Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Milczarek

Protokolant – sekr. sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2014 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 27 listopada 2013 r., znak:(...)

w sprawie: M. K.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia (...). do dnia (...)

2)  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji

3)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Na oryginale właściwy podpis.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 57 w zw. z art. 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 j.t.), odmówił przyznania ubezpieczonemu M. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż komisja lekarska ZUS nie ustaliła niezdolności ubezpieczonego do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, który wniósł o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, iż jego aktualny stan zdrowia nie pozwala mu na podjęcie pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony M. K. posiada wyuczony zawód – nauczyciel matematyki. Ostatnio prowadził działalność gospodarczą – marketing i zarządzanie.

W dniu 20 września 2013 roku ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczony posiada wymagany okres ubezpieczenia. Organ rentowy poddał go badaniu przez lekarza orzecznika ZUS, który uznał ubezpieczonego za osobę częściowo niezdolną do pracy do(...)., a następnie komisję lekarską ZUS, która w wydanym orzeczeniu uznała ubezpieczonego za osobę zdolną do pracy.

-okoliczności bezsporne

W celu zweryfikowania powyższych orzeczeń Sąd powołał biegłych lekarzy sądowych z zakresu następujących specjalności: ortopedy, specjalisty medycyny pracy.

Biegli lekarze sądowi w wydanym w dniu 19 sierpnia 2014 roku orzeczeniu lekarskim rozpoznali u ubezpieczonego następujące schorzenia:

- przebyte uszkodzenie stawu biodrowego prawego, prawego kolana i stawu skokowego ograniczające sprawność kończyny;

- pourazowe uszkodzenie nerwu kulszowego prawego pod postacią uszkodzenia nerwu strzałkowego z opadaniem stopy.

W ocenie biegłych sądowych stwierdzone schorzenia są podstawą do uznania ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez niego kwalifikacji. Częściową niezdolność do pracy stwierdzono od daty 28 października 2013 r. do 31 grudnia 2014 r. Zdaniem biegłych w/w schorzenia ubezpieczonego w znaczący sposób upośledzają jego zdolność zarobkową.

Tym samym, biegli podzielili stanowisko wyrażone przez lekarza orzecznika ZUS, natomiast nie zgodzili się z opinią komisji lekarskiej ZUS. Podstawą wydanej opinii sądowo-lekarskiej była ta sama dokumentacja medyczna, jaką dysponował pozwany organ rentowy w toku prowadzonego postępowania orzeczniczego.

- dowód: opinia biegłych (k. 16-17 akt sądowych)

Po zapoznaniu się z opinią wydaną przez biegłych organ rentowy pismem procesowym z dnia 8 września 2014 r. (k. 29 akt sądowych) wniósł zastrzeżenia do sporządzonej przez biegłych opinii. Organ rentowy opierając się na stanowisku Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS wskazał, że w ocenie specjalistów ortopedów orzekających w organie rentowym i zespole biegłych sądowych występują rozbieżności. Zdaniem organu, aktualnie utrzymujące się objawy uszkodzenia nerwu kulszowego prawego z opadaniem stopy, zabezpieczone odpowiednia ortezą, nie zaburza w sposób istotny lokomocji, zwłaszcza, że funkcja biodra prawego jest prawidłowa, staw kolanowy prawy jest stabilny, bez zaburzeń ruchomości. Pozwany podniósł, iż ubezpieczony jest czynny zawodowo w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Pozwany organ wniósł o przekazanie zastrzeżeń biegłym lekarzom sądowym celem wydania opinii uzupełniającej, a w przypadku nie uwzględnienia wniosku – o oddalenie odwołania.

W opinii uzupełniającej biegli wskazali, że ubezpieczony uległ wypadkowi doznając wstrząśnienia mózgu, uszkodzenia stawu biodrowego prawego, prawego kolana i stawu skokowego oraz uszkodzenia nerwu kulszowego prawego, przy czym sprawność prawej kończyny jest nadal ograniczona – stopa prawa opada. Praca wykonywana przez badanego wymaga chodzenia, stąd niesłuszna jest ocena, iż chód w ortezie zabezpieczającej opadanie stopy nie zaburzy funkcji chodzenia. Co więcej, biegli podtrzymali swoje wnioski, co do dalszej częściowej niezdolności do pracy i prowadzenia intensywnej rehabilitacji w warunkach ambulatoryjnych do końca bieżącego roku.

-dowód: opinia uzupełniająca (k. 36 akt sądowych)

Po zapoznaniu się z opinią uzupełniającą z dnia 16 września 2014 r., organ rentowy złożył pismo procesowe (k. 50 akt sądowych), w którym zgłosił zastrzeżenia do niniejszej opinii. Pozwany podniósł, iż biegli nie ustosunkowali się do aktywności zawodowej badanego, który pracuje w ramach działalności gospodarczej. Jednocześnie wskazał, że poza opadaniem prawej stopy, przy czym jest to korygowane ortezą i nie zaburza istotnie lokomocji – innych zaburzeń w układzie ruchu badanego nie stwierdzono. W związku z powyższym organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego zespołu biegłych, biorąc też pod uwagę fakt oceny układu ruchu przez specjalistę ortopedę w komisji lekarskiej ZUS, a w przypadku nie uwzględnienia wniosku – o oddalenie odwołania.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 57 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 j.t.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. 1 pkt. 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Przy czym w myśl art. 12 wspomnianej wyżej ustawy – niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w myśl art. 57 ust. 1 pkt. 2 uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie między innymi pięć lat, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Pięcioletni okres winien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej ( art. 58 ust. 1 i 2 w/w ustawy).

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 w/w ustawy). Oceniając stopień niezdolności do pracy należy, w myśl art. 13 wymienianej ustawy, uwzględnić stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy uwzględnił wydaną przez biegłych opinię oraz opinię uzupełniającą. Sąd uznał je za wyczerpujące, poddające wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonego w odniesieniu do jego możliwości zawodowych. Opinie te w sposób jasny i stanowczy odnoszą się do pracy wykonywanej przez ubezpieczonego i wyjaśniają na czym polegają ograniczenia w jej wykonywaniu. Powyższe opinie zostały szczegółowo uzasadnione, a ponadto wnioski w nich zawarte nie nasuwały wątpliwości co do ich trafności, zatem brak było podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego. Biegli są doświadczonymi specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom ubezpieczonego. Opinie wydali po zapoznaniu się z wszystkimi dokumentami leczenia przedłożonymi przez ubezpieczonego. Stanowisko swoje fachowo, logicznie i wyczerpująco uzasadnili.

Sąd nie uwzględnił zastrzeżeń organu rentowego i uznał za zbędne powoływanie kolejnych biegłych lekarzy sądowych. Zastrzeżenia te nie dotyczyły konieczności wyjaśnienia kwestii medycznych, stanowiąc w zasadzie wyłącznie nietrafną polemikę z prawidłowymi ustaleniami zespołu biegłych sądowych. Należy przyjąć, że także w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych, to właśnie strona winna wykazać się niezbędną aktywnością i wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w opiniach biegłych, które dyskwalifikują istniejącą opinię, ewentualnie uzasadniają powołanie opinii dodatkowych. Takich okoliczności organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił, poprzestając na kwestionowaniu opinii biegłych, z powołaniem się na własną, odmienną interpretację stanu zdrowia ubezpieczonego, co jednakże uznać należy za niewystarczające dla podważenia wydanego orzeczenia.

W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym zwłaszcza opinie biegłych sądowych uznał, że odwołanie powoda zasługuje na uwzględnienie i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając ubezpieczonemu na okres do dnia 31 grudnia 2014 r. prawo do świadczenia rentowego z tytułu częściowej niezdolności do pracy, począwszy od dnia 28 października 2013 r.

W pkt. 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1a ustawy emerytalno - rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, bowiem dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Oznacza to, że przyczyną, dla której ubezpieczony uzyskał prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego nie były dowody, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować, a jedynie sama odmienna ocena stanu jego zdrowia dokonana przez biegłych sądowych, wobec czego wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

W opiniach biegli ustalili, iż przyczyną stwierdzonej przez nich częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy są schorzenia wymienione w przedmiotowych opiniach, który znany był lekarskim organom orzeczniczym ZUS. Schorzenia te miały bowiem decydujące znaczenie przy ustaleniu orzeczonej przez biegłych niezdolności do pracy. W tej sytuacji organ rentowy ponosi odpowiedzialność za wadliwe orzeczenie komisji lekarskiej ZUS, na podstawie którego została wydana zaskarżona decyzja.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w zw. z § 2 i § 11 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2013 r., poz. 490 j.t).

SSO Ewa Milczarek