do emerytury jest prawidłowa.

W apelacji od powyższego wyroku wnioskodawca domagał się jego zmiany i przyznania prawa do emerytury z dniem 12.04.2013 r., zarzucając naruszenie art. 233 kpc, poprzez wadliwą ocenę dowodów oraz naruszenie granic swobodnej oceny dowodów, poprzez nieuwzględnienie zeznań świadków i zeznań wnioskodawcy, a dalej także naruszenie art. 328 § 2 kpc, poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu orzeczenia przyczyn odmowy wiarygodności i mocy dowodowej dowodom przesłuchania świadków i wnioskodawcy, a także art. 473 kpc, poprzez jego niezastosowanie.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu, ponieważ zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu jest trafny i nie narusza prawa.

Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji oraz ich niewadliwą ocenę prawną.

Spór w sprawie dotyczył prawa do emerytury H. M., a w szczególności spełnienia warunku posiadania stażu emerytalnego przez wnioskodawcę, który osiągnął powszechny wiek emerytalny w dniu 12 maja 2013 r. ( art. 27 ust. 3 pkt. 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS).

Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie udowodnili stażu pracy wymaganego do przyznania tzw. emerytury powszechnej, tj. co najmniej 20 lat składkowych i nieskładkowych dla kobiety oraz 25 lat dla mężczyzny, przysługuje emerytura, określana jako niepełna lub przy skróconym stażu emerytalnym, wynoszącym dla mężczyzn 20 lat okresu składkowego i nieskładkowego.

Jak wynika z zestawienia wszystkich okresów, których uwzględnienia domagał się wnioskodawca nie sumują się one nawet do dwudziestoletniego okresu, koniecznego dla uzyskania niepełnej emerytury na podstawie art. 28 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Już z tej przyczyny apelacja wnioskodawcy nie może odnieść zamierzonego skutku.

Przechodząc do oceny zarzutów apelacyjnych, stwierdzić należy, że nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 473 kpc, zgodnie z którym w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron.

Na etapie postępowania odwoławczego, sprawa o emeryturę - uprzednio administracyjna - staje się sprawą cywilną, a do jej rozpoznania stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego, z konsekwencjami w zakresie postępowania dowodowego. Określony w art. 473 kpc wyjątek od ogólnych zasad wynikających z art. 247 k.p.c. sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe i oznacza, że Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi. Fakt, że w postępowaniu w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe ubezpieczony ubiegający się o świadczenie może wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentów wynika co innego lub gdy dokumenty nie zachowały się nie jest równoznaczny z tym, iż ocena wiarygodności tych dowodów podlega innym regułom niż określone w art. 233 § 1 k.p.c.

Innymi słowy dopuszczalność dowodzenia okoliczności dotyczących zatrudnienia przy pomocy wszelkich dostępnych dowodów, w tym zeznań świadków i przesłuchania strony nie oznacza, że sąd każdorazowo uzna zeznania świadków za wystarczające dla ustalenia faktu zatrudnienia, jego czasokresu i wymiaru. Sąd przeprowadził zaoferowane przez wnioskodawcę dowody z zeznań świadków i ocenił je, w ramach przysługującego uprawnienia, a ocena ta nie była dowolna. Sąd miał bowiem na uwadze znaczny upływ czasu, wpływający na możliwość odtwarzania przez świadków szczegółów w zeznaniach na temat zatrudnienia wnioskodawcy, brak jakichkolwiek dokumentów, potwierdzających przebieg pracy zawodowej wnioskodawcy, w sytuacji, co jest warte podkreślenia, gdy dokumenty pracownicze świadków zachowały się. W takiej sytuacji nie ma podstaw do ustalenia kilkuletnich okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Należy mieć bowiem na uwadze, iż ustalenia w tym zakresie na podstawie dowodów innych niż świadectwa pracy, zaświadczenie pracodawcy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu albo legitymacja ubezpieczeniowa, muszą wynikać z materiału dowodowego pozwalającego z wysokim stopniem prawdopodobieństwa graniczącym z pewnością, ustalić nie tylko fakt wykonywania danego zatrudnienia, ale także jego charakter i wszystkie okoliczności z tym związane.

Z podanych przyczyn w postępowaniu odwoławczym w zupełności podzielić należało ocenę Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu, że wnioskodawca nie spełnia warunków do dochodzonego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.