Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział IX Sąd Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSO Paweł Czepiel

Protokolant: Marcin Pawlik

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2015r. na rozprawie w K.

sprawy z powództwa: (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko: Gminie M. B.

o zapłatę

I.  ustala, że strona pozwana Gmina M. B. nie była uprawniona na podstawie umowy nr ZP.271.36.2012 z dnia 23 października 2012 r. do naliczenia stronie powodowej (...) spółce akcyjnej w W. kary umownej za opóźnienie w kwocie 471 116 zł 85 gr (czterysta siedemdziesiąt jeden tysięcy sto szesnaście złotych osiemdziesiąt pięć groszy),

II.  zasądza od strony pozwanej Gminy M. B. na rzecz strony powodowej (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 30 773 zł (trzydzieści tysięcy siedemset siedemdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 lutego 2015 r.

Strona powodowa (...) spółka akcyjna w W. wniosła przeciwko stronie pozwanej Gminie M. B. pozew o ustalenie, że strona pozwana nie była uprawniona do naliczenia stronie powodowej kary umownej za opóźnienie w kwocie 471 116,85 zł. Ponadto strona powodowa wniosła o zasądzenie kosztów procesu.

Powód wyjaśnił, iż w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego Wyposażenie w infrastrukturę techniczną terenu (...) strony procesu zawarły w dniu 23 października 2012 r. umowę, której przedmiotem było zaprojektowanie i wykonanie robót instalacyjno-budowlanych określonych w P. F. U.w uzasadnieniu– PFU) za 15 703,892,61 zł.

W ramach umowy powód zobowiązał się do wykonania i przekazania pozwanej kompletnej dokumentacji projektowo-kosztorysowej wraz z uzyskaniem ostatecznych decyzji w terminie do 30 września 2013 r. Na podstawie umowy pozwana była uprawniona do naliczenia kary umownej za opóźnienie w realizacji poszczególnych etapów inwestycji w wysokości 0,2% wynagrodzenia za każdy dzień opóźnienia.

Decyzja o pozwoleniu na budowę sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i energetycznej została wydana w dniu 18 września 2013 r. i stała się ostateczna w dniu 9 października 2013 r., a decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w zakresie układu drogowego, kanalizacji deszczowej, oświetlenia ulicznego, kanalizacji teletechnicznej, sygnalizacji świetlnej została wydana w dniu 23 września 2013 r. i opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu 15 października 2013r.

Pozwana naliczyła powodowi karę umowną w kwocie 471 116,85 zł za opóźnienie w zakresie 15 dni(za okres od 1 do 15 października 2013r.), przy czym ww. obciążenie nastąpiło bezpodstawnie, albowiem termin wykonania dokumentacji projektowej nie został dotrzymany z przyczyn niezależnych od powoda, a wręcz najistotniejsze przyczyny opóźnienia zostały spowodowane przez pozwaną. I tak:

a) dokumentacja przetargowa, w tym (...) zawiera szereg wadliwych założeń:

- wadliwie został wskazany sposób włączenia sieci kanalizacji sanitarnej do kolektora sanitarnego, albowiem z uwagi na niewystarczający spływ nie było możliwe zapewnienie grawitacyjnego zrzutu ścieków do kolektora. Powód niezwłocznie poinformował o ww.fakcie pozwaną, ale dopiero 3 kwietnia 2013 r. został ustalony przez pozwaną odmienny – to jest ciśnieniowy – zrzut ścieku do kolektora;

- w trakcie prac projektowych okazało się, że uwzględnienie wytycznych (...) w zakresie budowy odcinka drogi wymusza wykorzystanie terenu działki nr (...), która nie została pozyskana przez inwestora(pozwaną).Dodać należy, że powód w trakcie postępowania przetargowego zwracał się z pytaniem do pozwanej, czy zostały pozyskane wszystkie działki niezbędne do wykonania inwestycji i uzyskał na ww. pytanie odpowiedź twierdzącą. Brak pozyskania działki wywołał poważne skutki w postaci konieczności zmiany koncepcji trybu realizacji inwestycji z inwestycji realizowanej na podstawie pozwolenia na budowę na inwestycję realizowaną na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (dalej w uzasadnieniu – decyzja zrid), gdyż tylko w tym trybie możliwe było szybkie pozyskanie działki bez konieczności zakończenia procedury wywłaszczeniowej. Przyjęcie koncepcji realizacji inwestycji na podstawie decyzji zrid było możliwe tylko wobec drogi i mediów bezpośrednio związanych z drogą, a wobec sieci wodociągowej, sanitarnej i energetycznej niezbędne było wydanie odrębnej decyzji o pozwoleniu na budowę. Kolejnym skutkiem zmiany jest okoliczność, iż pozwolenie na budowę wydaje się w terminie 65 dni od złożenia wniosku, a decyzję zrid w terminie 90 dni;

b) konieczność uzyskania uzgodnienia z Powiatowym Zarządem Dróg (dalej w uzasadnieniu – PZD) w B. w zakresie włączenia strefy do drogi powiatowej nr (...). Powód kilkakrotnie występował do PZD w B. o wydanie uzgodnienia, ale za każdym razem uzyskiwał negatywną odpowiedź. Ostatecznie pozytywne uzgodnienie powód uzyskał w maju 2013 r. i to w zakresie odbiegającym od warunków PFU, co z kolei spowodowało konieczność nowego uzgodnienia sieci telekomunikacyjnej, której dotychczasowy przebieg kolidował z uzgodnieniem PZD. Tymczasem według PFU sieć telekomunikacyjna nie kolidowała z przewidzianym w (...) sposobem włączenia strefy do drogi powiatowej. Wniosek o wydanie decyzji zrid musiał być poprzedzony przynajmniej wstępnym uzgodnieniem dodatkowego zakresu przebudowy sieci telekomunikacyjnej z (...) S.A. i dopiero po jego uzyskaniu w dniu 12 czerwca 2013 r. został złożony wniosek o wydanie decyzji zrid;

c) na termin uzyskania decyzji zrid znaczenie miało przedłużające się postępowanie administracyjne w przedmiocie uzyskania pozwolenia wodnoprawnego – decyzja została wydana w dniu 27 czerwca 2013r., a następnie została sprostowana w dniu 23 lipca 2013r. W rezultacie oznacza to przesunięcie o 26 dni procedury wydania ww. pozwolenia w stosunku do okresu wynikającego z art.35 KPA;

d) na termin uzyskania decyzji zrid znaczenie miała kwestia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, która okazała się wadliwa. O wadliwości ww. decyzji polegającej na nieprawidłowym szczegółowym określeniu parametrów sieci infrastruktury technicznej i dróg powód informował pozwaną kilkakrotnie(po raz pierwszy w lutym 2013r.), a została ona usunięta dopiero 27 czerwca 2013r. z chwilą, gdy postanowienie Burmistrza Miasta B. w przedmiocie wyjaśnienia treści ww. decyzji stało się ostateczne;

e) organ administracyjny winien wydać decyzję zrid w terminie 90 dni od złożenia wniosku – czyli do dnia 10 września 2013 r. Gdyby termin ten został zachowany to decyzja stałaby się ostateczna do ustalonego umownie terminu 30 września 2013 r. Jednakże termin ten nie został dotrzymany i decyzja została wydana dopiero w dniu 23 września 2013 r., czyli 13 dni po terminie i rozesłana do stron po upływie kolejnych 4 dni. Prawdą jest, że w trakcie postępowania w przedmiocie wydania decyzji zrid wniosek był uzupełniany, ale wynikało to z opisanych powyżej przyczyn niezależnych od strony powodowej.

f) zmiana koncepcji sposobu realizacji inwestycji – z inwestycji realizowanej na podstawie pozwolenia na budowę na inwestycję realizowaną na podstawie decyzji zrid wywołało konsekwencję uzyskania decyzji o pozwolenie na budowę sieci – albowiem w tym zakresie nie można było wykorzystać decyzji zrid. Dla zrealizowania projektu sieci niezbędne były uzgodnienia z (...) w celu wypracowania wspólnego stanowiska co do projektowania i wykonania sieci. Tymczasem (...) wycofała się z pierwotnych ustaleń, co spowodowało konieczność doprojektowania brakującego fragmentu wodociągu. W związku z faktem, że część planowanego fragmentu wodociągu miała przebiegać po terenach prywatnych koniecznym stało się uzyskanie prawa do dysponowania terenem ze strony właściciela gruntu. Uzgodnienia z właścicielem gruntu trwały do 20 czerwca 2013r. Podkreślenia wymaga, że pozwana na pytanie w procedurze przetargowej odpowiedziała, że dysponuje zgodą właścicieli działek do przeprowadzenia sieci;

g) w dniu 23 kwietnia 2013r. projektant złożył do Burmistrza Miasta B. wniosek wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego. Zgodnie z art.35 KPA wniosek ten winien być rozpoznany w terminie do dwóch miesięcy, tymczasem decyzja została wydana w dniu 15 lipca 2013r., a więc z 23 dniowym opóźnieniem, za co odpowiada pozwana. Mianowicie wniosek musiał zostać sprostowany z uwagi na okoliczność, że pozwana nie informowała o zmianie numeracji działek objętych tą decyzją, a następnie wniosek musiał być zmieniony z tej przyczyny, że pozwana najpierw zażądała, aby wnioskiem objąć także sieć gazową, a następnie wycofała się ze swojego stanowiska, co spowodowało konieczność zmiany wniosku;

h) w dniu 15 lipca 2013 r. po otrzymaniu decyzji lokalizacyjnej przekazano pozwanej do zatwierdzenia projekt budowlany branży wodno-kanalizacyjnej, które uzyskano dopiero 7 sierpnia 2013r., a więc dopiero po 23 dniach od złożenia projektu do zatwierdzenia, pomimo, że pozwana nie zgłosiła żadnych istotnych uwag w stosunku do ww. projektu. Po uzyskaniu ww. akceptacji powód złożył 14 sierpnia 2013r. wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, a pozwolenie zostało wydane w dniu 18 września 2013r.

Nałożenie kary umownej jest sprzeczne z treścią umowy, która dopuszcza nałożenie kary umownej tylko w rezultacie zawinionego przez stronę powodową przekroczenia terminu.

Strona pozwana Gmina M. B. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

Pozwana przyznała, że zawarła z powodem opisaną w pozwie umowę w systemie zaprojektuj i zbuduj zadania inwestycyjnego Wyposażenie w infrastrukturę techniczną terenu (...), a termin wykonania prac rozumiany jako wykonanie i przekazanie Zamawiającemu kompletnej dokumentacji wraz z uzyskaniem ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę nastąpi do 30 września 2013r.

Pozwana zwraca uwagę, że pismem z dnia 25 września 2013r. przypomniano powodowi o zbliżającym się terminie przekazania pozwanej kompletnej dokumentacji projektowo-kosztorysowej wraz z uzyskaniem ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę. Wydany w dniu 30 września 2013 r. komplet dokumentacji projektowej nie zawierał ostatecznych decyzji, które stały się ostateczne dopiero 9 i 15 października 2013r.

W sprawie spełniła się zatem przesłanka naliczenia kary umownej za opóźnienie.

Pozwana kwestionuje stanowisko powoda, iż strony w umowie ustaliły możliwość naliczenia kary umownej tylko za opóźnienie zawinione.

Dla zasadności naliczenia kary umownej nie ma znaczenia także, że pozwana nie poniosła szkody z tytułu opóźnienia.

Pozwana kwestionuje także podniesione w pozwie okoliczności faktyczne, gdyż powód przedkładając w maju 2013r. uaktualniony harmonogram rzeczowo-finansowy znał już okoliczności, które mogły doprowadzić do przekroczenia terminu wykonania prac. Tymczasem przedkładając uaktualniony harmonogram powód utrzymał termin 30 września 2013r. jako termin zakończenia prac.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Bezsporne w sprawie jest, iż:

- strony zawarły umowę w systemie zaprojektuj i zbuduj zadania inwestycyjnego Wyposażenie w infrastrukturę techniczną terenu (...), a termin wykonania prac rozumiany jako wykonanie i przekazanie Zamawiającemu kompletnej dokumentacji wraz z uzyskaniem ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budowę nastąpi do 30 września 2013r.;

- decyzja o pozwoleniu na budowę sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej i energetycznej została wydana w dniu 18 września 2013 r. i stała się ostateczna w dniu 9 października 2013 r., a decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej w zakresie układu drogowego, kanalizacji deszczowej, oświetlenia ulicznego, kanalizacji teletechnicznej, sygnalizacji świetlnej została wydana w dniu 23 września 2013 r. i opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu 15 października 2013r.

- pozwana naliczyła powodowi karę umowną w kwocie 471 116,85 zł za opóźnienie w zakresie 15 dni - za okres od 1 do 15 października 2013 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód podczas wykonywania prac projektowych natrafił na trudności, których wystąpienia nie mógł oczekiwać w świetle postanowień P. F. U.. Ww. przeszkody uniemożliwiły dotrzymanie ustalonego w umowie terminu.

Podstawowymi przyczynami opóźnienia w realizacji dokumentacji projektowej były:

-wadliwie wskazany w (...) sposób włączenia sieci kanalizacji sanitarnej do kolektora sanitarnego, albowiem z uwagi na niewystarczający spływ nie było możliwe zapewnienie grawitacyjnego zrzutu ścieków do kolektora. Strona pozwana dopiero 3 kwietnia 2013 r. ustaliła odmienny – to jest ciśnieniowy – zrzut ścieku do kolektora;

- uwzględnienie wytycznych (...) w zakresie budowy odcinka drogi wymusiło wykorzystanie terenu działki nr (...), która nie została pozyskana przez pozwaną, co spowodowało konieczność zmiany koncepcji trybu realizacji inwestycji z inwestycji realizowanej na podstawie pozwolenia na budowę na inwestycję realizowaną na podstawie decyzji zrid, co z kolei spowodowało konieczność uzyskania odrębnej decyzji o pozwoleniu na budowę sieci wodociągowej, sanitarnej i energetycznej niezbędne było wydanie odrębnej decyzji o pozwoleniu na ich budowę;

- trudności w uzyskaniu uzgodnienia z Powiatowym Zarządem Dróg w B. w zakresie włączenia strefy do drogi powiatowej nr (...), co miało miejsce dopiero w maju 2013 r. i to w zakresie odbiegającym w warunkach (...), co z kolei spowodowało konieczność nowego uzgodnienia sieci telekomunikacyjnej, której dotychczasowy przebieg kolidował z uzgodnieniem PZD. W rezultacie wniosek o wydanie decyzji zrid został złożony w dniu 12 czerwca 2013 r.;

- przedłużenie się procedury uzyskania pozwolenia wodnoprawnego – decyzja została wydana w dniu 27 czerwca 2013r., a następnie została sprostowana w dniu 23 lipca 2013r.;

- wadliwość decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, polegająca na nieprawidłowym szczegółowym określeniu parametrów sieci infrastruktury technicznej i dróg, co wymusiło wydanie postanowienia Burmistrza Miasta B. w przedmiocie wyjaśnienia treści ww. decyzji;

- naruszenie wymogu wydania decyzji zrid w terminie 90 dni od złożenia wniosku – czyli do dnia 10 września 2013 r. Decyzja została wydana dopiero w dniu 23 września 2013r., czyli 13 dni po terminie;

- wycofanie się z poczynionych uzgodnień przez (...) w zakresie przebiegu fragmentu odcinka wodociągu, co spowodowało konieczność doprojektowania brakującego fragmentu wodociągu.

- konieczność uzyskania prawa do dysponowania terenem, co zostało zrealizowane dopiero 20 czerwca 2013r., pomimo, iż pozwana informowała, iż dysponuje zgodą właścicieli działek do przeprowadzenia sieci;

- przedłużenie się procedury wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego. Wniosek został złożony w dniu 23 kwietnia 2013 r. i winien być rozpoznany w terminie do dwóch miesięcy, tymczasem decyzja została wydana w dniu 15 lipca 2013r., a więc z 23 dniowym opóźnieniem, a na ww. opóźnienie wpływ miała konieczność modyfikowania wniosku, albowiem pozwana nie poinformowała powoda o zmianie numeracji działek objętych tą decyzją oraz z uwagi na wycofanie się przez pozwaną z pierwotnej koncepcji, aby ww. decyzją objąć także sieć gazową;

- długi czas zatwierdzenia projektu budowlanego branży wodno-kanalizacyjnego, który to projekt został przedłożony do zatwierdzenia pozwanej w dniu 15 lipca 2013r., a został zatwierdzony w dniu 7 sierpnia 2013 r., pomimo, że pozwana nie zgłosiła żadnych istotnych uwag w stosunku do ww. projektu;

[ dowód: specyfikacja warunków zamówienia:k.28–49,P. F.:k.50 –85,umowa:k.86–99,decyzje:k.102–116,157-160,163-167,185-189, pisma: k.117–123, 128–130, 136 –143,152,155,156,161,169,170,178–180,184,190–194,197,198,255,256,258,261–265, 267-271, notatki: k.124–127,131–135,146–151,opinie: k.144,145,154,uzgodnienie:k.153,postanowienie: k.162,168,171, wnioski: k.172–175, 181,182,195, wezwanie: k.176,177, mail: k.183 harmonogram: k.196, protokoły: k.257, 259, 260, nota obciążeniowa – k.266, zeznania świadków W. M. (1): k.308 – 310, R. N.: k.310,311]

Omówienie materiału dowodowego w sprawie:

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów i zeznań świadków.

Jeżeli chodzi o dokumenty to podstawowe znaczenie miały orzeczenia wydane w związku z realizacją inwestycji to jest decyzje i postanowienia, pisma i notatki urzędowe sporządzone w związku z realizacją inwestycji w zakresie prac projektowych.

Jeżeli chodzi o zeznania świadków to Sąd przeprowadził dowód z przesłuchania świadków W. M. (1) i R. N..

W szczególności świadek W. M. (1) szczegółowo i precyzyjnie przedstawił okoliczności i przyczyny przedłużenia się czasu trwania etapu prac projektowych w stosunku do przewidzianego w umowie. Sąd dał wiarę zeznaniom ww. świadka, które ocenia jako logiczne i spójne z innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie.

Sąd dał także wiarę zeznaniom świadka R. N. , przy czym świadek ten zeznawał w sposób zdecydowanie mniej precyzyjny, dlatego znaczenie jego zeznań sprowadza się do tego, że przedstawiony przez niego przebieg zdarzeń jest zgodny ze szczegółowym i precyzyjnym opisem zdarzeń przedstawionym przez świadka W. M..

Sąd pominął dowód z opinii biegłego i z zeznań świadka W. L., jako zbędne w sprawie.

Sąd zważył:

Powództwo jest uzasadnione.

Analizę sporu należy rozpocząć od kwestii interesu prawnego. Co prawda pozwana nie kwestionowała interesu prawnego w ustaleniu, ale obowiązkiem Sądu jest ocena ww. kwestii. Zdaniem Sądu powodowi przysługuje interes prawny w ustaleniu, gdyż wskutek ww. procesu zostanie usunięta niepewność w relacjach stron – tzn. w razie ustalenia braku podstaw naliczenia kary umownej zniknie niebezpieczeństwo pozwania w przyszłości powoda o zapłatę kwoty prawie 0,5 mln zł, a w razie oddalenia ww. powództwa powód będzie mógł podejmować dalsze decyzje co do kwestii zapłaty kary umownej ze świadomością, że co do zasady jest obowiązany do zapłaty kary umownej.

W sprawie istotnie nie został dotrzymany warunek wykonania i przekazania pozwanej kompletnej dokumentacji projektowo-kosztorysowej wraz z uzyskaniem ostatecznych decyzji w terminie do 30 września 2013 r., a zatem co do zasady ziścił się warunek nałożenia na powoda kary umownej. Rację ma również pozwana, iż z punktu widzenia zasadności nałożenia kary umownej nie ma znaczenia, czy opóźnienie zostało zawinione przez powoda, czy wystąpiło niezależnie od jego postępowania. Jednak nie oznacza to, że odpowiedzialność powoda z tego tytułu jest absolutna. Otóż granicą odpowiedzialności powoda jest ustalenie, że przyczyna opóźnienia spowodowana jest także zachowaniem pozwanej. I w sprawie występują sytuacje,które uzasadniają pogląd, że opóźnienie zostało wywołane przez pozwaną.

Przede wszystkim, Sąd zauważa, że opóźnienie jest niewielkie, a sama inwestycja była niewątpliwie inwestycją poważną. Co więcej, przy tak poważnym zakresie prac trudno oczekiwać, że nie wystąpią żadne okoliczności, które sprawią, że pierwotne założenia realizacji inwestycji muszą ulec modyfikacji. W efekcie Sąd nie ocenia pozwanej negatywnie poprzez pryzmat wystąpienia tych zdarzeń, które wywołały zmianę pierwotnie przyjętych koncepcji planistycznych, a to z uwagi na zakres i poziom skomplikowania inwestycji, ale skoro pozwana wywodzi z tego opóźnienia skutki prawne to obowiązkiem Sądu była ocena, czy rację ma powód, że do ww. opóźnienia doszło z przyczyn leżących po stronie pozwanej.

Oceniając kwestię opóźnienia warto zastanowić się, czy strony zawierając umowę powinny przewidzieć pewien margines czasowy na wystąpienie zdarzeń wpływających na wydłużenie czasu realizacji umowy. Niewątpliwie można oczekiwać, że strona zobowiązująca się do wykonania określonych prac, przy kalkulacji czasu realizacji prac uwzględni ewentualny margines na wystąpienie zdarzeń wydłużających czas realizacji prac. Z drugiej strony trudno oczekiwać, aby strona umowy, uznając, iż jest w stanie zrealizować umowę w określonym terminie znacząco przedłużała w ofercie termin realizacji prac, gdyż po pierwsze termin jest zwykle narzucony przez inwestora, a po drugie termin realizacji prac jest także jednym z istotnych elementów wyboru kontrahenta. Wreszcie, nawet gdyby przyjąć, że obowiązkiem strony było zaproponowanie takiego czasu realizacji prac, który pozwoliłby na uwzględnienie ewentualnych przyczyn przedłużających realizację prac to ten margines winien być przeznaczony na sytuacje pochodzące bądź od wykonującego prace (powoda) bądź pochodzące od osób trzecich, natomiast wykonawca nie ma obowiązku takiego określenia czasu realizacji prac, aby wziąć pod uwagę skutki wadliwego, czy nieprecyzyjnego określenia zakresu prac do wykonania przez zlecającego prace.

Pozwana zwraca uwagę, że umowa przewiduje spoczywający na powodzie obowiązek weryfikacji podanych informacji ze stanem faktycznym i wykonania wszystkich niezbędnych prac, także tych prac projektowych, które nie wynikają z (...). Pozwana niewątpliwie ma rację, że taki obowiązek spoczywał na powodzie i z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie wynika,aby powód kwestionował ten obowiązek i uchylał się od jego realizacji. Ale fakt obciążenia obowiązkiem wykonania prac,które nie są przewidziane w umowie nie oznacza, że ich wykonanie nie będzie miało wpływu na ocenę terminowości wykonania umowy z perspektywy naliczenia kary umownej za opóźnienie w wykonaniu prac.

W toku realizacji umowy w zakresie prac projektowych wystąpiło cały szereg zdarzeń niezależnych od powoda, przy czym zdarzenia te należy podzielić na dwie kategorie:

- pierwsza kategoria to zdarzenia wywołane przedłużającymi się procedurami uzgodnień z organami administracji publicznej i innymi podmiotami;

- druga kategoria to zdarzenia wywołane przez nawet nie tyle wadliwe, ile nieprecyzyjne założenia realizacji inwestycji.

Do pierwszej kategorii Sąd zalicza: przedłużenie się procedur uzgodnienia z PZD w B., z (...), uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, konieczność uzgodnienia z (...) SA. Ww. okoliczności niewątpliwie wpłynęły na przedłużenie czasu trwania realizacji inwestycji, przy czym zdaniem Sądu, gdyby przyczyny opóźnienia sprowadzały się tylko do zdarzeń zaliczonych do tej kategorii to należałoby wówczas oddalić powództwo, gdyż cechą wspólną wszystkich ww. zdarzeń jest okoliczność, iż co prawda powód nie miał wpływu na ich wystąpienie, ale także i pozwana nie miała wpływu na ich wystąpienie, a w takiej sytuacji skutki opóźnienia obciążałyby powoda. Inną kwestią jest, iż zdaniem Sądu byłyby to okoliczności uzasadniające miarkowanie kary umownej, ale z uwagi na treść roszczenia kwestia ta pozostaje poza zakresem rozstrzygnięcia w tym procesie.

Do drugiej kategorii Sąd zalicza nieprecyzyjne postanowienia (...), które w zderzeniu z innymi dokumentami, które musiały być uwzględnione w pracach projektowych prowadziły do niemożności realizacji inwestycji – czy też precyzyjniej rzecz ujmując – wymagały jednoznacznej decyzji, które z wzajemnie przeciwstawnych założeń realizacji inwestycji mają zostać zmienione, aby zrealizować kolejny etap prac projektowych.

I tak, w (...) wskazano na grawitacyjne włączenie sieci kanalizacji sanitarnej do kolektora sanitarnego, gdy tymczasem okazało się, że z uwagi na niewystarczający spływ nie było możliwe zapewnienie takiego sposobu zrzutu ścieków do kolektora. Należy mieć świadomość, że z punktu widzenia czasu trwania prac projektowych zdarzenie to wywołało określone konsekwencje: najpierw powód winien był przystąpić do prac projektowych przy uwzględnieniu ww. założenia i w wyniku realizacji tych prac osiągnąć taki poziom ich zaawansowania, który pozwolił na przedstawienie wniosku, iż taki sposób zrzutu ścieków nie jest możliwy, co oznacza, że dalsza praca nad tym sposobem jest bezprzedmiotowa, a prace już wykonane są przynajmniej w części bezużyteczne. Następnie należało zaproponować określone rozwiązanie i uzyskać jego akceptację, aby nie narazić się na zarzut sprzeczności rozwiązania z (...). Jak wynika z zeznań świadka sam czas oczekiwania na akceptację proponowanego sposobu zrzutu ścieków (ciśnieniowego) trwał dłużej niż 2 tygodnie.

Z kolei uwzględnienie wytycznych (...) w zakresie budowy odcinka drogi wymusiło wykorzystanie terenu działki nr (...), która nie została pozyskana przez stronę pozwaną.Było to kluczowe zdarzenie, które spowodowało konieczność zmiany koncepcji trybu realizacji inwestycji z inwestycji realizowanej na podstawie pozwolenia na budowę na inwestycję realizowaną na podstawie decyzji zrid, co z kolei spowodowało konieczność uzyskania odrębnej decyzji o pozwoleniu na budowę sieci wodociągowej, sanitarnej i energetycznej niezbędne było wydanie odrębnej decyzji o pozwoleniu na ich budowę. To inwestor jest odpowiedzialny za przygotowanie (...), a zatem konieczność wykorzystania nieprzewidzianej w realizacji inwestycji działki nie może obciążać wykonawcę. Warto zauważyć, że to jedno zdarzenie zmieniło diametralnie tryb pozyskiwania pozwoleń, gdyż doprowadziło do konieczności wszczęcia dwóch odrębnych postępowań administracyjnych.

Do ww. kategorii zdarzeń Sąd zalicza także wadliwość decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, polegająca na nieprawidłowym szczegółowym określeniu parametrów sieci infrastruktury technicznej i dróg, przy czym znowu dla Sądu istotne jest nie tyle, że ww. decyzja była nieprawidłowa, ile okoliczność, że nie było możliwe pogodzenie wymogów decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i (...), w rezultacie niezbędna była wykładnia ww. decyzji.

Wreszcie w sprawie występuje specyficzna sytuacja wpływu na termin wykonania prac poprzez przedłużenie się procedury wydania decyzji administracyjnych przez Burmistrza Gminy B. – opóźnienia z tego tytułu to 13 dni w zakresie decyzji zrid i 23 dni w zakresie decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego. Nie jest to opóźnienie nadmierne w stosunku do przewidzianego w ustawie, ale jest porównywalne z ostatecznym opóźnieniem uzyskania ostatecznych decyzji zrid i pozwoleniu na budowę sieci. Specyfika sytuacji sprowadza się do tego, że Burmistrz wykonuje obowiązki zarówno w sferze władztwa publicznego( imperium),jak i właścicielskie ( dominium). Każde z nich wiąże się z określonymi kompetencjami i obowiązkami determinowanymi treścią odmiennych regulacji prawnych. I o ile Sąd ma świadomość odrębności sytuacji prawnej Burmistrza, o tyle nie można mimo wszystko uznać, że działania podejmowane przez Burmistrza w ramach sfery imperium należy traktować jako zdarzenia zewnętrzne, które w relacjach umownych stron procesu nie obciążają pozwanej. Dlatego i te zdarzenia Sąd zalicza do zdarzeń obciążających pozwaną.

Każde z ww. zdarzeń – oceniane indywidualnie - prowadziło do przedłużenia czasu trwania realizacji ww. etapu umowy o okres przekraczający 15 dni, wobec czego nie można uznać, aby nałożenie kary umownej było uzasadnione.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art.189 kpc.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 § 1 i 3 kpc. Na koszty procesu złożyły się kwota 23 556 zł tytułem opłaty od pozwu,17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa i 7200 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalone na poziomie stawki minimalnej.