Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w B. (poprzednio
w Ż.)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 19 września 2012 r., sygn. akt XIV GC 264/12

oddala apelację i zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt V ACa 97/13

U z a s a d n i e n i e.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym w dniu 22 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie powoda o zasądzenia na jego rzecz od pozwanego kwoty 336.405 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 września 2011 r. oraz kosztami procesu tytułem wynagrodzenia za wykonanie na podstawie łączącej strony umowy z dnia 4 kwietnia 2011 r. o wykonanie modernizacji rozdzielni głównych na potrzeby (...) S.A. z siedzibą we W. przy ul. (...).

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwany wniósł o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa względnie umorzenie postępowania, a przypadku jego uwzględnienia – nałożenie na powoda kosztów postępowania na zasadzie art. 101 k.p.c. wskazując, że nie dał powodu do wytoczenia sprawy. Strony przedłużyły bowiem termin zapłaty należności wskazanej w pozwie do czasu otrzymania zapłaty przez inwestora głównego. Nadto, w zakresie kwoty 123 993,58 zł pozwany złożył oświadczenie o potrąceniu dochodzonej wierzytelności z jego wzajemną wierzytelnością z tytułu kar umownych za opóźnienie w realizacji dzieła.

Pozwany podniósł, że pomiędzy nim a powodem toczyły się rozmowy, których wynikiem było ustalenie, że pozwany może wstrzymać się z zapłatą do czasu wyjaśnienia kwestii obciążenia go karami umownymi przez inwestora.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy utrzymał w mocy wymieniony wyżej nakaz zapłaty ustalając, co następuje

Wynagrodzenie powoda – zgodnie z łącząca strony umową – było płatne w terminie 30 dni od otrzymania przez pozwanego prawidłowej faktury. Faktura została wystawiona przez powoda w dniu 28 lipca 2011 r. i wysłana pozwanemu. Strony ustaliły, iż wszelkie zmiany umowy będą dokonywane za zgodą obu stron w formie pisemnej pod rygorem nieważności w postaci aneksów do umowy. Wszelkie ewentualne ustne uzgodnienia co do przedłużenia terminu płatności wynagrodzenia, którego wysokość była bezsporna, jako nieważne, nie mogą być dowodzone w niniejszym procesie, jako niemające wpływu na rozstrzygnięcie i niedopuszczalne w świetle art. 247 k.p.c. Nadto, według art. 76 k.c., jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi powinna być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Brak zachowania formy pisemnej skutkuje zatem bezskutecznością wszelkich ustaleń stron co do zmiany terminu płatności.

Za bezskuteczny uznał również Sąd Okręgowy zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia, gdyż zgodnie art. 493 § 3 k.p.c., do potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami, o których mowa w art. 485 k.p.c., a oświadczenie pozwanego dołączone do zarzutów od nakazu zapłaty nie spełnia tego wymogu. Tym samym nie mógł wykazywać w procesie kar umownych.

W apelacji od powyższego wyroku pozwany zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie:

- art. 227, 230 oraz 233 k.p.c. przez nieuwzględnienie przy orzekaniu okoliczności wystawienia przez powoda faktury na dzień przed odbiorem robót, a więc przedwcześnie, przez co na jej podstawie wynagrodzenie nie mogło być wypłacone oraz faktu poczynienia przez strony uzgodnień w przedmiocie zmiany umowy w zakresie terminu płatności wynagrodzenia,

- art. 247 k.p.c. przez uznanie, że przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów na okoliczność tych uzgodnień prowadziłoby do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności,

- art. 76 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że strony nie mogły poprzez określoną praktykę współpracy odstąpić od zastrzeżonej w umowie formy pisemnej dla wprowadzenia zmian do umowy, co w efekcie doprowadziło do uznania, że poczynione przez strony ustalenia w przedmiocie odroczenia terminu płatności należności za wykonane roboty były nieważne, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zarzuty naruszenia przez Sąd Okręgowy wskazanych w apelacji przepisów prawa procesowego jest bezzasadny.

Po pierwsze. Skarżący nie może się powoływać na zarzuty i okoliczności, których nie zgłosił w zarzutach od nakazu zapłaty, a to stosownie do treści art. 493 § 1 k.p.c.; nadto nie sposób przyjąć by wystawienie faktury na dzień przed odbiorem robót mogło mieć jakikolwiek wpływ na termin wymagalności niekwestionowanej co do zasady i wysokości wierzytelności objętej sporem.

Po wtóre. Do naruszenia art. 227 k.p.c. dochodzi w sytuacji, gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, błędnie uznając, że nie mają one takiego charakteru. Taka zaś sytuacja w sprawie nie zachodzi, gdyż dowody wskazywane przez skarżącego Sąd Okręgowy przeprowadził; uznał natomiast za zbędne czynienie na ich podstawie ustaleń w sytuacji, gdy okoliczności, które miały być wykazywane nie mogły mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia, skoro w pisemnej umowie strony zastrzegły moliwość zmiany jej postanowień jedynie w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Zarzutu naruszenia art. 230 k.p.c. skarżący nie uzasadnił, zaś zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. podnoszony w apelacji nie mógł odnieść rezultatu. Samo subiektywne przeświadczenie strony o innej, aniżeli przyjął Sąd wadze poszczególnych dowodów nie jest wystarczające dla skuteczności postawionego zarzutu, zaś fakty istotne dla rozstrzygnięcia były pomiędzy stronami bezsporne.

Po trzecie. Przepis art. 247 k.p.c. został wprawdzie błędnie powołany przez Sąd Okręgowy dla uzasadnienia niedopuszczalności dowodzenia wskazanej wyżej okoliczności skoro dowodem przeciwko osnowie dokumentu jest wyłącznie ten, który zmierza do wykazania oświadczeń woli sprzecznych z treścią dokumentu, przepisu tego jednakże nie naruszył, skoro jego naruszenie może nastąpić jedynie w razie przeprowadzenia przez Sąd dowodu ponad osnowę lub przeciwko osnowie dokumentu, a taka sytuacja nie miała miejsca. Skarżący nie kwestionował bowiem zapisu umowy dotyczącego formy zastrzeżonej dla zmiany umowy i autentyczności dokumentów.

Nie naruszył również Sąd Okręgowy przepisu prawa materialnego (art. 76 k.c.), wedle którego w sytuacji, o której w nim mowa mowa, czynność prawna dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu formy zastrzeżonej przez strony w związku z czym czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna i stosownie do art. 77 k.c. oznacza to konieczność zachowania formy wybranej przez strony dla ważności później dokonywanych zmian treści czynności.

Prawidłowo zatem Sąd Okręgowy przyjął, że skoro zmiana umowy nie nastąpiła z zachowaniem wymaganej formy, ustne czynione pomiędzy stronami uzgodnienia były nieważne i wobec tego pozwany nie może się na nie powoływać.

Z tych przyczyn i na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja podlegała oddaleniu, jako bezzasadna (art. 385 k.p.c.).

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego uzasadnia art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 1 k.p.c, oraz §6 pkt 7 i art. 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. Nr 163, poz.1349 z późn. zm.), stosownie do jego wyniku.