Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 stycznia 2015r.

Sąd Okręgowy w(...) IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący SSO Andrzej Jastrzębski

Sędziowie SO: Wanda Dumanowska, Mariola Watemborska (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Barbara Foltyn

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2015 r., w S.

na rozprawie

sprawy z wniosku M. C.

z udziałem M. H.

o zniesienie współwłasności

na skutek apelacji uczestnika od postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia 27 marca 2014 r. sygn. akt I Ns 546/11

postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt IV Ca 590/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni M. C. wniosła do Sądu Rejonowego w (...) wniosek, w którym domagała się dokonania zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w C. przy ul. (...), objętej księgą wieczystą (...).

Uczestnik postępowania M. H. przychylił się do wniosku.

Wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ostatecznie ustalili wspólnie sposób zniesienia współwłasności – zgodnie zaakceptowali jeden z wariantów wskazany przez biegłego, wyodrębnienia dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych. Wnioskodawczyni wyrażała zgodę na wykonanie niezbędnych prac adaptacyjnych w celu zapewnienia samodzielności lokalom tymczasowo na swój koszt, a ostatecznie koszty te powinna ponieść w części każda ze stron.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że wnioskodawczyni M. C. i uczestnik postępowania M. H. są współwłaścicielami nieruchomości położonej w C. przy ul. (...), objętej księgą wieczystą (...). Nieruchomość ta jest zabudowana piętrowym budynkiem mieszkalnym z poddaszem użytkowym i strychem.

W budynku istnieje możliwość wyodrębnienia dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych: pierwszy lokal obejmujący część piwnicy, parter - powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego oraz pomieszczeń przynależnych to 121 m ² z udziałem w nieruchomości wspólnej wynoszącym 122/250 oraz drugi lokal obejmujący część piwnicy, poddasze - powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego oraz pomieszczeń przynależnych to 126,5 m ² z udziałem w nieruchomości wspólnej – 128/250.

Ustalił także Sąd I instancji, że dla zapewnienia samodzielności poszczególnym lokalom należy wykonać niezbędne prace adaptacyjne wskazane w opinii biegłego Z. B. z dnia 5 marca 2013 roku (k.87-134) m.in. należy: postawić ścianę dzielącą pomieszczenia piwniczne oznaczone jako (...) na pomieszczenia oznaczona jako (...) i (...) zamurować drzwi pomiędzy pomieszczeniami oznaczonymi jako (...) i (...) oraz (...) i (...) rozebrać ściany pomiędzy pomieszczeniami oznaczonymi jako (...) i (...)., wydzielić z wiatrołapu oznaczonego jako (...) dwa pomieszczenia oznaczone jako (...) i (...), korytarz oznaczony jako (...) dwa pomieszczenia oznaczone jako (...) i (...)., przebudować schody prowadzące na poddasze. Zamurować drzwi wejściowe do klatki schodowej od strony podwórka.

W oparciu o tak poczynione ustalenia Sąd Rejonowy postanowieniem z wstępnym z dnia 27 marca 2014r. uznał żądanie ustanowienia odrębnych własności lokali w zasadzie za usprawiedliwione i upoważnił wnioskodawczynię M. C. do wykonania prac adaptacyjnych zgodnie z opinią biegłego Z. B. (k. 89-136) wariantem drugim, tymczasowo na koszt wnioskodawczyni M. C., z tym zastrzeżeniem iż przeniesienie wodomierza zostanie dokonane do piwnicy wnioskodawczyni M. C. w miejsce drzwi, od strony podwórza zostanie wstawione okno by doświetlić klatkę schodową jak na k. 23 opinii biegłego.

Sąd I instancji w celu ustalenia możliwości wyodrębnienia na nieruchomości dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych dopuścił dowód z opinii biegłego Z. B. z dnia 5 marca 2013 roku, którą uznał za w pełni wiarygodną. Wynikał z niej bezsporny fakt możliwości wyodrębnienia na nieruchomości dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych. W ocenie Sądu opinia była rzeczowa, spójna, logiczna, sporządzona w oparciu o fachową wiedzę i doświadczenie zawodowe biegłego.

Powołał się dalej Sąd Rejonowy na zapis z art. 11 ustęp 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (Dz. U. z 2000 roku Nr 80, poz. 903 ze zm.), z którego wynika, że przepisy o ustanowieniu odrębnej własności lokali w drodze umowy stosuje się również odpowiednio do wyodrębnienia własności lokalu z mocy orzeczenia sądu znoszącego współwłasność nieruchomości. Przy czym – stosownie do art. 11 ustęp 2 w/w przepisu - j_@ (...)@__@KON@_jeżeli uczynienie zadość przesłance samodzielności lokali wymaga wykonania robót adaptacyjnych, sąd może w postanowieniu wstępnym, uznającym żądanie ustanowienia odrębnej własności lokali w zasadzie za usprawiedliwione, upoważnić zainteresowanego uczestnika postępowania do ich wykonania - tymczasowo na jego koszt.

Zauważył jednocześnie Sąd Rejonowy, że konstrukcja art. 11 ust. 2 ustawy o własności lokali jest szczególną regulacją tymczasowej ingerencji sądu w sporze między współwłaścicielami, określoną przez cel, jakim jest zapewnienie współwłaścicielom wyjścia ze współwłasności przez ten szczególny podział w naturze. Cechę samodzielności lokal musi uzyskać przed wyodrębnieniem - dopóki trwają prace wykończeniowe lub adaptacyjne, dopóty wyodrębnienie nieruchomości lokalowej nie może nastąpić (tak m.in. J. Ignatowicz, Komentarz do ustawy o własności lokali, Warszawa 1995 i E. Drozd, Lokal jako przedmiot regulacji ustawy o własności lokali, „Rejent” 1994, nr 11).

Zwrócił także uwagę Sąd I instancji na okoliczność, że szczególnym rodzajem wyjścia ze współwłasności przez podział w naturze może być wyodrębnienie własności lokali stosownie do art. 11 ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Podział fizyczny jest podstawowym sposobem zniesienia współwłasności, preferowanym przez ustawodawcę. Oznacza to, że w sytuacji, gdy zniesienie współwłasności następuje z mocy orzeczenia sądu, powinien on brać pod uwagę przede wszystkim ten sposób wyjścia ze wspólności, chyba że nie są nim zainteresowani sami współwłaściciele. Przy czym przez podział fizyczny należy przy tym rozumieć także wyodrębnienie własności lokali.

W niniejszej sprawie zarówno wnioskodawczyni jak i uczestnik postępowania wnosili o dokonanie podziału nieruchomości poprzez wyodrębnienie dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych.

Skoro zaś z niekwestionowanej przez strony opinii biegłego wynika, że istnieje możliwość wyodrębnienia na przedmiotowej nieruchomości dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych, a uczynienie zadość przesłance samodzielności lokali wymaga jedynie wykonania robót adaptacyjnych, na które wskazał biegły w swej opinii, Sąd wyznaczył do wykonania prac wnioskodawczynię, gdyż to właśnie ona konsekwentnie deklarowała wolę wykonania prac adaptacyjnych.

Z taki stanowiskiem Sądu Rejonowego nie zgodził się uczestnik postępowania wnosząc apelacje, w której zaskarżył postanowienie wstępne w całości, zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o własności lokali poprzez jego niewłaściwe zastosowanie wynikające z braku opisu w sentencji postanowienia wstępnego samodzielnych lokali mieszkalnych planowanych do wyodrębnienia, zaniechania opisu rodzaju i zakresu prac adaptacyjnych, a także nie wskazania ostatecznego terminu ich realizacji,

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego bez dokonania jego wszechstronnego rozważenia i art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez zaniechanie wskazania w uzasadnieniu postanowienia wstępnego przyczyn przyjętego sposobu wyodrębnienia lokali,

Podnosząc powyższe zarzuty apelujący uczestnik postępowania wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia wstępnego i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w (...) do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika zwrot kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania jako bezzasadna nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew bowiem twierdzeniom apelującego uczestnika postępowania Sąd Rejonowy wydając postanowienie wstępne w przedmiotowej sprawie nie dopuścił się naruszenia, ani przepisów prawa materialnego, ani też przepisów prawa procesowego.

Z treści art. 11ust.1 i 2 i art. 7 ustawy o własności lokali wyraźnie wynika, że ustawodawca dopuścił możliwość ustanowienia odrębnej własności lokali w trybie sądowego postępowania o zniesienie współwłasności, uwzględniając przy tym sytuację, w której istniejący lokal nie spełnia przesłanek samodzielności – wówczas, tak jak miało to miejsce w przedmiotowej sprawie - uznając dopuszczalność powstania odrębnej własności lokalu za usprawiedliwioną ( i możliwą) co do zasady, upoważnia zainteresowanego uczestnika, w postanowieniu wstępnym do wykonania robót adaptacyjnych. Brak jest przy tym jakichkolwiek podstaw do uznania, że już w tym postanowieniu wstępnym sąd winien dokładnie opisać jak będą wyglądały samodzielne lokale, które w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości powstaną.

Istotą bowiem zarówno wyroku wstępnego wydawanego w procesie jak i postanowienia wstępnego wydawanego w postępowaniu nieprocesowym dotyczącym zniesienia współwłasności, prowadzonym na podstawie ustawy o własności lokali, jest przesądzenie zasady, w tym przypadku przesądzenie, że w tej konkretnej sprawie istnieje możliwość dokonania zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez ustanowienie dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych i Sąd Rejonowy właśnie w taki sposób zasadę tę przesądził. Dopiero dalsze czynności dokonane w przedmiotowym budynku, do których została zobowiązana wnioskodawczyni mają doprowadzić do sytuacji, w której powstaną dwa samodzielne lokale mieszkalne nadające się do właściwego opisania, umożliwiającego wpis do księgi wieczystej.

Wbrew zarzutom apelującego, Sąd I instancji nie miał także obowiązku zakreślenia wnioskodawczyni terminu do realizacji nałożonego na nią obowiązku wykonania prac adaptacyjnych, w szczególności mając świadomość tego, że w/w prace adaptacyjne są uzależnione od uprzednich decyzji administracyjnych, na terminowość wydania których wnioskodawczyni nie ma wpływu. W takiej sytuacji zakreślenie jej terminu na wykonanie prac adaptacyjnych pozbawione byłoby sensu.

W przedmiotowej sprawie w ocenie Sądu Okręgowego nie doszło także do naruszenia przepisów prawa procesowego art. 233 § 1kpc i art. 328 § 2 kpc.

Co do okoliczności podniesionych przez apelującego uczestnika postępowania w ramach zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c., Sąd II instancji uznaje, iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie, skoro bowiem z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów ( art. 233 § 1 k.p.c. ) i musi się ostać, choćby nawet w równym stopniu na podstawie tego materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15.12.2005 r. I ACa 513/05, LEX nr 186115). Taka sytuacja nie zachodzi jednak w realiach rozpoznawanej sprawy, albowiem zarzuty podniesione przez apelującego nie mają oparcia ani w stanie faktycznym sprawy, ani w jej stanie prawnym.

Brak jest przede wszystkim podstaw do uznania za apelującym, że ten sprzeciwił się – czy też nie wyraził zgody, na wyodrębnienie lokali według II wariantu opinii biegłego Z. B. wobec czego należało wziąć pod uwagę przedstawiony w opinii przez biegłego Z. B. wariant III podziału wspólnego budynku.

Zauważyć natomiast należy, że na rozprawie, na której wydane zostało postanowienie wstępne pełnomocnik uczestnika postępowania, oświadczył, że akceptuje wersję 2 projektu podziału nieruchomości zaprezentowaną przez biegłego z zakresu budownictwa. Na rozprawie tej uczestnik postępowania w żaden sposób nie próbował nawet przekonać sądu czy też wnioskodawczyni o tym, że w jego ocenie należy dokonać podziału budynku według wariantu III opinii sporządzonej przez biegłego Z. B.. Skoro zatem oboje współwłaściciele nieruchomości opowiedzieli się za zniesieniem współwłasności nieruchomości poprzez ustanowienie odrębnej własności dwóch lokali mieszkalnych według wariantu II opinii biegłego, zasadnie sąd wydał postanowienie wstępne idące w tym kierunku. Skoro natomiast – bez dokonania stosownych prac adaptacyjnych nie ma możliwości ustanowienia takiej własności, sąd zobligowany był treścią art. 11 ust. 2 ustawy o własności lokali, do upoważnienia zainteresowanego uczestnika – w tym przypadku wnioskodawczynię - do wykonania tych prac na jej koszt.

W ocenie Sądu Okręgowego, choć można mieć pewne zastrzeżenia co do poprawności sporządzonego uzasadnienia postanowienie w zakresie kwestionowanym przez apelującego, to nie ma wątpliwości, że istnieje możliwość dokonania weryfikacji prawidłowości rozstrzygnięcia dokonanego przez Sąd I instancji. Sąd Rejonowy uznał bowiem, że skoro strony wspólnie ustaliły sposób zniesienia współwłasności, poprzez zgodne zaakceptowanie jednego z wariantów zniesienia współwłasności budynku wskazanego przez biegłego w opinii – nie kwestionując tej opinii – to sąd dał temu wyraz wydając postanowienie wstępne, w którym uznał, że co do zasady żądanie ustanowienia odrębnych własności lokali według wariantu II opinii biegłego Z. B. jest słuszne – tym bardziej, że przed wydaniem tego postanowienia strony do protokołu złożyły oświadczenia, że akceptują wariant drugi podziału nieruchomości przedstawiony przez biegłego.

Mając powyższe na uwadze, apelację uczestnika postępowania jako bezzasadną na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 13§2 kpc należało oddalić.