Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 lutego 2015r. w O.

sprawy z odwołania W. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania W. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 30.09.2014r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje W. Ż. prawo do wyrównania emerytury za okres od dnia 22.06.2011r. do dnia 30.04.2014r. z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

2. stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.09.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił W. Ż. wyrównania emerytury z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników od 22.06.2011r. do 30.04.2014r.

W. Ż. złożyła odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, że emerytura winna być jej wyrównana z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników od daty jej przyznania, gdyż ZUS dysponował wówczas zaświadczeniem potwierdzającym, w jakim czasie podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacała z tego tytułu składki.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że ZUS przeliczył odwołującej emeryturę od dnia 01.05.2014r. tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołująca złożyła wymagany dokument, na podstawie którego możliwe było przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

W. Ż. na mocy decyzji z dnia 22.06.2011r. uzyskała prawo do emerytury od dnia 22.06.2011r. tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość przyznanego świadczenia została ustalona bez uwzględnienia zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników pomimo, iż ZUS dysponował zaświadczeniem z KRUS datowanym na 19.08.2008r. potwierdzającym fakt podlegania przez W. Ż. ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacaniu z tego tytułu składek.

W dniu 22.05.2014r. W. Ż. złożyła wniosek o doliczenie do wysokości świadczenia okresu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników załączając zaświadczenie z KRUS z dnia 21.05.2014r. Po rozpatrzeniu powyższego wniosku ZUS w decyzji z dnia 28.05.2014r. ustalił odwołującej do wysokości emerytury zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w wysokości 52,24zł. W wyniku ponownej analizy sprawy ZUS uchylił powyższą decyzję i w decyzji z dnia 12.06.2014r. dokonał ponownego obliczenia wysokości emerytury z uwzględnieniem okresu opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze od dnia zgłoszenia wniosku o to przeliczenie tj. od 01.05.2014r. Do części emerytury obliczonej zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej ustalono zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze w wysokości 46.06zł, a do części emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej w kwocie 21,30zł. Z uwzględnieniem waloryzacji na dzień przeliczenia tj. od 01.05.2014r. wysokość emerytury została określna na kwotę 1.258,25zł.

W trakcie postępowania sądowego w sprawie z odwołania od decyzji (...).05.2014r. W. Ż. oświadczyła, że zgadza się z wysokością emerytury określoną w decyzji z 12.06.2014r., ale wniosła o wyrównanie emerytury od 22.06.2011r. Sąd Okręgowy w Ostrołęce postanowieniem z dnia 22.07.2014r. umorzył postepowanie w sprawie z odwołania od decyzji z dnia 28.05.2014r., natomiast wniosek o wyrównanie emerytury od dnia 22.06.2011r. z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze przekazał do ZUS celem rozpoznania.

Zaskarżoną decyzją z dnia 30.09.2014r. odmówił W. Ż. wyrównania emerytury z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników od 22.06.2011r. do 30.04.2014r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 56 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami wymienionymi w art. 10, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny (...), Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (...) i ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru przewidzianych dla części składkowej w przepisach, o których mowa w ust. 3.

Stosownie do treści art. 26a. ust 1 cyt. ustawy wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ulega zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny (...), Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (...) i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania składek.

Stosownie do treści art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż: 1. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust.3; 2. za okres trzech lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt. 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Analiza przytoczonych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że ogólną zasadą jest, że podwyższone świadczenie wypłaca się od pierwszego dnia miesiąca, w których został złożony wniosek o przeliczenie. Możliwość wyrównania świadczenia za okres maksymalnie trzech lat wstecz od daty złożenia wniosku o ponowne przeliczenie możliwe jest tylko w przypadku stwierdzenia błędu organu rentowego.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że organ rentowy określając wysokość świadczenia należnego odwołującej w decyzji z 22.06.2011r. dopuścił się błędu w rozumieniu cyt. wyżej art. 133 ust. 1 pkt ustawy emerytalnej.

Z analizy akt rentowych W. Ż. wynika, że w dacie ustalania uprawnień odwołującej do emerytury ZUS dysponował zaświadczeniem z KRUS datowanym na 19.08.2008r., z którego wynikało, że odwołująca podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 01.07.1977r. do 31.12.1988r. oraz, że w okresie od 01.07.1977r. do 30.06.1982r. była zwolniona z opłacania składek. W przedmiotowym zaświadczeniu była również zawarta informacja, że należności z tytułu składek są uregulowane (vide zaświadczenie z 19.08.2008r. akta rentowe karty nieponumerowane). We wniosku o emeryturę W. Ż. zaznaczyła ponadto, że wnosi o ustalenie podstawy wymiaru emerytury na podstawie przedłożonych dokumentów w najkorzystniejszym wariancie (vide pkt. 5 wniosku).

W ocenie Sądu Okręgowego, jeśli zdaniem organu rentowego przedłożone przez odwołującą zaświadczenie nie było kompletne i wymagało jakiegokolwiek uzupełniania np. co do wysokości opłaconych składek, organ rentowy powinien poinformować wnioskodawczynię o konieczności przedłożenia właściwego zaświadczenia z KRUS, pozwalającego ustalić wysokość emerytury z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek i wyznaczyć wnioskodawczyni dodatkowy termin celem jego przedłożenia, bądź też zwrócić się bezpośrednio do KRUS o wyjaśnienie powyższych kwestii. Art. 118 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nakłada bowiem na organ rentowy obowiązek wyznaczenia dodatkowego terminu do przedstawienia niezbędnych dowodów dla rozstrzygnięcia kwestii koniecznej dla ustalenia uprawnień lub wysokości świadczenia przed wydaniem jakiejkolwiek decyzji. Organ rentowy zaniechał dopełnienia tego obowiązku i przystąpił do wydania decyzji w przedmiocie tak prawa jak i wysokości emerytury bez wyjaśnienia powyższych kwestii i tym samym obliczył świadczenie odwołującej w niższej wysokości, przez co dopuścił się błędu.

Wskazać należy, że w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, iż błąd organu rentowego oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, celowego działania samego organu rentowego albo wadliwej techniki legislacyjnej i w konsekwencji niejednoznaczności stanowionych przepisów, w tym także naruszenia prawa wskutek niewłaściwej wykładni obowiązujących przepisów (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1997 r., III ZP 40/97, OSNAPiUS 1998 Nr 14, poz. 429, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13.06.2013r., III AUa 2715/12, LEX nr 1353872).

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Okręgowego, wypłata podwyższonej emerytury z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników winna nastąpić według zasad wynikających z cyt. wyżej art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach, czyli za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, co w przypadku wnioskodawczyni, obejmuje okres od dnia przyznania jej prawa do emerytury tj. od 22.06.2011r. Jak wskazano wyżej przyznanie odwołującej niższego świadczenia było następstwem błędu organu rentowego. Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. Ż. prawo do wyrównania emerytury za okres od dnia 22.06.2011r. do dnia 30.04.2014r. z uwzględnieniem zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

Stosownie do treści art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. W myśl poglądu judykatury, począwszy od dnia 1 kwietnia 2009 r., tj. od nowelizacji art. 118 ust. 1a ustawy, organ odwoławczy, w tym sąd przyznający świadczenie, powinien w sentencji wyroku zamieścić orzeczenie w przedmiocie istnienia lub braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Mając na uwadze dyspozycję normy prawnej konstruowanej w oparciu o powyższy przepis Sąd Okręgowy zmieniając zaskarżoną decyzję uznał, iż w niniejszej sprawie organ rentowy ponosi taką odpowiedzialność, skoro stwierdzony został błąd organu rentowego skutkujący wypłatą stosownego wyrównania. Powyższe zadecydowało o przyjęciu, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, co na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach znalazło wyraz w pkt. 2 sentencji wyroku.