Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 19 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o ustalenie kapitału początkowego i o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 29 listopada 2013 r. sygn. akt VI U 2626/12

p o s t a n a w i a :

odrzucić apelację.

SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek del. SSO Beata Górska

Sygn. akt III AUa 269/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 marca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił ubezpieczonej A. C. wartość kapitału początkowego na dzień 01 stycznia 1999 roku w kwocie 237108,41 zł, przyjmując jako podstawę wymiaru kapitału początkowego kwotę 2311,76 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wysokości tej podstawy jako wariant najkorzystniejszy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1997 r. (...) wyniósł 189,35%. W podstawie wymiaru uwzględniono wynagrodzenia minimalne za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. (odmówiono uwzględnienia wynagrodzeń z zaświadczenia Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r.) Okresy składkowe zostały uwzględnione w wymiarze 27 lat 5 miesięcy i 20 dni, zaś nieskładkowe w wymiarze 1 rok 1 miesiąc i 4 dni, w tym 1 rok 1 miesiąc z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi.

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego zarobków z okresu zatrudnienia od 1 lipca 1068 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S., zarobków z okresu zatrudnienia od 1 sierpnia 1997 r. do 31 lipca 1998 r. w P (...) SA oraz zarobków z okresu zatrudnienia od 1 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. w firmie (...) sp. z o.o. w wysokości wynikającej z przedłożonych zaświadczeń Rp7 podpisanych przez organ reprezentujący spółki. Dodatkowo wniosła o uwzględnienia w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz okresów zatrudnienia od 1 sierpnia 1997 r. do 31 lipca 1998 r. w P (...) SA oraz od 1 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. w firmie (...) sp. z o.o.

Decyzją z dnia 2 maja 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ponownie ustalił A. C. wartość kapitału początkowego, na dzień 01 stycznia 1999 roku w kwocie 253813,78 zł, przyjmując jako podstawę wymiaru kapitału początkowego kwotę 2409,55 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wysokości tej podstawy jako wariant najkorzystniejszy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998r. (...) wyniósł 197,36%. W podstawie wymiaru uwzględniono wynagrodzenia minimalne za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. (odmówiono uwzględnienia wynagrodzeń z zaświadczenia Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r.) Okresy składkowe zostały uwzględnione w wymiarze 28 lat 10 miesięcy i 20 dni, zaś nieskładkowe w wymiarze 1 rok 1 miesiąc i 4 dni, w tym 1 rok 1 miesiąc z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi.

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez uwzględnienie przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego zarobków z tytułu zatrudnienia w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wynikającej z przedłożonego zaświadczenia Rp7 z dnia 25 lutego 2012 r. podpisanego przez organ reprezentujący spółkę. Dodatkowo wniosła o uwzględnienia w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie w całości. Dodatkowo wyjaśnił, że okres bezpłatnego urlopu z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi jest okresem nieskładkowym i jako taki został uwzględniony przy obliczaniu wysokości kapitału początkowego (1 rok i 1 miesiąc sprawowania opieki nad dzieckiem córką J. – okres od 7.09.1971 r. do 6.09.1972 r. i od 1.07.1973 r. do 31.07.1973 r.). W podstawie wymiaru nie uwzględniono wynagrodzenia za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wskazanej w zaświadczeniu Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r. z uwagi na toczące się postępowanie wyjaśniające.

Decyzją z dnia 31 lipca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 2 marca 2012 r. przyznał A. C. emeryturę od dnia 1 marca 2012 r. (od miesiąca złożenia wniosku) w kwocie 3714,32 zł brutto. Wysokość emerytury określono zgodnie z art. 183 ust. 1 ustawy emerytalnej (80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26. Obliczając wysokość emerytury zgodnie z art. 53 organ rentowy do ustalenia podstawy jej wymiaru przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1992 do 2001 r. (...) wyniósł 198,66 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wwpw przez kwotę bazową 2974,69 zł wyniosła 5909,52 zł. Okresy składkowe zostały uwzględnione w wymiarze 39 lat 10 miesięcy i 9 dni, zaś nieskładkowe w wymiarze 1 rok 2 miesiące i 18 dni. Zakład nie uwzględnił okresu od 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2001 r. z uwagi na brak potwierdzenia ubezpieczenia w tym okresie. Obliczając wysokość emerytury zgodnie z art. 26 organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury zgodnie z tym przepisem stanowi kwota waloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowanych na koncie (44268,47 zł) oraz waloryzowanego kapitału początkowego (698174,89 zł). Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę (226,20 miesięcy). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w podstawie wymiaru nie uwzględniono wynagrodzenia za okres zatrudnienia od 1 lipca 1968 r. do 31 lipca 1991 r. w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wskazanej w zaświadczeniu Rp 7 z dnia 25 lutego 2012 r., gdyż dokument ten nie został wystawiony przez uprawniony podmiot (płatnik został wyrejestrowany z ubezpieczeń z datą 1.01.1999 r.)

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę, przy przyjęciu prawidłowej wysokości kapitału początkowego obliczonego zgodnie z wyliczeniem ubezpieczonej (zarobki z tytułu zatrudnienia w P.P. MORS wynikające z zaświadczenia Rp7 z dnia 25 lutego 2012 r., okres składkowy uwzględniający okres urlopu bezpłatnego z tytułu opieki nad dzieckiem). Dodatkowo wskazała, że organ rentowy obliczając wysokość emerytury nie uwzględnił wszystkich okresów jej zatrudnienia m.in. nie uwzględnił okresu od 1 października 2000 r. do 31 grudnia 2001r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, z argumentacją jak w zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 25 października 2012 r. Sąd Okręgowy połączył sprawy z trzech odwołań ubezpieczonej do wspólnego rozpoznania i wyrokowania.

W piśmie procesowym z dnia 5 czerwca 2013 r. ubezpieczona sprecyzowała, że wnosi o ponowne przeliczenie kapitału początkowego i emerytury:

1. z uwzględnieniem przy ustalaniu podstawy wymiaru zarobków z tytułu zatrudnienia w P.P. Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wynikającej z przedłożonego zaświadczenia Rp7 z dnia 25 lutego 2012 r. podpisanego przez organ reprezentujący spółkę. Ubezpieczona wskazała, że wwpw przy przyjęciu zarobków z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1 stycznia 1988 r. do 31 grudnia 1997 r. w kwotach wskazanych w tym zaświadczeniu wyniesie 218,8%.

2. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r. W tym zakresie ubezpieczona wskazała, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, w tym uchwałą składu 7 sędziów SN z dnia 18 maja 2011 r. IUZP 1/11 okresy bezpłatnego urlopu dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, a następnie urlopu wychowawczego – wykorzystane przed dniem 1 stycznia 1999 r. – były okresami podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Wg ubezpieczonej jej okres składkowy wynosił łącznie 29 lat 11 miesięcy.

3. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2001 r. w spółce (...).

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2013r. Sąd Okręgowy w Szczecinie zmienił zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 26 marca 2012 roku i 2 maja 2012 roku w ten sposób, że organ rentowy ponownie obliczy wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej A. C. przyjmując dla potrzeb tego wyliczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 218,8% oraz zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 31 lipca 2012 roku w ten sposób, że organ rentowy ponownie obliczy wysokość emerytury ubezpieczonej uwzględniając wysokość kapitału początkowego wyliczoną ponownie zgodnie z treścią pkt. I wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej podlega odrzuceniu. Nie jest wątpliwe, że Sąd pierwszej instancji zaskarżonym apelacją wyrokiem zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego orzekając, że organ rentowy ponownie obliczy wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej przyjmując dla potrzeb tego wyliczenia wskaźnik wysokości podstawy wymiaru 218,8%.

Punkt II wyroku, dotyczący ponownego obliczenia wysokości emerytury ubezpieczonej przy uwzględnieniu wysokości kapitału początkowego obliczonej ponownie, zgodnie z treścią pkt I wyroku, stanowi konsekwencję tego orzeczenia. W analizowanym postępowaniu Sąd Okręgowy uznał, że zasadne okazało się odwołanie ubezpieczonej w zakresie, a jakim domaga się uwzględnienia przy ustalaniu podstawy wymiaru zarobków z tytułu zatrudnienia (...) Morskiej Obsłudze Radiowej S. w wysokości wynikającej z przedłożonego zaświadczenia Rp 7 z dnia 25 lutego 2012r.

Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy co do zasady nie zaprzeczał prawdziwości wpisów dokonanych w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 25 lutego 2012r. Organ rentowy zakwestionował wyłącznie formalne uprawnienie R.R. do wystawienia przedmiotowego zaświadczenia, powołując się na fakt wyrejestrowania zakładu pracy z ewidencji płatników ZUS z dniem 1 stycznia 1999 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w analizowanym postępowaniu nieuprawnione było działanie organu rentowego, który odmówił ubezpieczonej uwzględnienia zarobków z całego jej okresu zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...) wskazanych w zaświadczeniu (...) z 25 lutego 2012 r. z tej tylko przyczyny, że pracodawca został wyrejestrowany z ewidencji płatników składek z dniem 1 stycznia 1999 r. Twierdzenia organu rentowego w tym zakresie nie znajdują oparcia w prawie.

Mając na uwadze powyższe w ocenie Sądu Okręgowego przedłożone przez ubezpieczoną zaświadczenie Rp-7 z dnia 25 lutego 2012 r. jest dokumentem spełniającym wszelkie wymagania określone w § 21 ust 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r., a zamieszczone w nim zaświadczenie zakładu pracy P.H.U (...) SA w S. o stosunku pracy ubezpieczonej i wysokości zarobków w latach 1973-1991 jest w pełni wiarygodne. Z dokumentu wynika bowiem jednoznacznie, że wpisu wysokości wynagrodzenia dokonano na podstawie kart płac, oraz że pracodawca odprowadził za ubezpieczonego należne składki. Prawdziwość wpisów w zaświadczeniu została przy tym potwierdzona własnoręcznym podpisem osoby uprawnionej R. R. oraz pieczęcią firmową. R. R. zeznał, że osobiście wypełniał zaświadczenia Rp-7, podkreślił przy tym, iż w chwili kiedy sporządzał przedmiotowe zaświadczenie dysponował kartotekami płacowymi ubezpieczonej przejętą przez spółkę PHU (...) SA jako następcę prawnego P.P. MORS w S.. Zgodnie z wpisem (...) 2480 reprezentantem spółki jest właśnie R. R., a zatem uznać należy, że jest on uprawniony do wystawiania i podpisywania zaświadczeń dla byłych pracowników PP MORS w S..

Co więcej oceniając prawidłowość wskazania przez pracodawcę w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 25 lutego 2012 roku wysokości wynagrodzenia Sąd Okręgowy zwrócił uwagę że wskazaną w tym zaświadczeniu wysokość osiągniętego przez ubezpieczoną zarobków w latach 1973 - 1991 można było z łatwością zweryfikować. Sąd Okręgowy zwrócił bowiem uwagę, że ubezpieczona przedłożyła karty wynagrodzeń ze spornego okresu. Kwoty wpisane w zaświadczeniu z dnia 25 lutego 2012 r. są zgodne z zapisami w dokumentacji płacowej. Dodatkowo Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w aktach ZUS znajduje się również świadectwo pracy, w którym pracodawca wskazał, że ubezpieczona w ostatnim okresie zatrudnienia od dnia 1 lutego 1991 r. otrzymywała wynagrodzenie w kwocie: 1.040.000 zł wynagrodzenie zasadnicze + 180.000 zł dodatek funkcyjny + 250.000 zł i 300.000 zł inne dodatki, dodatek za wysługę lat (20% od 120.000 zł) oraz premię regulaminową – 20% uposażenia podstawowego. Takie właśnie kwoty poszczególnych składników wynagrodzenia zostały wpisane w karcie wynagrodzeń za rok 1991. Dodatkowo w karcie wynagrodzenia ujęto dodatek za pracę. Kwoty wpisane w kartach płac zgadzają się również z kwotami poszczególnych stałych składników wynagrodzenia wynikających z angaży ubezpieczonej przedłożonych do akt sprawy.

W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy uznał, iż określone w zaświadczeniu Rp-7 z dnia 25 lutego 2012 r. wynagrodzenie za lata 1973-1991 jest wynagrodzeniem rzeczywiście osiągniętym przez ubezpieczoną.

Mając na uwadze powyższe, w ustalonym stanie faktycznym, przyjmując iż ubezpieczona przedłożyła wiarygodny dowód stwierdzający rzeczywistą wysokość zarobków w latach 1973-1991 (zaświadczenie Rp-7) Sąd Okręgowy uznał, że organ rentowy w sposób dowolny przyjął do ustalenia podstawy wymiaru emerytury, dochody ubezpieczonej z tego okresu w wysokości wynagrodzenia minimalnego.

Pozostałe żądania ubezpieczonej, sprecyzowane w piśmie procesowym z 5.06.2013r. nie zostały więc w wyroku rozstrzygnięte.

W sentencji wyroku brak rozstrzygnięcia w przedmiocie „oddalenia odwołania w pozostałym zakresie”. Tym samym żądania wnioskodawczyni dotyczące ponownego przeliczenia emerytury:

1. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym jako okresu składkowego okresu bezpłatnego urlopu dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi wykorzystanego przed dniem 1 stycznia 1999 r. W tym zakresie ubezpieczona wskazała, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, w tym uchwałą składu 7 sędziów SN z dnia 18 maja 2011 r. IUZP 1/11 okresy bezpłatnego urlopu dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, a następnie urlopu wychowawczego – wykorzystane przed dniem 1 stycznia 1999 r. – były okresami podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Wg ubezpieczonej jej okres składkowy wynosił łącznie 29 lat 11 miesięcy,

2. z uwzględnieniem w jej stażu ubezpieczeniowym okresu zatrudnienia od dnia 1 stycznia 2000 r. do 31 grudnia 2001 r. w spółce (...) nie zostały w wyroku Sądu pierwszej instancji rozstrzygnięte. Tymczasem tego właśnie dotyczy apelacja złożona przez ubezpieczoną. Jeżeli Sąd Okręgowy, w sprawie wysokości kapitału początkowego oraz emerytury, uwzględniając częściowo odwołanie ubezpieczonej, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyjął nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru inny niż wskazany w zaskarżonej decyzji, nie oddalając odwołania w pozostałym zakresie, apelacja wniesiona od nieistniejącego - w tej części - orzeczenia sądu pierwszej instancji, podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna (art. 367 §1 k.p.c, por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2005 r., III UZ 12/05 - niepublikowane, w którym wskazano, że sentencja wyroku powinna zawierać tak zredagowane rozstrzygnięcie sądu co do żądania stron, aby na jej podstawie możliwe było określenie zakresu powagi rzeczy osądzonej i skutków wyroku bez uciekania się do treści uzasadnienia tego wyroku). W konsekwencji, odrzuceniu podlega apelacja od wyroku dotycząca takiej jego części, do której nie odnosi się sentencja tego wyroku, w szczególności w sytuacji, gdy w sentencji wyroku brak jest rozstrzygnięcia w przedmiocie "oddalenia powództwa w pozostałym zakresie", ponieważ w rozumieniu przepisów prawa procesowego w tym zakresie orzeczenie nie zostało wydane.

Mając na uwadze powyższe okoliczności orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 370 kpc.

SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek del. SSO Beata Górska